«xxi ғасырдағЫ Ғылым және білім»
жүктеу/скачать 4.46 Mb. Pdf көрінісі
|
| ӘБДІХАЛЫҚОВА С.Н.
(АСТАНА, ҚАЗАҚСТАН) ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АӨК КӘСІПОРЫНДАРЫН ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ТҮРЛЕРІ Агроөнеркәсіптік кешен ірі экономикалық әлеует шоғырланған, өңдеу өнеркәсібі үшін азық-түлік және шикізат өндіретін Қазақстан экономикасының негізгі компоненті болып табылады. Ол материалдық өндіріс саласында жұмыс істейтіндердің 30% -ын құрайды, өндірістің бесінші бөлігі қорлар және жалпы ұлттық табыстың үштен бірін құрайды. Ауыл шаруашылығын дамыту деңгейі бүкіл ұлттық экономикалық әлеуеттің жай-күйін, мемлекеттің азық-түлік қауіпсіздігін және қоғамдағы әлеуметтік-экономикалық жағдайды анықтайды. АӨК-нің маңызды буыны Ауыл шаруашылығы болып табылады. Ол тек қана АӨК-де ғана емес, барлық халық шаруашылығында да ерекше орын алады, ал халық тұтынатын тауарларға халықтың сұранысы 75% - ға дерлік ауыл шаруашылығы өндірісі есебінен жабылады. Агроөнеркәсіп кешенінің агроөнеркәсіптік кешені және осыған байланысты салалары кез келген аймақтың экономикасының маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Экономиканың тұрақтылығы мен әл-ауқаты, тұтастай алғанда, өңірдің аграрлық секторының тұрақты және гүлденгеніне байланысты. Аграрлық өндірістің тиімділігін кеңейту және арттыру үшін алынған пайда табу жеткіліксіз,ол үшін жаңа резервтерді іздестіру қажет,бірақ бұл бағытта агробизнестің қаржылық тұрақтылығының басты реттеушісі рөлін атқаратын мемлекеттік қолдау негіз болып табылады. Агроөнеркәсіп кешені (АӨК) – бұл өндіріс бойынша экономикалық қатынастармен байланысты халық шаруашылығы салаларының жиынтығы, ауыл шаруашылығы өнімдерін бөлу, айырбастау және тұтыну. Оған ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруді, оны қайта өңдеуді қамтамасыз ететін салалар кіреді, АӨК үшін өндіріс құралдарын сақтау және өткізу, өндіру және оған қызмет көрсету. Агроөнеркәсіптік кешеннің құрылымы үш негізгі саланың жиынтығы болып табылады. 84 1 сурет-АӨК салалары Кез келген экономиканы дамыту үшін қаржылық қамтамасыз ету процесіне байланысты факторлар ерекше маңызға ие. Экономика мен әлеуметтік саланы дамытудың объективті қолда бар қажеттілігін іске асыру көп жағдайда өткізілетін іс-шаралардың ресурстық қамтамасыз етілуіне байланысты, соның салдарынан негізгі міндеттерді шешудің қажетті шарты мемлекеттік реттеу қаржылық қамтамасыз ету процесі болып табылады. Ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілерді мемлекеттік қолдау - ауыл шаруашылығында кәсіпкерлік қызметтің барлық түрлерінің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ететін теңдестірілген экономикалық қатынастарды қалыптастыру үшін кәсіпкерлік субъектісінің өтеусіз немесе жеңілдетілген мемлекеттік қаржыландырудың әртүрлі нысандары мен әдістерінің үйлесімі. АӨК кәсіпорындарын қаржыландыру ерекшеліктері ауыл шаруашылығы өндірісінің ерекшелігімен айқындалады. Жоғарыда атап өткендей, Ауыл шаруашылығы өндірісінің маусымдылығы жыл кезеңдері бойынша айналымдық өндірістік қорлар көлемінде күрт ауытқулар тудырады, бұл қарыз қаражатын тарту қажеттілігін тудырады. Ауыл шаруашылығы, сондай-ақ өндіріс уақыты мен өндірістік циклдің едәуір ұзақтығымен айқын көрінетін жұмыс кезеңі. Бұл ауыл шаруашылығы кәсіпорнындағы қаражат айналымының ерекшеліктерін, оның салыстырмалы бәсеңдеуін, айналым процесінде шығындардың біртіндеп өсуін, өнімнің шығуы мен сатылуы кезеңінде айналыстан қаражаттың босатылуын айқындайды. Қаражаттың айналым айналымының ерекшеліктері өз шығындарын кірістермен өтейтін ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының қаржыларын ұйымдастыруда ерекше нысандарға әкеп соғады. Алайда, бір жыл ішінде оларда шығындарды жүзеге асыру және кіріс алу мерзімдері арасында елеулі маусымдық алшақтық пайда болады, бұл айналым қаражатын ұйымдастыруға жүктеу/скачать 4.46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|