№3-зертханалық жұмыс. Компьютердің архитектурасы. Ақпараттарды сақтау. Санау жүйелері



жүктеу/скачать 4.17 Mb.
бет4/18
Дата16.09.2023
өлшемі4.17 Mb.
#477705
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18
МУ Лаб Инф каз 2-часть

3-жаттығу. Берілген сандардың алдында тұрған санды тауып жазыңыз:

а) 102;

е) 108;

л) 1016;

б) 10102;

ж) 208;

м)2016;

в) 10002;

з) 1008;

н) 10016;

г) 100002;

и) 1108;

о) A1016;

д) 101002;

к) 10008;

п) 100016 ?

4-жаттығу. Келесі сандарды ондық санау жүйесіне ауыстырыңыз және олардың нәтижесін керу кодтау арқылы тексеріңіз:

а) 10110112;

е) 5178;

л) 1F16; 

б) 101101112;

ж) 10108; 

м) ABC16; 

в) 0111000012;

з) 12348;

н) 101016;

г) 0,10001102;

и) 0,348;

о) 0,А416;

д) 110100,112;

к) 123,418;

п) 1DE,C816.

5-жаттығу. Берілген әр санды ондық санау жүйесінен екілік, сегіздік және он алтылық санау жүйелеріне ауыстырыңыз және олардың нәтижесін кері кодтау арқылы тексеріңіз:
а) 12510; б) 22910; в) 8810; г) 37,2510; д) 206,12510.
6-жаттығу. Берілген әр санды екілік санау жүйесінен сегіздік және он алтылық санау жүйелеріне ауыстырыңыз:

а) 1001111110111,01112;

г) 1011110011100,112;







б) 1110101011,10111012;

д) 10111,11111011112;







в) 10111001,1011001112;

е) 1100010101,110012.







7-жаттығу. Он алтылық санау жүйесінде берілген сандарды екілік және сегіздік санау жүйелеріне ауыстырыңыз:
а) 2СE16; б) 9F4016; в) ABCDE16; г) 1010,10116; д) 1ABC,9D16.
8-жаттығу. Берілген аралықтағы барлық бүтін сандарды жазып шығыңыз:
а) 1011012 – ден 1100002 – ға дейінгі сандарды екілік санау жүйесінде;
б) 2023 – ден 10003 – ға дейінгі сандарды үштік санау жүйесінде ;
в) 148 – тен 208 – ға дейінгі сандарды сегіздік санау жүйесінде;
г) 2816 – ден 3016 – ға дейінгі сандарды он алтылық санау жүйесінде.
9-жаттығу. Үштік және бестік санау жүйелерінде бір таңбалы сандарды қосу кестесін құрыңыз.
10-жаттығу. Үштік және бестік санау жүйелерінде бір таңбалы сандарды көбейту кестесін құрыңыз.
11-жаттығу. Сандарды қосыңыз және нәтижесін ондық жүйеде қосу арқылы тексеріңіз:

а) 10111012 және 11101112;

д) 378 және 758;

и) A16 және F16;

б) 1011,1012 және 101,0112;

е) 1658 және 378;

к) 1916 және C16;

в) 10112, 112 және 111,12;

ж) 7,58 және 14,68;

л) A,B16 және E,F16;

г) 10112 , 11,12 және 1112;

з) 68, 178 және 78;

м) E16, 916 және F16.

12-жаттығу. Сандарды азайтуды орындаңыз:

а) 101002 - 1112;

д) 208 -158;

и) 3116 -1А16;

б) 100,12-10,112;

е) 1028 - 478;

к) 2А3016 - F9E16;

в) 100102 -111,12;

ж) 1018 - 56,78;

л) B,9216 - D,116;

г) 1110,112 -100012;

з) 30,018 -16,548;

м) 567816 - ABC16.

13-жаттығу. Сандарды көбейтіңіз және нәтижесін ондық жүйеде көбейту арқылы тексеріңіз:

а) 1011012 және 1012;

д) 378 және 48;

б) 1111012 және 11,012;

е) 168 және 78;

в) 1011,112 және 101,12;

ж) 7,58 және 1,68;

г) 1012 және 1111,0012;

з) 6,258 және 7,128.

14-жаттығу. 100101102 санын 10102 санына бөліңіз және нәтижесін көбейту арқылы тексеріңіз.
15-жаттығу. 100110101002 санын 11002 санына бөлуді орындаңыз және сәйкесінше осы сандарды ондық жүйеде және сегіздік жүйеде бөлуді орындаңыз.
16-жаттығу. Өрнектің мәнін табыңыз (нәтижесін ондық жүйеде беру керек):
а) 2568 + 10110,12 . (608 + 1210) - 1F16;
б) 1AD16 - 1001011002 : 10102 + 2178;
в) 101010 + (10616 - 110111012) 128;
г) 10112 . 11002 : 148 + (1000002 - 408).


Есеп берудің мазмұны:

  1. Есептің қойылуы.

  2. Теориядан қысқаша мәліметтер.

  3. Орындалған жұмыстың нәтижесі.

  4. Бақылау сұрақтарына жауап.



Бақылау сұрақтары:

  1. Компьютер құрылысы дегеніміз не?

  2. Компьютердің негізгі блоктарын атаңыз.

  3. HardWare деген не?

  4. Компьютердің командалық жүйесі ұғымына не кіреді?

  5. Жадының негізгі функциялары.

  6. Процессордың негізгі функциялары.

  7. Арифметикалық-логикалық құрылғының қызметі не?

  8. Процессордың негізгі сипаттамаларына нелер жатады?

  9. Регистрлер қандай элементтермен құрылады?

  10. Негізгі жадының қызметі не?

  11. ЖСҚ-ның ТСҚ-дан қандай айырмашылығы бар?

  12. Ішкі жады не үшін арналған?

  13. Ішкі жады қандай құрылғыда орналасады?

  14. Компьютерде қандай санау жүйесі қолданылады?

  15. Бүтін санды 10-дық санау жүйесінен 2-лікке қалай ауыстыруға болады?

  16. Бүтін санды 2-лік санау жүйесінен 10-дыққа қалай ауыстыруға болады?



Әдебиеттер:

  1. Информатика: Базовый курс: Учебник для вузов (под ред. Симонович С. В.) -СПб: Питер, 2001. - 640 с.

  2. Новиков Ф. А. Дискретная математика для программистов: Учебник. - СПб: Питер 2002. - 304 с.

3. Могилев А.В. Информатика: Учебное пособие для студентов пед. вузов. - М.: Издательский центр «Академия», 2003.
4. Попов В.Б. Основы компьютерных технологий. – М.: Финансы и статистика, 2002.
5. Симонович С.В. Информатика . – СПб, 2004.
6. Таненбаум Э. Архитектура компьютера – СПб.: Питер, 2005.


№4 зертханалық жұмыс




Тақырыбы: Алгоритмдер. Алгоритмді әзірлеу негіздері. Блок-схемалар.


Жұмыстың мақсаты: Есеп қойылымы және блок-схема түрінде есептеу процесі құрылысының базалық алгоритмін әзірлеуді студенттерге үйрету.


Теориядан қысқаша мағлұматтар
Алгоритм ұғымы – информатиканың аса іргелі ұғымдарының бірі. Нақты алгоритмдерді орындау әртүрлі жүйелердегі басқару процестеріне келіп тіреледі, ол алгоритм ұғымын кибернетикаға жақындатады. «Алгоритм» сөзі IX ғасырда арифметикалық амалдарды орындау ережесін ойлап тапқан ғалым әйгілі математик Аль-Хорезми есімінің латынша жазылуы - algorithmi сөзінен алынған.
Алгоритм - бастапқы мәліметтерді пайдаланып іздеген нәтижеге жеткізетін әрекеттер тізбегі. Алгоритмді әртүрлі тәсілдермен ұсынуға болады: графиктік немесе ауызша сипаттау көмегімен, кесте түрінде, алгоритмдік тілде жазылған формулалар тізбегі түрінде. Графиктік тәсілдің көрнекіліктер арқасында бірнеше артықшылықтары бар.
Блок-схема дегеніміз – алгоритм командаларының орындалу ретін көрсететін бағытталған граф. Мұндай графтың төбелері үш типтің біреуіне жатуы мүмкін: «функциональды» (а) төбе (бір кіріс және бір шығыстан тұрады); «предикатты» (б) төбе (бір кірістен және екі шығыстан тұрады); «біріктіруші» (в) төбе (қосылу төбесі), ол басқаруды шығысқа екі кірістің біреуінен беруді қамтамасыз етеді.


Бағдарламалаудың базалық құрылысы
Кез келген алгоритм үш базалық құрылымның жиыны түрінде ұсынылуы мүмкін:

  • композиция немесе бір ізбен жүру;

  • тармақталу (альтернатива, егер – онда – әйтпесе);

  • итерация немесе цикл (алдынан шартталған, соңынан шартталған, белгілі қайталану санымен).

Бұл құрылымдардың ерекшелігі оларда бір кірістің және бір шығыстың бар болуы.
Бірінші базалық құрылым. "Композиция немесе бір ізбен жүру" базалық құрылымы бірнеше операторлар берілген бағдарламада бірінен соң бірі тек қана бір рет орындалу керектігін көрсетеді. "Бір ізбен жүру" құрылысының байланысқан блоктар жиынтығы сызықты есептеу алгоритмі деп аталады.
Оператор дегеніміз әрекеттердің қандай да бір тізбегін орындауға арналған ұйғарымды формальді түрде жазу.
Екінші базалық құрылым. Екінші базалық құрылымға "альтернатива немесе тармақталу" жатады. Бұл құрылым шартты тексеру нәтижесіне тәуелді (ақиқат немесе жалған) альтернативтік жолдардың біреуінен алгоритм жұмысын таңдайды, сонымен қоса жолдардың әрқайсысы жалпы шығуға алып келеді.
Алгоритмнің орындалуының мүмкін жолдарын сәйкес белгілермен көрсетеді: ақиқат/жалған, иә/жоқ, 1/0.
Дербес жағдайда таңдап алынған жолдардың біріне әрекетті орындау қажет болмауы мүмкін. Мұндай құрылым "айналып өту" немесе "егер - онда" құрылысы деп аталады.
Құрамына "альтернатива немесе тармақталу" базалық құрылысы кіретін алгоритм тармақталған деп аталады.
Егер алгоритмде тармақталудың үш немесе одан көп бағыттары бар болса, онда оны "егер - онда - әйтпесе" бірнеше базалық құрылысының жиынтығы ретінде ұсынуға болады. Тармақталу құрылысының мұндай түрін көбінесе "көп реттік таңдау" деп атайды.
Үшінші базалық құрылым. Үшінші базалық құрылым "цикл". Цикл бірнеше рет қайталанып орындалуды немесе басқа сөзбен айтқанда операторлардың циклдік жұмысын береді.
Мұндай құрылымның үш түрі бар:

  • "цикл - әзірше"

  • "цикл - дейін".

  • Қайталанудың ақырғы саны.

Циклде қайталанатын операторлар тобын цикл денесі деп атайды. "Цикл - әзірше" құрылысының "цикл - дейін" құрылысынан айырмашылығы мынада: бірінші құрылымда цикл денесінің операторлары шартқа байланысты мүлдем орындалмауы да мүмкін, ал "цикл – дейін" құрылысында цикл денесі бір рет болса да орындалады. "Цикл - әзірше" құрылысында шарттың орындалуын тексеру цикл денесінің операторларын орындаудан бұрын жүзеге асырылады, ал "цикл - дейін" құрылысында – цикл денесінен өткеннен кейін орындалады.
Циклдер ішінде тағы басқа циклдер болуы мүмкін. Мұндай құрылымдар ішкі циклдер деп аталады. Құрамында "цикл" базалық құрылысы бар алгоритмдер циклдік деп аталады.
Қарастырылған базалық құрылымдарды алгоритмді әзірлеуге қойылатын құрылымдық артықшылықты сақтау үшін қолдану ұсынылады. Нақты алгоритмдер қарастырылған барлық базалық құрылымдардан тұрады. Қайталану саны берілген (санағыш цикл) цикл қандай да бір әрекеттерді көрсетілген санмен қайталау керектігін белгілейді.
Кез келген алгоритм келесі қасиеттерге ие болуы керек:

  • Бірдей бастапқы берілгендермен бірнеше рет есептегенде алынған нәтиженің қайталануы;

  • Қандай да бір нәтиженің (сан, кесте, дыбыс, бейне) міндетті түрде алынғандығы туралы немесе берілген алгоритм қойылған есепті шешу үшін қолайлы екендігі туралы сигналды беретін - нәтижелілігі;

  • Ұқсас есептердің бірнеше тобы үшін әртүрлі бастапқы берілгендерде нәтижені алу мүмкіндігі - жалпылығы;

  • Алгоритмді жеке қарапайым әрекеттерге бөлу мүмкіндігі - дискреттілігі.

4.1-кесте – Графиктік блок-схемаларды құруға арналған негізгі блоктар



1

2




  1. Процесс










  1. Алдын ала анықталған процесс

(ішкі бағдарлама)







  1. Сызық түрлері








  1. Басы- соңы





4.1 – кестенің жалғасы

1

2

5. Шарты



6. Енгізу-шығару



7. Модификация



8. Түсіндірме



9. Парақ ішіндегі


біріктіргіш






10. Парақ арасындағы біріктіргіш




жүктеу/скачать 4.17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет