Электр жабдықтарын сынау және жөндеу жөніндегі электромеханик

Параграф 2. Электр жабдықтарын сынау және жөндеу жөніндегі электромеханик, 4-разряд

729. Жұмыс сипаттамасы:

күрделілігі орташа электр агрегаттарын бөлшектеу, жөндеу, құрастыру және реттеу;

электр механизмнің құрамына енетін элементтердің техникалық жай-күйін айқындау;

электр механизмдегі слесарлық жұмыстарды талап ететін ақаулықтарды жою;

күрделілігі орташа электр ширатпаларды ұштарын өңдеп және штепсель ажырамаларын дәнекерлеп жөндеу;

электр өлшеу аспаптарының көмегімен электр сымдарының жай-күйін анықтау;

арнайы стенділер мен құрылғыларды пайдалана отырып, күрделі емес электр жабдықтарын сынау;

жөндеу карталарын ресімдеу.

730. Білуге тиіс:

жөнделетін ұшу аппараттарының құрылысы;

қолданылатын аспаптардың, электр механизмдер мен аппаратураның құрылысы, мақсаты, жұмыс қағидаты, орнату және бекіту орны;

электр жабдықтарын жөндеу және реттеу технологиясы;

электр сымдары оқшаулағыштарының кедергілерін тексеру ережесі;

электр жабдықтарында қолданылатын, сондай-ақ оларды жөндеу кезінде қолданылатын материалдардың маркасы, мақсаты мен қасиеттері туралы негізгі мәліметтер;

шектеу және қондыру жүйелері, бетті өңдеу өлшемдері туралы негізгі мәліметтер;

жөнделетін электр агрегаттарының электр және кинематикалық схемасы;

электр агрегаттары мен олардың бөлшектерін сынау стенділерінде сынау әдістемесі;

қолданылатын электр өлшеу аспаптарының құрылысы және оларды пайдалану ережесі;

электротехника, электрониканың негізгі заңдары;

техникалық және жұмыс құжаттамасы;

орындалатын жұмыс көлеміндегі слесарлық іс.

731. Жұмыс үлгілері:

1) АВП, АВ, АВД, АМО типті автоматтар – бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

2) А, АФ типті амперметрлер - жөндеу, реттеу;

3) БПС типті блоктар - жөндеу;

4) ВП, ЭВ, ВФ, ВА, ЛУН типті вольтметрлер - жөндеу, реттеу;

5) тежеу датчиктері – бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

6) ЗМ типті құлыптар - жөндеу, реттеу, құрастыру;

7) СК, КНА, КМБ, КР типті іске қосу орауыштары – агрегатқа орната отырып жөндеу;

8) УП типті пневмосөндіргіштер – жөндеу, реттеу;

9) ГА типті электрогидрошүмектер - жөндеу, реттеу;

10) электр қыздырғыштар, калориферлер - жөндеу, құрастыру, реттеу.

Параграф 3. Электр жабдықтарын сынау және жөндеу жөніндегі электромеханик, 5-разряд

732. Жұмыс сипаттамасы:

күрделілігі орташа электр агрегаттарын жөндеу, құрастыру, реттеу, сынау және ақауын табу, оларды ұшу аппаратында қысыммен тексеру;

генераторлар мен электр қозғалтқыштардың зәкірлерін теңгерімдеу бойынша жұмыстарды орындау;

күрделі электр агрегаттарын бөлшектеу;

жөнделетін электр жабдықтарының техникалық жай-күйін анықтау;

электр агрегаттарын реттеу және сынауға арналған құрылғылар мен шағын құралдарды құрастыру және монтаждау;

электр жабдықтарының айлабұйымдарын градуирлеу және баламалау;

пайдаланылатын айлабұйымдар мен құрылғылардың ақаулықтарын анықтау;

қыздыру аспаптарының өлшемдерін есептеу;

қажетті слесарлық және дәнекерлеу жұмыстарын орындау.

733. Білуге тиіс:

жөнделетін электр жабдықтарының құрылысы, мақсаты, жұмыс қағидаты;

жөнделетін электр жабдықтарының бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, реттеу және сынау технологиясы;

жөнделетін электр жабдықтары мен электр аспаптарының техникалық шарттары;

жөнделетін электр жабдықтарының негізгі ақаулықтарын айқындау және жою тәсілдері;

жөнделетін жабдықтарды реттеу және тексеру әдістемесі;

генераторлардың, электр қозғалтқыштардың, коммутациялық аппаратураның жұмыс қағидаты;

электротехника, механика, фототехника негіздері.

