Тақырыбы: Латын тілі жəне оның қысқаша тарихы. Латын алфавиты. Дауысты және дауыссыз дыбыстар. Дыбыстардың ұзақтығы мен қысқалылығы. Фонетика. Жоспар
Латын тіліндегі етістіктер жіктелуінің төрт түрі бар
жүктеу/скачать 49.06 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау сұрақтары
| Латын тіліндегі етістіктер жіктелуінің төрт түрі бар.
Олар бір-бірінен түбірінің соңғы дыбысы арқылы ажыратылады. I жіктеудің етістіктерінде созылыңқы –а; II жіктеудің етістіктерінде созылыңқы –е; III етістіктерінде дауыссыз (leg-) немесе қысқа –u; IV жіктеудің етістіктерінде созылыңқы –і болып келеді. Жіктеудің түрі I, II, IV етістіктердің түбірінен –re жалғауын, ал III жіктеуден –e ◌ﬞre (етістіктік сөздік формасында re-нің алдында тұрған –e ◌ﬞ қысқалық белгісімен көрсетілгендіктен, –e ◌ﬞre жалғауы алынады) алып тастаумен анықталады: Signa-re I - белгілеу Misce-re II – араластыру Solv- ◌ﬞere III – еріту Nutri –re IV – азықтандыру; Praesens indicativi activi I жіктеу: signare – белгілеу Жақ singularis Pluralis 1 Sign-o мен белгілеймін Signа-mus біз белгілейміз 2 Signa-s сен белгілейсің Signa-tis сендер белгілейсіңдер 3 Signa-t ол белгілейді Signa-nt олар белгілейді қысқалық белгісімен көрсетілгендіктен, –e ◌ﬞre жалғауы алынады) алып тастаумен анықталады: Signa-re I - белгілеу Misce-re II – араластыру Solv- ◌ﬞere III – еріту Nutri –re IV – азықтандыру; Praesens indicativi activi I жіктеу: signare – белгілеу Жақ singularis Pluralis 1 Sign-o мен белгілеймін Signа-mus біз белгілейміз 2 Signa-s сен белгілейсің Signa-tis сендер белгілейсіңдер 3 Signa-t ол белгілейді Signa-nt олар белгілейді Ескерту: Латын тілінде етістіктермен есімдіктер қолданылмайды. I жіктеудегі 1-ші жақ жекеше түрдегі етістіктің –о- жалғауы түбірдің соңғы а дауысты дыбысымен бір болып кетеді. II жіктеу: miscere – араластыру Жақ Singularis Pluralis 1 misce-o мен араластыра мын misce -mus біз араластырамыз 2 misce -s сен араластырасың misce -tis сендер араластырасыңдар 3 misce -t ол араластырады misce -nt олар араластырады III жіктеу: dividere – бөлу Жақ Singularis Pluralis 1 divid-o мен бөлемін divid-i-mus біз бөлеміз 2 divid-i-s сен бөлесің divid-i-tis сендер бөлесіңдер 3 divid-i-t ол бөледі divid- u -nt олар бөледі Ескерту: III жіктеу етістіктерінің жекеше түр 2-3 жақ етістіктерінде жəне 1-2 жақ көпше түрлерінде түбір мен жалғаудың ортасына –i, ал 3- жақ көпше түрде –u – дауысты дыбысы қойылады. IV жіктеу: audire – тыңдау Жақ Singularis Pluralis 1 audi-o мен тыңдаймын audi -mus біз тыңдаймыз 2 audi -s сен тыңдайсың audi -tis сендер тыңдайсыңдар 3 audi -t ол тыңдайды audi –u-nt олар тыңдайды Ескерту: көпше түр 3-ші жақтың IV жіктеу етістіктерінде түбір мен жалғау арасына–u – дауысты дыбысы қойылады. Praesens indicativi passivi I жіктеу: signare – белгілеу Жақ singularis Pluralis 1 sign-or мені белгіледі signa -mur бізді белгіледі 2 signa -ris сені белгіледі signa –mini сендерді белгіледі 3 signa –tis оны белгіледі signa -ntur оларды белгіледі II жіктеу: videre – көру Жақ Singularis Pluralis 1 vide-o мені көреді vide -mur бізді көреді 2 vide -ris сені көреді misce -mini сендерді көреді 3 vide –tis оны көреді misce -ntur оларды көреді III жіктеу: dividere – бөлу Жақ singularis Pluralis 1 divid-o мені бөледі divid-i-mus бізді бөледі 2 divid-i-s сені бөледі divid-i-tis сендерді бөледі 3 divid-i-t оны бөледі divid- u -nt оларды бөледі IV жіктеу: audire – тыңдау Жақ Singularis Pluralis 1 audi-o мені тыңдайды audi -mur бізді тыңдайды 2 audi -ris сені тыңдайды audi -mini сендерді тыңдайды Praesens indicativi active et passivi- тің жалғаулары Жақ Activum Passivum Бақылау сұрақтары: 1. Латын тілінде сан есімдердің қандай түрлері бар? 2. Есептік сан есімдер қалай жасалады? 3. 1-ден 10-ға дейінгі бірлік сандардың жасалуы. 4. 11-17 аралығындағы сандардың жасалуы. 5. Ондыққа дейінгі 1 не 2 жетпейтін сандардың жасалуы. 6. 30-90 аралығындағы ондық сандардың жасалуы. 7. 1-7 аралығындағы бірлік сандардың ондық, жүздік сандарға қосылып айтылу жолдары. 8. Реттік сан есімдер қалай жасалды? 9. Қандай есептік сан есімдер септеледі? 10. Қандай есептік сан есімдер септелмейді? 11. 3 сан мен көптік тұлғадағы 1000 саны қалай септеледі жүктеу/скачать 49.06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|