Ұзақ мерзімді активтерге түсінік және олардың амортизациясын есептеудің мәні

Мекеме қызметінің мәні уәкілетті ұйым белгілейтін спорт түрлеріне байланысты спорт саласындағы өндірістік-шаруашылық қызметті қйымдастыру болып табылады.

Мекемені жалпылама басқаруды Қазақстан Республикасының заңнамасына сай айқындалынған тиісті саланың уәкілетті ұйымы ұйымдастырады. Заңнамада белгілеген ретпен қтқарылатын қызметтері:

1. 
   Мекеме мүлкін бекітіп береді;
   
2. 
   Мекеменің жеке қаржыландыру жоспарын береді;
   
3. 
   Мекеме мүлкінің сақталынуын бақылайды;
   
4. 
   Мекеменің жылдық қаржылық есептілігін бекітеді;
   
5. 
   Мекемені басқарушылық құрылымының құрылу тәртібі мен өкілеттік мерзімдерін, мекеменің шешімдерін қабылдау тәртібін қабылдайды;
   
6. 
   Мелекеттік ұйымдар болып табылатын мемлекеттік мекемелерін қоспағанда, мекеменің құрылымы мен шектік штаттық санды бекітеді.
   

- Спорт түрлерінен бөлімшелерінде жаттықтырушылар кеңесі құрылады. Жаттықтырушы кеңесінде бөлімшенің аға жаттықтырушы-оқытушыларының басшылық етуіменен кемінде айына 1 рет оқу-жаттығу, тәрбие жұмысы, спортшыларын даярлауды жеке жоспарлау, жарыстарына қатысуға байланысты мәселелері қаралынады.

- Спорт түрлеріне байланысты бөлімшелерде егер олардың әрқайсысының басшылықтарыменен толық жүктемемен кемінде 3 жаттықтырушы-оқытушы жұмыс істесе, онда БЖСМ директорының бұйрығыменен жетекші жаттықтырушы-оқытушылар араларынан бөлімшенің аға жаттықтырушы-оқытушылары тағайындалынылады. Бұл ретте екі қосымша жұмыс істеуші бір штаттық жаттықтырушы-оқытушы болып есептелінеді. Аға жаттықтырушы-оқытушылар бөлімшеге түгелдей басшылық жасауға да, оқу кезеңдері, жасөспірімдер мен қыздардың құрамдарына байланысты да тағайындалынады.

- БЖСМ директорының және оның қызметкерлерінің араларында өзара қарым-қатынастар Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сай еңбек келісімшарттарына байланысты ұйымдастырады.

Есеп тіркемелерінде шаруашылық операциясын жазып көрсетуінің дәстүрлі бухгалтерлік қызметі, көптеген қаржылық ақпаратты қолданушыларының сұрақ-тілектеріне толығыменен жауап бере алмайтындығын тәжірибе көрсетті. Іскерлік шешімдерін қабылдауға аталынған ақпарат белгілі түрде өзгертілуі және өңделуі керек. Қазіргі жағдайда бухгалтер қаржы нәтижесін қалыптастыруының әр түрлі әдістерін білуді, мекемеде қабылданған қаржы стратегиясын іс жүзіне асыруды қамтамасыз ететін есептік саясатты таңдап алып, соны басшылыққа ұсынуы қажет, яғни оның қызметінің аясы жай есепшіліктен қаржы жағдайын талдау ісі ажырамас бөлігі болып табылатын, қаржылық менеджментке дейін өсіп, айтарлықтай кеңейеді.

Мекеменің қаржы тұрақтылығын бағалау, обективті, ғылыми негізделінген және үйлесімді басқару, өндірістік, әсіресе қаржылық шешімдерін қабылдауға оның қаржы жағдайына талдама жасау керек. Тек терең және ұқыпты талдаманың негізінде ғана оның қызметін обективті бағалап, мекеменің қаржы тұрақтылығын нығайту немесе жақсарту және іскерлік белсенділікті арттыруға бағытталынған басқарушылық шешімдерін қабылдауға басшылыққа нақтылы ұсыныстарын берулеріне болады.

Бухгалтерлік есеп - белгілі бір шаруашылық жүргізуші субект жөнінде қаржы ақпараттарын өлшеуді, өңдеуді және тапсыруды жүзеге асыратын жүйе. Аталынған ақпараттар оларды қолданушыларына мекеменің шаруашылық қызметтеріне басқаруды ұйымдастырудың альтернативтік нұсқамаларын таңдау қызметтеріне басқарушылық шешімдерін қабылдауларына мүмкіндік береді. Бухгалтерлік есебінің маңызды міндеттері:

1. 
   Мекемені, соныменен бірге өзге де мүдделі тұлғаларын оның шаруашылық қызметтері жөнінде толық және нақтылы ақпараттарыменен қамтамасыз ету;
   
2. 
   Мекеменің шаруашылық қызметтерін ұйымдастыру кезінде Қазақстан Республикасы заңнамаларының сақталуына бақылау жасаудың мемлекеттік ұйымдарын керекті ақпараттарменен қамтамасыз ету;
   

Қаржы есептілігінің аудиті - мемлекеттік аудит обектісі қаржы есептілігінің, бухгалтерлік есебінің және қаржылық жай-күйінің анықтығын, негізділігін бағалау негізгі міндеттері болып табылады.

«№10 Балалар мен жасөспірімдердің шайбалы хоккейден мамандандырылған спорт мектебі» КММ- де аудит - шарт негізінде аудитордың көрсететін бухгалтерлік есеп және ішкі қаржы-шаруашылық қызметін бақылау, тексеру, қаржы-шаруашылық операциялардың заңдылығын, қортынды есептің нақтылығын, сонымен қатар консультациялық, экспорттық және басқа да қызметтері болып табылады. Аудиторлық іс-әрекет - бұл жыл ішіндегі қаржылық қорытындылар мен ұйымның өзіндік қаражатын, міндеттемелерін, активтердің дұрыс, толық және нақты көрсетілуін анықтау мақсатында шаруашылық жүргізуші ұйымдағы заңдылықтарға сәйкестеліп құрылған жылдық қаржылық қортынды есебінің тәуелсіз тексерілуі.

“№10 Балалар мен жасөспірімдердің шайбалы хоккейден мамандандырылған спорт мектебі» КММ-нің қаржылық-шаруашылық қызметінің нәтижелерін сипаттайтын экономикалық көрсеткіштерін В қосымшасында тіркелген «Пайда және зиян жөніндегі» есептілік нысаны негізінде қарастырамыз. Ол үшін келесідей аналитикалық 1 кестені құрастырамыз.

1-ші кестенің негізінде “№10 Балалар мен жасөспірімдердің шайбалы хоккейден мамандандырылған спорт мектебі» КММ- де 2018 жылғы қаржылық-шаруашылық қызметтерінің нәтижелері жабылмаған зиян негізінде анықталғандығын көреміз. Мекеменің қаржы - шаруашылық қызметтеріне оң нәтиже берерліктей баптарының барлығы да теріс мәнді, яғни өткізуінен алынылан табыс 20,62% - ға, жиынтық пайдасының сомалары 91,85%-ға азайған. Ал мекеменің жиынтық пайдаларының қалыптасуларына әсерін тигізетін сатылынған өнімдерінің өзіндік құндарының баптарына сай тек 2,23%-ға ғана кеміген. Яғни, сатылым көлемі азайтылынған, ал сатылынған өнімдерінің өзіндік құндарының денгейлері өз дәрежелерінде қалған. Аталған кестеден мекеменің шығыстарының көбейгенін байқаймыз. Әкімшілік басқарушылық шығыстары 7,25%-ға ал қаржыландыруға сайкес шығыстарының 27,13%-ға артқандығын көріп отырмыз. Бұл мекеменің сырттан тартылынған қысқа және ұзақ мерзіміндегі қаржы міндеттемелерінің көп болуыменен түсіндіріледі. Мекемеге жедел міндеттемелерін өтеу мүмкіндіктерін іздестірулері керек.

Мекеменің капиталдарының құрамдарындағы ұзақ және қысқа мерзіміндегі активтерінің және капиталдарының қалыптасу көздерінің үлестік сипаттамаларын қосымшда тіркелген суреттерден айқын көруімізге болады.

Өндірісінің ұйымдастырушылық-техникалық денгейлерін дамыту үздіксіз кешенді үрдіс болып табылады. Өндірістің тиімділіктерін жоғарылатуда ұйымдық-техникалық денгейлерін бағалау мен талдаудың маңыздылықтары жоғары. Осыған байланысты, «№10 Балалар мен жасөспірімдердің шайбалы хоккейден мамандандырылған спорт мектебі» КММ-тің технико-экономикалық көрсеткіштерін қарастыру мақсаттарында мынандай талдамалық 2 кестені құрастырып, мәліметтерін қарастырамыз.