Арман -пв баспасы

156
Бұл – Абай дың «Се гізаяқ» ат ты өле ңі. Бір шума ғы 8 жол дан құ ра ла ды. 
1, 2-жол: «сер меп-тер беп» бо лып ұй қа са ды да, 3-жол дан ой аяқталмай: 
«шы мыр лап бой ға жайыл ған» бо лып ашық қа ла тұ ра ды. 4, 5-жол «шау ып-
тау ып» бо лып, бір ұй қа са ды. Ой біт пей, уа қытша ашық қал ған 3-жол 6-жол-
мен ұй қа са ды. 7-жол 8-жол мен ұй қа са ды да, ой бі те ді. Кел тір ген үзін дінің 
ай ты лып өт кен ша лыс ұй қас тан өз ге ше лі гі: 1, 3-жол мен, 2, 4-жол мен ұй қас-
пай ды, ұй қас та ры үз дік сіз жұп-жұп бо лып ке ле ді. Жә не шума ғы не се гіз, не 
ал ты жол дан құ ры ла ды. 6 жол дан тұ ра тын шумақ тө мен де гі тә різ ді лер:
Бойы бұл ғаң,
Сө зі жыл маң,
Кім ді көр сем, мен со нан –
Бет ті бас тым,
Қат ты сас тым,
Тұ ра қаш тым жал ма-жан. (Абай)
Ұй қас тың бұл тү рін 
егіз ˆй ас дей міз.
Бір шумақ тың бір не ше тар мағы ша лыс ұй қас тан, бір не ше тар мағы 
шұ бырт па лы ұй қас тан, не егіз ұй қас, не бас қа ұйқас тар дан құ ра ла ды. Сөй тіп, 
бір шумақ тың өзі нің ішін де бас қа ұй қас тың тар мақ та ры қо сы лып кеп, жа ңа ша 
бір ұй қас туғыза ды. Осын дай ұй қас тар ды 
ара лас ке ле тін ˆй ас деп атай ды. 
Мы са лы:
Ата-ана ға көз қуа ныш –
Ал ды на ал ған ер ке сі.
Кө кі ре гі не көп жұ ба ныш,
Гүл де ніп ой өл ке сі.
Ер ке лік кет ті,
Ержет ті,
Не біт ті? (Абай)
Өлең ге жал пы түр кір гізуші Абай ұй қас жа ғы нан да көп өз ге ше лік ен гіз ді. 
Абай дан түр лі ұй қас тар та бы ла ды. Абай қазақ өлең де рі нің бу ын, бунақ та рын 
түр лі жол дар мен, әртүр лі етіп иіп кел тір се де, бір өл шем ге ба ғы нып оты ра ты ны 
сияқты, ұй қас та ры да бел гі лі бір тәр тіп тен тыс шық пай ды. Кө бі әнге ба ғы на ды. 
Ән ге ба ғын бай тын өле ңі си рек. Сон дық тан буын, бунақ ұй қас та ры да со ны мен 
ты ғыз бай ла ныс ты.

жүктеу/скачать 3.91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: