5 тақырып «Бауырымен жорғалаушылар»

115. Бауырымен жорғалаушылардың солтүстiкке жылжуына қандай көбею бейiмделулiгi әсер еттi?

A) жұмыртқаларының известелген қабығы;

B) сарыуызының молдығы;

C) жұмыртқаның терi қабы;

D) тiрiдей тууы;

E) жұмыртқаларын iнге салуы;

116. Бауырымен жорғалаушылардың төменде аталған қанайналу жүйесiнiң қандай ерекшелiктерi тән?

A) төрт камералы жүрегi;

B) терi венасы мен артерияларының болуы;

C) жүректерiнен артериялық конус бөлiнген;

D) екi қанайналу шеңберi бар;

E) жүректе үш тамыртарайды;

117. Қандай мүшелерiмен кесертке тыныс алады?

A) терiсi;

D) өкпесi;

C) желбезегi;

D) қабырғалары;

E) ауызкөмей қуысы;

118. Бауырымен жорғалаушылардың терiсiнiң мүйiзденуiнiң қандай биологиялық маңызы бар?

A) ылғалалмасуға ықпалды;

B) газалмасуға ықпалды;

C) су жоғалтудан қорғайды;

D) терi бездерiне өте бай;

E) бөлiп шығару процестерiне қатысады;

119. Мына бауырымен жорғалаушылардың өмiр сүру мекенiн атаңдар ұшатын айда¿ар, хамелеон, жалпаққұйрықты геккон, агама, ұршықшыл?

A) дала;

B) шөл;

D) әртүрлi су қоймалары;

E) таулар;

120. Мына аталған көбею әдiстерiнiң қайсылары бауырымен жорғалаушыларға тән?

A) жұмыртқа салу;

B) тiрiдей туу;

C) уылдырық шашу;

D) жұмыртқа тiрi туу;

E) партеногенез;

121. Мына аталған жүйке жүйесiнiң ерекшелiктерiнiң қайсысы бауырымен жорғалаушыларға тән?

A)төбе сезiмтал мүшесiнiң дамуы;

B) мишықтың дамымауы;

C) алдыңғы мидың сырт қабатының қалыптасуы;

D) жұлынының жуандауы;

E) эпифиз бен гипофиздiң жоқтығы;

122. Мына аталған бауырымен жорғалаушылар қай систематикалық топқа жатады: тұмсықтылар, қабыршақтылар, қолтыраундар, тасбақалар?

A) класс;

B) класасты;

C) топ (отряд);

D) топасты (подотряд);

E) ұяластар;

123. Нағыз кеуде қуысы бауырымен жорғалаушылардың көпшiлiгiнде бар, бiрақ кейбiреулерiнде ол жоқ. Мына аталғандардың iшiнде олар бар ма?

A) қолтыраундар;

B) су тасбақасы;

C) кесерткелер;

D) жыландар;

E) хамелеондар;

124. Қазiргi бауырымен жорғалаушылардың арасында ерте дүние өкiлi бар, «тiрi қазбалылықң деп ғалымдар атаған. Мыналардың қайсысы соларға жатады?

A) пiл тасбақасы;

B) алып кеселдер;

C) гаттерия;

D) анаконда;

E) қолтыраундар;

125. Басқа бауырымен жорғалаушыларға қарағанда гаттерия қандай ерекшелiктерiмен көзге түседi?

A) төбе көзi дамыған, омыртқалары амфицельдi;

B) мүйiздi терiсi (қабыршақтары);

C) салқынқандылығы;

D) жұп аяқтары;

E) өкпемен тыныс алады;

126. Қабыршақтыларға қандай топасты жатпайды?

A) хамелеондар;

B) кесiрткелер;

C) амфисбен;

D) жыландар;

E) тасбақалар;

127. Бауырымен жорғалаушылардың омыртқалары қандай бөлiмдерден тұрады?

A) дене, құйрық;

B) мойын, дене, құйрық;

C) мойын, кеуде, сегiзкөз, құйрық;

D) мойын, кеуде, белдеме, сегiзкөз, құйрық;

E) мойын, кеуде, белдеме, құйрық;

128.Кесерткенiң қандай омыртқа құрылысы ерекшелiгi құйрық үзуiне себеп болды?

