1. Жасқа сай физиология және мектеп гигиепасы пәиі
Жасқа сай физиология мен мекгеп гигиеиасының зерттеу адістері
жүктеу/скачать 39.09 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Табиги тәжірибе
| 4. Жасқа сай физиология мен мекгеп гигиеиасының зерттеу адістері
Басқа ғылымдар іспетті жасқа байланысты физиология мен мектеп гигиенасы бірнеше ғылыми зерттеу әдістерін пайдаланады: бақылау, табиғи және лабораториялық төжірибе (эксперимент), функциялық жүктеме, телемегрия, антропометрия т. б. Бақ ы л а у од і с і - сырткы ортаны танудағы негізгі әдістеме. Бүл өдістеме барлық ғылым салаларында кеңінен пайдаланады. Бірақ оны лабораториялық және табиғи эксперименттен жеке бөліптастаса, ол бала организміндегі физиологиялык калыптар мен қүбылыстардың негізін аша алмайды. И. П. Павловтың айтуы бойынша бақылау әдісі “тек қана табиғаттың ұсынғанын жинайды”. Дегенмен, балалардың миының қызметін зерттеген кезде бүл одіс баска зерттеу одістерімен бірге организмнің жас ерекшеліктерін анықтауға көмектеседі. Табиги тәжірибе- байқаумен лабораториялық эксперименттің аралық түрі. Мақсаты мен қойылған міндеттеріне байланысты ғалым табиғи жағдайдағы тәжірибені адам баласы үшін қалыпты (табиғи) жағдайда қолданады. Айталық, баланын көру қабілетінін өзгеруін тексеру үшін, оның кору талдағышының қызмет ерекшеліктерін мектептегі оқуға дейін жоне оқуын аяқтаған кезде анықтайды, яғни оқу барысында табиғи жағдайда зерттейді. Л д_б ораториялық т әжірибенің табиғи жағдайдағы тәжірибеден айырмашылығы бар. Мұнда зерттеуші тожірибені арнайы жасалған жағдайда жүргізеді. Жағдайды озгерту арқылы ғалым белгілі бір қызмет өзгерістерін тудырады да, оның сан мен сапалық сипатыв анықтайды. Жасқа сай физиология ғылымында лабораториялық тәжірибе әдісінің бірі болып саналатын функциялык, жр:теме пемесе сынау өдісі кеңінен тарады. Бұл одіс бойынша, бала организмінің мүшелерінің қызметін, оған молшерлснген функциялық жүктеме беру арқылы, оның әсерінің үзақтығын нсмесе әсер ету қарқынын озгерте отырып, түрлі жағдайларда анықтаиды. Мүндайда физиологиялық көрсеткіш ретінде сол мүшенің қызметі алыпады. Бала организмін зерттейтін физиологиялық тәжірибсде тынысты кідірту, температуралық әсер ету, денснің кеңістіктегі орынын озгерту т. с. с. функциялық сынаулар қолданылады. Ең көп қолданылатындары мөлшерленген дене және ой еңбегі. Мысалы, зерттеуші баланың тыиыштықтағы қалыпты жағдайында жұрегінің соғу жиілігін анықтайды, содан кейін бала 100 м жер жүгіріп өткен соң оның жүрегінің соғу жиілігін тағы да тексереді. Сөйтіп балаға берілген осы жұктемеге бейімделу сипатын бағалайды. Дене қызметінде жүктемені дәлірек анықтау ретінде эргометрия, яғни эргометр аснабын қолдану арқылы, жүктеменің мөлшерін дәл анықтау әдісін пайдаланады. Ой сңбегінін сынағы ретінде шектелген уақыт ішінде арифметикалық есеиті шыгару одісі қолданылады. Бұл жағдайда зерттелушінің белгілі бір жұмыс қабілеті (айталық, жұрегінің соғу жиілігі) есеп шығаруға дейін, шығарып жатқан кезде жоне есепті шығарып болғаннап кейін анықталады. Жасқа байланысты физиологияның барлық зерттеу одістері мен амалдары балалар мен жас өспірімдердің организмінің қызметтерін жынысына, жасына сай топталған әр жастағы бірнеше топ балалардың функциялық ерекшеліктерін орта шамамсн зерттеуге бағытталған. (Мысалы, әртүрлі жастағы ер балалар мен қыз балалардың жүрегінің соғу жиілігін анықтау). Бүл одіс оркімнің жеке басының даму ерекшеліктерін орташа корсеткішпен салыстыру мүмкіндігін береді. Жасқа байланысты физиологияның әдістемесінің бірі жүктеу/скачать 39.09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|