Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3

77 
қанағаттандыра алады. Егер санақ жүйесі инерциалды емес болса, онда F 
күші дегеніміз – барлық күштердің қорытындысы, яғни оған осы денемен 
оны қоршаған денелердің күштерімен қатар инерция күштері де енеді. 
Бұл теңдеу инерциялық санақ жүйесіне қатысты алынғандықтан, ол кез 
келген басқа инерциялық санақ жүйесінде де орындалады.
(3.13) –теңдеудің ең соңғы мүшесі реактивті күш деп аталады: 
d /d
. Реактивті күш берілген денеге қосылған (бөлінген) массаның 
əсерінен пайда болады. Егер масса қосылса, онда 
d /d
0 жəне вектор Ru 
вектордың бағытымен сəйкес; егер масса бөлінсе онда 
d /d
0 жəне 
вектор R вектор u ға қарама-қарсы бағытта болады. 
Мещерский теңдеуі m − массасы тұрақты материалдық нүктелердің 
динамикалық негізгі теңдеуімен сəйкес: сол жағы − дененің массасы мен 
үдеудің көбейтіндісі; оң жағы − денеге əсер ететін күштермен реактивті күш. 
Алайда дененің массасы тұрақты болмай айнымалы болса, онда 
дифференциал астына массаны енгізуге болмайды, сондықтан теңдеудің сол 
жағын уақыт бойынша импульстің туындысы деп қарастыру мүмкін емес. 
Себебі 
d
d
/d . 
Екі жеке жағдайға көңіл бөлейік. 
1. Егер 
, денемен салыстырғанда масса жылдамсыздықпен 
қосылады немесе бөлінеді, онда 
0 жəне (3.13) теңдеудің түрі өзгереді: 
.3.14 
мұндағы,
- -уақытқа сай дененің массасы; бұл теңдеу, мысалы, құм 
төгіліп жатқан платформаның қозғалысын есептей алады. (3.7-есеп, п. 1.). 
2.  Егер 
болса, онда осы таңдап алынған санақ жүйесінде 
қосылған немесе бөлініп шығып кеткен масса осы жүйеде қозғалмайтын 
болады, сонда (3.13) теңдеудің түрі келесідей өзгереді: 
d /d
d /d
немесе 

жүктеу/скачать 2.75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: