Қазақ Ұлт-азаттық ҚОЗҒалысы

1 Жетіқұдық: – Боғда тауы мен Баркөл тауы арасында, кезінде Жетіқұдық әкімшілік мекемесі тұрған . Ланжоу – Шынжаң тас жолының қатынас торабы.

1 Лұтполла Мүталып (1922 – 1945) Шынжаңның Нылқы ауданының адамы, ұйғыр, ақын. 1945 жылы Ақсуда «Ұшқын» одағын құрып, Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісіне үн қосты. Кейін қолға алынып, құрбан болды.

2 Манас өзені: Тяньшан тауының солтүстік бөктерінен басталады. Үрімжіден 150 шақырым алыс. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісі басталғаннан кейін,кейін бұл өзен Үш аймақ«Үш аймақ» пен өлкелікӨлкелік үкіметтің меңгеру өнерінің майдан шекарасы болғдыан.

1 Мәсғұт (1888 – 1964) – қҚұлжалық адам, ұйғыр, Іледегі бай саудагер және ірі помещик Сабырдың баласы. 1904 жылы Түркияға барып оқыған. Елге қайтып келгеннен кейін,кейін Гоминдаң орталық атқару комитетінің мүшесі болды. 1945 жылы қыркүйекте Жаң жаңа ЖЖжы жұңмен бірге Шынжаңға келіп бақылау мекемесінің Шынжаңда тұратын бақылаушысы, Шынжаң өлкелікӨлкелік үкіметнің төрағасы болды. 1950 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

1 Айса (1909 - -) – Шынжаңның Иыңсар ауданының адамы, ұйғыр, 1933 жылы ішкі өлкеге барып, Гоминдаң үкіметінің заң шығару жорасы мүшесі болған. 1945 жылы қыркүйекте Жаң жаңа Қытай ЖұңгоЖүңгоғжы жұңға а еріп Шынжаңға келіп, Шынжаң бірлескен үкіметінің жорасы мүшесі , бас хатшысы, үш мұрат жастар одағы Шынжаң бөлімшесінің басқармаушылар бастығы болды. Шынжаңның бейбіт жолмен азат болуы қарсаңында шет елшетелге қашып барып, ТұркияТүркияға қоныстанған.

2 Мұқамедт Имин (1898 – 1964) – Шынжаңның Лоп ауданының адамы, ұйғыр. ІсләмИслам дінінің оқымыстысы. Ертерек ішкі өлкеге барып, Гоминдаң орталық бақылау комитетінің кандидат мүшесі болды. 1945 жылы қыркүйекте Жаң жаңа Жжы жұңмен бірге Шынжаңға келді. Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметінің жорасы мүшесі , қосымша құрлыс мекеңгермесінің бастығы, өлкелікӨлкелік үкімет төрағасының орынбасары болды. Шынжаң бейбіт жолмен азат болу қарсаңында шет елшетелге қашып кетті. 1964 жылы жылы Түркияда аурып қайтыс болдыудан өлді.

1 Шәмши Мәмиев (1903 – 1950) – Шынжаңның Сарысүмбе ауданының адамы, қазақ, ұлттық жоғары жік қайраткері, зялызиялы. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісі кезінде Алтай уәлиінің орынбасары, «Шынжаң одағы» Алтай аймақтық ұйымдастыру комитетінің төрағасы болдыған. 1950 жылы маусымда Сарысүмбеде науқастан қайтыс болды.

2 Зәкиқан ӘАленұлы (1922 – 1968) – Шынжаңның Жеменей ауданының адамы, қазақ. ӘАлен жұн уаңның баласы. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» үкіметінің жорасы мүшесі болған. Кейін Гоминдаңның қолтығына кіріп жағына шығып кетті. 1968 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

1 Мұқаш Жәакеұлы (1903 - -) – Шынжаңның Жеменей ауданының адамы, қазақ. ЗялыЗиялы. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісі кезінде Алтай уәли мекемесінің орган газеті – «Ерікеті Алтай» газетінің бас редакторы болған. Жаңа Жұңго ҚытайЖүңго құрылғаннан кейін ілгерінді-кейін ұлттар баспасы, Шынжаң халық баспасы меңкегермесінде аудармашылық, редакторлық жұмыс қызметте істеді.

2 Марғұп Ысқақов (1923 – 1991) – Шынжаңның Құлжа қаласында дүниеге келген. Кеңес одағыКеңес Одағы мұһажыры, татар. Асхат Ысқақовтың інісі. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісі кезінде Үш аймақ«Үш аймақ» ұлттық армиясында полк командирі болған. Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін ЖұңгоҚытайЖүңго халық азаттық армиясының 5-корпусының командирінің орынбасары, әрі қосымша штаб бастығы болды. 1955 жылы генерал -майор шенін алды. 1960 жылы ұйымның бекітуімен Кеңес одағыКеңес Одағына қайтты. 1991 жылы Алматыда науқастан қайтыс болды.

3 Абдырейімжан Қасенов (1898 – 1973) – Алматыда туылған, ұйғыр. 1931 жылы Құлжаға келіп қоныстанған. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» ұлттық армиясында 2-атты әскер лұйыдивизиясыныңдивизиясының саяси комисаркомиссары, бас қолбасшының саяси орынбасары, Шынжаң бейбітшілік қорғау одағы ұлттық армиясының ұйымдастыру комитетінің төрағасы болған. Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң әскери районы Өлкелік саяси бөлімі меңгерушісінің орынбасары. Құлжа қаласының бастығы,. Іле қазақ автономия обылысы бастығының орынбасары. Шынжаң ұйғыр автономиясы райондық саяси мәслихат кеңесі төрағасының орынбасар болған. 1973 жылы Құлжада науқастан қайтыс болды.

1 Қайырбек қожа (1918 – 1954) – қҚұлжалық адам, ұйғыр. Әкімбек қожаның баласы. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісі кезінде Үш аймақ«Үш аймақ» ұлттық армиясының полк командирі, «Шынжаң одағы» Іле аймақтық ұйымдастыру комитетінің төрағасы, Шынжаң бейбітшілік қорғау одағы ұлттық армиясының ұйымдастыру комитетінің мүшесі болдыған. Жаңа ЖұңгҚытайоЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Іле аймағының уәлиі. Шынжаң өлкелікӨлкелік өнеркісіп-кен мекеңгермесінің бастығы болды. 1954 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

1 Сейдолла Сейполлаев (1918 -) – Шынжаңның Тұрпан аймағынан,ының адамы, ұйғыр, Кеңес одағыКеңес Одағында оқыған. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісшіл жастар одағы орталық комитетінің төрағасы, Іле аймақтық оқу-ағарту меңгермебасқармасініңбасқармасының бастығы,. Сүмбіл ауданының әкімі болған. Жаңа ЖұңгоЖүңго құрылғаннан кейін Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық партком шужияуының шужиіхатшысы, Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық халық құрылтайы тұрақты комитеті меңгермебасқармасініңбасқармасының орынбасары болды.

1 Құсайын Таланов –: қҚұлжалық адам, ұйғыр, ұсақ саудагер., Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» мемлекет банкебанкіісінің бастығы. Шынжаң өлкелікӨлкелік сауда банкіесінің Іле аймақтық бөлімшесінің банкебанкінің бастығы болған.

1 Зия Сәмиди (1914 - -) –: Ресейдің Қазақстанның Жаркент ауданынбда туылған. Ұйғыр. 1931 жылы Құлжаға келіп қоныстанған. Жазушы. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» мемлекеттік ән-би, театр үйірмесінің бастығы болған. Жаңа ҚытайЖұңгоЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаңның өлкелікӨлкелік мәдениет меңгермесініңбасқармасының бастығы., Шынжаң жазушылар одағының төрағасы болды. 1958 жылы Кеңес одағыКеңес Одағына көшіп кетті. Қазір Алматыда қайтыс болдытұрады.

1 Паша Азиз – : әйел, өзбек. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісінің бастапқы кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» әйелдер қоғамының бастығы болған.

2 Мұқабай Құлжақанов – : Шынжаңның Қорғас ауданының адамы, қазақ, ұлттық жлғажоғары жіктегі адам. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» үкіметі оқу-ағарту меңгермесініңбасқармасының бастығының орынбасары, Іле аймақтық оқу-ағарту мекемесі бастығының орынбасары болған. 1951 жылы халық үкіметі жағынан заң бойынша атылды.

1 Тау жыи ұе (1892 – 1988) – Хунанның Ниңшя ауданының адамы, қытай. Гоминдаң армиясының сардары. Жаң жыжұңЖаң жы жұңның «Шынжаңды оңау саясатын» қолдап шықты. 1946 жылы маусымда, Шынжаң қорғаныс әскерінің бас қолбасшысы болып тағайындалды 1947 жылы маусымда Ббатыс солтүстік әскери әкімшілік мекемесі меңгерушісінің орынбасары болды. 1948 жылы тамызда бБатыс солтүстік әскери әкімшілік мәнсаптылар мекемесінің мәнсаптысы, қосымша әрі Шынжаң қорғаныс қорғаныс әскерінің бас қолбасшысы болды. 1949 жылы қыркүйекте әскери бөлімді бастап ақиқатқа қайтқанын телеграммажеделхат арқылы жаряжариялады. Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін ЖұңгоҚытайЖүңго халық азаттық армиясы 22-құрамасының қолбасшысы, Шынжаң әскери районы өндіріс-құрылыс биңтуанының қолбасшысы, мемлекеттік саяси- -мәслихат кеңесі төрағасының орынбасары болды. 1955 жылы генерал- полковник шенін алды. 1988 жылы Чаңшада науқастан қайтыс болды.

1 Сұң ши лян (1907 – 1993) – Хунаньның Шяңшяң ауданының адамы, қытай, Гоминдаң әскери бөлімінің қолбасы. Жұңхуа әскери мектебін тауысқан. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, бБатыс солтүстік әскери - -әкімшілік мекемесінің штаб бастығы. Шынжаң қорғаныс қорғанысәскерінің бас қолбасшысы болды. 1948 жылы Шынжаңнан кетті. Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін мемлекеттік саяси-мәслихат кеңесінің тұрақты жорасы мүшесі болды. 1993 жылы АҚШ- та ауырып өлді.

1 Асқат Ысқақов (1921 – 1976) – Шынжаңның Дөрбылжыін ауданының адамы, татар. Кеңес одағыКеңес Одағында оқыған. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде «Төңкерістік шығысТөңкерістік Шығыс түркістанШығыс ТүркістанШығыс ТүркістанШығыс Түркістан Түркістан газетінің» бас редакторы болды. Іле уәли мекемесінің бас хатшысы. Демокартиялық төңкерістік партия төрағасының орынбасары. «Шынжаң одағы» орталығының уақыттықуақытша төрағасы болған. Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы районы төрағасының орынбасары болдыған. 1976 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

2 Мамытмин Иминов (1915 – 1970) – Шынжаңның Атуш ауданының адамы, ұйғыр, бала кезінде үйімен бірге Ілеге барып қоныстанған. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» ұлттық армиясының полк командирі, штаб бастығының орынбасары, Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін халық азаттық армиясы 10-двизиясының командиріы, оңтүстік Шынжаң әкімшілік меңгерме сініңбасқармасының меңгерушісі, Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық қоғам қауіпсіздігін сақтау меңгерме сініңбасқармасының бастығы, афтономияавтономиялы район төрағасының орынбасары болды. 1955 жылы генерал майор шенін алды. 1970 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

3 Әнуар Ханбаба (1918- - -) – Ташкентте туылған, өзбек. 1927 жылы әке-шешесіне еріп Шынжаңға келген. Кеңес одағыКеңес Одағында оқыған. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Іле аймақтық оқу-ағарту меңгермесініңбасқармасының бастығы, «Шынжаң одағы» орталық ұйымдастыру комитетінің мүшесі, Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық халық үкіметінің мәдениет, оқуа-ағарту меңгермесініңбасқармасының меңгерушісі, Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық саяси – мәслихат кеңесі төрағасының орынбасары болған.

4 Абдолла Закиров (1918 – 1981) – қҚұлжалық адам, ұйғыр, Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісшіл жастар одағы орталық комитеті төрағасының орынбасары. Іле уәли мекемесінің бас хатшысы, Жаңа ЖұңгоЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық оқу-ағарту меңгермесініңбасқармасының бастығы, афтономияавтономия райондық халық үкіметінің бас хатшысы, афтономияавтономиялы район төрағасының орынбасары болды. 1981 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

5 Гүләндам абыстай Хабиоллина (1889 – 1974) – Кеңес одағыКеңес Одағы мұһажыры, әйел, татар. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Тарбағатай аймақтық әйелдер қоғамының бастығы, Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң өлкелікӨлкелік саяси – мәслихат кеңесінің мүшесі болған. 1955 жылы Кеңес одағыКеңес Одағына қайтып кетті. 1974 жылы қайтыс болды.

1 Қашқар: – сол кездегі Көнешар мен Жаңашарының жалпы атауы Қашқар еді. Екі қалашықтың аралығы 9 шақырым болатын. Жаңашар – жаңа қала, қытай қаласы деп аталып, онда оңтүстік Шынжаңның қорғаныс штабы тұрды. Көнешар – көнк көне қала, мұсылмандар қаласы делініп, онда қашқар уәли мекемесі орналасттұрды.

1 Мұһажырлар – : «18 қыркүиек оқиғасынан» кейін. Кеңес одағыКеңес Одағы арқылы лажысыздан Шынжаңға келіп Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарына орналастырылған шығыс солтүстік ЖұңгоҚытайдЖүңгоның жапон шапқыншыларына қарсы жау жүректереріктілер қосынындағылар мен Кеңес одағыКеңес Одағы елімізге қайтарып жіберген мұһажырлар меңзеледі.

1 Сәлішс –: Шынжаңның Дөрбілжің ауданының адамы, қазақ. Кезінде Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметтің жорасы мүшесі және бас хатшысының орынбасары болған. Шынжаң бейбіт жолмен азат болған кезде, шет елшетелге қашып бара жатып, жарты жолда Жолбарыстың қастандығықолынан нан қаза тапқанқайтыс болған.

1Шынжаң коммунизмшілер одағы –: ЖКП- – ның ықпалына түсіпғ жолын а ұшыраған және тәрбиесінұстанған алған жастар ұйымы. 1944 жылы 7 қарашада Үрімжіде құпия құрылған құрылған. жасырын алғабасар ұйым меңзеледі.

2 Ли таи йұй (1919 - -) – Шаңдұңның Мупиң ауданының адамы, қыатай, Кеңес одағыКеңес Одағында оқыған. Шынжаң коммунизмшілер одағының негізгі мүшесі. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде,: Ддемократиялық төңкерістік партияның орталық комитеті төрағасының орынбасары, «Демократия газетінің» бас редакторы, Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң халық баспасының бастығы, Шынжаң қоғамдық ғылымдар академиясының дін зерттеу орынының мекемесінің бастығы, Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық саяси – мәслихат кеңесінің мүшесі болды.

3 Чин ши хуа (1920 - -) – Шынжаңнаң Үрімжі қаласының адамы, қытай, Шынжаң коммунизмшілер одағының негізгі мүшесі, Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, «Шынжаң одағы» орталығының мүшесі, «Демократия газетінің» бас редакторы, Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Іле қазақ афтономияавтономиялық райондық прткомның бірліксап бөлімінің бастығы, Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық партком бірліксап бөлімінің бастығының орынбасары, афтономияавтономия райондық саяси кеңестің бас хатшысы болды.

1 Жеті аймақ дегенде,: Гоминдаң үстемдігіндегі Үрімжі, Ақсу, Қашқар, Хотан, Қарашар, Құмыл ПЯаркен аймақтары меңзеліп отыреледі.

1 Тоқты Ыбырайымов (1921 - -) – Шынжаңның Сүйдің ауданының (қазіргі Қорғас ауданы, төменде де осылай) адамы, ұйғыр. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» ұлттық армиясы саяси бөлімінің меңгерушісі, Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерісшіл жастар одағы ұлттық армия комитетінің төрағасы болған. Жаңа ЖұңгоЖүңго құрылғаннан кейін,кейін ЖұңгоҚытайЖүңго халық азаттық армиясының 5-корпусының 42-полктыінің саяси комиссары, Іле қазақ афтономияавтономиялы обылстық саяси мәслихат кеңесінің мүшесі болды.

1 Ұйғыр Сайран (1918 - -) – Шынжаңның Тұрпан ауданының адамы, ұйғыр. Кеңес одағыКеңес Одағында оқыған. ЗялыЗиялы. Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкімет ыдырау қарсаңында, Үрімжіден Құлжаға барған. «Шынжаң одағы» ұймұйымдастыру комитетінің мүшесі, «Төңкерістік шығысТөңкерістік Шығыс түркістанШығыс Түркістан газеті» мекемесінің бастығы, «Одақ» журналының бас редакторы, Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін «Шынжаң газеті» мекемесінің бастығының орынбасары, Шынжаң қоғамдық ғылымдар академиясы басқармасының орынбасары, Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық саяси – мәслихат кеңесі тұрақты мүшесі болды.

2 1946 жылы шілдеде Гомин үкіметі орталық әскери істер комитеті басшылығының батыс солтүстік әскери-әкімшілік мекемесі бұйрық бойынша Гомин үкіметі төрағасының басты соллотүстік әскери әкімшілік мекемесіне өзгертілді.

1 Әлімжан Хакімбаев (1914 – 1991) – Кеңес мұһажыры, өзбек, ірі мал иесі. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Тарбағатай аймағы уәлиінің орынбасары, «Шынжаң одағы» Тарбағатай аймақтық ұйымдастыру комитетінің төрағасы, Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң өлкелікӨлкелік өнер кәсіп кен мекемесінің бастығының орынбасары, су меңгермебасқармасініңбасқармасының бастығы, Шынжаң өлкелікӨлкелік саяси мәслихат кеңесінің бас хатшысы болды. 1953 жылы Кеңес одағыКеңес Одағына кетті. 1991 жылы Мәскеуде қайтыс болды.

1 Қадуан (1893 – 1963) – яғни, Қадуан (Қадиша) Мамырбек қызы. Шынжаңның Толы ауданының адамы, қазақ. ӘАлен жұн уаңның әйелі. Гоминдаңшыл. Үш аймақ«Үш аймаққа» қарсы болды. Кезінде Үрімжінің уәлиі болған. 1963 жылы науқастан қайтыс болды.

1 Абыуахит Мақсұм (1915 – 1970) – Шынжаңның Атуш ауданының адамы, ұйғыр, зялызиялы, кезінде Шынжаң өлкелікӨлкелік ұйғыр тіл қоғамы бастығының орынбасары, Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкімет інің ыдырау қарсаңында, Үрімжіден Құлжаға барып, «Ояну газетінің» бас редакторы болған. Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы районы түрлі бұйымдар, азық-түлік серіктігі директорының орынбасары болды. 1970 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

1 Тұи ұй ұзы (1909 – 1946) қазақша аты-жөні ТүркістанТүркістан Ноғайбайұлы, Шынжаңның Шіңгіл ауданының адамы, қазақ, кезінде Үрімжі аймағы уәлиінің орынбасары болған. 1946 жылы 15 қазанда Алтай районынааймағында өтетін сайлауды бақылауға кетіп бара жатқан жолданда Дөрбілжіңде өлтірілді.

2 ӘАбдырайым Айса (1909 – 1958) – қҚұлжалық адам, ұйғыр. Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметі ыдырағаннан кейін,кейін Үрімжіден Құлжаға барды. «Шынжаң одағы» орталық шаруашылық бөлімнің бастығы, Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Іле аймағының уәлиі, Іле қазақ афтономияавтономиялы обылысы бастығының орынбасары болды. 1958 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

3 ӘАбдіырахман Мұһит (1913 – 1957) – Шынжаңның Тұрпан ауданының адамы, ұйғыр. Кеңес одағыКеңес Одағында оқыды. . Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметі ыдырағаннан кейін,кейін Тұрпан ауданының әкімі болды. 1947 жылы Тұрпан, Пішан, Тоқсұн көтерілісіне басшылық етті. Жеңіліске ұшырап, Құлжаға барды. «Шынжаң одағы» орталық жастар ұйымдастыру комитетінің меңгерушісі болды. Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң өлкелікӨлкелік халық үкіметінің жорасы мүшесі , халық істер меңгермесініңбасқармасының бастығы. Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық парткомның бірліксап бөлімінің бастығы болды. 1957 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

1 Абдырайым Тұрды (1914 – 1971) – Шынжаңның Атуш ауданының адамы, ұйғыр. Кеңес одағыКеңес Одағында оқыған. ЗялыЗиялы. . Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметі ыдырағаннан кейін,кейін өлкелікӨлкелік ұйғыр тілі қоғамының бастығы, өлкелікӨлкелік бірлескен үкімет ыдырағаннан кейін,кейін Үрімжіден Құлжаға барған. Жеті аймақ демократиялық бірлестігінің төрағасы. «Шынжаң одағы» орталық ұйымдастыру комитетінің мүшесі, «Шынжаң одағы» орталығының мәдениет, оқу-ағарту бөлімінің бастығы, Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң өлкелікӨлкелік халық үкіметінің жорасы мүшесі , саяси заң комитеті меңгермесініңбасқармасының бастығы болды. 1971 жылы Үрімжіде науқастан қайтыс болды.

1 Сауданов Зайыр (1920 - -) – қҚұлжалық адам. Ұйғыр, зялызиялы. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, ұлттық армияның саяси бөлімінің меңгерушісі,. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрістік жастар одағы ұлттық армия комитетінің төрағасы болды. Жаңа Қытай ЖұңгоЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Қытай ЖұңгоЖүңго халық азаттық армиясы 5-корпусының саяси комиссарының орынбасары, Шынжаң әскери районы саяси комиссарының орынбасары, Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық халық құрылтай тұрақты комитеті меңгерушісінің орынбасары, мемлекеттік саяси – мәслихат кеңесінің тұрақты мүшесі болды. Оған 1955 жылы генерал -мойор шені берілді.

1 Шынжаң коммунизмшілер одағы – сол кездегі Үрімжіде ғана қимыл жүргізетін. Аббасов Нанжиңге барарда «Шынжаң коммунизмшілер одағы» Абыкерім арқылы ЖКП орталық комитетіне шынында хат жолдаған. АбдыкерімӘбдікәрімнің өзі – хХалық төңкерісінің партиясының бастығы еді. Бұл арада хХалық төңкерісінің партиясы – Шынжаң коммунизмшілдер одағы делініп кеткен болуы мүмкін (төменде де осылай).

1 Лин яи рұң – : Лин жи лу еді.

1 Пың чаң гұйдің тағы бір аты Гуо – ан, Шынжаңдағы құпя аты – Уаң нан ди. ЖКП- – ның Шынжаңға жіберген құпя қызметкері. Сол кезде ол ел арасында: Аббасовтың әйелі Лұй шу шиннің туысы, Чиңдаудан Нанжиңге барып, Аббасовпен бірге Шынжаңға туысшылай келдім – деп жүрдейді.

2 Ло жы (1915 – 1949) – Гуаңдұңның Гаумиң ауданының адамы, ертеректе шығыс солтүстік ЖұңгоҚытайЖүңгоға барып, тіршілік етіп, Жилинде жапон шапқыншыларына қарсы тұрып, қорғану армиясына қатынасып, жеңіліске ұшырағаннан кейін,кейін Кеңес одағыКеңес Одағына барып, 1933 жылдың басында Шынжаңға келді. 1946 жылы наурызда «Шынжаң коммунизмшілер одағына» қатынасты. «Шынжаң демократиялық төңкерісі»нің пармияпартиясы Үрімжі комитетінің басшысы болды. 1949 жылы ЖұңгоҚытай Жүңгохалық саяси – мәслихат кеңесіне қатынасу үшін Беийжиңге кетіп бара жатқан жолда ұшақ шырғалаңынан апатынан опат болды.