A) омыртқа денесi болуы;

B) құйрық омыртқасындағы шемiршектi бөлiгiне байланысты;

C) шемiршектi бөлiк сегiзкөзде болуына байланысты;

D) Бауырымен жорғалаушыларда мұндай құбылыстың болмауы;

E) шемiршектi бөлiгi омыртқа денелерiнiң арасында;

129. Бауырымен жорғалаушылардың тыныс алу мүшелерiнiң құрылыс ерекшелiктерi қандай?

A) қан тәрiздес;

B) өкпесi альвеолдан құрылған;

C) бөлiмдiлерден тұрады;

D) губка тәрiздес;

E) C) мен D)- бiрге;

130. Бауырымен жорғалаушылардың несеп бөлу мүшелерi қандай?

A) пронефондық бүйрек;

B) мезонефрондық бүйрек;

C) метанефрондық бүйрек;

D) нефридии;

E) метанефридии;

131. Мына аталғандардың қайсысы бауырымен жорғалаушылар класына жатады?

A) қолтырауындылар;

B) құйрықтылар;

C) құйрықсыздар;

D) аяқсыздар;

E) салпiлер;

132. Бауырымен жорғалаушылармен салыстырғанда қосмекендiлердiң ерекшелiк кемшiндерi бар?

A) аяқтары құрылыққа бейiмделген;

B) өкпесi;

C) екi шеңбер қанайналу жүйелерi;

D) мүйiздi қабыршақтары;

E) үш камералы жүрегi;

133. Құстармен салыстырғанда бауырымен жорғалаушылардың қандай ерекшелiктерi кемшiн?

A) мүйiздi қабыршақтары;

B) миы;

D) жұмыртқа арқылы көбеюi;

E) екi шеңберлi қан айналу жүйелерi;

134. Қолтыраунның жүрегi неше камералы?

A) екi;

B) үш;

D) бiр;

135. Бауырымен жорғалаушылардың ас қорыту жүйесiнiң ерекшелiктерiн анықтаңдар?

A) қарын;

B) өңеш;

D) тоқ iшек;

E) қалыптаспаған соқыр iшегi;

136. Мына жануарлардың қайсысында алғашқы тыныс алу жолдары пайда болды?

A) акулаларда;

B) алабұғаларда;

C) кесерткелерде;

D) қөлбақаларда;

E) миногаларда;

137. Мына Қазақстанда өмiр сүретiн бауырымен жорғалаушылардың қайсысы улы емес?

A) дала сұр жыланы;

B) қалқандытұмсықтар;

C) құмэфасы;

D) оқ жылан;

E) шұбар жылан;
6 - тақырып «Қүстар»

138. Аталған сұйек қаңқаларының қайсысы құстарға тән?

A) көптеген сүйек қаңқаларының бiреуi;

B) сүйек қаңқаларының бөлiмдерден тұруы;

C) аяқ-қолдарының болуы және олардың белдеу құруы;

D) көптеген сүйектерiнiң қуыс болуы;

E) кеуде қуысын құрауы;

139. Мына аталған құстар қандай систематикалық құрымға жатады:түйе құстар, пингвиндер, кеуде қыры барлар?

A) класс;

B) топ үстi (надотряд);

C) топ (отряд);

D) ұяластар үстi (надсемейство);

E) ұяластар ;

140. Аталғандардық қайсысынан құстар таралуы мүмкiн?

A) стегоцефалдар;

B) аңтiстi бауырымен жорғалаушылар;

C) псевдозухилер;

D) орнитозухилер;

E) С және D) - бiрге;

141. Мына аталған құстар қай топқа жатады: қарға, шауқарға, сауысқан, самырсындық, сайрақ, шығыншылар?

A) ұзынқанаттылар;

B) тентек құстар;

C) торғайлар;

D) .су торғайлар;

E) гоациндер;

142. Мына аталған ас қорыту жүйелерiнiң ерекшелiктерiнiң қайсысы құстарға тән?

A) қарны төрт бөлiмнен тұрады;

B) тiстерiнiң болмауы;

C) қарны екi бөлiмнен тұрады;

D) iшегi ұзын;

E) B) мен C) - бiрге;

143. Құстардың ауа қапшықтарының қызметi қандай?

A) ұшқанда насос қызметiн атқарады;

B) ауа қапшықтарында газ алмасады;

C) қос тыныс алуды қамтамасыз етедi;

D) тыныс алу жиiлiгiн ұлғайтады;

E) A) ман B) - бiрге;

144. Өзiнiң үйренген ортасына тұрақтану дәрежесiне байланысты бұта-орман құстары қандай экологиялық топтарға бөлiнедi?

A) ағашқа өрмелеушiлер;

B) жүгiргiштер;

C) бұталықтар;

D) жербетiлiк-ормандық;

E) A), C) және D) - бiрге;

145. Балапандарының жұмыртқадан қандай даму деңгейiнде шығуына байланысты мына құстар қандай топтарға жатады: тоқылдақтар, жарқарлығашы, кепкерлер, колибри, торғайлар?

A) колония құрушылар;

B) ертiп шығарушылар;

C) жеке ұялайтындар;

D) ұя салатындар;

E) жер үстiндiлiк;

146. Құстардың кең таралу себебi неде?

A) қауырсындарының болуында;

B) денесiнiң жоғары температуралығында;

C) ауада ұшып жүруiне байланысты;

D) құрылықта тез жүгiруiнде;

E) в), мен с) - бiрге;

147. Құстардың қай сезiм мүшелерi нашар дамыған?

A) есту мүшесi;

B) төбе мүшесi;

C) көру мүшесi;

D) иiс сезу мүшесi;

E) бүйiр сызығы;

148. Өзiнiң үйренген ортасына байланысты су құстары қандай экологиялық топтарға бөлiнедi?

A) сирақты - жолдамалы;

B) сүңгуiрлер;

C) ауа-сулық;

D) құрғақтық-сулы;

E) D), C) және D) - бiрге;

149. Аналық құстарға көбею мүшелерiнiң мына ерекшелiктерiнiң қайсысы сай?

A) диффузиялық үрық серiгi;

B) сол жақ аналық жыныс безi;

C) аталық жыныс безi қалтасы;

D) аллонтоид тәрiздi ұрық серiгi;

E) бұршақ тәрiздi жұп аталық жыныс бездерi;

150. Мына аталған құстар қай топқа жатады: тазқара, лашын, ителгi, сұңқар, бөктергi, кұйкентай, қаршыға, құладiн, көзқұйрық, бүркiт?

A) су құстары;

B) үкiлер;

C) күндiзгi жыртқыш құстар;

D) ескек аяқтылар;

E) қанатсыздар;

151. Қүстардың жүйке жүйелерiнiң күрделi болу себебi неде?

A) аралық миының дамуына байланысты;

B) мидың алдыңғы шаршыларына байланысты;

C) ортаңғы миға байланысты;

D) сопақ миға байланысты;

E) мидың иiс сезу бөлiгiне байланысты;

152. Қүстардың қуығының жоқтығын немен түсiндiруге болады?

A) дене салмағын жеңiлдетедi;

B) несебi қою, тек несеп қышқылынан тұрады;

C) несеп қышқылының ерiмейтiнiне байланысты;

D) несеп бөлген кезде суын қайта соруына байланысты;

E) в), с) және d) - бiрге;

153. Балшық-көгал құстары өмiр сүру ортасына байланысты қандай экологиялық топтарға жатады?

A) сирақты-жалдаушы;

B) жүгiрiп жүрушiлер;

C) өрмелеп шығушылар;

D) саяз-жағалаулық құстар;

E) A), C) және D) - бiрге;

154. Құстардың өмiрлiк циклы қандай кезеңдерден тұрады?

A) көбеюге дайындық;

B) балапан шығару;

C) түлеу;

D) қысқа дайындық;

E) шағылысуы;

155. Құс денесiнiң қай бөлiктерi мүйiздi қабаттан тұрады?

A) саусақтары;

B) өкшелерi;

C) сирақтары;

D) тұмсықтары;

E) құйрықтары;

156. Құс денесi қандай қауырсындармен қапталған?

A) пiшiндiк, мамықтық;

B) желпуiш;

C) жiп тәрiздес;

D) қылшықтық;

E) бағыттамалық;

157. Құстардың экологиялық маңыздарын қалай түсiнуге болады?

A) көптеген түрлерi үй құстарына айналған;

B) түрлiк кедейшiлiгi;

C) жан-жақты таралуы және түрлiлiгi;

D) санының азаюы;

E) зияндылығы;

158. Археоптерикстiң қандай белгiлерi құстарға тән емес?

A) құйрығының 20 омыртқадан тұруы;

B) қауырсындарының жақсы дамуы;

C) бұғаналарының айыр болып бiтуi;

D) бағыттамалық қауырсындарының болуы;

E) артқы аяқтары құсқа тән;

159. Пингвиндер топ үстiлiктерiнiң қандай ерекшелiктерi бар?

A) алдыңғы аяқтары ескекке айналған;

B) төс қыры жақсы дамыған;

C) сирағының болмауы;

D) қауырсын жабындысы;

E) түлеуi;

160. Төс қыры жоқтар топ үстiлiгi айырмашылық ерекшелiктерi?

A) қауырсын жабындысы;

B) төс қыры болмауы;

C) iшектерi ұзындығы;

D) шөп қоректiлiк;

E) көру мүшелерi жақсы дамыған;

161. Мына құстар қандай топқа жатады: шалшықшы, турухтан, ұзынсирақ балшықшы, жылқышы, қызғыш?

A) татрек тәрiздiлер;

B) күндiзгi жыртқыштар;

C) тырна тәрiздiлер;

D) ескек аяқтылар;

E) тауықтәрiздiлер;

162. Торғай тәрiздiлер тобына мына ұяластардың қайсысы жатады?

A) бозторғайлылар;

B) бақташылар;

C) қырғауылдылар;

D) қаршығалылар;

E) лашынтәрiздiлер;

163. Қүстардың тiке бойлық сүйек қаңқалары қанша бөлiмдерден тұрады?

A) екi;

B) үш;

D) бес;

164. Қүстардың сегiз көзiн құрауға қандай омиыртқалар қатыспайды?

A) құйрық;

B) сегiзкөздiк;

C) белдеме;

D) кеуде;

E) мойын;

165. Қүстардың жақ сүйектерi қандай доғалардан тұрады?

A) жақтары;

B) желбезек;

C) тiл асты;

D) жақ iлгектерi;

E) ерiн шемiршектер;

166. Қүстардың қанаттарының сүйек қаңқаларының ерекшелiктерi?

A) тоқпан жiлiктерi;

B) кәрi жiлiктерi;

C) айылбасы;

D) бiлезiк сүйектерi;

E) алақан сүйектерi;

167. Сүтқоректiлермен салыстырғанда құстарда жоқ ерекшелiктерi?

A) миы жақсы дамыған;

B) жылықандылығы;

C) тiрi тууы;

D) төрткамералы жұрегi;

E) аяқтары жер үстiмен жүруге бейiмделген;

7 - тақырып «Сүтқоректiлер»

168. Сүтқоректiлердiң дамығандық ерекшелiктерiн атаңыздар?

A) миының пайда болуы;

B) салқынқандылығы;

C) жұмыртқа тiрiтууы;

D) тiрi тууы және сүтпен қоректенуi;

E) ұмыртқа салуы;

169. Мына аталғандардың қайсысы эпидермистiң туындылары болады?

A) қабыршақтары;

B) майлы бездер;

C) тырнақтары;

D) тұяқтары;

E) A), C) және D) - бiрге;

170. Қандай терi бездерi сүтқоректiлерге тән?

A) иiс шығаратын;

B) май бөлетiн;

C) сұт бөлетiн;

D) құйымшақтық;

E) A), B) және C) - бiрге;

171. Сүтқоректiлер сүйек қаңқаларының ерекшелiктерiн атаңдар?

A) омыртқа буындары тегiстiктелiнген;

B) сүйектерi қуысты;

C) бөксе қуыстығы ашық;

D) омыртқа жотасы екi бөлiмнен тұрады;

E) төсiнiң қыры бар;

172. Мына сүт қоректiлер қай топқа жатады: солтүстiк бұғысы, бұлан, елiк, қабырға, жейран, ақбөкен, бизон, зубр, тур, жираф, қодас, буйвол?

A) жекетұмсықтылар;

B) мүйiздi аяқтылар;

C) сирендер;

D) қос тұяқтылар;

E) кемiргiштер;

173. Қанайналу жүйелерiнiң қандай ерекшелiктерi сүтқоректiлерге тән?

A) жүрегi төрт камералы;

B) сол жақ бiр аорта доғасы бар;

C) аорта доғасындағы қан аралас;

D) бүйрек қақпалық жүйесi жойылмаған;

E) оң және сол жақ аорта доғалары бар;

174. Қазiргi кездегi шулы сүтқоректiлердiң қайсысы ерте заманда қалыптасқан?

A) креодонттар;

B) қолқанаттылар;

C) жәндiк қоректiлер;

D) ескек аяқтылар;

E) ұзын тұмсықтылар;

175. Ашық далалық сүтқоректiлер тұрған мекенiне бейiмделу дәрежесiне байланысты қандай экологиялық топ астылығына бөлiнедi?

A) саршұнақтар тобы;

B) көртышқандар тобы;

C) қосаяқтылар тобы;

D) тұяқтылар тобы;

E) A), B) және D) - бiрге;

176. Мына тыныс алу жүйесiнiң қандай ерекшелiктерi сүтқоректiлерге тән?

A) өкпесi қуық тәрiздес;

B) өкпесi көптеген аловеолдардан тұрады;

C) диафрагмасы (көк етi) жоқ;

D) су, сүт қоректiлерi желбезекпен тыныс алады;

E) тыныс жолдарының пайда болуы;

177. Шулы сүтқоректiлерге тән көбейiп даму әдiстерiн атаңдар?

A) iшкiлiк, ұрықтандыру;

B) сырттай ұрықтанады;

C) алландтоидтық шу арқылы жатында дамуы;

D) ұрықты дайындалған қалтада жетiлдiру;

E) iшкiлiк, ұрықтандыру, алландтоидтық шу арқылы жатында дамуы;

178. Алғашқы аңдарға мына аталған белгiлердiң қайсысы тән?

A) жұмыртқа салу;

B) клоаканың болуы;

C) сол жақ аналық жыныс безi;

D) емшек ұшының болмауы;

E) тiрiдей тууы;

179. Қос ұрықтандыру мүшесi мен қос ұрық қабылдаушылары қандай аңдарға тән?

A) ехидна;

B) үйректұмсық;

C) қалталылар;

D) просхидна;

E) ұсақ көртышқан;

180. Мына аңдар қандай топқа жатады:?

A) кемiргiштер;

B) дамондар;

C) қоянтәрiздiлер;

D) жәндiкқоректiлер;

E) кемтiстiлер;

181. Тек қана суда өмiр сүруiне байланысты киттәрiздiлер балалары немен қоректенедi?

A) ұсақ балықтармен;

B) iрi балықтармен;

C) сүтпен;

D) планктонмен;

E) жыртқыштармен;

182. Сүтқоректiлердiң өмiр сүруi мен таралуына қоршаған ортаның қандай факторлары ықпал етед ?

A) температура;

B) ылғалдылық;

C) жорық;

D) өсiмдiктер;

E) аталғандардың бәрi;

183. Мына аңдар қандай экологиялық топқа жатады: ағаш күзенi, сасық күзен, нутрия, қалан, сирендер?

A) жерасты;

B) ұшатын;

C) жербетiлiк;

D) су;

184. Қазақстанның қызыл кiтабына мына сүтқоректiлердiң қайсысы кiредi?

A) бұлан;

B) суыр;

D) ақбөкен;

E) арқар;

185. Мына аңдар қандай топқа жатады: тупай, лемурлар, қолаяқтылар, ұзын өкшелiлер, лорилер, мактер?

A) түтiктiстiлер;

B кесерткетүрлiлер;

C) маймылдар;

D) жартылай маймылдар;

E) сүйелаяқтылар;

186. Жыртқыш сүтқоректiлер систематикасында қандай құрылым ерекшелiктерiнiң мақызы зор?

A) дене өлшемi;

B) етпен қоректенуi;

C) тiс жұйесi құрылысы;

D) аяқтарынық құрылымы;

E) есту мүшелерiнiң құрылымы;

187. Жалпақ мұрынды маймылдардың өзiне тән айырмашылықтары:?

A) құйрық iлгектiлiгi, мұрын делбесiнiң орналасу жағдайы;

B) алғашқы өмiр сүруi;

C) құйымшақ сүйелiсiнiң болуы;

D) құйрығының жоқтығы;

E) мұрын делбесi алға бағытталған;

188. Алғашқы аңдар класастылығы қанша топтан тұрады?

A) бiр;

B) екi;

D) төрт;

E) бес;

189. Мына аталған түрлер қай топқа жатады: құндыз, ақ тиiн, бұрындық, қосаяқ, дикобраз?

B) кемiргiштер;

C) жәндiк қоректiлер;

D) тiсi аздар;

E) жыртқыштар;

190. Қай ұяластар жыртқыштар тобына жатпайды?

A) иттер;

B) жанаттар;

C) көртышқандар;

D) мысықтар;

E) сусарлар;

191. Сүтқоректiлер бас сүйек қаңқаларындағы қаңқалық құрылым олардың өзiне жәндiк белгiсi болып табылады?

A) желбезек доғалары;

B) тiласты доғасы;

C) жақ сұйегi доғасы;

D) шықшыт доғасы;

E) төменгi самай доғасы;

192. Екiншi таңдай құрылымына қандай сүйектер қатысады?

A) таңдай сұйектер;

B) есту барабаны;

C) барабан сүйектерi;

D) негiзгi сына тәрiздес;

E) алдыңғы сына тәрiздес;

193. Сүтқоректiлер омыртқалар жүйесi қандай түрiне жатады?

A) амфицельдi;

B) опистоцельдi;

C) процельдi;

D) етероцельдi;

E)платицельдi;

194. Сүтқоректiлердiң омыртқалар жүйесiнiң қай бөлiмiнде омыртқалар саны тұрақты 7-ге тең?

A) мойын;

B) кеуде;

C) белдеме;

D) сегiзкөз;

E) құйрық;

195. Сүтқоректiлердiң жанбас белдеуi қандай сұйектерден құралған?

A) аты жоқ сұйектерден;

B) шонданай сүйек;

C) алдыңғы басынан;

D) шаптық сүйектерден;

E) сирақтан;

196. Күйiс қайыратын сүтқоректiлердiң қарны қанша бөлiмнен тұрады?

A) бiр;

B) екi;

D) төрт;

E) бес;

197. Күйiс қайыратын сұтқоректiлердiң қарнының қай бөлiмiнде ас қорыту сөлi бөлiнедi?

A) таз қарын;

D) жалбыршақ қарын;

C) тақия қарын;

D) жұмыршақ қарын (ұлтабар);

E) алдыңғы бөлiгiнде;

198. Сүтқоректiлердiң қанайналу жүйесiнiң ерекшелiктерi?

A) бүйрек капилляр шумақтарының болмауы;

B) жабық қанайналу жүйесi;

C) жүрегi 4 торлы камералы;

D) екi аорта доғасының болуы;

E) өкпе артериялары;

199. Динозаврдың жүрегi қанша камерадан тұруы мүмкiн?

A) бiр;

B) екi;

D) төрт;

E) бес;

200. Ехиднаның жүрегi неше камерадан тұрады?

A) бiр;

B) екi;

D) төрт;