УГ – 2 газ анализаторымен көмірқышқыл газының, аммиак пен күкіртсутегінің мөлшерін анықтау

2.9 УГ – 2 газ анализаторымен көмірқышқыл газының, аммиак пен күкіртсутегінің мөлшерін анықтау

УГ-2 әмбебап жылжымалы газ анализаторы мал қораларының ауасындағы зиянды газдардың: көмірқышқыл газының, аммиактың, күкіртсутегінің, көміртегі тотығының концентрациясын анықтауға арналған.

Газ анализаторының жұмыс істеу принципі озиянды әсер ететін газдары бар ауаны арнайы ұнтақпен толтырылған индикатор түтік арқылы соруға негізделген. Түтіктегі индикатор ұнтағының түсі өзгеруі түтік арқылы сорылған газ бен индикатор ұнтақтың реактиві арасындағы реакция нәтижесінде жүреді. Түтіктегі индикатор ұнтақтың боялған бағанасының ұзындығы ауадағы талданатын газдың концентрациясына пропорциональды болады және мг/м³ ауамен градуирленген шкала бойынша өлшенеді. Ауа соратын құрылғының негізгі бөлігі қорапшаның ішінде орналасқан сифонды созылған күйінде ұстап тұратын жаншылған пружинасы бар резина сифон (баллон) болып табылады.

Зерттелетін ауа индикатор түтіктер арқылы сифон насостың көмегімен жылғашалы арнайы металл стержень – штокпен сифонды белгілі бір мәнге алдын ала басқаннан кейін сорылады. Сифонның қысылу дәрежесі штоктың бағыттаушы жылғашасында орналасқан екі бекіткіш саңылаудың арасындағы арақашықтықпен анықталады. Бекіткіш саңылаулар арасындағы арақашықтық штоктың бір шұңқырдан екіншісіне өтуі кезінде сифон берілген газды талдауға қажетті зерттелетін ауа мөлшерін алатындай етіп есептелген.

Сурет 12 – УГ-2 типті әмбебеп газ анализаторы

1 – калибрлі шток; 2 – резина түтік; 3 – фиксатор;
4 – индикаторлы түтік

Ауадағы талданатын газдың концентрациясын анықтауға арналған индикатор түтік ұзындығы 92 мм ішкі диаметрі 2,5-2,6 мм болатын, түтікте екі мақта және мыс сымнан жасалған тығынмен ұсталып тұратын сәйкес индикаторлы ұнтақпен толтырылған шыны түтіктен тұрады.

Талдауды бастамас бұрын, түтікті индикатор ұнтақпен толтыру үшін шыны түтіктің бір ұшына метал мыс стержень, ал қарама қарсы жағына – гигроскопиялық мақтадан жасалған қабатты салады. Метал мыс тығынды арнайы істікпен мақтаға жақындатады. Содан кейін құрғақ, газдалмаған, жақсы желдетілетін бөлмеде түтікке индикатор ұнтақты себеді. Түтікте ұнтақты қабырғаларын ұра отырып, тығыздағаннан кейін үстінен дәл сондай мақта қабат салып, тығынмен бекітеді.

Индикатор ұнтақты бөгде әсерлерден сақтау үшін түтіктің ашық ұштарын алюминийлі жылтыр қағазбен астарлаған кеңсе сургучынан жасалған қалпақшалармен герметизациялап тастайды, оны талдау алдында ғана ашады.

Анықтау барысы

Штокты ауа сорғыш құрылғының бағыттайтын төлкесіне салады. Қол қысымымен штокты итеріп, сифонды стопор штоктың жылғашасының жоғарғы шұңқырымен дәл келгенше қысады. Индикаторлық түтікті сургуч бұғауынан (қалпақшалардан) босатады, ұнтақ бағанасы және мақта қабатынын арасындағы саңылауды жою үшін түтіктегі ұнтақты нығыздайды. Ауа сорғыш құрылғының резеңке түтігін индикаторлық түтіктің кез-келген ұшымен қосады, шток қалпағына алақанмен сәл басып стопорды ысырады, кейіннен шток жоғары қарай қозғала бастайды. Осы кезде зерттелетін ауаның индикаторлық түтік арқылы сорылуы жүреді. Стопор оқтамасы жылғашаның төменгі шұңқырына енгенде, шерту естіледі және шток қозғалысы тоқтайды.

Көмірқышқыл газының рұқсат етілетін шекті концентрациясын анықтау үшін сорылатын ауаның көлемі 400 мл, аммиакты анықтауда –250 мл, күкіртті сутекте –300 мл және көміртегі тотығы үшін –220 мл құрауы керек. Улағыш концентрациялар үшін сәйкесінше: 100;30;30 және 60 мл.

Қандай да болмасын зиянды әсерлі газы бар зерттелетін ауа индикаторлық түтік арқылы сорылғанда, индикаторлы ұнтақ бағанасының ауа кірген жағы басқа түске боялады (аммиак ықпалымен ұнтақтың сары түсі көкке ауысады, күкіртті сутегі болса, ақ ұнтақ қоңыр түске ие болады, ал көміртек тотығында –қоңыр сақина көрінеді).

Сорылу аяқталғанда индикаторлық түтікті резеңке түтіктен шешеді де, түтіктегі индикаторлық ұнтақтың боялған бағанасының төменгі шекарасы шкаланың ноль бөлінуімен дәл келетіндей етіп шкалаға басады. Боялған бағананың жоғарғы шекарасы шкалада анықталатын газ концентрациясын мг/ м³ көрсетеді. Концентрацияны санауды түтік арқылы жіберілген зерттелетін ауа көлеміне тәуелділікте белгілі бір шкала бойынша жүргізеді. Барлық жағдайларда қайта анықтаулар жүргізу қажет, олар талданатын газ концентрациясының өзгерісін көрсетеді.

Газ анализаторының негізгі техникалық деректері, қолдану кезінде күту талаптары, сонымен қатар талдауға арналған индикаторлық түтіктердің жабдықталуы әрбір құралға ұсынылатын нұсқауда толық баяндалған.

Бақылау сұрақтары

1 Микроклимат және оны анықтайтын факторлар дегеніміз не?

2 Ауа температурасының гигиеналық мәні неде?

3 Ағза мен қоршаған орта арасындағы жылу алмасу қалай жүреді?

4 Ересек мал мен төлдерде жылу реттелуі қалай жүзеге асады?

5 Мал қораларында ауа температурасын өлшеу ережелері қандай?

6 Ауа температурасын өлшеуге арналған құралдарға сипаттама беріңіз?

7 Термографтың құрылысы мен жұмыс істеу принципі қандай?

8 Қора ауасы ылғалдылығының мал ағзасына әсері қандай?

9 Қора ауасындағы ылғалдың жиналу көздерін атаңыз?

10 Мал қорасындағы ауаның жоғары ылғалдылығымен қандай күрес шаралары жүргізіледі?

11 Температура мен ылғалдылықтың әртүрлі үйлесімі мал ағзасына қалай әсер етеді?

12 Қандай гигрометрлік көрсеткіштерді білесіз?

13 Ауаның ылғалдылығын анықтауға арналған құралдарға сипаттама беріңіз?

14 Мал қораларында ылғалдылықты өлшеу қалай жүргізіледі?

15 Гигрографтың құрылысы мен жұмыс істеу принципі қандай?

16 Ауаның қозғалысы мал ағзасына қалай әсер етеді?

17 Мал қораларындағы ауаның қозғалыс жылдамдығы қандай факторларға байланысты?

18 Мал қораларында ауаның қозғалыс жылдамдығын реттеудің қандай әдістерін білесіздер?

19 Ауаның қозғалыс жылдамдығын анықтауға арналған құралдардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі қандай?

20 Мал ағзасына күн сәулесінің биологиялық әсерін сипаттаңыз?

21 Фотопериодизм және ағза биоритмдері дегеніміз не?

22 Мал шаруашылығындағы ультракүлгін және инфрақызыл сәулелердің маңызы қандай?

23 Жарықтандырудың қандай түрлерін білесіз?

24 Қораларды жарықтандыруды анықтаудың қандай әдістерін білесіз?

25 Атмосфералық ауаның құрамы қандай және ол қора ауасынан несімен ерекшеленеді?

26 Мал ағзасына көмірқышқыл газы мен аммиак қалай әсер етеді?

27 Мал қорасы ауасында көмірқышқыл газы жиналуының қандай негізгі көздерін білесіздер?

28 Мал қорасы ауасындағы зиянды газдармен күресудің қандай әдістер бар?

29 Қора ауасындағы көмірқышқыл газын анықтаудың қандай әдістерін білесіздер?

30 Қора ауасындағы аммиакты анықтаудың қандай әдістерін білесіздер?

31 Көмірқышқыл газы мен аммиакты титрометрлік әдіспен анықтаудың принципі қандай?

32 Қора ауасындағы зиянды газдардың мөлшері УГ-2 құралымен қалай анықталады?

33 Шаңның жіктелуін беріңіз және оның мал ағзасы үшін маңызын көрсетіңіз?

34 Қора ауасындағы микроағзалар жиналудың көзін атаңыз?

35 Қора ауасындағы микрағзалар мал ағзасына және өнімінің сапасына қалай әсер етуі мүмкін?

36 Шаңдалу және микробтық ластанумен күресудің қандай шараларын білесіздер?

37 Қора ауасының шаңмен және микробтармен ластануын анықтаудың қандай әдістерін білесіздер?

жүктеу/скачать 3.72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: