ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3-деңгейдегі СМЖ құжат
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042 -18-15-1.40 /01-2014
|
« Журналистік шеберлік » пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы
|
2014 жылғы
№ ___ басылым
|
э
5В050400 «Журналистика» мамандығына арналған
« Журналистік шеберлік» пәнінің
ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ
2014
Кіріспе
1 ӘЗІРЛЕНДІ
Құрастырушы ______ Ә.М. Жұмағұлова
Журналистика және практикалық қазақ тілі кафедрасының меңгерушісі
« » 2014 жыл
2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Журналистика және практикалық қазақ тілі кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.
Хаттама № « » 2014 ж.
Кафедра меңгерушісі: ___________ Жұмағұлова Ә. М.
2.2 Экономика, құқық және гуманитарлық ғылымдар факультеттің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып, бекітілді.
Хаттама № « » 20 ж.
Төрайым: ___________ Тойкин С.Х.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілді , басуға ұсынылды
Хаттама № « » 2014 ж.
Оқу-әдістемелік жұмысы жөніндегі проректор___________ Искакова Г.К.
4 2014 жылғы «____» __________ шыққан ПОӘК-нің
№ БАСЫЛЫМЫ
Мазмұны
1 Қолдану аясы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқу пәні бағдарламасының мазмұны ( модуль бойынша )
5 СӨЖ-ның тақырыптары
6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8 Әдебиеттер
1 ҚОЛДАНУ АЯСЫ
«Журналистік шеберлік» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5 В 050400 «Журналистика» мамандығының студенттеріне арналған.
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы «Журналистік шеберлік» пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- 5В050400 «Журналистика» мамандығының 5.04.019-2011 бекітілген ҚР МЖМБС мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты;
- Оқу әдістемелік кешен Қазақ Ұлттық университетінің типтік бағдарламасына (Алматы,2007), Қазақстан Республикасы МЖМБС 3.08.308-2006 сәйкес дайындалған
- СТУ 042-ГУ-4-2014 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;
- ДП 042-1.01-2014 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3. 1 Пәннің қысқаша мазмұны:
Шығармашылық ізденістер журналист кәсібінің негізі болып табылады. Шеберлік мәселесінің қоғамның барлық саласын қамтитын журналистикадағы алар орны ерекше. Жаңалық жаршысы журналистика өзгеден оқ бойы ұзақ тұруды, болашақты болжап, қоғамдық пікірді дұрыс қалыптастыруды көздейді. Бүгінгі кәсіби журналист дегеніміз – қажетті, маңызды ақпартты дәл уақытында ала білген, көкейтесті проблемаларды дер кезінде жедел көтеріп, шешілу жолдарын көрсететін, экономикалық, қоғамдық, әлеуметтік, мәселелерге қатысты татымды ой, пікір айта алатын журналист. Мұның бәрі тек журналистік шеберліктің қыр-сырын меңгергенде ғана жүзеге асырылатын шаралар болып табылады. Журналистік шеберлік пәнінің студенттердің жан-жақты кәсіби журналист болып шығуындағы маңызы зор.
3.2 Осы курстың мақсаты:
Аға ұрпақтың іс-тәжірбиелері негізінде қалыптасқан журналистік шеберліктің негіздерін үйрету. Кәсіби шеберліктерін шыңдау мақсатында студенттерге тәжірбиелік тұрғыдан білім беру, теория мен тәжірбиені ұштастыра отырып, журналистік шығармашылықтың қыр-сырын баулу.
3.3 Курстың негізгі міндеттері:
– Журналистік шеберлік қырларын меңгеру;
-
журналистік зерттеу жүргізе білу;
-
тележурналист және оған қойылатын талаптарды меңгеру
3.4 Білім нәтижесі:
Курстың соңында студент мыналарды білуі керек:
–Ақпарат жинаудың әдіс-тәсілдерін;
–тақырыпты дұрыс таңдау;
–шығарманың мазмүнын ашу;
–ақпаратты жедел әрі толық алу;
-
қоғамдық маңызды проблемаларды танып, көтеру
-
журналистік зерттеуді жүргізе білу;
-
шығарманы өңдеу;
-
тілдік, стильдік тұрғыдан сауаттылық;
-
сапалы мәтін жазу;
-
журналистік этика мәселелерін меңгереді.
3.5 Курстың пререквизиттері:
“Қазақ журналистикасының тарихы”,
“Журналистикаға кіріспе”,
3.6 Курстың постреквизиті:
Публицистің шығармашылық шеберханасы
Қазіргі газет жанрлары
3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме
1- кесте
Курс |
Семестр
|
Кредит
|
ДС (сағ)
|
СПС (сағ)
|
Лаб. (сағ)
|
ОСӨЖ
(сағ)
|
СӨЖ(сағ
|
Бар
(сағ)
|
Бақылау түрі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
3
|
6
|
3
|
15
|
30
|
-
|
22,5
|
67,5
|
135
|
емтихан
|
4 ПӘННІҢ ОҚУ ЖҰМЫС ЖОСПАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ (Модуль бойынша)
2- кесте
Тақырыптардың атауы мен мазмұны
|
Сағат саны
|
1
|
2
|
Дәріс сабақтары
|
1-Модуль. Журналистік шеберлік
Журналистік шеберлік қырлары
|
1
|
2. Журналистік әдеп
|
1
|
3. Журналистік зерттеу ерекшеліктері
|
2
|
2-Модуль. Кәсіби журналист және қарымды қабілет.
1.Кәсіби журналист
|
1
|
2.Сұқбат. Жанр ретіндегі сұқбат . Ақпарат алу әдісіндегі сұқбат. Сұрақ қою өнері.
|
1
|
3.Тақырып. Тақырыпты дұрыс таңдау. Тақырыпты меңгеру. Тақырыптың өзектілігі.
|
1
|
3-Модуль. Журналист өнімінің түрі мен мазмұны.
1.Ақпаратты жинау және тарату технологиясы
|
1
|
2.Тіл және стиль. Тіл құрылымы, тіл мәдениеті. Тілдік және стильдік сауаттылық.
|
1
|
3.Фотожурналистика. Фото –жанр. Фотаның ролі мен қызметі.
|
1
|
4.Композиция. Анықтық, тиімділік, ықшамдылық, қарапайымдылық.
|
1
|
5. Тележурналист және оған қойылатын талаптар
|
1
|
6. Радиожурналистика. Радиожурналистің жұмыс істеу кезеңдері. Радиохабар, жасалу ерекшеліктері.
|
2
|
7. Жарнама. Жарнаманың ақпарат беру құралы ретіндегі қызметі мен қоғамдағы ролі.
|
1
|
Семинар сабақтар
|
1-Модуль. Журналистік шеберлік қырлары
1.Журналистік туындыға қойылатын талаптар: маңызды проблема, тілдік, стильдік нормалар, құрылым, дизайн. Ой анықтығы,мазмұн дәлдігі
Дерек және публицистика.
|
2
|
2. Журналистік әдеп. Журналистік жауапкершілік,журналистік әлемдік этика талаптары. Тілдік этикет. Журналист құқықтары мен міндеттері. Сөз сөйлеу мәнері. Ақиқат ақпарат, шындықты бұрмалау. Сенімділік. Жеделдік.
|
2
|
3. Журналистік зерттеу ерекшеліктері. Алғашқы зерттеу, екінші ретті зерттеуге қойылатын талаптар. Құпия ақпарат. Заңдылықтарды білу. Компьютермен жұмыс істей білу. Құжаттарды табу және сақтау. Ескі ақпарат көздерімен жұмыс.Тұжырым жасау. Сараптау, талдау.
|
2
|
2-Модуль. Кәсіби журналист және қарымды қабілет.
1.Кәсіби журналист. Сауатты жаза білу. Ақиқатқа жете білу. Техникалық біліктілік. Қойын кітапшасы. Диктофон. Стенография. Ақпарат көздерімен жұмыс істеу. Іскерлік, білгірлік, байқағыштық, сезімталдық, еңбекқорлық, жеделдік.
|
2
|
2.Сұқбат. Жанр ретіндегі сұқбат . Ақпарат алу әдісіндегі сұқбат. Сұрақ қою өнері. Сұқбатқа дейінгі ақпарат жинау. Қарапайым сұрақтар.Сұқбат барысында алынған ақпаратты нақтылау.
|
2
|
3.Тақырып. Тақырыпты дұрыс таңдау. Тақырыпты меңгеру. Тақырыптың өзектілігі. Проблема және оның шешілу жолдары. Журналистік қоғамдағы ролі. Қысқалық, өткірлік
|
2
|
Аралық бақылау
|
1
|
3-Модуль. Журналист өнімінің түрі мен мазмұны.
1.Ақпаратты жинау және тарату технологиясы. Мазмұндық элементтер. Ішкі сәйкестік. Журналистің өзіндік қолтаңбасы. Автормен жұмыс істеу. Мазмұн байлығы.
|
2
|
2. Тіл және стиль. Тіл құрылымы, тіл мәдениеті. Тілдік және стильдік сауаттылық. БАҚ –ның тілдік, стильдік ерекшеліктері. Шешендік өнер. Қанатты сөздерді пайдалану. Көп сөзділікке ұрынбау. Тартымды стиль, көркем тіл. Терминология. Стиль түрлері. Тартымдылық, қысқалық, ықшамдылық.
|
2
|
3.Фотожурналистика. Фото –жанр. Фотаның ролі мен қызметі. Сәтті фотосуретттің маңызы. Фотоматериалдың мәтіні. Фотосурет түсіру мәдениеті. Фотосурет жанрының ерекшеліктері. Фотожурналистке қойылатын талаптар. Сәтті тақырып таңдай білу. Фотосурет, фотоочерк, фотоплакат, фоторепортаж, фотомонтаж, фотохабар. Фотожурналистиканың кәсіби проблемалары.
|
2
|
4. Композиция. Анықтық, тиімділік, ықшамдылық, қарапайымдылық. Лид – фактологиялық негіз. Оқиғаны хронологиялық тіркеу. Композиция – ақпараттың орналасуы, материалдардың көлемі мен түрі. Мақала бөліктерінің арасындағы табиғаи байланыс. Сілтемелерді пайдалану.
|
2
|
5. Тележурналист және оған қойылатын талаптар. Теледидар мүмкіндігі. Тележурналисттің ролі. Тележурналистің құралы. Құжаттарды тадау. Қазіргі ақпараттық
технологиялар. Дыбыс, бейне бірлігі. Тележурналист этикасы. Теледидар хабарларын жоспарлау. Тележурналистиканың жанрлары, қолдану ерекшеліктері. Теледидардың қоғам мен БАҚ жүйесіндегі орны. Тікелей репортаж жүргізудегі шеберлік сырлары.
|
3
|
6.Радиожурналистика. Радиожурналистің жұмыс істеу кезеңдері. Радиохабар, жасалу ерекшеліктері. Сценарий, маңызы. Тікелей эфир. Этика. Сөйлеу мәдениеті. Радиохабардың өзіндік табиғаты. Саз – бейнелеудің тиімді құралы. Радиожурналистикаының тілдік, стильдік ерекшеліктері. Радиожурналистикасының жанрлары мен пішіндері. Мерзімді басылым. Радио, теледидар жанрларының ұқсастықтары мен ерекшеліктері.
|
3
|
7.Жарнама. Жарнаманың ақпарат беру құралы ретіндегі қызметі мен қоғамдағы ролі. Эфир жарнамасының ерекшеліктері. Шығармашылық процесс. Жарнамаға қоғамдық сын. Тілдік қалыптан ауытқушылықтар. БАҚ және жарнама. Жарнаманың балаларға әсері. Жарнама агенттіктерінің ролі. Журналистік менеджменттің қалыптасуы мен дамуы. Редакция қызметіндегі экономикалық принциптер. Журналистиканың экономика дамуындағы ролі. Жарнаманы басқару жүйесі. БАҚ және нарық.
|
2
|
Аралық бақылау жұмысы
|
1
|
5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
5.1 Бүгінгі таңда өзекті болып табылатын мәселеге 10 тақырып жаз. Оның біреуіне мақала жаз 5-апта
5.2 Жаңалық жазудың крийтерилерін ескере отырып жаңалық мәтінін жаз 6-апта
5.3 Фотоматериал мәтінін дайында 13-апта
5.4 Екі тілде берілген 10 жарнама мәтінін жаз. Салыстыр. 14-апта
5.5 Теледидардағы жарнаманың балаларға әсері туралы не айтар едің?14-апта
6 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
4-кесте
Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы
|
Саны
|
Студенттердің саны
|
Қамтамасыз ету пайызы
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1Авраамов Д. Профессиональная этика журналиста . – М,1991.
|
2
|
10
|
14%
|
2. Шамақайұлы Қ. Журналист шеберлігінің негіздері.– Қарағанды, 2001
|
3
|
10
|
14%
|
3.С.Гуревич Редакционный менеджмент. –М, 1995
|
2
|
10
|
16%
|
7. ӘДЕБИЕТТЕР
7.1 Негізгі әдебиеттер
7.1.1. Авраамов Д. Профессиональная этика журналиста . – М,1991.– 345 с.
7.1.2 Шамақайұлы Қ. Журналист шеберлігінің негіздері.– Қарағанды, 2001.–212 б.
7.1.3 Лазутина Г.В. Профессиональная этика журналиста. – Москва, 1999.– 498 с.
7.2 Қосымша әдебиеттер:
7.2.1 Кузнецов Г. Журналист на экране. – Москва,1985
7.2.2 Любосветов Д. Радиожурналист и процесс общения. М., 1997
7.2.3 Омашев Н. Жол үстінде-журналист. Алматы, 1999
7.2.4 Сихорский Н.М. Теория и практика редактирование. – Москва,2009.– 345 с.
7.2.5 Мильчин. А.Э. Методика редактирование текста. – Москва, 2010.–256 с.
7.2.6 Гуревич С. Редакционный менеджмент. – Москва, 1995.– 423 с.
7.2.7 Мельник, Г.С. Общение в журналистике: секреты мастерства. - М.; СПб; Нижний Новгород: Питер, 2006.- 216с.
7.2.8 Практическая журналистика в Казахстане: Практическое руководство.- Доп. изд.- Алматы, 2008.- 435 с.
7.2.9 Қазақстан журналистерінің тәжірибесінен: Тәжіребелік нұсқаулық.- Алматы, 2008.- 435 б.
Достарыңызбен бөлісу: |