Т. Н.­Ер­ме­ко­ва,­Г. М.­Найманбаева,­Б. М.­Найманбаева


Қазіргі шешендік сөздердің түрлері



Pdf көрінісі
бет132/190
Дата30.05.2023
өлшемі6.15 Mb.
#474512
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   190
811-001-001к-20 КазЯзык 11 каз УЧЕБНИК ОГН

Қазіргі шешендік сөздердің түрлері
Қазіргі шешендік сөздердің көтерген тақырыбы, мазмұны мен ай­
тылу орнына қарай мынадай түрлері бар:
1) білім­ғылымдық мазмұнды;
2) әлеуметтік­саяси мазмұнды;
3) әлеуметтік­тұрмыстық мазмұнды;
4) діни мазмұнды;
5) сотта қолданылатын сөздер.
Барлық шешендік сөздердің түрлеріне ортақ мақсат: ақыл­ойды
қозғау, ұғым­түсінігін кеңейту, білім беру, сезімге әсер ету. Ше­
шен сөйлеудің ең негізгі шарттары: сөз дұрыстығы, қысқалығы,
эмоционалдылығы, байлығы, түсініктілігі мен дәлдігі.
4.
Ғылыми стильге тән тілдік құралдарды қолданып, оқылым мәтін-
де рі нің біріне рецензия жазыңдар.
5.
Тыныс белгілерін дұрыс қойып, көшіріп жа зың дар. Тыныс белгі 
түрлерін, қойылу себебін көрсетіңдер.
Үлгі:
Мысал
Тыныс 
белгі
Түрі
Қойылу себебі
2002 жы лы ма ған біз дің 
Сырт қы іс тер ми ни ст рлі-
гі нен ха бар ла сып, «Гранд 
Опе ра» теат ры ның ша қы-
рып жат қан ды ғын айт ты.
Үтір
Бөлуші Құрмалас сөй лем құ-
ра мын да
ғы жай сөй -
лем дер ді бөліп тұр.


223
2002 жы лы ма ған біз дің Сырт қы іс тер ми ни ст рлі гі нен ха-
бар ла сып «Гранд Опе ра» теат ры ның ша қы рып жат қан ды ғын 
айт ты Фран ция ға ұшып ба рып Гранд-опе ра теат рын да ал ғаш-
қы кон цер тім ді қой дым Вер ди дің «Тра ви ата» опе ра сы мен 
фран цуз Гу но ның «Ро мео мен Джуль ет та» опе ра сы нан ария-
лар орын да дым Осы кон церт тен кей ін театр дың ди рек то ры 
ар найы жо лы ғып Гранд Опе ра да екі мау сым да өнер көр се-
туім ді сұ ра ды Сөйт іп Фран ция сах на сы на жол тарт тым дей ді 
Май ра Мұ ха мед қы зы 
Май ра фран цуз ті лін үй ре ну ге тым көп уа қыт жұм са ма-
ған ды ғын ай та ды. Ал ғаш қы үш ай ар найы оқы ту шы жал дап 
оқы ға нын кей ін өз бе ті мен дай ын дал ға нын жет кіз ді Бас-ая ғы 
6 ай дың ішін де фран цуз ша үй ре ніп ал дым де ген Май ра фран-
цуз дар дың ұлт тық ру хы ның би ік екен ді гін сөз ет ті
Нанси Бордо Лон дон Вашингтон қалаларының ұлттық 
опе ра театрларында тағы басқа да әлем сах на ла рында өз өне-
рім ді көрсеттім Мүмкіндік бар жер де қа зақ тың ән дері шыр-
қал ды қазақтың ұлттық киімі мен шық тым Сон да еуро па-
лық тар там са на қол соқты Әри не қазақтың әнін бүкіл әлем-
ге танытсам де ген мұ ра тым бар дей ді әнші Майра Мұха мед-
қызы
(Есен гүл Кәп қы зы)
6.
Мә тін дер де гі тер мин сөз дер ді пай да ла нып, «Ме н көр ген қойы -
лы м» тақырыбында сипаттамалық эссе жа зың дар. Жұптарыңның 
жұмысына ло ги ка лық және стильдік түзетулер енгізіп, редак ция-
лаңдар.
7.
Екі тапсырманың бірін орындаң дар.
1. Қазақ опера әншілерінің бірі туралы ізденіп, хабарламалық не 
си пат тамалық эс се жа зыңдар.
2. «Ба лет өне рі» та қы рыбында ғылыми стильде мәтін жазыңдар. 
Мәтіннің қазіргі шешендік сөздердің қай түріне жататынын 
анықтаңдар.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   190




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет