4 тапсырма ас қорыту мүшелерінің анатомиясы, физиологиясы. Зат жəне энергия алмасу. Тамақтану гигиенасы Тағам гигиенасы
жүктеу/скачать 41.9 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.Балалардың ас қорыту жүйесінің ерекшеліктері Балалардың ас қорыту жүйесінің анатомо физиологиялық ерекшеліктері
- Балалардағы ауыз қуысының ерекшеліктері
- Балалардағы өңештің ерекшеліктері
- Балаларда асқазанның ерекшеліктері
- Балалардағы жіңішке ішектің ерекшеліктері
|
Әбілқайыр Үкілі ДУСП 23-1к №4 ТАПСЫРМА Ас қорыту мүшелерінің анатомиясы, физиологиясы. Зат жəне энергия алмасу. Тамақтану гигиенасы Тағам гигиенасы 1.Балалардың ас қорыту жүйесінің ерекшеліктері Балалардың ас қорыту жүйесінің анатомо физиологиялық ерекшеліктері Асқорыту мүшелеріне ауыз қуысы , өңеш, асқазан және ішек жатады. Асқорытуда ұйқы безі және бауыр қатысады. Ұрықтық дамудың бастапқы 4 аптасында асқорыту мүшелері қалыптасады, жүктіліктің 8 аптасында барлық асқорыту мүшелері анықталады. Жүктіліктің 16-20 аптасында ұрық қағанақ суын жұта бастайды. Асқорыту үрдісі ұрықтың ішектерінде жүріп, біріншілік нәжіс мекония жинақталады. Балалардағы ауыз қуысының ерекшеліктері Туылғаннан кейін баланың ауыз қуысының негізгі функциясы сору актісін қамтамасыз ету болып табылады. Ауыз қуысының кішкентай өлшемдері, тілінің үлкен болуы, ерін бұлшық еттерінің және шайнау бұлшық еттерінің жақсы дамуы, еріннің шырышты қабатында көлденең қатпарлар, қызыл иектің валик тәрізді қалыңдауы, беттерінде майдың томпаюлары бар (Биш томпаюлары) олар беттерге серпімділік береді. Балалардың сілекей бездері туылғанда кейін жеткілікті дамымаған;сілекейлер алғашқы 3 айда өте аз бөлінеді. Сілекей бездерінің дамуы өмірдің 3 айында аяқталады. Балалардағы өңештің ерекшеліктері Сәбилерде өңеш ұршық тәрізді болып келеді , ол жіңішке және қысқа болып табылады. Оның ұзындығын жаңа туылған балаларда 10 см ғана, балаларда өмірінің бірінші жылында – 12 см, 10 жаста -18 мм. Оның ені тиісінше 7 жаста – 8 мм, 12 жаста – 15 мм. Өңештің шырышты қабатында бездер жоқ. Ол жұқа қабырғаларға ие, эластикалық және бұлшықеттік серпімділігі нашар дамыған және қанмен жақсы қамтамасыз етіледі. Өңештің кіреберісі жоғары орналасқан. Оның физиологиялық тарылуы жоқ. Балаларда асқазанның ерекшеліктері Нәрестеде асқазан горизонталді орналасқан. Баланың өсуімен дамуына сай, бала жүре бастаған кезде, асқазан біртіндеп вертикалді орналаса бастайды, 7 -10 жаста ересектермен бірдей болып табылады. Асқазанның сиымдылығы біртіндеп артып: туылғанда ол 7 мл, 10-шы күнде – 80 мл, 1 жаста – 250 мл, 3 жаста – 400-500 мл, 10 жаста – 1500 мл. Н. Ф. Филатов формуласы бойынша өмірінің бірінші жылында нәрестенің бір реттік тамақтануын есептеуге болады: V = 30 мл + 30 x n, Соның ішінде n — жасы ай бойынша Балалардағы асқазанның ерекшелігі пилорикалық бөлімінің жақсы даму аясында оның түбінің және кардиалді сфинктерінің нашар дамуы. Бұл емізу кезінде асқазанға ауа енсе ,жиі құсуға әсер етеді. Асқазанның шырышты қабаты салыстырмалы түрде қалың болуы фонында онда асқазан бездерінің нашар дамуы байқалады. Ересектердегідей балаларда да шырышты қабаттың бездері баланың өсуі барысында 25 рет қалыптасады және көбейеді. Осы ерекшеліктерге байланысты нәрестелердің өмірінің бірінші жылында секреторлы аппарат жеткілікті дамымаған. Балалардағы асқазан сөлінің құрамы ересектердікіне ұқсас, бірақ қышқылдылығы және оның ферменттік белсенділігі айтарлықтай төмен болып табылады. Асқазан сөлінің барьерлік белсенділігі төмен болып табылады. Асқазан сөлінің басты ферменті іріткі ферменті (лабфермент), ол асқорытудың бірінші кезеңін сүттің ұюын қамтамасыз етеді. Омыраудағы нәрестенің асқазанында өте аз липаза бөлінеді. Бұл кемшілік ана сүтіндегі липазаның болуымен, сондай-ақ баланың панкреатикалық шырышында болуымен өтеледі. Егер бала сиыр сүтін қабылдаса, онда оның майлары асқазанда ыдырамайды. Мұндай тұз, су, глюкоза, тек ішінара жұтып ақуыз ыдырататын өнімдер ретінде асқазан және шағын алаңдаушылық заттардың сіңіруі. Тұздар, су, глюкоза сияқты заттардың асқазанда сіңірілуі білінер білінбес, соның ішінде ақуыздың ыдырау заттары ғана жартылай сіңірілуі жүреді. Асқазаннан тамақтың шығарылуы тамақтандыру түріне байланысты. Ана сүті асқазанда 2-3 сағат кідіреді. Балалардағы жіңішке ішектің ерекшеліктері Ересек адамға қарағанда, балалардың жіңішке ішегі ұзынырақ болады. Жаңа туылған нәрестенің жіңішке ішегінің ұзындығы мен денесінің ұзындығы 8,3 : 1 қатынасын құраса, 1 жаста- 7,6 : 1, 16 жаста – 6,6 : 1. Жаңа туылған нәрестенің жіңішке ішегінің ұзындығы 1,2- 2,8 м тең. Жіңішке ішектің ішкі қабатының жоғары бөлігінің аумағы 85 см2,ересек адамда— 3,3 x 103 см2. Жіңішке ішектің аумағы эпителий мен микроворсин есебінен ұлғая түседі. Жіңішке ішек анатомиялық тұрғыдан үш бөлікке бөлінеді. Бірінші бөлімі –ол 12 елі ішек, жаңа туылған нәрестеде оның ұзындығы не бәрі 10 см құраса, ересек адамда 30 см. Оның 3 сфинктері бар, олардың ең басты қызметі тамақ пен ұйқы безінің қатынасуы барысында қысымды төмен деңгейде ұстап тұру. Екінші және үшінші бөлімдеріне жіңішке және мықын ішектері жатқызылады, оның 2/5жіңішке ішек, ал қалған 3/5 мықын ішек құрайды. Астың құрамындағы заттардың сіңірілуі жіңішке ішекте жүзеге асырылады. Жіңішке ішектің шырышты қабаты қантамырларға бай, ал эпителий қабаты тез жаңаруға бейім. Балалардағы ішек бездері көлемдірек, лимфоидты тіні ішекте шашыранды орналасқан. Баланың бой өсіміне байланысты Пейер қатпарлары (бляшка) қалыптасады. жүктеу/скачать 41.9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|