734. Жұмыс үлгілері:

1) АЗП типті қорғау автоматы – жөндеу, сынау;

2) АПТ типті контакторлар блоктары – жөндеу, реттеу, сынау;

3) трансформаторлар блоктары – сынау, ауыстыру;

4) БТТ, БУК, БУСО, БИФ, ИПО типті жүйенің блоктары мен элементтері – жөндеу, жетілдіру, сынау;

5) түзеткіш құрылғылар – жөндеу, тоқпен тексеру;

6) ВГ, ГСК, ГСН, ГСП типті генераторлар – жөндеу, құрастыру, сынау;

7) қозғалтқыш автоматикасын ауыстыру коллекторлары – жөндеу, құрастыру, сынау;

8) СС, ВД типті бақылау жүйелерінің микромашиналары – жөндеу;

9) энерготораптардың панельдері, имитация және бақылау панельдері, ЛУН типті пульттер – тексеру және жөндеу;

10) тежегіш парашюттің жылыспасын басқару жүйесі – тексеру, жөндеу, сынау;

11) ФКП, ПАУ типті фотобақылау аспаптары – құрастыру, сынау.

Параграф 4. Электр жабдықтарын сынау және жөндеу жөніндегі электромеханик, 6-разряд

735. Жұмыс сипаттамасы:

ұшу аппараттарының күрделі электр агрегаттары мен автомат құрылғыларын жөндеу, құрастыру, реттеу, сынау және ақауын табу;

күрделі электр жабдығының жұмысқа жарамдылығын айқындау;

шешім қабылдау және электр жабдығының ақаулықтарын жою әдісін таңдау;

анықтамалықтың көмегімен электр схемалардың жекелеген учаскелерінің өлшемдерін есептеуді орындау;

күрделі электр механизмдердің көмегімен электр элементтерін дәнекерлей отырып, слесарлық-қиыстыру жұмыстарын 6-7 квалитет бойынша орындау;

электр жабдықтарының ақаулықтарын анықтау және жою; Формулярлар мен аттестаттарды ресімдеу.

736. Білуге тиіс:

электр механизмдер мен қозғалтқыштарды реттеу аппаратурасының мақсаты, құрылысы, әрекет ету қағидаты және пайдалану ережесі;

ақаулықтардың түрлері, себептері, анықтау тәсілдері және оларды жою;

антикоррозиялық және лакты сыр қабаттарының түрлері;

электр бұйымдарын сертификаттау ережесі мен рәсімдері туралы негізгі мәліметтер;

өлшеу техникасын пайдалану ережесі;

электромеханика, автоматты реттеу, фототехника негіздері.

737. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

738. Жұмыс үлгілері:

1) КПР, КОЧ типті реттеу аппаратурасы – жетілдіру, сынау;

2) БА, БАР, БДУ, БОГ, БОЧ, БОП, АДС, МВД, УВВ типті жүйелердің блоктары мен элементтері – ақауын табу, жөндеу, сынау;

3) ГТ, ГС, СТС, СГС, СГК типті генераторлар – жөндеу, реттеу, сынау;

4) ГФ, ЧФ типті герцметрлер – жөндеу, сынау;

5) ШР 20 астам қадалығы бар тақталары, пульттері, қалқандары – жөндеу, реттеу, сынау;

6) компрессорлар, кондиционерлер – жөндеу, сынау;

7) бөліп тарату қораптары, оң және сол мотогондоланың орталық таратушы құрылғысы – дәнекерін ажырата отырып жөндеу және сынау;

8) ауа стартерлері – жөндеу, жетілдіру, реттеу, сынау;

9) жоғары вольтті, қарқынды және жоғары жиілікті жүйелердің трансформаторлары – жөндеу, сынау;

10) ЛФСВ, МПРФ, ПРФ, ФБВ типті шамдар – жөндеу, сынау;

11) сүзгі желдеткіш құрылғылар – жөндеу, сынау;

12) МТГ, ЭПВ, ЭПК, МГВ, МГУ, МРТ типті электр қозғалтқыштар - жөндеу, жетілдіру, сынау.

