«Қазақстан Халық Банкі» АҚ- ның жаңа банктік өніміне талдау

«Мобильный банкинг жүйесі». Қазақстан Халық Банкінің «Мобильный банкинг» жүйесі – Қазақстандағы ұялы телефон көмегімен карт – шотты басқарудың алғашқы жүйесі. Қазіргі уақытта жүйе қызметін 130 мыңнан астам клиенттер пайдалануда, оның ішінде 95,5 жүйеге 2006 жылы қосылған – бұл елдегі қашықтағы банкингтің ең көп сұранысқа ие түрі.

Мысалы Қазақстан Халық Банкінің «Мобильный банкинг» жаңа өнімі.

«Мобильный банкинг» - бұл сіздің ұялы телефонға SMS хатама көмегімен карточкалы шотағы қаражатдың қозғалысын хабарлау жүйесі.

«Мобильный банкинг» жүйесіне қосылудың артықшылықтары:

• 
  тәуліктің кезкелген уақытысында банке бармай SMS хатама арқылы ө зіңіздің карточкалы шоттіңіз жайлы ақпарат ала аласыз;
  
• 
  SMS – хат арқылы өз есепшотыңызға жасалған операциялар мен авторизация туралы мәлімет беруге;
  
• 
  телефон есебін төлеуге;
  
• 
  сәйкес SMS хатпен қажет жағдайда карточканы бейтарап етуге;
  
• 
  Мобильный банкинг жүйесіне қосылған карточкалар статусы жөнінде ақысыз мәлімет алып, Мобильный банкинг қызметтерін осы карталар арқылы ашып-жабу
  
• 
  өз телефоныңыздағы қолайлы меню көмегімен қызметтердің барлығын пайдалану;
  

«Мобильный банкинг» жүйесі арқылы карсетілетін қызметтер:

• 
  төлем карточкасы байынша баланс (операция коды 01n);
  
• 
  төлем карточкасы байынша операциялар тарихы (операция коды 02n);
  
• 
  төлем карточкасын бейтараптандыру (операция коды 03n);
  
• 
  «Мобильный банкинг» жүйесін бейтараптандыру (операция коды 04n);
  
• 
  «Мобильный банкинг» жүйесін жандандыру (операция коды 05n);
  
• 
  жүйеге қосылған төлем карточкалары туралы ақпарат (операция коды 06n);
  
• 
  ұялы телефонға ақы төлеу (операция коды 07n t );
  
• 
  төлем карточкасы бойынша қарызды тексеру (операция коды 09n).
  

Мысалыға сізге ұялы телефонға ақы төлеу керек 07 N...N Т...Т SMS хаттамасын 8080 номеріне жіберу керек, мұдағы N...N сіздің төлем карточкаңыздың соңғы төрт саны, Т...Т төленетін сомма, N...N мен Т...Т арасында бос орын болуы шарт. SMS хаттамасын 8080 номеріне жіберген соң 2-5 секунтан соң операцияның орындалғаны жайлы SMS хаттама келеді.

«Мобильный банк» жүйесің қызметтерінің тарифтер.

Қызмет аты;	Тарифы
«Мобильный банкинг» жүйесіне қосылу	20 теңге
Төлем карточкасы байынша баланс	20 теңге
Төлем карточкасы бойынша соңғы 10 опреация туралы ақпарат	30 теңге
Төлем карточкасын бейтараптандыру	тегін
Төлем карточкасы бойынша барлық операция туралы ақпарат: карточканы жүйеде алғашқы тіркеуден бастап әр тіркелген карточка үшін	Айына 290 теңге Айына 290 теңге
Төлем карточкасы бойынша «Мобильный банк» жүйесін жандандыру/ бейтараптандыру	тегін
Клиеттің тапсырысы байынша карточаный «Мобильный банк» жүйесінде мәртебесі	тегін
ұялы телефонға ақы төлеу	30 теңге төлем үшін

