41. Целиноград оқиғасы
1979 жылы көктемде КСРО МХК төрағасы Ю.Андропов ұсынысымен КОКП ОК-і Қазақстан аумағында неміс автономиялық облысын құру туралы шешім қабылдады. Қазақстан Компартиясы ОК-нің хатшысы, Д.Қонаевтың бірінші орынбасары А.Коркин басшылық ететін арнайы комитет құрылып, мынадай шешім шығарды: неміс автономиясының әкімшілік орталығы Ақмола облысындағы Ерейментау қаласы болып қабылданды; автономия құрамына Павлодар, Қарағанды, Көкшетау облыстарының бірнеше аудандары кірді.
1979 жылы 16-19 маусымда Ақмола жастарының наразылығы болды. Демонстрацияға қатысушылар «Қазақстан бөлінбейді», «Неміс автономиясына жол жоқ» транспаранттарын көтерді. «Біз Кремльдің мұндай шешімін айыптаймыз» ұраны айтылды. Облатком төрағасы Жұмахметов пен облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы Морозов халық алдына шығып, Автономия құрылмайтындығын мәлімдегеннен кейін ғана наразылық білдірушілер тарады. Толқулар легі Атбасарда, Ерейментауда, Көкшетауда болып өтті. Республика басшылығы және МХК бұл шерулер туралы хабардың таралып кетпеуі үшін барлық күш-жігерін жұмсады.
Ақмола оқиғасының нәтижесі: қазақ халқының мүдделерін аяққа басудың көрінісі. Орталықтың ұлтаралық қатынасты жергілікті халықпекн есептеспей, әміршілдік әдіспен реттеуінің мезгілі өткендігінің дәлелі. Кеңестік қоғамның саяси жүйесіне тән белгілер:
Бұл жағдайлар кеңес адамдарының бойында самарқаулық, сенімсіздік, маскүнемдік секілді жағымсыз қылықтар туғызды. Тоқырау кезеңінің идеологиясындағы басты бағыттардың бірі орыстандыру саясаты. Хрущевтік-брежневтік әкімшілік «тарихи жаңа қауымдастық кеңес халқын» жасауды көздеді.
42. Кеңестік өмірдегі әлеуметтік-саяси, мәдени тоқырау құбылыстары
Саси өмір ерекшеліктері: 1962-1969 жылдар –реформашылдық дүрбелең кезеңі. Реформалар жүргізудегі жіберілген кемшіліктер: - Экономикалық байланыстар мен қатынастарды түбегейлі өзгерту жолдары көрсетілмеді; Проблемалар ұйымдық қайта құруға есептелген субъективтік әрекеттер жолымен шешілді; Қайта құрулар шалағай ойластырылып, тұрақсыздық, тұрмыс деңгейінің және әлеуметтік кепілдіктердің әлсіреу қаупін тудырды.
1964 ж. 14 қазан – КОКП ОК –нің пленумында партия мен ел басшылығы ауыстырылды. Шаруашылық мәселесін шешудегі субъективтілік пен өктемдік әрекеттер айыпталды. КОКП ОК-нің І-ші хатшылығына -Л.И.Брежнев сайланды; Кеңес үкіметінің басшылығына – А.Н. Косыгин сайланды. 1964 жылғы қараша – КОКП ОК- нің пленумы партия, кеңес, кәсіподақ ұйымдарының өндірістік ұстаным бойынша бөлінуін тоқтатып, аумақтық-өндірістік ұстаным бойынша бөлді; Н.С.Хрущев басшылығы кезінде енгізілген қайта құру, өзгерістер, жетілдірулер идеясы мұқият ойластырылған шешімдер саясатымен ауыстырылуға тиіс болды.
Тоқырау жылдарындағы Қазақстан: Жаңашыл үрдістер әлсіреді; Қоғамдық құрылыс ұстанымдары мен түрлері тоқырауға ұшырады; 1977 ж. мамыр – КСРО Конституциясы қабылданды. Міндеттері: Коммунизмнің материалдық-техникалық базасын жасау; Социалистік қоғамдық қатынастарды жетілдіру және коммунистік қатынастарға айналдыру; Коммунистік қоғам адамын тәрбиелеу.
Кеңестік қоғамның саяси жүйесіне тән белгілер: Демократияны шектеу; Еңбекшілерді меншік пен билікке жақындатпау; Адамның жеке басын аяқ асты ету; Қоғамдық ұйымдардың партиялық –мемлекеттік аппаратпен тұтасуы; Сөз беніс арасындағы алшақтық.
Достарыңызбен бөлісу: |