Параграф 5. Электр жабдықтарын сынау және жөндеу жөніндегі электромеханик, 7-разряд

739. Жұмыс сипаттамасы:

ұшу аппараттары электр жабдықтарының күрделі жүйелері мен агрегаттарын, жұмыстың тапсырылған өлшемдеріне шығуын қамтамасыз ете отырып, жөндеу, баптау және жетілдіру;

күрделі сынау қондырғылары мен айлабұйымдарын өндірістік қажеттіліктер үшін сызбалар бойынша құрастыру;

электр айлабұйымдары мен қондырғыларының әртүрлі түрлерін градуирлеу және баламалау;

пайдаланылатын айлабұйымдар мен қондырғылардың ақаулықтарын анықтау;

іске қосуды реттеу аппаратурасымен бірлесе отырып, электрмен жабдықтау жүйесін баптау және жетілдіру;

күрделі электр жабдықтарының жұмысқа жарамдылық дәрежесін анықтау.

740. Білуге тиіс:

күрделі электр жабдықтарының және автоматты реттеу жүйесінің ақауын табудың негізгі әдістері;

сынау құрылғыларының, электрмен қоректендіру көздерінің, электр айлабұйымдары мен электр өлшеу аспаптарының құрылысы, жұмыс қағидаты, реттеу және пайдалану ережесі;

сертификатталған бұйымдарға қойылатын негізгі талаптар;

электроника, автоматты реттеу теориясының, есептеуіш техника мен бағдарламалау негіздері;

күрделілігі кез келген электрондық схемаларды оқу ережесі.

741. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

742. Жұмыс үлгілері:

1) температураны басқару блогы – жөндеу, құрастыру, сынау, жетілдіру;

2) қозғалтқышты кешенді реттеуіш – құрастыру, сынау;

3) АВЗ, АРУ, КЗ\У типті автоматиканың қораптары мен блоктары – құрастыру, сынау, реттеу;

4) ЦКН және ДКН типті кернеуді түзеткіштер – сынау, реттеу;

5) магнит бастар және код дискілік жүйе – жөндеу, реттеу;

6) электр түрлендіргіштер – жөндеу, тексеру, сынау;

7) қауіпті температураның сигнализаторы – жөндеу, реттеу, сынау;

8) РИО типті сигнализатор – реттеу, сынау;

9) қатуға қарсы, триммерді басқару жүйелері – ақауын табу, жөндеу, сынау, реттеу;

10) ТР, РД, ТРВ типті термореттеуіш құрылғылар – жөндеу, реттеу;

11) ВП-М жүйесінің тұрақты электр қоректендіргіш шкафтары – сынау.

Параграф 6. Электр жабдықтарын сынау және жөндеу жөніндегі электромеханик, 8-разряд

743. Жұмыс сипаттамасы:

қалпына келтіру, жөндеу жұмыстарын орындай отырып, ұшу аппараттарының электр жабдықтарының күрделі және эксперименталды жүйесін кешенді баптау, реттеу және пайдалануға тапсыру;

электронды жүйелер, автоматты құрылғылар, панельдер, пульттер, күрделі электроагрегаттар, бағдарламалық механизмдер жұмысындағы ақаулықтарды диагностикалау, сынау және талдау;

электр жабдықтары жұмысындағы ақаулықтарды жүйелендіру және оларды жою және алдын алу бойынша ұсынымдар әзірлеу;

дәлме-дәл өлшеу құралдарының, сервистік құрылғылардың көмегімен сынақ жүргізу, оларды баптау және реттеу;

электр агрегаттарын техникалық талаптарға сәйкес ақауын табу және жарамсыз ретінде шығару;

электр жабдықтарының жекелеген жүйелерін реттеу және сынауға арналған құрылғыларды жасауға қажетті есептерді орындай отырып, қағидаттық схемалар мен эскиздерді жасау.

744. Білуге тиіс:

электр жабдықтарының жөнделетін жүйесінің құрылысы;

күрделі электр жүйелерін жөндеу, құрастыру, реттеу және сынау технологиясы;

электр жабдықтарында кездесетін анағұрлым күрделі ақаулықтарды анықтау және жою тәсілдері;

ұшу аппараттарының электр жабдықтары жүйесін баптау, реттеу және ақаулықтарды іздеуді ұйымдастыру тәртібі;

сертификатталған бұйымдарға қойылатын талаптар;

электр жабдықтарының өлшемін өлшеуде қолданылатын құралдардың құрылымы және оларды тексеру тәсілдері;

автоматты реттеу, есептеуіш техника теориясының негіздері.