Қазақстанда жалғыз ұялы телефон көмегімен банк есеп шотын басқару жүйесін Банк VISA CEMEA – «Мобильный банк» - «Verified by Visa» жобасы аясында 2005 жылдың 19 сәуірінен бастап қолданысқа енгізілген. Осы күнен бастап қызмет «КАР – ТЕЛ» ЖШС GSM опреаторлары абоненттеріне көрсетіле бастады (Beeline, K-Mobile, Excess). Келесі 3 айда «Мобильный банкинг» жүйесінің қызмет аясы кеңейтіліп, «Алтел» АҚ – ның CDMA – операторын қолданушылар мен (Dalacom, Pathword) GSM Kazakhstan ЖШС (Activ, K-cell) қамтыды сөйтіп 2006 жылдың 11 тамызына қарай қазақстанның ұялы байланыс нарығы түгел аталған қызметпен қамтылды.

«Мобильный банк» жүйесінің қызметтері еді тікелей қала нөмірлерінен ұялы телефонға қоңрау шалушы CITY сауда маркасы жаңа жобасы негізінде біріге отырып, CITY абоненттері үшін «Мобильный банк» жүйесін жасап шығарғандықтарын жариялады. Dalacom мен Pathword абоненттері атаған жүйеге бұрін қосылған «Мобильный банк» жүйесі аясында CITY қызметін пайдаланушылар өз ұялы телефонының көмегімен Халық Банкінің есепшотындағы өз ақшаларын тәулік бойы бақылауға қол жеткізеді. Жобаның жүйелі толықтырушысы Intervale кампаниясы. Халық Банкінің аталған қызметіне қосылып, төлем карточкасына ие балған CITY абаненттері есепшотта кез-кезген операцияны жүргізген кезде ұялы телефонына SMS-мәлімдеме келеді. Онда сумма, уақыт пен мекен көрсетілген.клиент аталған қызметке карточкалардың бірнешеуін тіркеп, өз нөміріне хабар алады. Ал егер өзіңіз мәлімдеме аған транзакциядан күдіктенсеңіз, 8080 нөміріне хаттама жазып, есепшоттың айлакерлер қолданысына түспеуі үшін карточканы бейтараптай аласыз./24/

Қызметке қосылудағы қарапайымдылық пен мүмкіндіктер аясының кеңдігі 2005 жылдың аяғында үлкен өндірістік көлемдер алынды, 2006 жылдың 29 қаңтарында клиенттер жіберген SMS хаттамалары саны миллионнан асты. Егер алғашқы миллиондық нәтижие он айдан кейін көрінсе, екінші миллион 3 айдан кем уақытта жиналды (2006 ж. 11 сәуір), 2007 жылдың басында миллиондық шекке бір айда жету енгізілген. Алғашқы кезеңде Халық Банкінің төлем карточкасын қолданушы кез – келген тұлға қызметке қосылғаннан соң, карталық есеп шотынан кезкелген операцияның жүзеге асырғаннан кейін (сатып алу, қызметтерді төлеу, жал ақы түсуі, төлем және т.б.) бірден SMS – мәлімдеме алады. Онда операция саласы, уақыты мен орны көрсетіледі. Бұдан өзге «Мобильный банкингті» қолданушы өз телефонынан Банкке баланс, операция тарихы, есеп шоттағы қарыздар туралы сұраныстар жіберіп, қажет жағдайда картасын бейтараптандыра алады. Бұл үшін белгілі бір форматтағы SMS – хабарламаны барлық операторларда бірдей Халық Банкінің 8080 нөмеріне жолдау керек.

2006 жылдың наурызынан бастап «Мобильный банкинг» қызметін дамытудың 2 кезеңі басталды – жүйеге ұялы телефоннан тікелей ұялы байланыс үшін төлем төлеу мүмкіндігі енгізілді. 2006 жылдың 10 айы ішінде жалпы саммасы 26,7 млн құрайтын 27,5 мың осы секілді төлемдер жасалды.

Мамыр айында қызметті қуаттау мақсатымен банктің WAP – сайты ашылды (wap.halykbank.kz).

2006 жылдың 8 маусымынан бастап «Қазақстан Халық Банкінің» «Мобильный банкинг» жүйесі клиенттері өз ұялы телефондарына банктік операцияларды жүргізуге қолайлы меню орнату мүмкіндігіне ие болды. Меню телефонға банкті wap – порталынан ақысыз Halyk Bank мидлетін алғаннан кейін пайда болады. Бактік мидлет – ұялы телефонға банктің WAP-порталы арқылы салынатын және телефон менюінде банктік қызметтердің қолайлы тізімін жасайтын кішігірім бағдарлама. «Мобильный банкинг» жүйесінің мәні бұл кезде өзгермейді, бар болғаны клиеттер банкке SMS-мәлімдемені өздері теріп не ол үшін телефондағы команданы таңдан құқығына ие болады. Айта кетерлі жайт –банк медлеті тегін ұсынады. Мидлет банктің WAP-сайтынан телефоның көмегімен алынады. Аталған техналогия Қазақстанның банк нарығында алғашрет пайда болып, клиенттердің жақсы көз қарасына ие болды. Тамыздан бастап клиенттер өтініштеріне орай 22.00- ден 8:00- ге дейін SMS – хаттамалар жіберу шектелді. 2006 жылдың 14 қыркүйегінде жүйеде мерей тойлы 100 – мыңыншы клиент тіркелді. Қазанда есеп шоттары Халық Банкінде өңделетін алты агент-банктерде клиенттер үшін «Мобильный-банкинг» қызметі ашылды.

8 айлық жұмыс қортындылары керемет нәтижелер берді. «2005 жыл аяғында 10 мың клиент» жобасының сәтілік көрсеткішіне қыркүйектің ортасында-ақ қол жеткізілді. Желтоқсан аяғында

2006 жылдың 17 қарашасында Қазақстан Халық Банкінің «Мабильный банкинг» жүйесінің кірісі 1миллион АҚШ долларынан асты. «Мабильный банкинг» жүйесі қызметтерін 30 мыңнан астам қазақстандықтар пайдаланып, әр айдағы жаңа клиенттердің қосылуы шамамен 15% құрады. Қазанда бір айдағы SMS-хаттамалар трафигі 100 мыңнан асты. Салыстыру, Ресейдің Сбербанкісіне бұл үшін 17 ай қажет боды (Ресейде «Мабильный банкинг» жүйесі 2002жылдың қазанынын іске қосылған). Банктің «Мабильный банкинг» қызметінің бұлайша алға кету себебі – келиенттің қызметтке қосылуының қарапайымдылығы мен қолайлылығында жатыр. Мұны ел бойынша жалпы саны 585болатын Халық Банкінің кез-келген банкі арқылы жүзеге асыруға болады.

Мұндай көрсеткіштерге небары жоба ашылғаннан бір жарым жылдық уақытта қол жеткізіліп отыр.

Аталған мезетте қызмет көрсетудің үшінші кезеңін шығару жұмыстары жүргізіліп жатыр – мұнда клиент өз ұялы телефонынан кез-келген төлемдер мен аударымдарды іске асырып, қолайлы банктік менюді қолдану үшін банктік аплет телефон SIM – картасына салынады. Және ең маңыздысы – мұнда төлемдер тұтастай қауіпсіз, өйткені клиенттің электронды сандық қолнаңбасымен бекітіледі.

«Мобильный банкинг» жүйесін ен басты қорытындысы тұрғындар психологиясындағы өзгеріс балатын. Бұрын ешкімге белгісіз «Мабильный банкинг» термині енді жай ғана белгілі емес, сұранысқа ие болды.

Статистикалық зертеулерге сүйенсек, «Мабильный банкинг» жүйесін пайдаланушылар енді карточканы жай ғана қолма-қол ақша алу құралы ретінде қабылдамайды.

Бүгін Қазақстандағы 15,2 млн тұрғынға 3,2 млн төлем карточкасынан келеді, оның 1,9 млн – Қазақстан Халық Банкі карточкалары.

Үш Қазақстандық ұялы байланыс операторларының абонентттері саны 3,8 млн адамнан асты. 2006 жылы жүйе кірісі 162,2 млн теңгені құрады.

Банк саласында жетекші орын алып, халықаралық нарықтарға «Қазақстанның Халық Банкі» ұйымдық жауапкершілік пен әлеуметтік саясатының дұрыс жүргізілуі бизнесті сәтті дамытудың бірден-бір қажетті шарттамасы деп есептейді.