1 14 ұлт дегенде сол кездегі ұйғыр, қазақ, дүнген, қытай, маңғолмонғол, қырғыз, өзбек, татар, сібе, мәнзу, солаң (дағұр), гұйху (орыс) тараншы ( Іледегі ұйғыр ұлты), тәжік меңзеледі.

1 Құсайын Сиябаев (1917 – 1990) – Шынжаңның Құлжа ауданының адамы, қазақ. Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісі кезінде, Үш аймақ«Үш аймақ» төңкерңсрісінің жастар одағы орталық комитеті төрағасының орынбасары болған. Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райодықрайондық оқу-ағарту меңгермебсініңбасқармасының бастығының орынбасары, афтономияавтономия райондық саяси – мәслихат кеңесі төрағасының орынбасары, халық құрылтайының тұрақты комитеті меңгермесініңбасқармасының орынбасары, мемлекеттің саяси – мәслихат кеңесінің тұрақты мүшесі болды.

1 Бәйтік тауы -: ЖұңгоЖүңгоҚытайдның Шынжаң шекарасы ішінде, Мағол Халық Республкасына қанаттас. Үрімжі, Алтай, Құмыл аймақтарының шекараласқан жерінде.

1 Сартоғай: - Шынжаңның Көктоғай ауданында, Шонжыдан солтүстікте қарай –Көктоғай мен, Шіңгіл аудандарына баратын жолдың Үліңгір өзенімен түйлісінде, кезінде «Ұш аймақ» пен Гоминдаң үстемдігініедегі өңірдің шекарасы болған.

1 Асқат Якуұп (1915 - -) Шынжаңның Атуш ауданының адамы, ұйғыр, зялызиялы. Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметі ыдырау қарсаңында, Үрімжіден Құлжаға барды. Шынжаңдағы бейбітшілікті қорғау одағына қарасты Жеті аймақтың өлкелікӨлкелік кеңес мүшесі, ұйымдастыру комитетінің төрағасы болды. Жаңа ЖұңгоҚытайЖүңго құрылғаннан кейін,кейін Қамылық ауданының әкімі, Шынжаң ұйғыр афтономияавтономиялы райондық астық меңгермесініңбасқармасының бастығының орынбасары болды.

1 Күміс – Шынжаңның Тоқсұн ауданындағы, оңтүстік Шынжаң мен солтүстік Шынжаңның маңызды қатынас торабы.

2 Сыңгым – : Шынжаңның Тұрпан қаласының шығысынан 30 шақырым шалғай ішкі өлкеден Үрімжіге, оңтүстік Шынжаңға қатынайтын стратегястратегиялық маңызды жер.

1 Қасымбай Төлепберді (1898 – 1948) Қасым ахун деп те айтылады. Бұрынғы мекені – РесейҚазақстан. Қазақ, зялызиялы. 1930 жылы сыртқы МаңғолМонғолиядан Шынжаңныңға келіп, Шынжаң өлкелікӨлкелік үкімет төрағасының орыбасары, Қожанябаздың ақылшыкеңесшісы болған. Кейін Шың шысайШыңшыцсай жағынан түрмеге жабылды. Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметі құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң қазақ-қырғыз мәдениет қоғамының бастығы, Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкімет ыдырағаннан кейін,кейін Үрімжіден Құлжаға барып, Жеті аймақ демократиялық бірлескен одағы төрағасының орынбасары, Шынжаңның бейбітшілікті қорғау одағы орталық ұйымдастыру комитетінің мүшесі блды. 1948 жылы Құлжа науқастан қайтыс болды.

1 Болат Әлім (1911 - -) – қашқарлық адам, өзбек. Шынжаң өлкелікӨлкелік бірлескен үкімет ыдырағаннан кейін,кейін Үрімжіден Құлжаға барған. Үш аймақ«Үш аймақ» ең жоғары экономикалық комитетінің меңгерушісі болған. ЖаңаҚытай Жүңго құрылғаннан кейін,кейін Шынжаң өлкелікӨлкелік қазына комитеті меңгермебасқармасініңбасқармасының орынбасары болған.

жүктеу/скачать 3.86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: