Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3
жүктеу/скачать 2.75 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1-мысал. Инерция центрі түсінігін пайдалана отырып, сал үстіндегі адамның қозғалысын
қалай шешуге болатынын қарастырайық (73 беттегі 2 мысал). Судың кедергіcін елемеуге болады. Адам - сал жүйесіне əсер ететін барлық күштердің қорытындысы нөлге тең. Бұл адамның (жəне салдың) қозғалысы кезінде жүйенің инерция центрі өзгермейді дегенді білдіреді, яғни const. 74 мұндағы, жəне – адам мен салдың инерция центрлерінің жағынан қандай да бір нүктесіне қатысты орындарын сипаттайтын радиус-векторлар. Бұл теңдеуден жəне векторлар өсімшелерінің арасындағы байланысты табамыз: ∆ ∆ 0. ∆ жəне ∆ өсімшелері дегеніміз адам мен салдың жағаға қатысты орын ауыстырулары, əpi ∆ ∆ ∆ екендігін ескере отырып, салдың орын ауыстыруын табамыз: ∆ ∆ . 2-мысал. Адам мұнарадан суға секіреді. Секірушінің қозғалысы жалпы алғанда өте күрделі сипатта болады. Бірақ ауаның кедергісін ескермесек, онда секірушінің инерция центрі тұрақты күш əсер ететін материалдық нүктенің қозғалысы тəрізді парабола бойымен қозғалады, мұндағы - адамның массасы. 3-мысал. Центрден тепкіш машинаның өсі мен бip шетінен жіппен байланып,тұйықталған шынжыр вертикаль өстен бірқалыпты – бұрыштық жылдамдықпен айналады (3.5-сурет). Осы кезде жіп вертикал өспен бұрыш жасайды. Шынжырдың инерция центрі қалай қозғалады? Шығару жолы.Бірқалыпты айналыс кезінде инерция центрі вертикаль бағытта қозғалмайтындығы белгілі. Яғни бұл жіптің Т керілу күші вертикаль құраушысының ауырлық күшін теңгеретіндігін көрсетеді (3.5-сурет оң жақта). Керілу күшінің горизонталь құраушысы модулі бойынша тұрақты жəне үнемі айналыс өсіне қарай бағытталған. Шынжырдың инерция центрі − С нүктесі − горизонталь шеңбердің бойымен қозғалады, оның радиусын (3.11) формуланың көмегімен табамыз: ω ρ g g . мұндағы, m – шынжырдың массасы. С нүкте суретте көрсеткендей, айналыс өсімен жіптің арасында орналасқан. жүктеу/скачать 2.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|