5В09100 Кітапханатану және библиография мамандығы «Кітапхананың библиографиялық қызметі» пәні бойынша

5В09100 - Кітапханатану және библиография мамандығы

«Кітапхананың библиографиялық қызметі» пәні бойынша

Павлодар
1 тақырып Кіріспе

1. 
   Пәнді оқытудағы мақсаты.
   

«Кітапхананың библиографиялық қызметі» пәнін оқытудағы мақсаты – кітапхананы пайдаланушылардың талаптарының көптүрлілік қанағаттандыруы үшін білімге, ақпаратқа, құжаттарға қамтамасыздандыру мүмкіндігіне бағытталған қызметтің жүйелік тұтас түрінде кітапхананың қызмет көрсетуіндегі практикалық негіздері мен теориялық білімдерімен жоғарымамандандырылған дайындығына бағытталады.

Оқу курсы пәні болып табылады – қазіргі әлемдегі оқылым, кітапхана және пайдаланушы: жүйелер, міндеттері мен принцип қызметтері, ақпараттық талаптарды оқу әдістемесі, жекелік ерекшелігі, әріптестік және жаппайлық қызмет көрсету; қызмет көрсету мәдениеті, оның құрылымы, оның тиімді бағасы; социология және психология оқылымы.

«Кітапханалық қызмет көрсету» курсы болашақ маманды мақсатпен көзделген дайындық пен тәрбиелеумен қамтамасыз ету керек, кітапханалық істің саласы және практикасындағы онымен алынған кәсіптік компетенттігі.

«Кітапхананың библиографиялық қызметі: теория және тәжірибе» курсының негізгі міндеті – пайдаланушы сұрақтары мен қызығушылық артықшылығының мойынға алуынан болуы, кітапханалық істің қаулы ұтымы жөнінде білім жүйесін студентке жеткізу, негізгі қатынастың психология-педагогикалық, қызмет көрсету технологиясы.

3. 
   Пәнді оқу қорытындысында студент мыналарды білуі керек:
   

б) Кітапхананың библиографиялық қызметі ұтымды қаулысы жөнінде білім жүйесін білу, байланыстың психология-педагогикалық негіздері, оқырмандармен қызмет көрсетудегі технологиялардың жалпы және уақытша әдістемесі;

3. 
   Пәнді оқу қорытындысында студент мынаны істей алуы керек:
   

б) кітапханалық байланыстағы ұйым мәселесін шешу;

в) кітапханалық жұмыс дағдыларын талқылау;
2 Пререквизиттер

1. 
   Кітапханалық іс тарихы.
   
2. 
   Кітапханатану.
   
3. 
   Библиографтану.
   
4. 
   Қазақ кітабының тарихы.
   

1 Государственная программа формирования и развития национальной и формационной инфраструктуры РК. Указ Президента РК от 16 марта 2001 г.№573

2 Баранов В.М. Традиционная и автоматизированная каталогизация. Учеб. Пособие-М., 1990.-189с.

3 Индексирование документа. Обшие требования к систематизации и предметизации. Инструктивно-метод. Указания ГБЛ.-м., 1991.-65с.

4 Сукиасян Э.Р. Бибилиотечные каталоги.-М., Профиздат ИПО, 2002.-192с.

Қосымша әдебиет:

2 Каменецкая В.С. Бибилиографическое описание. От азов к основным положениям// Митр библиор.-1999.№1.-с.70-72.

3 Калинина Г. Библиографическая запись на книгу: основные положения и специфика составления// Бибилиогр.-2006.-№3.-С.60-67

4Садыкова В.Ф. Востаребованность традиционных и электронных каталогов в РНТБ Казахстана и ее филиалах.// Кітапхана әлемі.-2006.-№1.-С.39-46

5 Сукиасян Э. Школа индексирования: Практическое пособие.-М.: Либерия-Бибинформ, 2005.-143 с.
Пәннің теориялық мазмұны

1 тақырып Кіріспе

Кітапхананы пайданушыларының қазіргі кездегі жағдайы дағдарыстан шығудың жолын негативті ашып көрсетеді, сондай-ақ пайданушылар мен кітапханалық-библиографиялық, ақпараттық қызмет көрсету арасындағы байланыстарды бақылайды

«Оқырмандарға кітапхананың библиографиялық қызметі» оқу пәні ретінде.

Отандық және шет елдік кітапханашылар мен бибилографтар, ғылыми ұжымдар мен әдістемелік орталықтар курстың генезисінің дамуында ерекше орын алады.

Жеке оқыту процесі мінездемесін алып қарайтын болсақ, баспа

Текстерін әлеуметтік жағдай ретінде түсіну қажет.

Кітаптарды сақтау ақпарат көздері, білім ғылыми бақылаулар бүкіл әлемдік мәдениеттің дамуы үшін зор үлес тигізеді.

ИФЛА сессиясы, кітап конгресінің мәлімдемесі.

3 тақырып. Кітапхана және пайдаланушы: қызмет көрсетудің

принциптері мен міндеттері.

Кітапханадағы пайдаланушының егемендігі. Кітапхананың адамгершілік мазмұны, оның әлеуметтік қызметі. Қазақстан Республикасындағы кітапхана ісінің жағдайы және қазіргі заман пайдаланушыларына қызмет көрсетуі.

Кітапхана шығармашылығының дамуы ақпарат орталықтары ретінде Саяси, экономиқалық, мәдени, экологиялық, құқықтық және т.б. мәселелерге байланысты болады.

Пайдаланушыларға қызмет көрсетудің негізгі принциптері, ақпаратты

Жалпы көпшілік пайдалана алу, пайдаланушының сұраныстарын дара түрде айкындау.

4 тақырып. Кітапханалық қызметтегі негізгі әдістер

Кітапхананы пайданушылардың психологиялық аспектін оқыту. Кітапханалық психология, оның дамуындағы негізгі кезеңдер. Жеке тұлғаның оқырмандық мінездемесінің негізгі даму бағыттары. Оқуға деген құштарлық. Оқырман қызығулары мен олардың түрлері. Кіттапханалық психологияны қазіргі заман кезеңінде құру.

Кітапхана пайдаланушыларының типологиясы. Нігізгі түсініктер: жіктеу, дифференциялау, типология. Кітапхана пайдаланушылары типологиясының принциптері.

Оқуды әлеуметтік тұрғыдан зерттеудегі. Қазақстан кітапханаларының алатын орны.

Оқу мәдениеті жеке тұлға мәдениетінің бір бөлігі ретінде. Оқу мәдениеті жөніндегі отандық және шетелдік тәжірибелер. Баспа құрылысының мәдени талғамы. Оқу бағыты мен бөліктері. Жылдам оқу мәдениеті. Ғылыми және шығармашылық әдебиеттерді оқудың маңызы.

Оқу мәдениетіне тәрбиелеудегі кітапханалардың ролі. Оқырмандарда оқу мәдениетін қалыптастыруда кітапханалардың жоғары оқу орындарының бұқаралық ақпарат құралдарының, басқа да әлеуметтік институттардың қарым-қатынасы.

6 тақырып. Кітапхана пайдаланушыларының мәдени жалпы тұлғалық

қарым қатынас жағдайындағы кітапханалардың жұмысы.

Кітапхана функцияларының дамуы қызығушылыққа байланысты

әртүрлі клубтар мен үйірмелер ұйымдары және олардың жіктелеуі.

Қызығушылыққа байланысты құрылған клубтардың құрлымы.

Пайдаланушыға жеке қызмет көрсетудің негізі мен тапсырмалары Пайдаланушыларға жеке қызмет көрсетуді кітапханашыларға ұйрету. Пайдаланушыларға жеке қызмет көрсетудің бағыттары.

Жекелей ақпараттау. Оқытудың әртурлі жүйесін қолдану. Пайдаланушылармен жеке қарым-қатынас кезінде ақпарат беру формалары. Пайдаланушыларды жеке қызмет көрсету кезінде. Библиографиялық көрсеткіштерді қолдану. Техникалық құралдары пайдалануда ( видео, телефон және т.б.) ауызша қатынастың маңызы.

8 Тақырып. Әртурлі баспа түрлері арқылы кітапхана пайдаланушы-

ларына қызмет көрсетудің ерекшелігі.

Қызмет көрсетудің жаңа түрлері: мерзімді басылымдар, микрофильмдер, видеотека, изотека, медиатека және т.б. арнайы бөлімдерін құру.

Микрофильмдерді қолданатын пайдаланушылар спецификасы.

Кітапханаларды керек құралдармен жабдықтау. Пайдаланушыларды

Ақпараттаудың ерекшеліктері. Баспада басылған материалдарды талдау. Газеттер мен журналдар редакциялау мен пайдаланушыларды кездестіруді ұйымдастыру.

9 тақырып. Пайдаланушылардың негізгі топтары және әдебиеттер ерек-

шеліктері.

Оқырмандардың негізгі топтары және кітапханалардағы шығармашылық әдебиеттердің ерекшеліктері. Шығармашылық әдебиетін оқитын оқырмандардың типологиясы. Шығармашылық әдебиеттердің негізгі

формалары мен әдістері.

Кітапханалардағы техникалық әдебиеттердің негізгі бағыттары. Кітапханадағы ауыл шаруашылық әдебиеттер түсінігі. Кітапхана пайдаланушыларының құқықтық ағарту әдебиеттеріне түсініктеме. Экологиялық мәселелерге арналған әдебиеттерге сипаттама. Діни әдебиеттер мен жұмыс істеуде кітапханалар жұмыстарының ерекшелігі.

Мазмұны: оқу орындары туралы әңгімелеу

Бақылау түрі: ауызша

2 Кітапханада қызмет көрсетудің қазіргі заман жағдайындағы міндеттері

Мазмұны: қызмет көрсетудің міндеттері туралы мәлімет жинау

Бақылау түрі: ауызша

3 Оқуды әлеуметтік тұрғыдан зерттеу

Мазмұны: әлеуметтік саласының негізгі бағыттыры туралы әңгімелеу

Бақылау түрі: ауызша

4 Жаппай қызмет көрсетудің фугкционалдық негізгі бағыттары

Мазмұны: функционалдық негізгі бағыттырн талдау

Бақылау түрі: ауызша

5 Негізгі әдебиеттердің типологиясы

Мазмұны: әдебиеттердің тізімін жасау

Бақылау түрі: жазбаша

6 Кітапханалық маркетинг, оның функциясы

Мазмұны: маркетингтің функциясы туралы әңгімелеу

Бақылау түрі: ауызша

7 Қызмет көрсетуді бағалау мен қорытындалау

Мазмұны:қызмет көрсетуді бағалау және қорындыдауы туралы әңгімелеу

Бақылау түрі: ауызша

3. 4 Студенттердің өздік жұмыстарының мазмұны

№	СӨЖ түрі	Есеп түрі	Бақылау түрі	Сағат көлемі
1	Дәріс сабақтарына дайындық	Жұмыс дәптерлерін дайындау	Сабаққа қатысу	15 (1*15)
2	Тәжірибе сабақтарының мазмұны бойынша дайындалу.	Жұмыс дәптері	Сабаққа қатысу	15 (0,5*30)
3	Бақылау жұмыстарына дайындық	Бақылау жұмысы	Ауызша	2 (2*1)
4	Курстық жұмысына материал дайындау	Курстық жұмыс	Курстық жұмысты қорғау	20
5	Дәріс сабақтарында қарастырылмаған тақырыптарды өзіндік оқып білу	Жұмыс дәптері	Конспект	34 (36)
6	Межелік шараларға дайындалу.	Жұмыс дәптері. .	МБ 1, МБ 2	4 (2*2)
Всего				90

3.4.1Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары

1 Кітапхана пайданушылардың егемендігі

2 Қызмет көрсетуді ұйымдастыру формалары

3 МБА –ны пайданушыларға қызмет көрсету ұйымы

4 Қызмет көрсету бөліміндегі кітапханашының профессиограммасын құру

5 Оқуды әлеуметтік тұрғыдан зерттеу

6 Оқу мәдениет мен жеке тұлға мәдениетінің қатынасы

7 Нақты кітапханаларда оқырмандарға қызмет көрсету жүйесіне талдау жасау

8 Кітапханалық қарым-қатынас, оның құрылымы

9 Әртүрлі ұлт өкілдеріне қызмет көрсетудің ерекшеліктері

10 Сұраныстың статистикалық нәтижесіннің көрсеткіштері
3.4.2 Бақылау жұмыстарының тақырыптары

1 Кітапхананың библиографиялық қызметі жаңа түрлері

2 Кітапханалық жарнама жұмысы, оны іске асырудағы тиімділігі

3 Кітапханалық жарнамаларды радио мен телеарна үшін дайындау

4 Кітапхана пунктінің техникалық есебі

5 Ғылыми және көпшілік кітапханалардығы пайдаланушыларға қызмет көрсету ұйымы

6 Оқырман залдары мен абонементтердегі пайдаланушыларға қызмет көрсетудің есебі


3.4.3 Курстық жұмысы тақырыптарының тізімі

1 Кітапхананың библиографиялық қызметі қазіргі заман жағдайындағы міндеттері

2 Оқуды әлеуметтік тұрғыдан зерттеу

3 Жаппай қызмет көрсетудің функционалдық негізгі бағыттары

4 Негізгі әдебиеттерді типологиясы

5 Кітапханалық маркетинг: оның функциясы

6 Кітапхананың библиографиялық қызметі бағалау мен қорытындалау

7 Кітапхананы пайдалануда кітапхана қызметінің тиімділігі мәселелері

8 Оқырман залдары мен абоненттердегі пайданушыларға қызмет көрсету ұйымы. Пайданушылар жазбалары.

9 Ғылыми және көпшілік кітапханаларындағы пайдаланушыларға қызмет көрсетүдің есебі.

1. 
   Алтухова Н.Н. Профессиональная этика библиотекаря. Учеб. пособие.М.: Профиздат.-2002.-с.107.
   
2. 
   Дворкина М. Бибилотечное обслуживание как система: Учеб.пособие.М.-МГИК, 1992.-162с.
   
3. 
   Дворкина М. Информационно-библиотечное обслуживание в социально-культурном пространстве. Учебное пособие. М. Профиздат, 2002-180с.
   
4. 
   Бердыгалиева Р. А. Место библиотек Казахстана в социальной структуре общества. Международное сотрудничество Казахстана: новые пути и возможности // Библиотека.- 1995.- №5.-С. 5-16
   
5. 
   Бердыгалиева Р. А. Роль библиотеки в современном.-Алматы.-2001.-95с.
   
6. 
   Ванеев А.Н. Конфликты в бибилотеке. Учебное пособие. СБ.Профессия, 2002.-200с
   

1. 
   Примерное положение о централизованной системе // там же.-С. 145-147
   
2. 
   Положение о библиотечном деле в республике Казахстан. Утв. Министерством культуры РК 29 марта 1996г.-14с.
   
3. 
   Положение о системе библиотечно-библиографического обслуживания труженников отгонного животноводства в Казахстане // Руководящие материалы по библиотечному делу РК.- Алматы,1992.-С.34-36
   
4. 
   Положение о системе библиотечно-библиографического обслуживания юношества в массовых библиотеках Казахстана // Там же С.36-38
   
5. 
   Правила пользования библиотеками системы Министерства культуры РК // Кітапхана. Библиотека.-1994.-№2.-С.19