«Қаржы» мамандығы үшін «Компанияның қаржылық стратегиясы»

Мазмұны

Қаржылық стратегия – компанияның қаржылық қызметінің ұзақ мерзімді мақсаттарын анықтау және оларға жетудің тиімді әдістері мен жолдарын таңдау.

Қаржылық стратегияның қалыптасу процесі келесі негізгі этаптардан тұрады:

1. стратегияның жүзеге асырылу уақытын анықтау

2. фирманың сыртқы қаржылық ортасының факторларына талдау

3. қаржылық қызметтің стратегиялық мақсаттарының қалыптасуы

4. фирманың қаржылық саясатын өңдеу

5. қаржылық стратегияны жүзеге асыруды қамтамасыз ету бойынша шаралар жүйесін өңдеу

6. өңделген қаржылық стратегияны бағалау

2. Болжамдау негізінде қаржылық стратегияны өңдеу.

Перспективалық болжамдау негізіне нарықтағы кәсіпкерлік қызметінің стратегиясын орындалу шарты болып табылатын болжамдау жатады.

Болжамдау фирманың қаржылық жағдайын ұзақ мерзімде білу үшін қажет.

Болжамдау даму мен қаржылық көрсеткіштердің мүмкін болатын варианттарын үлгілеу ақпараттық талдауына негізделеді.

Болжамдаудың негізі болып қолда бар ақпаратты талдау болып табылады.

Болжамдау әдістері мен тәсілдері болған өзгертулерді уақытында есепке алу үшін тиімді болу керек.

Перспективалық қаржылық жоспарлаудың нәтижесі болып 3 негізгі қаржылық құжатты өңдеу болып табылады:

1. пайда мен шығындар туралы есептің болжамы

2. ақша қаражаттарының қозғалысының болжамы

3. бухгалтерлік баланстың болжамы

Қаржылық нығаю стратегиясын қалыптастыру 8 кезеңнен тұрады:

1. Компанияның қаржылық – шаруашылық қызметін талдау жағдайының нығаюына әкелетін мәселелерді көрсетуге әсер етеді.

2. Компанияның дамуының бұрынғы даму тенденциялары сақтанғандағы қаржылық жағдайды болжау

3. Қайта қалпына келтіретін шараларсыз компанияның арықарай жұмыс істеуінің мүмкіндігін анықтау

4. Компанияның қаржылық нығаюының талаптарын өңдеу, яғни тиімді варианттардың перспективалық әрекетін анықтау, қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету

5. Қаржылық нығайту стратегиясын қалыптастыру, оның мақсаттарын анықтау

6. Стратегияның ақырғы жағдайын қалыптастыру мен жағдайды қалыптастыру бойынша қызметтің бағытын өңдеу

7. Қаржылық стратегияның мақсаттары мен міндеттерін анықтау

8. Күтілген нәтижені анықтау және тиімділік критериилеріне жетуі.

Қаржыландыру-бұл компанияның капитал нарығымен әрекет сферасы.

Қаржыландыру шешімі бұл бизнеске қаржылық ресурстарды талап ету құқына айырбастау арқылы тарту.

Кез келген стратегияны талдау оның мақсаттары талап етеді. Корпоративтік қаржының қазіргі теориясының негізгі жағдайларына сәйкес капитал концепцияның негізгі екі принципі табылады.

1. компанияның нарықтық құнының максималды негізделуі.

2. компания құны ақша ағымымен, анықталады.

1. Корпорацияның қаржылық стратегиясын анықтау.

2. Компания қызметіндегі қаржылық стратегияның негізгі принциптер және міндеттері.

3. Корпорацияның қаржылық тұрақтылығына жету жолдары.

1. Жуйриков К.К. Раймов С.Р. Корпоративные финансы. Алматы , 2004 -512с.

2. Есенова Г.Ж, Ибраева А.К. Корпоративные финансы. Учебное пособие – Семипалатинск, 2005 – 96с.

3. Колчина И.В. Финансы предприятий. М., 2000.

4. Моляков Д.С. Финансы предприятий отраслей народного хозяйства. М. 1999.

5. Павлова Л.Н. Финансы предприятий М.Финансы: Юнити 1998.

6. Шеремет А.Д. Сейфуллин Р.Ц. Финансы предприятий М., 1999.

Тақырып 2. Компанияның стратегиялық қаржылық жоспарлануы.
Сұрақтар:

1. Қаржылық жоспарлаудың мақсаттары мен міндеттері.

2. Қаржылық жоспарлаудағы негізгі көрсеткіштер және оларды есептеу әдістері.

3. Кәсіпорынның қаржылық жобасын қарастыру, құрастыру және бекіту тәртібі.

4. Сметалық жоспарлау және сметалардың орындалуына бақылау.

5. Жедел қаржылық жоспарлау

6. Компанияның табыстары мен шығындарының шахматтық балансы.
1. Қаржылық жоспарлаудың мақсаттары мен міндеттері.

Қаржылық жоспарлау – кәсіпорынның қаржылық жұмысының бағыттарының бірі, өндірістік жоспарлаудың ақырғы стадиясы.

Кәсіпорындағы қаржылық жоспарлаудың негізгі мақсаты кәсіпорынның дамуының қамтамасыз ету үшін оның барлық ақша қаражаттарының пайдалану бағыттарын және оның табыстарын жоспарлау болып табылады.

Қаржылық жоспардың міндеттері келесілер:

1. Кәсіпорын табыстарын көбейту резервтерін және олардың құрамын мобилизациялауды анықтау.

2. Қаржылық ресурстарды тиімді пайдалану, инвестицияны тиімді пайдалану.

3. Өндірістік жобаның көрсеткіштерінің қаржылық ресурстармен байланыстырылуы.

4. Бюджетпен, банктермен, сонымен қатар басқа да кредиторлармен тиімді қарым-қатынастарға негізделу.

5. Оперативтік және кассалық жоспарлардың, несиелік өтініштердің, табыс пен өнімді өткізуден табыстарды қысқа мерзімді жоспарлауды өңдеу.

6. Алдағы қаржылық жоспарлаудың орындалуын бақылауды жүзеге асыру.

7. Негізгі қызметтің күрделі шығындарымен күрделі жұмыстарына айналым капиталының таратылмауы.
2. Қаржылық жоспарлаудағы негізгі көрсеткіштер және оларды есептеу әдістері.

