Xимия жәнe xимиялық тexнология фаkyльтeті peфepат тақыpыбы: Жақпа майлар
жүктеу/скачать 85.24 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жақпа май - ерітінділер
| II.Тәжірбиелік бөлім
2.1 Жақпа майды дайындау технологиясы Дәріханаларда жақпа майды дайындау технологиясы негізгі рецепт бойынша дайындалады (extempore). Дайындау келесі сатылардан құралады — - дайындық жұмыстары; - дәрілік заттарды негізге енгізу (балқыту,еріту, ұнтақтау, араластыру, эмульгирлеу); Жақпа, паста, линименттер - жақпа сапасын бағалау — орау және безендіру. Дайындық жұмыстарына мыналар кіреді: — дәрілік заттарды, негізді немесе оның жекелеген компоненттерін өлшеу; - ыдыстарды, қосалқы материалдарды дайындау. Негіз компоненттерін ерітуді тікелей ерітіндіде немесе буландыратын шыны аяқта жасауға болады. Негіз компоненттері су моншасында немесе инфрақызыл лампаның астында буландыратын шыны аяқтарда ериді. Балқыту баяу балқитын компоненттерден басталады, олардың балқу температурасын төмендету үшін балқымаға компоненттер қосылады. Дәрілік заттарды негізімен араластыру ступкаларда жүзеге асырылады. Дәрілік заттарды жақпа негіздерге енгізу ережелері. Егер базада ерімейтін заттың мөлшері жақпа массасына қатысты 5% - ға дейін болса, оны тиісті негіз сұйықтығымен (вазелин, өсімдік майы немесе су) ступкада араластырылады. Жақсы дисперсиялық әсерге қол жеткізу үшін сұйықтық мөлшері дәрілік зат массасының 1/2 бөлігіне тең болуы керек (Дерягин ережесі). Егер базада ерімейтін немесе қиын еритін заттың мөлшері жақпа май массасына қатысты 5% - дан асса, зат Дерягин ережесі бойынша балқытылған негіздің бір бөлігімен ступкада араластырып, содан кейін негіз қалдықтары қосылады. Құрамында 25% - дан астам қатты дәрілік заттар бар суспензиялық жақпа май паста деп аталады. Мысалы, салицил-мырыш пастасының құрамы: салицил қышқылы 2,0, мырыш оксиді 25,0, крахмал 25,0 және вазелин 48,0. Пасталар Екінші Ережеге сәйкес жасалады, бірақ қосымша негіздің бәрін ерітіп, оны 2-3 дозада қосады. Суда еритін заттар ең аз мөлшерде суда ериді, содан кейін бөліктерге жақпа негізін қосып, пестлмен біркелкі болғанша қатты араластырады. Медициналық ерітінділер, тұнбалар дайын жақпа май бөліктеріне кейіннен қосылады. Жақпа май компоненттері негіздерін дайындағанда - балқытуға жоғары температурада балқитын заттардан бастайды, одан кейін балқу температурасы төмендеу заттарды қосады. Алынған қорытпа толығымен салқындағанша араластырылады. Тұтқыр иісті заттар (винилин, скипидар), бояғыш заттар (ихтиол, гудрон) дайын жақпаға қосылады. Дәріхана жағдайында жақпа сапасын бағалау және стандарттау үшін: — органолептикалық бақылау (түсі, иісі); — қатты бөлшектердің дисперстік дәрежесін анықтау; — майдың берілген массасын анықтау; — белсенді заттардың сапалық және сандық құрамы. Өлшеп-орау және буып-түю. Аз мөлшерде жақпа полимерлі материалдардан жасалған бұрандалы қақпақтары бар сыйымдылығы 10,0—100,0 болатын шыныдан немесе полистиролдан жасалған банкаларға салынады. Жақпа май - ерітінділер.Жақпа май - ерітінділер жақпа құрамына кіретін дәрілік заттар жақпа негізінде жақсы еритін жағдайларда пайда болады. Дәріханалық тәжірибеде көбінесе жақпа май - ерітінділер липофильді негіз мен майдың еритін компоненттерін тағайындау кезінде қолданылады. Жақпа майда еритін дәрілік заттар липофильді негіздің балқымасында немесе күрделі негіздердің липофильді компоненттерінде алдын - ала ерітіледі. Жақпа май - ерітінділерде негізде ерітілген дәрілік заттар (мысалы, фенилсалицилат, ментол, хлоралгидрат, анестезин). Жақпа май ерітіндісін дайындау үшін жұқа ұнтаққа үгітілген белсенді заттар ерігенге дейін жылы (40-50 °C температурада) жақпа негізімен араластырылып, толығымен салқындағанша араластырылады. Негіздегі заттарды толығымен ерітуге тырысуымыз керек, өйткені еріген кезде олардың максималды дисперсиясына және сіңудің жақсы мүмкіндігіне қол жеткізіледі. Егер дәрілік заттар ұшқыш болса (ментол, камфора, тимол, фенол кристалды), еріту жұмысы салқындатылған негізде жасалады. Жақпа ерітінділерін қаныққанға жақын концентрацияда дайындауға болмайды (дәрілік заттардың кристалдануын болдырмау үшін). Май тәрізді негіздерде еритін кейбір заттар эвтектиканың пайда болуына байланысты соңғысының балқу температурасын төмендетеді. Жеткілікті тығыз концентрацияланған жақпа ерітінділерін алу үшін, әдетте, жақпа негіздерінің құрамына тығыздау компоненттері (ланолин, балауыз, церезин және т.б.) енгізіледі. Rp Мысалы.: Mentholi 0,4 Unguentum Camphoratum 20,0 Mi.ice fiat unguentum D. S.: буындарға жағыңыз. Бұл рецепт жақпа ерітіндісін тағайындайды, өйткені камфора жақпа құрамына кіретін камфора мен ментол негізде ериді. Бірлескен ұнтақтау кезінде бұл заттар негізмен араласпайтын эвтектикалық кешен түзуі мүмкін, сондықтан оларды негізде бөлек еріту керек. Дайындау. Су моншасындағы буландыратын ыдыста 12,0 вазелин және 6,0 сусыз ланолин ериді. Әрі қарай, 40-45 °C температурада ментол мен камфора қорытпада кезекпен ерітіліп, салқындағанша араластырылады. Препаратты босату банкасына өткізеді, тығындайды, рәсімдейді. Толтырады оң жағына ҚПП. жүктеу/скачать 85.24 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|