745. Орта кәсіптік білім талап етіледі.

746. Жұмыс үлгілері:

1) АПД типті автоматты панельдер – жөндеу, реттеу, сынау;

2) АФА, НАФА типті аэрофотоаппараттар – сынау және реттеу;

3) ВН типті вакуум сорғылар – сынау, реттеу;

4) бағдарламалық механизмдер – сынау, жөндеу, реттеу;

5) автоматика жүйесі мен есептеуіш техника микромашиналары – сынау;

6) РТ, РПР, ЭРД типті температура реттегіштер – сынау, ақаулықтарын табу;

7) авариялық шығу жүйесі – жөндеу, сынау;

8) қашықтықтан басқару жүйесі – жөндеу, жетілдіру;

9) іске қосу жүйесі – жөндеу;

10) қозғалтқыштарды электронды басқару жүйесі – жөндеу, сынау, реттеу.

Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің

бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына

(22-шығарылым) қосымша
Жұмысшылар кәсіптерінің әліпбилік көрсеткіші

Р/с№		Кәсіптердің атаулары	Разряд диапа зондары	Беті
1		2	3	4
1		Авиациялық техниканың ақауын анықтаушы	2-8	7
2		Авиациялық техниканы жинақтаушы	2-6	34
3		Авиациялық аспаптарды жөндеуші слесарь-механик	3-8	131
4		Авиақозғалтқыштарды жөндеуші слесарь	2-7	156
5	Авиациялық аспаптарды құрастырушы слесарь		3-8	174
6		Агрегаттарды, аспаптар мен сезімтал элементерді сынаушы	3-8	21
7		Агрегаттарды жөндеуші слесарь	3-8	163
8		Аспаптық жабдықтардың слесарь-монтаждаушы	2-8	136
9		Аэрогидродинамикалық сынаушы слесарь	2-8	142
10		Бөлшектерді беріктендіруші	3-6	193
11		Герметизаторшы	2-4	6
12		Радиоэлектрондық жабдықты жөндеу жөніндегі радиомеханик	2-8	96
13		Жарақтандыру жөніндегі механик	2-7	53
14		Жоғары компрессорлы қондырғылардың машинисі	3-6	51
15		Кәрезді пакеттер жасау қондырғыларының операторы	3-5	88
16		Криогенді жүйелер бойынша авиация механигі	2-8	3
17		Қалақтарды жылтыратушы	2-6	92
18		Қозғалтқыштарды сынаушы механик	4-8	27
19		Қозғалтқыштар мен агрегаттарды құрастырушы слесарь	2-7	178
20		Құбырларды жасау және жөндеу жөніндегі слесарь	1-6	151
21		Құбыр қысатын станоктардың операторы	4-5	87
22		Құрастыру монтаждау және жөндеу жұмыстарын бақылаушы	2-8	40
23		Құмды жабыстырушы	2-6	90
24		Құрылымдарды құрастырып-желімдеуші	2-5	116
25		Құрастырып-тойтарушы	2-8	119
26		Қуатты арматура мен жұмсақ бактарды желімдеуші	1-5	31
27		Лазерлік голографиялық қондырғылардың операторы	4-6	86
28		Металл аэрогидродинамикалық үлгілердің үлгішісі	2-7	60
29		Металл емес аэрогидродинамикалық үлгілердің үлгішісі	2-7	65
30		Оқшаулаушы	2-5	19
31		Плазалық белгілеуші	2-7	104
32		Радиолокаторшы радист	4-8	101
33		Сынаушы слесарь	4-8	126
34		Тензорезисторларды жасаушы	2-6	16
35		Тензорезисторларды монтаждаушы	2-6	78
36		Тренажерларды реттеп-баптаушы	4-8	107
37		Шыны пластик және органикалық шыныдан бұйым жасаушы	1-6	110
38		Ұшу аппараттарының радио және арнаулы жабдықтарды монтаждаушы	3-8	72
39		Ұшу аппараттарының электр жабдықтарын монтаждаушы	2-7	81
40		Ұшу аппараттарының бөлшектерін жасап-жетілдіруші слесарь	2-7	146
41		Ұшу аппараттарын жөндеуші слесарь	2-8	167
42		Ұшу аппараттарын құрастырушы слесарь	2-8	185
43		Фотоплазокөшіруші	3-6	195
44		Электр жабдықтарын сынау және жөндеу жөніндегі электромеханик	3-8	196