Алдағы жылдарға болжау жасайтын болсақ 2007-2009 жылдарда Халық банкі өзінің «Мобильный банкинг» жүйесі айасында көрсетілетін қызметтер (бір төлем карточкадан екінші карточкаға ақша аудару, камуналды төлемдер және т.б.) айасын кеңетіп, банкоматар және басқа электронды жейілер арқылы жүзеге асырылатын қызметердің барлығын аталған жүйе арқылы орындалады.

Аталған жүйе қызметін қортындылайтын болсақ жүйе қызмет жасауынан бастап халықтың жағымды көзқарастарына ие болды. Негізінен жоғары технологиялардың банктік қызметке енуімен «Мобильный банкинг» жүйесі секілді өнімдерінің пайда болуі себеп болуда. Жалпы аталған жүйе өзінің қолданушыларына қолайлы және арзан түсуде сондықтан жүйенің тұтынушылары күнен-күнге өсуде./25/

ҚҚҰК, Қазақстан қаржыгерлерінің ассоциациясы мен ҰБ бірлесе отырып, қаржы институттарының өзара байланыс, хеджировкалау, ипотекалық, корпаративті вексельдермен жұмыс істеуге міндеттелген ұйымдар қорлары секілді жаңа типтерін құруды жоспарлауда. Бұдан өзге ҰБ қозғалмайтын мүліктің ұйымдасқан нарығы мен ипотекалық операцияларды дамытуға қатысатын болады. Банк әрекеттері әділдігін тексеру үшін ҰБ мен ҚҚҰК отандық рейтингтік агенттіктердің әрекет етуіне жағдай жасауда. Бұл сферадағы негізгі бағыт – банк қызметтерін одан әрі дамыту, банктік қызмет көрсетудің жаңа түрлері мен әдістерін енгізу.

Банктер қор нарығында өз әрекетін белсенді ету үшін жаңа қаржы құралдарын қолдана отырып инвестиция тартулары керек. Осындай құралдардың бірі капиталдың халықаралық нарықтарында қолданылатын еврооблигациялар эмиссиясы. Аталған қаржы операциясы бірнеше мақсатқа жетуде септігін тигізеді.

Біріншіден, шетел валютасында ақша алуды, теңгеге қарағанда пайыздық ставка төмен болады.

Екіншіден, Республикадағы құнды қағаздар нарығы аталған мезетте қаржыландыруда банк қажеттіліктерін түгел қанағаттандыруға қауқарсыз.

Үшіншіден, банк өз әрекеті сферасын кеңейту мен халықаралық қаржы институттарымен байланыс орнатуға қызығушылық танытуы керек. Банктің стратегиялық мақсаты - өзі қалаған уақытта капиталдың халықаралық нарығында оңай шығуға мүмкіндік алу болуы керек. Олар банктік жалшылыққа қарағанда үлкен потенциалға ие және банкті қаржыландыруға көп мүмкіндіктер береді.

Еврооблигация эмиссиясының негізгі міндеттері:

1) Инфляциялық ресурстары жоқ тиімді қаржы көздері диверсификациясы мен сыртқы қаржыландыруда жоғарғы потенциалға ие түрді қорғау.

2) Қарыз төлеудегі шығынды азайту, ішкі нарыққа қарағанда сырттан қарыз алу арзанырақ болады.

3) Жал алу үшін банктің инвестициялық базасын кеңейту.

4) Несиеге қауқарлы эмитет ретінде көріну үшін банктің несиелік тарихын алу.

5) Жалға алу мерзімдерін ұлғайту.

6) Банктің қаржы ресурстарына шетел капиталының келуі.

Еврооблигациялар шығарылымының міндетті шарты – инвесторлар үшін индикатор болып табылатын несиелік рейтингтің болуы. Несиелік рейтингті алу мен өзге де қажетті кезеңдер орындалуының қиындығы алғашқы эмиссияға дайындық процедурасы ұзаққа созылады. Отандық банктердің халықаралық капитал нарығына алғашқы болып шыққаны “Казкоммерцбанк” АҚ, ING Burns және Commerzbank AG (АҚШ) 50 млн. және 35 млн., ал Bankers Trust – тан 20 млн. доллар көлемінде несие алды.

Оның бастамасы өзге банктерге үлгі болды. Корпоративті облигацияларды ҚР – да шығару. Қазіргі уақытта ішкі нарықта негізінен мемлекеттік бағалы қағаздар айналымда жүр. Корпоративті облигациялар инвестицияларды тартудың бірден – бір қажетті құралы. Инвесторларды акциялармен салыстырғанда облигацияларға салынған ақша қайтарылымы қызықтырады.

Корпоративті облигацияларды тіркеу, шығару мен жабу тәртібі ҚР ҚҚҰК сәйкес нормативті актілерімен жүйеленеді. Негізінен бұл процесс акциялардың шығарылым процесіне қатты ұқсайды./26,б.100-103/

Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе банктерге құнды қағаздар нарығында эмитент есебінде шығуды ұсынамыз. Отандық облигация нарығында қаржылық құралдар жетіспегенде, өз ақшасын тиімді орналастыру жолын таппай жүргендердің бұл ұсыныс қызығушылығын туғызатынына еш күдік жоқ. Ал сатып алушыларды эмитенттің төлемге қабілеттілігі қызықтырады. Осы есептен банкке жақын арада ҚҚБ шыққан дұрыс. ҚҚБ тізімінде тұру банктің өз әрекеті туралы толық мәлімет беріп, инвесторларға құнды қағаздарды бағалау үшін қажет құжаттарды түгел беруге әзір екендігін көрсетеді. Корпоративті қарыз міндеттемелерінің алғашқы эмиссиясын 6 айлық мерзіммен 50 млн. теңге сомасына істеген жөн. Жалшылар назарын аудару үшін пайыздық ставкаларды, әрекет етуші эмиссияларынан жоғары, ең жақсысы МЕККАМ, НСО кірісіне жақындатыпқойған дұрыс. Егер алғашқы кезең жақсы өтсе, банк өзін пайдалы әрі сенімді эмитент ретінде көрсетіп, инвесторлар сеніміне ие болады. Бұл келесі реттерде жалға алу мерзімі мен сомаларын ұзартып, пайыздық ставканы сәл төмендетуге мүмкіндік береді.

Сөйтіп, банк жалға алудың өз инвестициялық базасын кеңейтіп, қаржы ресурстарын тартудың қосымша көздерін табады және ссудалық капитал нарығындағы өз әрекетін белсенді етеді.

Кастодиалды әрекет өздеріңе мәлім зейнетақы реформасы нәтижесінде республикада зейнетақы жинақтау қорлары құрылған. Олар салымшылар ақшасын қауіпсіз қысқа мірзімді мемлекеттік бағалы қағаздарға айналдырады. Осыған байланысты банктік қызметтің жаңа түрі – зейнетақы қорларындағы ақша ағымдары қозғалысын бақылаудың тиімді әдісі кастодиалды қызмет пайда болды. Банк – кастодиан өзіне сеніп тапсырылған бағалы қағаздар мен ақшаны тіркеп сақтайды, ұрлау, заңсыз операциялар мен бопсалаулардан қорғайды. Осы үшін ол марапаттау алады. Мысалы, Алматы сауда – қаржылық банкі кастодиалды қызметтерді көрсеткені үшін бағалы қағаздардың бастапқы құнының 0,15 % өлшемінде ақша алады. Мұндай төмен баға арнайы тұтынушылар үшін орнатылған.

Банк – кастодианға аталған қызметтерді көрсету зейнетақы қорлары үшін сомаларға инвестиция жасағанда ғана пайда әкелуі мүмкін. Банк кастодиалды қызметті тек зейнетақы қорларына емес, өзге де институционалды инвесторлар мен портфельді инвесторларға да көрсететінін атап өтуі керек. Қор нарығының дамуы құнды қағаздарға инвестициялар салу, олар бойынша жасалған келісім – шарттар көлемінің ұлғаюына алып келеді. Сәйкесінше кастодиалды қызметтерге деген сұраныс та жоғарылайды. Осы себептен кастодиалды әрекет банктік қызметтің актуалды және перспективалы түрі болып саналады.

Форфейтинг пен факторинг саудалық қаржыландырудың ең тиімді түрлерінің бірі - форфейтинг. Форфейтинг – көбіне сыртқы сауда операцияларында қолданылатын тауар сатылымы кезінде экспорттаушыларды несиелеудің өзіндік бір түрі.

Банк сатушыдан сатып алушы міндеттемелерімен тауарды сатып алады. Одан әрі оны сатып алушыға сатады. Алдын – ала төлем үшін банк – форфейтор сатушыдан пайыз ақша алады. Сөйтіп банк – форфейтор төлем қаупін өзіне қабылдап, сатушы үшін кепілдікке барғаны үшін марапатталады. Республикада экспорттық операцияларды жүзеге асыратын көптеген фирмалар болғандықтан несиелеудің аталған түрі қолданысқа ие болады деген сенімдеміз.

Несиелеудің енді бір түрі – факторинг бойынша банк сатушыдан төлем талаптарын сатып алып, сатушыға береді. Банк клиентінің көретін пайдасы – ақша құралдарының айналымға тез енуі, сатып алушының төлемей кету қаупінің болмауы және т. б.

Факторингтік компания не банктегі бөлім төмендегідей қызметтерді ұсынады:

• 
  шаруашылық әрекетінің талдауы, несиелік талдау не қарызды қайтару,
  
• 
  “бекітілген міндеттемелер” көмегімен жағымсыз қарыздарға қарсы несиелік сақтандыру.
  
• 
  есеп-фактуралардың 75 – 80 % жедел түрде қолма – қол төлеу мен келісілген уақытта қалдық ақшаны төлеуге кепілдік беру./27,б.47/
  

Сөйтіп өз мүмкіндіктеріне қарай отандық банктерде форфейтингті қолдану ұсынылады. Бұл банкке келетін клиенттер санын көбейтеді. Қазақстан Республикасында банк әрекетін дамытудағы перспективті бағыттардың бірі банк операцияларына Интернетті қолдану болып табылады. Бұл виртуалды қызметтер көрсету деп аталады. Мысалы, Халық Банкі өз қызметтерін интернет арқылы жарнамалайды. Нақтырақ айтсақ, интернет пен компьютерлік технологияларды кассалық есептеу жұмыстарында қолданады. Екінші бір мысал ретінде TexaBank-ті алуға болады. Клиенттер есептеулерінің жаңа жүйесін енгізу үшін TexaBank өзінің жеке сайтының ашылғанын жариялайды. Ол жаңа технологияларды қолданатын әмбебап банк ретінде белгілі. “Internet – banking” атты жаңа бағдарламаны енгізу арқылы ол клиенттің есепшотты ашуын жеңілдетті. Аталған тәсіл клиенттің банкпен кез келген уақытта, кез – келген жерден байланысқа түсуіне мүмкіндік береді. Ол өз үйінде, интернет арқылы тіпті Республикадан тыс жерде де банкпен байланыс орнатады. TexaBank өз клиенттеріне ақшаны қауіпсіз сақтау, құпия ұстау, есепшотта минималды қалдық қалуын талап етпеу, мультивалюталы есепшоттар жүйесі, құжаттарды рәсімдеудегі қарапайымдылық және өзге де қызметтерді ұсынады. Банк ойынша, құпиялылықтың сақталуы аса маңызды. Сервермен байланыс 5513 О протоколындағы 128 бит кілт арқылы жүзеге асады. Кілттердің сеанстық тобы қолданылады. Клиенттер TexaBank – тің бұл қызметтерін үлкен ризалықпен қабылдады. Банк өнімдері нарығын дамыту үшін республика банктеріне банктік операциялардың репо, трастік деген жаңа түрлерін қолданып, ипотекалық несиелеуді насихаттау, оның ішінде ипотекалық облигациялар мен жинақ құрылыс, ссуда беру кезінде кепілдеменің дәстүрлі емес түрлерін қолдану ұсынылады.

Жоғарыдағыны қорытындылай келе айтарымыз, Қазақстандағы банк өнімі нарығы кеңейіп, дамып, жаңа технологиялармен және дәстүрлі емес жаңа әдістермен толығары даусыз.

Бұл банктік қызмет деңгейі мен сапасының көтерілуі, қаржы жүйесін бекіту, экономиканың шынайы секторының дамуы, ақша – несиелік саясатты тиімді жүргізуге мүмкіндік береді. Банктердің барлық коммерциялық әрекеттермен клиентпен жақындасуға бағытталған. Инкассация бағытында ұсынылып отырған қызметтер алдымен клиент қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған.

Инкассация бойынша қызмет нарығындағы қатаң бәсекелестікке сәйкес клиенттердің банктерге қойылатын талаптары жоғарылаған. Негізгі критерийлердің бірі - сенімділік. Бұдан өзге банк таңдау кезінде клиент ставкалар мен тарифтерге ғана емес, өндірістен қаншалықты алыста орналасқандығына да назар аударады. Инкассация - өндірістер, ұйымдар мен мекемелер кассаларынан ақша мен бағалы бұйымдардың алынып, қаржы – несиелік мекемелерге жеткізілуі. Бұл қызмет инкассатор көлігінің клиентке барып, ақша құралдарын қабылдап, банкке жеткізуі, купюраларды санап, клиент есепшотына салуымен сипатталады.

Инкассация қызметін арнайы жауапты адамдар инкассаторлар атқарады.

Аталған уақытта инкассация қызметінің 15 – тен астам түрі болса, үшеуі ішінде ерекше белгілі:

• 
  өндірістер мен ұйымдар инкассациясы,
  
• 
  клиенттерге жалақы жеткізіп беру,
  
• 
  бағалы заттары бар клиенттерге аймақ және оның сыртқы бөліктеріне еріп жүру.
  

• 
  тиімділіктің артуы,
  
• 
  фирма-клиенттермен жұмыс,
  
• 
  жекелеген қажеттіліктерге толықтай адаптация жүргізу арқылы оларды банктің тұрақты клиентіне айналдыру.
  
• 
  инкассацияның табу қызметтерін пайдалану арқылы банк кірісін ұлғайту.
  

Инкассация қызметін көрсетуге байланысты процесс келесі кезеңдерден құралады:

1. 
   Потенциалды клиентпен сөйлесу. Оның тілегі бойынша алдын – ала қызмет көрсету, ставкалар мен тарифтер, ерекше жағдайлар келісіледі.
   

3. Келісім – шарт орнату.

4. Клиент тілегіне сәйкес инкассация қызметі кестесін жасау мен түзетулер енгізу.

5. Клиентті материалды қамтамасыз ету.

6. Инкассация жүргізу тәртібі бойынша мамандар кеңесі.

7. Клиенттен ақшаны алу.

8. Инкассатор сумкаларын кассаға беру.

9. Ақшаны есептеуге жіберу.

10. Ақша құралдарын өңдеу.

11. Есептеу қорытындыларын шығару.

12. Есептеулерді тексеру.

13. Келу құжаттарын рәсімдеу.

14. Ақшаны клиент шотына жіберу.

15. Инкассация қызметі үшін банк кірісіне клиент төлейтін төлем.

Инкассация қызметіне байланысты қауіптің 2 түрін атап көрсетуге болады. Субъективті фактор бүлінген купюраларды санау кезінде болар. Объективті факторлар қатарына қолма – қол ақшалардың ірі сомасымен жұмыс, әсіресе оларды алып жүруді жатқызуға болады. Қауіп деңгейін төмендетудің ең дұрыс әдісі - сақтау. Көптеген банктер өз клиенттеріне мұндай да қызмет түрін ұсына алады./28,б.18-20/

Клиенттің банкпен байланысы инкассация, сақтандыру қызметтерімен шектелмейді. Банктер әдетте әмбебап келеді. Кәсіби мамандар банк технологияларының жаңа түрлерін қолдану кәсіби және қаржы мәселелерді кешенді шешуге мүмкіндік береді.