Қаржылық жоспардың құрамында табыстар жоспары, шығыстар жоспары, компания активтері мен пассивтерінің балансы.

Қаржылық жоспардың мазмұнын келесі кәсіпорынның кірістері мен шығыстарының негізгі көрсеткіштерімен сипаттауға болады.

1. Қаражаттың табыстары мен түсімдеріне келесі көрсеткіштер жатады:

а) өнімді өткізуден түскен түсім

в) басқа да өткізуден түскен түсім

с) жоспарланған өткізілмеген шығындар

д) амортизациялық аударымдар

е) басқа кәсіпорындардан түскен қаражаттары

ж) бюджеттен тыс қорлардан түсімдер

2. Шығындар мен ақша аударымдары келесі көрсеткіштерден тұрады:

а) таза табыстан төленетін салықтар

в) таза пайданы бөлу

с) ұзақ мерзімді инвестициялар

д) басқа да шығындар

Қаржылық жоспарлаудың әдістері:

1. Экононмикалық талдау әдісі

2. Нормативтік әдіс

3. Баланстық есеп әдісі

4. Ақша ағымдарының әдісі

5. Есептеудің көп варианттылығының әдісі

6. Эконономикалық математикалық әдістер

Қаржылық жоспарлау – бұл өзіне бірнеше этаптардан тұратын күрделі процесс (3 суретте көрсетілген).

Қаржылық жоспарлау процесі.

1. Қаржылық жағдайын талдау.

2. Компанияның қаржылық стратегиясын дайындау.

5. Жылдам қаржылық жоспарларды дайындау.

Қазіргі кезде көптеген кәсіпорындар, құрылымдық бөлімшелер және барлық компаниялардың қызметі сметалық жоспарлау әдістерін қолданады. Ол қаржылық ресурстарды үнемдеу, өндірістік емес шығындарды азайту, басқарудың икемділігі мен өнімнің өзіндік құнын қадағалау әр жоспарлы көрсеткіштердің тура көрсету мақсатында енгізіледі.

Қаржылық жоспарлау барысындағы құрастырылатын сметалардың жіктелуі 4 суретте көрсетілген.
Сметаның негізгі түрлері:

1. Номенклатуралық шығындар кеңдігі бойынша:

функционалды шығындар сметасы

кешенді шығындар сметасы

2. Дайындау әдісі бойынша:

тұрақты бюджет

икемді бюджет

4 сурет. Сметаның негізгі түрлері.

Жедел қаржылық жоспарлау – бұл корпорацияның қаржылық жетістіктерін қамтамасыз ету үшін қажетті қаржылық жоспарлаудың жүйесі.

Жедел қаржылық жоспарлауға келесілер жатады:

1. төлем күнтізбесін құрастыру және орындау

2. кассалық жоспар

3. қысқа мерзімді несиенің қажеттілік есебі

Қаржылық жоспарлау процесінде қаржыландыру қайнар көзінің және салымның немесе аударымның әрбір түрі бойынша нақты баланс жүргізіледі.

Бұл үшін қаржылық жоспарға тексерілген шахматтық баланс құрылады. Онда тігінен қаржылық ресурстарды пайдалану бағыттары жүргізіледі, ал көлденеңнен қаржыландыру қайнар көздері.

Бұндай баланс қаржылық ресурстарды пайдаланудың мақсаттық сипатын анықтауға, баптар бойынша табыстар мен шығыстарды баланстауға, ақша қаражаттарының қорын қалыптасу резервтерін анықтауға мүмкіндік береді.

1. 
   Қаржылық жоспарлаудың мақсаттары мен міндеттері.
   
2. 
   Қаржылық жоспардағы негізгі көрсеткіштер және оны есептеу әдістері.
   
3. 
   Пайда мен түсімнің жоспарлау көлемін есептеу.
   
4. 
   Өнімнің өзіндіқ құнының көрсеткштерін есептеу және бағалау
   
5. 
   Айналым құралдарындағы туынды есеп
   
6. 
   Кәсіпорынның қаржылық жоспарын құру, қарастыру және бекіту тәртібі.
   
7. 
   Сметалық жоспарлау және сметаның орындалуын бақылау
   
8. 
   Бизнес - жоспардың мазмұны.
   

1. 
   Жуйриков К.К. Раймов С.Р. Корпоративные финансы. Учебник – А., 2004
   
2. 
   Есенова Г.Ж, Ибраева А.К. Корпоративные финансы. Семипалатинск, 2005
   
3. 
   Колчина И.В. Финансы предприятий. М., 2000.
   
4. 
   Моляков Д.С. Финансы предприятий отраслей народного хозяйства. М. 1999.
   
5. 
   Павлова Л.Н. Финансы предприятий М.Финансы: Юнити 1998.
   
6. 
   Шеремет А.Д. Сейфуллин Р.Ц. Финансы предприятий М., 1999.
   

Қаржылық жағдай – бұл кәсіпорынның экономикалық қызметінің маңызды сипаты. Ол бәсеке қабілеттілікті, қызметтік бірлесудің қарқынын анықтайды, кәсіпорынның, оның серіктестіктерінің қаржылық шаруашылық қатынасындағы экономикалық көзқарасы қандай дәрежеде кепілденгенін бағалайды.

Қаржылық жағдай – бұл қаржылық ресурстардың бар болуы, орналасу және пайдалануының көрсеткіштерінің жиынтығы.

Кәсіпорынның қаржылық жағдайы қызметтік ақырғы нәтижелерін көрсетеді. Осының барлығы қаржылық жағдайды талдауды өткізудің маңыздылығын анықтайды және бұндай талдауды экономикалық қатынаста жүргізуін жоғарлатады.

Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау кәсіпорындағы қаржы менеджментінің маңызды элементі болып табылады.
2. Қаржылық жағдайды сараптайтын көрсеткіштер жүйесі.

Компанияның қаржылық жағдайын бағалау үшін оның өзгерісін сипаттайтын көрсеткіштер жүйесі қолданылады:

1. Капиталдың орналасуы мен қалыптасу қайнар көздері бойынша кәсіпорынның капиталының құрылымы.

2. Кәсіпорын капиталын пайдаланудың тиімділігі және қарқындылығы.

3. Кәсіпорынның төлемақы қабілеттілігі және несие қабілеттілігі.

4. Кәсіпорын өтімділігінің көрсеткіштері.

5. Кәсіпорын рентабелділігінің көрсеткіштері.

6. Компаниялық қорының қаржылық тұрақтылығының көрсеткіштері.

ТМҚ-ды қалыптастырудың қайнар көздерінің сипаттамасы үшін 3 негізгі көрсеткішті пайдаланады:

1. меншікті айналым капиталының бар болуы

2. ТМҚ қалыптастырудың меншікті қайнар көздерінің бар болуы

3. ТМҚ қалыптастырудың ұзақ мерзімді қарыздың қайнар көздердің бар болуы.

ТМҚ қайнар көздерін қамтамасыз етудің 3 көрсеткішін есептеу кәсіпорындық қаржылық жағдайын оның тұрақтылық дәрежесіне байланысты 4 түрге бөлуі керек.

1. абсолютті тұрақты қаржылық жағдай

2. бірқалыпты тұрақты қаржылық жағдай

3. тұрақсыз қаржылық жағдай

4. дағдарысты қаржылық жағдай.

Төлем қабілеттілік - кәсіпорынның қаржылық жағдайын сипаттайтын көрсеткіштерінің бірі. Бұл уақытында төлем міндеттемелерін төлеу мүмкіндігі, оның қаржылық тұрақтылығының негізгі критерийлері.

Төлем қабілеттілікті бағалау ағымдағы активтердің өтімділік сипаты негізінде жүзеге асырылады.

Баланстың өтімділік дәрежесіне төлемқабілеттілігіне байланысты. Кәсіпорынның төлем міндеттілігі 3 топқа бөлінеді:

1. мерзімі келген төлем мерзімінің қарыздығы

2. жақын мерзімде төлеуге қажетті қарыз

3. ұзақ мерзімді қарыз.
5. Кәсіпорын өтімділігі, оның көрсеткіштері, факторлары және есептік негізде анықтау әдістері.

Өтімділік – активтер мен міндеттемелер арасындағы теңдікте болатын кәсіпорынның төлемқабілеттілігі.

Студенттерге арналған сұрақтар.

1.Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалаудың экономикалық мәні

2. Өнімнің, жұмыстар мен қызмет көрсетулердің рентабелділігінің ұғымы мен түрлері

3. Кәсіпорын өтімділігінің негізгі көрсеткіштері

4. Компанияның төлемқабілеттілігін талдау.
Әдебиеттер:

1. 
   Жуйриков К.К. Раймов С.Р. Корпоративные финансы. А., 2004 -512с.
   
2. 
   Есенова Г.Ж, Ибраева А.К. Корпоративные финансы. Семип-нск, 2005.
   
3. 
   Колчина И.В. Финансы предприятий. М., 2000.
   
4. 
   Моляков Д.С. Финансы предприятий отраслей народного хозяйства. М. 1999.
   
5. 
   Павлова Л.Н. Финансы предприятий М.Финансы: Юнити 1998.
   
6. 
   Шеремет А.Д. Сейфуллин Р.Ц. Финансы предприятий М., 1999.
   
7. 
   Шуляк В.Д. Финансы предприятий М – 2001.
   

Қаржылық талдау экономикалық процестер мен құбылыстарды танудың әдісі ретінде кәсіпорынды басқару жүйесінде маңызды орынға ие.

Өндіріс, инвестиция, басшылыққа жаңалықтап енгізу мен қаржылар саласындағы басқару бойынша шешім қабылдау ішкі ақпаратты бағалық талдау, таңдаудың нәтижесі болып табылатын, сәйкес сұрақтар бойынша тұрақты қызметтік түсінушілік ұшін қажет.
2. Кәсіпорынның қаржылық есептілігі қаржылық талдаудың ақпараттық базасы.

ҚР Президентінің нұсқауына сәйкес заң күші бар «Бухгалтерлік есеп туралы» 1995.12.26. қаржылық есептілігі 1998 жылдан бастап келесілерден тұрады.

1. бухгалтерлік баланс

2. қаржылық – шаруашылық қызметтің нәтижсі туралы есеп.

3.ақша қаражаттары қозғалысының есебі
3. Қаржылық талдаудың түрлері мен әдістері.

Басқару процесінің мазмұнына байланысты талдаудың келесі түрлері бар.

1. перспективалық (алдын-ала)

2. шұғыл

3. ағымдағы.

Қаржылық талдау процесінде әдістері мен тәсілдері қолдалынады. Тәсілдерді келесілерге бөлуге болады:

1. дәстүрлі

2. математикалық

Дәстүрлі тәсілге келесілер жатады:

1. абсолютті, салыстырмалы және орташа шамаларда қолдану

2. салыстыру әдісі

3. топтастыру әдістері

4. ауызша келтірулер әдісі

Тәжірибеде қаржылық есеп берудің талдаудың негізгі әдістері қолданылады:

1. көлденең талдау әдісі

2. тігінен (құрылымдық) талдау

3. трендік талдау әдісі

4. салыстырмалы көрсеткіштерін талдау

Математикалық әдістерге келесілер жатады:

1. корреляциялық талдау

2. регрессивті талдау

3. экономикалық кибернетика әдістері

4. экономикалық әдістері

5. шешім қабылдау теориясы мен операцияларды зерттеу әдістері.

Пайда көрсеткіштерін талдау кезінде келесі көрсеткіштер пайдаланылады:

1. баланстық пайда

2. өнім, жұмыс, қызмет көрсетулерді өткізуден түсім

3. басқа да өткізулерден түсім

4. жүзеге асырылмаған операциялардың қаржылық ресурстары

5. салық салынатын табыс

6. таза табыс

Тауарлық өнімді өткізуден түскен пайда келесі факторлардың әсерінен болады.

1. өнімнің өткізу құнының өзгеруі

2. материалдарға, электроэнергияның тарифтерінің өзгерісі

3. шаруашылық тәртіптің бұзылуы

4. базистік өзіндік құн бойынша бағадағы өткізілген өнімнің көлемінің өсуі

5. өткізілген өнім көлемінің өнім құрамындағы құрылымдық қозғалыстар есебінен көбеюі

6. шығындардың азаюы

7. өзіндік құнның өнім құрамындағы құрылымдық қозғалыстар есебінен өзгеруі.
6. Рентабелділік көрсеткіштерінің факторлық талдауы.

Рентабелділік көрсеткіштерінің деңгейі мен динамикасына өндірістік – шаруашылық факторлар жиынтығы әсер етеді:

1. өндіріс және басқаруды ұйымдастыру деңгейі

2. капитал құрылымы және оның қайнар көздері

3. өнім көлемі, сапасы және құрылымы

4. басқалар.

Барлық пайдаланылатын үлгілер негізінде келесілер жатады:

1. еңбекақы сыйымдылығы

2. материал сыйымдылығы

3. негізгі өндірістік қорлардың қор сыйымдылығы

4. амортизация сыйымдылығы

5. негізгі қорлар бойынша қор сыйымдылығы

6. баланстық пайда

7. кезеңдегі негізгі қорлардың орташа құны

Өзіндік құн – бұл ресурстардың барлық түрлерінің ақшалай формадағы шығындары.

Өнімнің өзіндік құнының міндеттері:

1. өнімнің өзіндік құны туралы жоспардың негізділігі мен қуаттылығын бағалау

2. жоспардың орындалу динамикасы мен дәрежесін белгілеу

3. көрсеткіштер динамикасына әсер ететін факторларды анықтау

4. өнімнің жеке түрлерінің өзіндік құнын анықтау

5. өнімнің өзіндік құнының әрі қарай төмендеу резервтерін анықтау.

1. 
   Қаржылық талдау басқару шешімдерін қабылдау негізі ретінде.
   
2. 
   Басқарушылық талдаудың сипаттамасы
   
3. 
   Қаржылық – экономикалық талдаудың сандық әдісі
   
4. 
   Пайданың көрсеткіштерінің деңгейімен динамикасын талдау және бағалау
   
5. 
   Шығындарды талдау және пайда мен өзіндік құнының ,өнім көлемімен өзара байланысы.
   

1. 
   Жуйриков К.К. Раймов С.Р. Корпоративные финансы. Учебник – А., 2004
   
2. 
   Есенова Г.Ж, Ибраева А.К. Корпоративные финансы. Учебное пособие – Семипалатинск, 2005 – 96с.
   
3. 
   Колчина И.В. Финансы предприятий. М., 2000.
   
4. 
   Моляков Д.С. Финансы предприятий отраслей народного хозяйства. М. 1999.
   
5. 
   Павлова Л.Н. Финансы предприятий М.Финансы: Юнити 1998.
   
6. 
   Шеремет А.Д. Сейфуллин Р.Ц. Финансы предприятий М., 1999.
   
7. 
   Шуляк В.Д. Финансы предприятий М – 2001.
   

Кәсіпорын банкроттығы-міндетті төлемдерді төлеу бойынша міндеттемені орындауға және ақша міндеттемелері бойынша кредитордың талаптарын борышкерің толық көлемде өтей алмаушылығы.

Тұрақсыздықтың белгілері:

1. Ақша міндеттемелері немесе міндетті төлемдерді төлеу бойынша міндеттеменің 3 ай ішінде төленбеуі.

2. Ақша міндеттемесінің немесе міндетті төлемдердің минималды мөлшері ҚР үкіметімен бекітілген минималды айлық еңбек ақы мөлшері 500-ден кем болса.
2. Кәсіпорын қызметінің дағдарыс факторлары.

Кәсіпорын қызметіне көптеген факторлар әсер етеді олардың мазмұны бойынша факторлар:

Сыртқы:

1. Экономикалық

3. Құқықтық

4. Ауа райы-климаттық.

Ішкі:

2. Ұйымдастырушылық факторлар

3. Әлеуметтік-экономикалық факторлар.
3. Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін қалпына келтіру.

Қаржылық қалпына келтірудің 2 тактикасы бар:

1. қорғаныс тактикасы.

2. шабуыл тактикасы.

Кәсіпорын қызметінің дағдарыстың басқаруы-бұл белгілі қарыздық кәсіпорынға дағдарысқа қарсы процедураларды жүзеге асыру формалары мен әдістерінің жиынтығы.

Студенттерге арналған сұрақтар.

1. ҚР «Банкроттық туралы» заңындағы компанияның банкроттық процедурасын негізгі сәттерін анықтау.

2. Фирманың дағдарыстық жағдайының пайда болу механизмі.

3. Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін қалпына келтірудің нақты мүмкіндіктерін талдау мен бағалау.

4. Инвестициялық приоритеттілік пен қаржылық тұрақсызыдығының деңгейі бойынша компаниялардың жіктелуі.

Әдебиеттер:

1. Жуйриков К.К. Раймов С.Р. Корпоративные финансы. Алматы., 2004 -512с.

2. Есенова Г.Ж, Ибраева А.К. Корпоративные финансы. Учебное пособие – Семипалатинск, 2005 – 96с.

3. Колчина И.В. Финансы предприятий. М., 2000.

4. Моляков Д.С. Финансы предприятий отраслей народного хозяйства. М. 1999.

5. Павлова Л.Н. Финансы предприятий М.Финансы: Юнити 1998.

6. Шеремет А.Д. Сейфуллин Р.Ц. Финансы предприятий М., 1999.

7. Шуляк В.Д. Финансы предприятий М – 2001.

1. 
   Ауызша сүрау.
   
2. 
   Есептерді шығару.
   

1. 
   Корпорацияның қаржылық жағдайының анықтамасы.
   
2. 
   Компания қызметіндегі қаржылық стратегияның негізгі принциптер және тапсырмалары.
   
3. 
   Корпорацияның қаржылық тұрақтылығына жету жолдары.
   

1. 
   Компания қызметіндегі қаржылық стратегияның негізгі қағидалары мен міндеттері
   
2. 
   Корпорациялардың қаржылық тұрақтылығына қол жеткізу жолдары
   
3. 
   Корпорациялардың өндірістік және әлеуметтік дамуын өзі қаржыландыруы
   
4. 
   Корпорациялардың қаржылық стратегиясының мәні мен мазмұны
   
5. 
   Корпорациялардың жағдайына салық жүйесінің әсері
   
6. 
   Корпорациялардың дағдарысқа қарсыластық басқару стратегиясы
   

1. Жуйриков К.К. Раймов С.Р. Корпоративные финансы. Алматы, 2004 -512с.

2. Есенова Г.Ж, Ибраева А.К. Корпоративные финансы. Учебное пособие – Семипалатинск, 2005 – 96с.

3. Колчина И.В. Финансы предприятий. М., 2000.

4. Моляков Д.С. Финансы предприятий отраслей народного хозяйства. М. 1999.

5. Павлова Л.Н. Финансы предприятий М.Финансы: Юнити 1998.

6. Шеремет А.Д. Сейфуллин Р.Ц. Финансы предприятий М., 1999.

7. Шуляк В.Д. Финансы предприятий М – 2001.

1. 
   Ауызша сүрау.
   
2. 
   Есептерді шығару.
   

1. Қаржылық бақылаудың мақсаты және тапсырмалары

2. Қаржылық жобадағы негізгі көрсеткіштер және оларды есептеу әдістері

3. Кірістің және табыстың жоспарлы көлемінің есебі

4. Өнімнің өзіндік құнының көрсеткіштерінің есебі және бағасы

5. Айнымалы қорлардағы есеп

6. Кәсіпорыннның қаржылық жобаларын құру, қарастыру және бекіту

тәртіптері

7. Сметалық жоспарлау және сметалардың орындалуын бақылау

8. Бизнес-жоспардың мазмұны

9 Қаржылық көрсеткіштерінің баланстануы

10. Оперативті қаржылық жоспарлау

11. Өндірістік ресурстарды пайдаланудың тиімділігін есептеу және бағалау

12. Компания кірістері және шығындарының шахматты балансы.

1. 
   Қаржылық жоспарлаудың экономикалық мәні
   
2. 
   Табыстар мен шығыстардың, пайда мен зиянның жоспары
   
3. 
   Қарыз бен пайыздардың негізгі сомасын қайтарудың жоспарлануы
   
4. 
   Табыстар мен шығыстардың шахматтық балансы, оның құрылымы мен арналымы (мақсаты)
   
5. 
   Ақшалай қаржылар ағындарын жоспарлау
   
6. 
   Корпорацияның қаржылық бақылауы мен қаржылық жоспарлануы
   
7. 
   Корпорациялардың қаржылық жоспарының негізгі көрсеткіштері және оларды анықтау әдістері
   
8. 
   Қаржылық жоспарлар мен жобалардың бизнес-жоспарлауының есептеулерін компьютерлік қамтамасыз ету
   
9. 
   Бизнес жоспар-қаржылық жоспарлаудың маңызды құжаты ретінде
   

Бақылау жұмысының сұрақтары:

1. Қаржылық жоспарлаудың экономикалық мәні

2. Кірістер және шығыстар, табыстар және шығындар жоспары

3. Қарыздың және пайыздардың негізгі көлемін қайтаруды жоспарлау

4. Кірістер және шығыстардың шахматты балансы, оның құрылымы және

бағытталуы

5. Ақша қорларының ағымдарын жоспарлау.

Әдістемелік нұсқаулар: міндетті түрде заңды-нормативті базаны жаттау және осы курс бойынша базалық әдебиетті қолдану керек, сабақ сұрақтары ауызша сұрауға арналған, бақылау жұмысының сұрақтарын жазбаша түрде практикалық сабаққа арналған дәптерге жазу керек.

Тапсырмалар

1. Егер табыс 300 000 теңгені, өнімнің өткізілген құны 160 000 теңгені, кезең шығындары 40 000 теңгені құраса, есепті кезеңдегі табысты анықта. Негізгі емес қызметтен шығындар – 20 000 теңге.

2. Талданатын кезеңге өнім рентабелділігінің жалпы өзгерісін анықта, егер базистік кезеңдегі табыс 900 000 теңге. Өндіріске және өнімді өткізуге шығындар – 25 000 теңге, ал есепті кезеңде табыс 50 000 теңге, ал шығыстар 40 000 теңгені құраса.

3. Талданатын кезеңдегі табыс өзгерісінің рентабелділігін өзгеріске әсерін анықта. Базистік кезеңде табыс 40 000 теңгенң, шығыстар 25 000 теңге, ал есептік кезеңде сәйкесінше табыс 60 000 теңге, шығыстар 50 000 теңгені құрады, ал рентабелділік өсім 21%.

4. Кәсіпорынның таза табысын анықтаңыз, мұндағы:

- өнімді өткізуден түскен табыс – 20 000 теңге

- өнімнің өзіндік құны – 12 000 теңге

- кезең шығындары – 3 000 теңге

- негізгі емес қызметтен табыс - 4 000 теңге

- табыс салығының ставкасы 30 %

5. Өнім рентабелділігін анықта. Өнімді өткізуден табыс – 100 000 теңге, өткізілген өнімнің өзіндік құны 60 000 теңге, кезең шығындары 15 000 теңге.
Әдебиеттер:

1. Жуйриков К.К. Раймов С.Р. Корпоративные финансы. А., 2004 -512с.

2. Есенова Г.Ж, Ибраева А.К. Корпоративные финансы. Учебное пособие – Семипалатинск, 2005 – 96с.

3. Колчина И.В. Финансы предприятий. М., 2000.

4. Моляков Д.С. Финансы предприятий отраслей народного хозяйства. М. 1999.

5. Павлова Л.Н. Финансы предприятий М.Финансы: Юнити 1998.

6. Шеремет А.Д. Сейфуллин Р.Ц. Финансы предприятий М., 1999.

7. Шуляк В.Д. Финансы предприятий М – 2001.

Тақырып 3. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау.

Сабақтың мақсаты: Кәсіпорынның қаржылық жағдайының рентабельділік төлем қабілеттілігі және отімділігінің теориялық және практикалық анықтамалық түсініктемелерін ұғыну.
Сабақтың барысы:

1. 
   Ауызша сүрау.
   
2. 
   Есептерді шығару.
   

Сабақтың мазмұны:

1. 
   Кәсіпорынның қаржылық жағдайын сипаттайтын көрсеткіштер жүйесі және оларды анықтау әдістері.
   
2. 
   Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы және оны қалыптасырушы факторлары.
   
3. 
   Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі және оны анықтау әдістері.
   
4. 
   Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін нығайту бойынша шаралар.
   
5. 
   Кәсіпорынның рентабельділігінің көрсеткіштер жүйесі.
   
6. 
   Кәсіпорынның өтімділігі, оның көрсеткіштері, есептілік негізіндегі оны анықтау әдістері.
   

Студенттердің өздік жұмыстарына арналған сұрақтары

1. 
   Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалаудың экономикалық мәні.
   
2. 
   Өнім, жұмыс және қызметтер рентабельділігінің түсінігі және түрлері
   
3. 
   Кәсіпорын өтімділігінің негізгі көрсеткіштері
   
4. 
   Компанияның төлем қабілеттілігіне талдау
   
5. 
   Корпорацияның қаржылық жағдайын нығайту қорлары мен жолдары
   
6. 
   Корпорациялардың қаржылық жағдайын бағалау және қаржылық тұрақтылыққа қол жеткізу жолдары
   
7. 
   Компанияның қаржылық есеп берушілігі – маңызды ақпараттық негіз ретінде
   
8. 
   Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау жүйесін жетілдіру
   
9. 
   Пайда көрсеткіштерінің деңгейі мен динамикасын талдау және бағалау
   
10. 
    Корпорациялардың қаржылық талдауы және оның қаржылық саясат стратегиясындағы мәні
    
11. 
    Қаржылық талдауда қолданылатын негізгі көрсеткіштер.
    
12. 
    Халықаралық тәжірибедегі корпорациялардың қаржылық талдауын жүргізу әдістемелері
    

Бақылау жұмысына сұрақтар:

1. 
   Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалаудағы экономиканың негізі.
   
2. 
   Өнімнің қызмет көрсетудің рентабельділігі мен түсінігі және түрлері.
   
3. 
   Кәсіпорынның өтімділігінің негізгі көрсеткіштері.
   
4. 
   Компания төлем қабілеттілігін талдау.
   

Әдістемелік нұсқаулар: берілген курс бойынша базалық әдебиеттерді пайдалану қажет, ауызша жауап үшін арналған сұрақтар мазмұнына белгіленген бақылау жұмыстарына сұрақтарды және тапсырмаларды жазбаша түрде сарамандық сабақтар үшін дәптерге жазу керек

Тақырып 4. Компанияның қаржылық жағдайын талдау мақсаттары, мазмұны мен әдістері

Сабақтың мақсаты: қаржылық нәтиженің теориялық базасын білу және қаржылық талдау жүргізуді білу, қаржылық нәтижені талдау және кәсіпорынның рентабельдідігі әдістемесі бойынша теориялық және практикалық білім алу.
Сабақтың барысы:

3. 
   Ауызша сүрау.
   
4. 
   Есептерді шығару.
   

Сабақтың мазмұны.

1. 
   Қаржылық талдаудың аудиторлық қызметтегі орны және ролі.
   
2. 
   Қаржылық және өндірістік талдаудың байланысы.
   
3. 
   Кәсіпорынның қаржылық есептілігі қаржылық талдаудың ақпараттық базасы ретінде.
   
4. 
   Баланс бойынша қаржылық жағдайын бағалау сапасы.
   
5. 
   Қаржылық талдаудың әдістері.
   
6. 
   Талдау тапсырмалары және ақпараттың қайнар көздері
   
7. 
   Өнімді өткізуден табыстың факторлық талдауы. Табысты пайдаланудың талдауы және бағалануы.
   
8. 
   Рентабельділік көрсеткіштерді факторлық талдау.
   
9. 
   Өнімнің өзіндік құнының көрсеткіштерін есептеу және бағалау немесе оның факторлық талдауы.
   

Студенттердің өздік жұмыстарына арналған сұрақтары

1. 
   Қаржылық талдау-басқару шешімдерін қабылдаудың негізі ретінде.
   
2. 
   Басқарушылық талдау сипаттамасы
   
3. 
   Қаржылық-экономикалық талдаудың сандық әдістері
   
4. 
   Пайда көрсеткіштерінің деңгейі мен динамикасын талдау және бағалау
   
5. 
   Шығындалу және өндіріс (айналыс) көлемі, өзіндік құн мен пайданың өзара байланысы
   
6. 
   Корпорациялардың қаржылық талдауы және оның қаржылық саясат стратегиясындағы мәні
   
7. 
   Ресей мен Қазақстаннның қаржы-өнеркәсіптік топтарының қаржыларын ұйымдастыруды талдау
   
8. 
   Қаржылық талдауда қолданылатын негізгі көрсеткіштер.
   
9. 
   Халықаралық тәжірибедегі корпорациялардың қаржылық талдауын жүргізу әдістемелері
   

Бақылау жұмысына сұрақтар:

1. 
   Қаржылық талдау басқару шешімдерін қабылдаудың базасы ретінде.
   
2. 
   Басқарушылық талдау мінездемесі.
   
3. 
   Қаржылық-экономикалық талдаудың сандық әдістері.
   
4. 
   Табыс көрсеткіштерінің деңгейі мен динамикасын талдау және бағалау.
   
5. 
   Өндіріс көлемі, өзіндік құны және табыстың көлемінің арақатынасы және шығындарының тәртібін талдау.
   

Әдістемелік нұсқаулар: берілген курс бойынша базалық әдебиеттерді пайдалану қажет, ауызша жауап үшін арналған сұрақтар мазмұнына белгіленген бақылау жұмыстарына сұрақтарды және тапсырмаларды жазбаша түрде сарамандық сабақтар үшін дәптерге жазу керек
Тапсырмалар:

1. 
   Меншікті капиталдың үлесін анықтаңыз? Таза табыс бойынша экономикалық рентабельділік 18 % құрайды, таза табыс бойынша қаржылық рентабельділік 21% құрайды.
   
2. 
   Егер критикалық өнімділік коэфиценті 1,3 екені белгілі болса, тура өнімді акивтердің мөлшерін анықтаңыз. Ағымдағы міндеттемелер 150мың тг., ал дебиторлық қарыздың 110мың тг.
   
3. 
   Меншікті капиталдың рентабельділігін анықтаңыз. Мұндағы өнімнің рентабельділігі 30%, капитал айналымдылығы 110%, жалпы капиталдың және меншікті капиталдың қатынасы 1,4 ке тең.
   
4. 
   Егер сату рентабельділігі 14%ке төмендесе, капитал рентабельділігі бұрынғы қалпында қалу үшін, капитал айналымдылығын неше ретте көбейту қажетілігін анықта.
   
5. 
   Компанияның қаржылық ресурстарының пайдалануындағы интенсивті және тиімділік коэффиценттерін есепте:
   

а) капитал айналымдылық коэф.

б) капитал сиымдылық коэф.

в) жыл ішіндегі капитал айналымының ұзақтығы.

г) капитал рентабельділігі.

д) жиынтық пайдаланылатын капитал рентабельділігі.

е) қарыздық капитал рентабельділігі .

Есептеуге мәліметтер:

• 
  жыл ішіндегі өткізуден табыс (жанама салықтарды алғанда 9099392 тг.)
  
• 
  есепті кезеңнің табысы 737890 тг
  
• 
  кәсіпорында қарастырылмаған шығындар болған жоқ.
  
• 
  мүлік құны жыл басына 908380 тг., жыл аяғына 4148534 тг.
  
• 
  ұзақ мерзімді несиелер сомасы 1000000 тг.
  
• 
  қысқы мерзімді несиелер сомасы 500000 тг.
  

6. 
   Келесі мәліметтер бойынша 19.02.2003 жағдай бойынша несиелік қарыздың орта өсімін есепте.
   

Жеткізушілер	Шот фактура мерзімі	Мерзім, күнмен.
1. ААҚ №1	13.12.02.
2. ААҚ №2	17.11.02.
3. УАҚ №3	29.11.02
4. ААҚ №4	15.01.03
5. ЖАҚ №5	12.10.02
Барлығы

Кредиторларға төлемді ұзартудың орташа мерзімі-20күн.

7. 
   2002 ж-дың бухалтерлік баланстың мәліметтері бойынша жыл басындағы несиелік қарыздың дебиторлық қарыздан неше ретке асып отыр (1 қосымша ны қараңыз).
   
8. 
   Бухгалтерлік баланс бойынша (1 қосымша) 2002 ж-ғы жалпы табыс бойынша барлық активтердің рентабельділігн анықтаңыз.
   
9. 
   Келесі мәліметтер бойынша 2002 ж-дағы негізгі қорларды пайдаланудың коммерциялық тиімділік көрсеткіштерін есепте:
   

• 
  жыл ішіндегі бөлшек сауда айналымы-7300 мың тг.
  
• 
  табыстың жылдық нормасы-тауар айналымына қатысты 2,5%
  
• 
  негізгі қорлар орта жылдық 840мың тг.
  
• 
  31.12.2002 жылға байланысты амортизация бөлулерінің сомасы 110мың тг.
  

Әдебиеттер:

1. Жуйриков К.К. Раймов С.Р. Корпоративные финансы. Учебник – Алматы , 2004 -512с.

2. Есенова Г.Ж, Ибраева А.К. Корпоративные финансы. Учебное пособие – Семипалатинск, 2005 – 96с.

3. Колчина И.В. Финансы предприятий. М., 2000.

4. Моляков Д.С. Финансы предприятий отраслей народного хозяйства. М. 1999.

5. Павлова Л.Н. Финансы предприятий М.Финансы: Юнити 1998.

6. Шеремет А.Д. Сейфуллин Р.Ц. Финансы предприятий Учебное пособие М 1999.

7. Шуляк В.Д. Финансы предприятий М – 2001.

Тақырып 5. Компанияның қаржылық тұрақсыздығы.
Сабақтың мақсаты: Берілген тақырып бойынша теориялық білім баянды ету.
Сабақтың барысы:

5. 
   Ауызша сүрау.
   
6. 
   Есептерді шығару.
   

Сабақтың мазмұны:

1. 
   Баланстың жағымсыз құрылуы бағаланатын критерилер жүйесі.
   
2. 
   Кәсіпорынның қалыптаспауы: олардың қайта қалыптасуы және жойылуы, оларға мемлекеттік көмек көрсетудің шаралары.
   
3. 
   Қазақстанда банкроттық процедурасын жүргізудің заңдылық базасы. Банкроттық туралы ҚР заңы.
   
4. 
   Банкроттықтың түсінігі белгілері және принциптері.
   
5. 
   Компанияның қызметінің кризистік факторлары.
   
6. 
   Банкроттық формалары.
   
7. 
   Қайта қалыптастыру процедураларын жүзеге асырудың түрлері және тәртібі.
   
8. 
   Байқаулық өндіріс.
   

Студенттердің өздік жұмыстарына арналған сұрақтары

1. 
   Фирманың дағдырыс жағдайының пайда болу механизмі.
   
2. 
   Кәсіпорының төлемқабілеттілігін қалпына келтірудің нақты мүмкіндіктерін бағалау мен талдау.
   
3. 
   Қаржылық тұрақтылықсыздығы мен инвестициялық артықшылығы деңгейіне қарай компаниялардың сыныптамасы.
   
4. 
   Корпорациялардың каржылық тұрақтылықсыздығы: пайда болу себептері мен жеңу.
   
5. 
   Корпорациялардың каржылық тұрақтылықсыздығы және шаруашылық жүргізуді сауықтандыру жолдары.
   

Бақылау жұмысының сұрақтары:

1. 
   «Банкроттық туралы» ҚР заңдағы компанияның банкроттық процедурасының негізгі кезеңдерін ашу.
   
2. 
   Фирмадағы кризистік жағдайдың пайда болуы механизмі.
   
3. 
   Кәсіпорынның төмен қабілеттілігін қалыптастырудың нақты мүмкіндіктерін талдау және бағалау.
   
4. 
   Қаржылық тұрақсыздығы және инвестициялық өсімі,
   

Әдістемелік нұсқаулар: берілген курс бойынша базалық әдебиеттерді пайдалану қажет, ауызша жауап үшін арналған сұрақтар мазмұнына белгіленген бақылау жұмыстарына сұрақтарды және тапсырмаларды жазбаша түрде сарамандық сабақтар үшін дәптерге жазу керек
Тапсырмалар:

1. 
   Кәсіпорын өзінің төлем қабілеттілігін қайта қалыптастыра алатындығын анықтаңыз, егер тоқсан басындағы ағымдағы өтімділік коэф. 2,1, ал аяғында 1,9 болса айнымалы қорлардың меншікті айналым қорлары мен қамтамасыз етілу коэф. 0,3 тең.
   
2. 
   Егер өнеркәсіптік өндіріс 14%ға төмендесе, кәсіпорынның табысы бұрынғы қалпында қалу үшін өнімнің қаржылық өндірістік қалай өсіру қажеттігінің %ын анықтаңыз.
   
3. 
   Кәсіпорын өзінің төлем қабілеттілігін қайта қалыптастыра алатындығын анықтаңыз, егер тоқсан басындағы ағымдағы өтімділік коэф. 1,1 , ал аяғына 0,9 болса. Айнымалы қорлардың меншікті айналым қрлары мен қамтамасыз етілу коэф. 0,5 ке тең.
   

Әдебиеттер:

1. Колчина И.В. Финансы предприятий. М., 2000.

2. Моляков Д.С. Финансы предприятий отраслей народного хозяйства. М. 1999.

3. Павлова Л.Н. Финансы предприятий М.Финансы: Юнити 1998.

4. Шеремет А.Д. Сейфуллин Р.Ц. Финансы предприятий М., 1999.

5. Шуляк В.Д. Финансы предприятий М – 2001.

3. ӨЗДІК ЖҰМЫС ТҮРЛЕРІНІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ ТІЗБЕСІ.
3.1. Студентке тапсырмалар тізімі.

(өзін-өзі бақылау, талқылау сұрақтары, тапсырмалар жинағы)

1. 
   Корпорация қаржысын дағдарысқа қарсы басқару. Банкроттық ықтималдығын болжау.
   
2. 
   Корпорация резервтері және рентабелділікті жоғарлату.
   
3. 
   Корпорацияның қаржылық жоспарлауы мен қаржылық бақылауы.
   
4. 
   Қарыздың капиталды тарту саясаты.
   
5. 
   Корпорацияның қаржылық жоспарының негізгі көрсеткіштері және оларды анықтау әдістері.
   
6. 
   Корпорацияның инвестициялық саясаты және оның негізгі капиталды жақсартудағы ролі.
   
7. 
   Қазақстан мен Ресейдің қаржылық өндірістік топтарының қаржыларын ұйымдастыруды талдау.
   
8. 
   Корпорацияның қаржылық стратегиясының мәні мен сипаты.
   
9. 
   Қаржылық жоспарлар мен жобаның бизнес-жоспарларын есептеуді компьютерлік қамтамасыз ету.
   
10. 
    Корпорацияның тура инвестициясын қаржыландыру қайнар көзін талдау.
    
11. 
    Корпорацияның қаржылық жағдайына салық жүйесінің әсері.
    
12. 
    Корпорацияның резервтері және қаржылық жағадайын нығайту жолдары
    
13. 
    Нарықтық жағадайдағы корпорацияның негізгі қорларын бағалау және қайта бағалау
    
14. 
    Корпорацияның қаржылық жоспарлаудағы қаржылық математиканың ролі
    
15. 
    АҚ табыстарын қалыптастыру және тарату
    
16. 
    Корпорацияның айналым активтерін қаржыландыру қайнар көздері және оларды пайдаланудың тиімділігін арттыру жолдары
    
17. 
    Корпорацияның қаржылық тұрақсыздығы, пайда болу себептері және олардың алдын-алу
    
18. 
    Корпорацияның қаржылық талдауы және қаржылық саясат стратегиясындағы ролі.
    
19. 
    Корпорацияның қаржылық тұрақсыздығы және олардың алдын-алу жолдары
    
20. 
    Кәсіпорын ақша қаражаттары мен ондағы есептеуді ұйымдастыру
    
21. 
    Корпорацияның қаржылық жағдайын жобалау және қаржылық тұрақтылығына қол жеткізу жолдары
    
22. 
    Корпорацияның күрделі салымдарын пайдалану тиімділігі
    
23. 
    Капитал құнын бағалау әдістері
    
24. 
    Компанияны қаржыландырудың қысқа мерзімді қарыздық қайнар көздері
    
25. 
    Корпорацияны дағдарысқа қарсы басқару стратегисы.
    

3.2. «Қаржы» мамандығының студенттеріне «Компанияның қаржылық стратегиясы» қурсынан экзамен сұрақтары.

1. 
   Қаржылық жоспарлау мен болжамдаудың мазмұны мен мәні.
   
2. 
   Қаржылық жоспарлаудың мақсаттары мен міндеттері.
   
3. 
   Қаржылық жоспарлардағы негізгі көрсеткіштері мен оларды есептеу әдістері.
   
4. 
   Бизнес-жоспарлардың мазмұны.
   
5. 
   Корпорацияның қаржылық жағдайының мәні және оны талдаудың мақсаттары.
   
6. 
   Қаржылық талдаудың әдістері.
   
7. 
   Кәсіпорынның қаржылық жағдайын сипаттайтын көрсеткіш жүйесі және оларды анықтайтын тәсілдер.
   
8. 
   Кәсіпорынның қаржылық есеп беруі – қаржылық талдаудың ақпараттық база ретінде.
   
9. 
   Кәсіпорынның рентальбельділігі, оның көрсеткіштердің анықтау әдістері.
   
10. 
    Баланс өтімділігін талдау.
    
11. 
    Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы және оны қалыптастыратын факторлар.
    
12. 
    Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі және оның анықтау әдістері.
    
13. 
    Кәсіпорынның несиеге қабілеттілігін талдау.
    
14. 
    Баланс бойынша қаржылық жағдайының сапасының бағалануы.
    
15. 
    Қазақстандағы банроттық процедураларды өткізудің заңдылық базасы.
    
16. 
    Банкроттың принциптері; белгілері мен ұғымы.
    
17. 
    Банкроттың түрлері.
    
18. 
    Баланстың қанағатттандарлықсыз құрылмен бағалайтын критеялар жүйесі.
    
19. 
    Кәсіпорындардың шамасы жоқтық олардың қайта құрылуы және мемлекет-тік көмек көрсетудің шаралары.
    
20. 
    Корпорацияың стратегияның ұғымы және оның түрлері.
    
21. 
    Корпорацияның дамуын басқару стратегиясы.
    
22. 
    Стратегиялық жоспарлау және басқару.
    
23. 
    Капиталдың құрылымы мен бағасы туралы ұғымы.
    

24. Капиталдың ішкі, нарықтық және баланстық құны.

жүктеу/скачать 182 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: