СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
ФИЛОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАЗАҚ ТІЛІ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ КАФЕДРАСЫ
«ТЕРМИНТАНУ»
пӘннiң оқу-Әдiстемелiк кешенi
Мамандық: 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті»
4 курс
7 семестр
2 кредит
Пәннің оқу-әдістемелік кешенін құрастырған – ф.ғ.к., Әбікенов М.Т
Қазақ тілі теориясы мен әдістемесі кафедрасының 2013 жылғы____________ отырысында қаралған. № хаттама
Кафедра меңгерушісі: ф.ғ.к., Жұмағұлова Ә.М.
Филология факультетінің оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдаған.
2013 жылғы ____ №_______ хаттама
Төрайым: Мұқанова Қ.Қ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілген.
2013 жылғы ____ №_______ хаттама
ТИПТІК БАҒДАРЛАМА
Терминтану
Алғысөз
1. Типтік оқу бағдарламасын жасаған: филология ғылымдарының кандидаты, доцент м.а. Әбікенов М.Т.
МАҚҰЛДАҒАН: Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті филология факультетінің оқу-әдістемелік кеңесі.
2. БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН.
ТҮСІНІК ХАТ
Ғылыми ұғымдардың қазақ тілінде мағынасын терең ашып жеткізетін және өзі жатық, құлаққа жағымды, көпшілік жақсы қабылдайтын терминдерді әлі де көптеп қалыптастыру қажеттігі бүгін өмір талабынан туындап отыр.
Пәннің мақсаты – ғылыми ұғымның терминдік мағыналық шегін бұлжытпай, айнытпай, үнемі дәл сақтау. Әр ғылымға аса қажетті басты ұғымдарды, негізгі ұғымдар жүйесін дәл анықтап беретін сөздерді – қалыптсақан терминдерді орнымен қолданудың үлкен танымдық мәні бар. Терминдер толық мәнінде сапалы болу үшін ол жалпыға түсінікті, мағынасы мейлінше нақтылы, айқын болуы шарт және ғылыми терминология құрамындағы басқа ұғымдармен тығыз байланысты, қолдануға ыңғайлы болмақ керек. Терминдік жүйенің дамуы ғылыми танымның өрісін кеңейте түспек.Студенттерді ғылыми теориялық білімге сүйене отырып, қазіргі ғылымда терминология мәселелерін зерделей білуге міндеттейді.
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
ФИЛОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАЗАҚ ТІЛІ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ КАФЕДРАСЫ
«Бекітемін»
Филология факультетінің
деканы, ф.ғ.к., профессор
___________А.Қ.Қадыров
«___» ___________2013 жыл
пӘннiң оқу жұмыс бағдарламасы
Пән: Терминтану
Мамандық: 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті»
4 курс
7 семестр
2 кредит
Дәріс 15 сағат
Тәжірибелік 15 сағат
Барлық аудиториялық 30 сағат
ОЖСӨЖ 15 сағат
СӨЖ 45 сағат
Емтихан 5 семестр
Семей, 2013ж
Пәннің оқу-әдістемелік кешенін құрастырған – ф.ғ.к., Әбікенов М.Т
Қазақ тілі теориясы мен әдістемесі кафедрасының 2013 жылғы____________ отырысында қаралған. № хаттама
Кафедра меңгерушісі: ф.ғ.к., Жұмағұлова Ә.М.
Филология факультетінің оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдаған.
2013 жылғы ____ №_______ хаттама
Төрайым: Мұқанова Қ.Қ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілген.
2013 жылғы ____ №_______ хаттама
1. Пәннің мақсаты мен міндеті, оқу үрдісіндегі алатын орны
1.1 Пәнді оқытудың мақсаты:
Тілдің терминдік жүйесі, термин сөздердің қалыптасу жолдары, терминдік жүйенің дамуы т.б. мәселелерді меңгерту. Терминологиялық өріс, терминдердің жасалу тәсілдері туралы теориялық тұрғыдан жүйелі білім беру.
1.2 Пәнді оқытудың міндеттері:
-
Қазақ терминологиясының зерттеу нысаны, дамуы, қалыптасуы туралы мәлімет беру;
-
қазақ терминологиясының зерттелуіне шолу;
-
тіліміздегі терминологиялық заңдылықтарды игерту;
-
терминге тән белгілерді меңгерту;
-
терминологиялық өріс туралы түсінік;
1.3 Пәннің оқу үрдісіндегі орны
Әр ғылымға аса қажетті басты ұғымдарды, негізгі ұғымдар жүйесін дәл анықтап беретін сөздерді – қалыптасқан терминдерді орнымен қолданудың үлкен танымдық мәні бар. Терминдер толық мәнінде сапалы болу үшін ол жалпыға түсінікті, мағынасы мейлінше нақтылы, айқын болуы шарт және ғылыми терминология құрамындағы басқа ұғымдармен тығыз байланысты, қолдануға ыңғайлы болмақ керек. Терминдік жүйенің дамуы ғылыми танымның өрісін кеңейте түспек.
Студенттерді ғылыми теориялық білімге сүйене отырып, қазіргі ғылымда терминология мәселелерін зерделей білуге міндеттейді. Ғылыми ұғымдардың қазақ тілінде мағынасын терең ашып жеткізетін және өзі жатық, құлаққа жағымды, көпшілік жақсы қабылдайтын терминдерді әлі де көптеп қалыптастыру қажеттігі бүгін өмір талабынан туындап отыр.
Қазақ тілінде термин жасаудың, оны іс жүзінде қалыптастырудың және жүйелі қолданудың нақтылы ғылыми-практикалық шаралары 20-шы жылдардан басталады. Терминология ресми түрде бірінші рет 1924 жылы Орынбор қаласында өткен қазақстандық мәдениет және ғылым қайраткерлерінің І съезінің күн тәртібінде қаралған екен. 1926 жылы Баку қаласында өткен терминологтардың Бүкілодақтық І съезі де түркі тілдерінің терминология мәселелеріне ерекше мән берді.
2. Пән мазмұны
2.1 Дәріс сабақтары
№
|
Тақырып
|
Мақсаты мен мазмұны
|
Оқу түрі
|
Сағат саны
|
1
|
Терминология туралы жалпы мәлімет
|
Терминология пәні. Зерттеу нысаны
Терминология - өндіріс пен техниканың, ғылым мен өнердің әр саласына тән терминдердің жиынтығы
|
күндізгі
|
1
|
2
|
Терминдену – термин шығармашылығының бір тәсілі
|
Термин жасау заңдылықтары
Терминдену туралы түсінік
|
күндізгі
|
1
|
3
|
Сөз таптарының терминдену ерекшеліктері
|
Сөз таптары және терминдер.
Сөз таптарының терминдену ерекшеліктері
|
күндізгі
|
1
|
4
|
Терминдену және термин шығармашылығындағы шарттылық
|
Термин шығармашылығындағы шарттылық туралы түсінік
Терминологиялық лексиканың қалыптасу көздері
Етістік, үстеу, есімдіктердің терминдену ерекшеліктері
|
күндізгі
|
1
|
5
|
Терминологиялық өріс
|
Терминологиялық өріс туралы түсінік.
Терминологиялық принциптер
|
күндізгі
|
1
|
6
|
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысындағы ұқсастықтар мен өзгешеліктер
|
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысындағы ұқсастықтар мен өзгешеліктер
Өріс теориясын зерттеуші ғалымдар
Терминдену және термин шығармашылығындағы шарттылық
|
күндізгі
|
1
|
7
|
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы
|
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылу
Жалпыхалықтық тіл – терминологиялық лексиканы құраудың көзі
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен трминдердің семалық құрылысындағы өзгешеліктер
Терминологиялық өріс
|
күндізгі
|
1
|
8
|
Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар
|
Жұрнақтардың термин жасаудағы қызметі
Бейтерминдену (детерминология) туралы түсінік
Бейтерминденудің жасалу жолдары
|
күндізгі
|
1
|
9
|
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілер
|
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілер
Омонимия құбылысы
|
күндізгі
|
1
|
10
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы
|
күндізгі
|
1
|
11
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайлы қазақ ғалымдарының пікірлері
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайлы қазақ ғалымдарының пікірлері. Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар
|
күндізгі
|
1
|
12
|
Кәсіби сөздердің терминденуі
|
Кәсіби сөздер және терминдер
|
күндізгі
|
1
|
13
|
Қазақ терминологиясында кәсіби сөздердің терминдену жолдары
|
Қазақ терминологиясында кәсіби сөздердің терминдену жолдары
Аймақтық лексиканың ерекшелігі
|
күндізгі
|
1
|
14
|
Аймақтық лексиканың терминденуі
|
Аймақтық лексиканың терминденуі
Бейтерминдену жайлы орыс ғалымарының пікірлері
|
күндізгі
|
1
|
15
|
Қазақ терминологиясының зерттелуі
|
Қазақ терминологиясының зерттелуі
Термин шығармашылығын зерттеуші ғалымдар еңбектері
|
күндізгі
|
1
|
2.2 Тәжірибелік сабақ
№
|
Тақырып
|
Мақсаты мен мазмұны
|
Оқу түрі
|
Сағат саны
|
1
|
Терминология туралы жалпы мәлімет
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминология пәні. Зерттеу нысаны жайында мағлұмат беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Терминология - өндіріс пен техниканың, ғылым мен өнердің әр саласына тән терминдердің жиынтығы екендігін меңгерту
с)Таныстыру деңгейі:
Термин саласы мен термин сөздермен таныстыру. Сөздік қордағы өзге сөздерден айырмашылығын түсіндіру.
|
күндізгі
|
1
|
2
|
Терминдену – термин шығармашылығының бір тәсілі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Термин жасау заңдылықтарына тоқталу
б)Меңгеру деңгейінде:
Терминдену туралы түсінік беру
с)Таныстыру деңгейі:
Термин шығармашылығының қыр-сырымен таныстыру.
|
күндізгі
|
1
|
3
|
Сөз таптарының терминдену ерекшеліктері
|
а)Білім алу деңгейінде:
Сөз таптары және терминдер, сөз таптарының термин жасау қабілеті жайында мағлұмат беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Сөз таптарының терминдену ерекшеліктерін меңгерту.
с)Таныстыру деңгейі:
Есім сөз таптары мен көмекші сөз таптарының термин жасауы, сонымен қатар сөз тіркестеріннен термин жасау қабілеттерін жіктеп беру.
|
күндізгі
|
1
|
4
|
Терминдену және термин шығармашылығындағы шарттылық
|
а)Білім алу деңгейінде:
Термин шығармашылығындағы шарттылық туралы түсінік беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Терминологиялық лексиканың қалыптасу көздері
с)Таныстыру деңгейі:
Етістік, үстеу, есімдіктердің терминдену ерекшеліктерін мысал келтіре отырып меңгерту.
|
күндізгі
|
1
|
5
|
Терминологиялық өріс
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминологиялық өріс туралы түсінік беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Терминологиялық принциптерін толықтай меңгерту.
с)Таныстыру деңгейі:
Терминологиялық өріс аясы жайында таныстыру жұмыстарын жүргізу.
|
күндізгі
|
1
|
6
|
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысындағы ұқсастықтар мен өзгешеліктер
|
а)Білім алу деңгейінде:
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысындағы ұқсастықтар мен өзгешеліктері жайында мағлұмат беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Өріс теориясын зерттеуші ғалымдар пікірлерін меңгерту.
с)Таныстыру деңгейі:
Терминдену және термин шығармашылығындағы шарттылықтары жайында түсіндіру.
|
күндізгі
|
1
|
7
|
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы жайында білім беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Жалпыхалықтық тіл – терминологиялық лексиканы құраудың көзі екендігін меңгерту.
с)Таныстыру деңгейі:
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен трминдердің семалық құрылысындағы өзгешеліктер жайында таныстыру жұмыстарын жүргізу.
|
күндізгі
|
1
|
8
|
Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар
|
а)Білім алу деңгейінде:
Жұрнақтардың термин жасаудағы қызметі жайында мағлұмат беру
б)Меңгеру деңгейінде:
Бейтерминдену (детерминология) туралы түсінік беру
с)Таныстыру деңгейі: Бейтерминденудің жасалу жолдарымен таныстыру.
|
күндізгі
|
1
|
9
|
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілер
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілер
б)Меңгеру деңгейінде:
Омонимия құбылысының ерекшеліктері мен термин жасаудағы роліне тоқталу.
с)Таныстыру деңгейі:
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілерімен таныстыру.
|
күндізгі
|
1
|
10
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайында білімдерін толықтыру
б)Меңгеру деңгейінде:
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы жайында түсінік беру.
с)Таныстыру деңгейі:
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі ерекшеліктерімен таныстыру
|
күндізгі
|
1
|
11
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайлы қазақ ғалымдарының пікірлері
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар жайында хабардар ету.
б)Меңгеру деңгейінде:
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайлы қазақ ғалымдарының пікірлерін саралап, талдау жүргізу.
с)Таныстыру деңгейі:
Терминтанушы ғалымдардың тілдік заңдылықтар мен спецификалық ерекшеліктерін ескеруі жайында таныстыру жұмысын жүргізу.
|
күндізгі
|
1
|
12
|
Кәсіби сөздердің терминденуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Кәсіби сөздердің терминденуі жайында мағлұмат беру. б)Меңгеру деңгейінде:
Кәсіби сөздер және терминдердің ра жігін ажырата білуге жетелеу.
с)Таныстыру деңгейі:
Кәсіби сөздердің жалпы халықтық түсінікті болуына мән беру, қолданысына тоқталу.
|
күндізгі
|
1
|
13
|
Қазақ терминологиясында кәсіби сөздердің терминдену жолдары
|
а)Білім алу деңгейінде:
Қазақ терминологиясында кәсіби сөздердің терминдену жолдарына түсінік беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Аймақтық лексиканың ерекшелігін меңгерту.
с)Таныстыру деңгейі:
Қазақ терминологиясында кәсіби сөздердің терминдену жолдарымен жекелей таныстыру арқылы толықтай меңгерту.
|
күндізгі
|
1
|
14
|
Аймақтық лексиканың терминденуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Аймақтық лексиканың терминдену даралығына тоқталу.
б)Меңгеру деңгейінде:
Бейтерминдену жайлы орыс ғалымарының пікірлерін талдау.
с)Таныстыру деңгейі:
Аймақтық лексиканың терминденуі мен бейтерминденуі заңдылықтары жайында түсінік беру.
|
күндізгі
|
1
|
15
|
Қазақ терминологиясының зерттелуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Қазақ терминологиясының зерттелуі тарихына тоқталып өту.
б)Меңгеру деңгейінде:
Термин шығармашылығын зерттеуші ғалымдар еңбектерін талдау
с)Таныстыру деңгейі:
Қазақ терминологиясының бүгіні мен болашағы жайында таныстыру.
|
күндізгі
|
1
|
2.3 Оқытушының басшылығымен орындалатын студенттің өздік жұмысының тақырыптары (ОЖСӨЖ)
№
|
Тақырыбы
|
Сабақтың мақсаты мен мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиеттер
|
Орындалуы
|
Бақылау түрі
|
Жоғарғы ұпай
|
1.
|
Терминология туралы жалпы мәлімет
|
а)Білім алу деңгейінде:
Шет елдердегі терминтанудың дамуы мен қалыптасуы жайында мағлұмат беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Терминтану мектептерімен таныстыру: 1.О.Вюстер австриялық терминтанушылар мектебі
2 КСРО терминтану мектебі.
3.Прага терминтану мектебі
с)Таныстыру деңгейі:
Шет елдердегі термин жасау мен терминтану саласының бүгінгі жай-күйімен таныстыру.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Ш.Құрманбайұлы Терминтану
|
Конспект
|
1 апта
|
1
|
2.
|
Терминдену – термин шығармашылығының бір тәсілі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Халықаралық терминдердің қазақ терминологиясының дамуына қосқан үлесі мен әсері жайында түсінік беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
1Халықаралық терминдер А.Байтұрсынов,Н.Төреқұлұлы, Х.Досмұхамедұлы еңбектерінде зерттелуі.
2 Халықаралық терминдердің Ә.Қайдар,Б.Қалиұлы,Ә.Жүнісбек ғалымдар еңбектерінде қарастырылуы.
с)Таныстыру деңгейі:
терминдердің халықаралық термин дәрежесіне жетуінің мәні жайында таныстыру жұмыстарын жүргізу.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Реферат
|
2 апта
|
1
|
3.
|
Сөз таптарының терминдену ерекшеліктері
|
а)Білім алу деңгейінде:
Термин шығармашылығындағы шарттылық туралы түсінік.
б)Меңгеру деңгейінде:
1.Терминжасамдағы шарттылық
2.Күрделі терминдер құрамындағы терминденген сөздерді меңгерту.
с)Таныстыру деңгейі:
шарттылықтың термин саласына қатысы жайында таныстыру.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Конспект
|
3 апта
|
1
|
4.
|
Терминдену және термин шығармашылығындағы шарттылық
|
а)Білім алу деңгейінде:
Заң терминологиясының калыптасуы мен зерттелу жағына тоқталу.
б)Меңгеру деңгейінде:
Заң терминдерінің лексика-граматикалық мағынасының болуы.
с)Таныстыру деңгейі:
Заң терминдерінің жасалу көздері немесе шығу тегі бойынша мағлұмат беру.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
|
Конспект
|
4 апта
|
1
|
5.
|
Терминологиялық өріс
|
а)Білім алу деңгейінде:
Діни терминдердің қолданысы мен жалпыға түсінікті болуына назар аударту.
б)Меңгеру деңгейінде:
Дін саласына қатысты термин сөздердің өзге сала терминдерімен байланысы жайында түсіндіру.
с)Таныстыру деңгейі:
Салалық терминдердің актив лексикадағы сөздермен үйлесімде қолданылуына мән беру.
|
Ахманова О.С.Словарь лингвистических терминов. –М., 1966
|
Конспект
|
5 апта
|
1
|
6.
|
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысындағы ұқсастықтар мен өзгешеліктер
|
а)Білім алу деңгейінде:
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысындағы ұқсастықтар мен өзгешеліктері жайында түсінік қалыптастыру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Абай шығармаларындағы термин сөздердің қолдану аясына тоқталу.
с)Таныстыру деңгейі:
Термин өрісі мен ақын-жазушылардың тілінің шұрайлылығы, терминдерді орынды қолдануына тоқталу.
|
Ахманова О.С.Словарь лингвистических терминов. –М., 1966
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Картатека
|
6 апта
|
1
|
7
|
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуына тоқталу
б)Меңгеру деңгейінде:
Жалпыхалықтық терминдердің қолданысын меңгерту.
с)Таныстыру деңгейі:
Жалпыхалықтық терминдердің түсінікті және баламасының болуы жөнінде түсіндіру.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Реферат
|
7 апта
|
1
|
8
|
Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар жайында мағлұмат беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Медицина саласындағы термин сөздердің қолданысын басты назарға алу.
с)Таныстыру деңгейі:
медициналық терминдердің баламалары мен қазіргі сөздік қорды молайтудағы ролін таныстыру.
|
Ш.Құрманбайұлы Терминтану
|
Конспект
|
8 апта
|
1
|
9
|
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілер
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілері жайында мәлімдеу.
б)Меңгеру деңгейінде:
Етістік, үстеу, есімдіктерден болған терминдердің жасалу жолдарын меңгерту
с)Таныстыру деңгейі:
Етістік, үстеу, есімдіктерден болған терминдерден мысал келтіре отырып, жасалу жолдарымен таныстыру
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
|
Слайд
|
9 апта
|
1
|
10
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуіне басты назарды аударту
б)Меңгеру деңгейінде:
Қазақ тіліндегі терминденуші лексика көздеріне тоқталу, меңгерту
с)Таныстыру деңгейі:
Терминдер мен омонимдер арасындағы айырмашылықтарды ажырата білуге жетелеу.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
|
Конспект
|
10 апта
|
1
|
11
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайлы қазақ ғалымдарының пікірлері
|
а)Білім алу деңгейінде:
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайлы қазақ ғалымдарының пікірлерін талқылау арқылы білімдерін жетілдіру.
б)Меңгеру деңгейінде:
1.Жалпы қолданыстағы сөздердің лексикалық өрістен терминологиялық өріске өтуі
2. Көнерген сөздердің терминденуіне тоқталу
с)Таныстыру деңгейі:
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминологиялық өріске өтуі процесімен таныстыру.
|
Ш.Құрманбайұлы Терминтану
|
Реферат
|
11 апта
|
1
|
12
|
Кәсіби сөздердің терминденуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Кәсіби сөздердің терминдену ерекшеліктері жайында түсінік беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
1.А.Байтұрсынұлы- қазақ тіл білімі, әдебиеттану ғылымдарының терминологиясын жасаушы
2. М.Әуезов және қазақ терминологиясы мәселелеріне түбегейлі қарастыру
с)Таныстыру деңгейі:
А.Байтұрсынұлы – қазақ терминологиясының ғылыми принциптері мен тәсілдерін жасаушы болғандығын нақты дәлелдермен түсіндіру
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Баяндама
|
12 апта
|
1
|
13
|
Қазақ терминологиясында кәсіби сөздердің терминдену жолдары
|
а)Білім алу деңгейінде:
Кәсіби сөздердің терминденуі жөнінде мағлұмат беру
б)Меңгеру деңгейінде:
Кәсіби сөздердің терминденуі жайлы орыс ғалымдарының пікірлеріне тоқталу
с)Таныстыру деңгейі:
Терминденуші лексиканың өзге де көздері туралы мәлімет беру.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Слайд
|
13 апта
|
1
|
14
|
Аймақтық лексиканың терминденуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Аймақтық лексиканың терминденуі жөнінде түсінік беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Аймақтық лексиканың ерекшеліктеріне жеке-жеке тоқталу
с)Таныстыру деңгейі:
Аймақтық лексиканың құрамына кіретін диалект сөздер, кірме сөздердің қолданылу аясын қарастыру.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
|
Конспект
|
14 апта
|
1
|
15
|
Қазақ терминологиясының зерттелуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Қазақ терминологиясының зерттелуіне қарастыру
б)Меңгеру деңгейінде:
Ө.Айтбайұлының терминологияға қатысты еңбектері мен Ш.Құрманбайұлының терминтану саласындағы еңбектеріне ерекше тоқталу
с)Таныстыру деңгейі:
Қазақ терминологиясының зерттелуі жағдайымен таныстыру.
|
З.Ахметов «Әдебиеттану терминдерінің сөздігі» 1996,1998
|
Реферат
|
15 апта
|
1
|
2.4 Студенттің өздік жұмысының тақырыптары (СӨЖ)
№
|
Тақырыбы
|
Сабақтың мақсаты мен мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиеттер
|
Орындалуы
|
Бақылау түрі
|
Жоғарғы ұпай
|
1.
|
Терминология туралы жалпы мәлімет
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминология туралы жалпы мәлімет беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Әдебиет саласындағы терминдердің қолданылу аясын меңгерту.
с)Таныстыру деңгейі:
Әдебиет саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Ш.Құрманбайұлы Терминтану
|
Конспект
|
1 апта
|
3
|
2.
|
Терминдену – термин шығармашылығының бір тәсілі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Халықаралық терминдердің қазақ терминологиясының дамуына қосқан үлесі мен әсері жайында түсінік беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Музыка саласына қатысты барлық терминдерге сараптама жасату
с)Таныстыру деңгейі:
Музыка саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Реферат
|
2 апта
|
3
|
3.
|
Сөз таптарының терминдену ерекшеліктері
|
а)Білім алу деңгейінде:
Термин шығармашылығындағы шарттылық туралы түсінік.
б)Меңгеру деңгейінде:
Тіл біліміне қатысты терминдердің жасалу ерекшелігі мен өлі тілдерден жасалынған терминдерді талдау
с)Таныстыру деңгейі:
Тілі білімі саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Конспект
|
3 апта
|
3
|
4.
|
Терминдену және термин шығармашылығындағы шарттылық
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминдену және термин шығармашылығындағы шарттылық жайында мәлімет беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Медицина терминдерінің лексика-грамматикалық мағынасының болуы.
с)Таныстыру деңгейі:
Медицина саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
|
Конспект
|
4 апта
|
3
|
5.
|
Терминологиялық өріс
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминологиялық өріс
Аясына назар аударту.
б)Меңгеру деңгейінде:
Техника ғылымына қатысты термин сөздердің өзге сала терминдерімен байланысы жайында түсіндіру.
с)Таныстыру деңгейі:
Техника ғылымының салаларына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Ахманова О.С.Словарь лингвистических терминов. –М., 1966
|
Конспект
|
5 апта
|
3
|
6.
|
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысындағы ұқсастықтар мен өзгешеліктер
|
а)Білім алу деңгейінде:
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысындағы ұқсастықтар мен өзгешеліктері жайында түсінік қалыптастыру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Газет-журнал беттеріндегі термин сөздердің даралығына тоқталу.
с)Таныстыру деңгейі:
Публицистика саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Ахманова О.С.Словарь лингвистических терминов. –М., 1966
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Картатека
|
6 апта
|
3
|
7
|
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуына тоқталу
б)Меңгеру деңгейінде:
Саясатқа байланысты терминдердің қолданысын меңгерту.
с)Таныстыру деңгейі:
Саясат ілімдеріне қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Реферат
|
7 апта
|
3
|
8
|
Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар жайында мағлұмат беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Философия іліміндегі термин сөздердің қолданысына басты назарға алу.
с)Таныстыру деңгейі:
Философиялық терминдердің баламалары мен қазіргі сөздік қорды молайтудағы ролін таныстыру.
|
Ш.Құрманбайұлы Терминтану
|
Конспект
|
8 апта
|
3
|
9
|
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілер
|
а)Білім алу деңгейінде:
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілері жайында мәлімдеу.
б)Меңгеру деңгейінде:
Математика пәніне, саласына қатысты терминдердің жасалу жолдарын меңгерту
с)Таныстыру деңгейі:
Математика саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
|
Конспект
|
9 апта
|
3
|
10
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуіне басты назарды аударту
б)Меңгеру деңгейінде:
Астрономия/география ғылымына қатысты терминдерге тоқталу, меңгерту
с)Таныстыру деңгейі:
Астрономия/география саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
|
Конспект
|
10 апта
|
3
|
11
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайлы қазақ ғалымдарының пікірлері
|
а)Білім алу деңгейінде:
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайлы қазақ ғалымдарының пікірлерін талқылау арқылы білімдерін жетілдіру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Тамақ өнімдеріне байланысты терминденген сөздердің лексикалық мағынасына тоқталу
с)Таныстыру деңгейі:
Тамақ өніміне қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Ш.Құрманбайұлы Терминтану
|
Реферат
|
11 апта
|
3
|
12
|
Кәсіби сөздердің терминденуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Кәсіби сөздердің терминдену ерекшеліктері жайында түсінік беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Заң терминдерінің лексика-семантикалық ерекшеліктері жайында тсүінік беру.
с)Таныстыру деңгейі:
Заң саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
Баяндама
|
12 апта
|
3
|
13
|
Қазақ терминологиясында кәсіби сөздердің терминдену жолдары
|
а)Білім алу деңгейінде:
Кәсіби сөздердің терминденуі жөнінде мағлұмат беру
б)Меңгеру деңгейінде:
Экономика және ақша айналымына қатысты халықаралық терминдердің қолданылуы мен терминологиялық өрісі жайында түсінік беру.
с)Таныстыру деңгейі:
Экономика саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
|
конспект
|
13 апта
|
3
|
14
|
Аймақтық лексиканың терминденуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Аймақтық лексиканың терминденуі жөнінде түсінік беру.
б)Меңгеру деңгейінде:
Дене тәрбиесі және физиология саласының терминдерінің өзіндік ерекшеліктеріне тоқталу.
с)Таныстыру деңгейі:
Дене тәрбиесі саласына қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
|
конспект
|
14 апта
|
3
|
15
|
Қазақ терминологиясының зерттелуі
|
а)Білім алу деңгейінде:
Қазақ терминологиясының зерттелуіне қарастыру
б)Меңгеру деңгейінде:
Еркін тақырыпта қоғамдық қолданыстағы терминдерге ерекше тоқталу арқылы терминдердің сөздік қордағы өзге сөздерден айырмашылығын байқату.
с)Таныстыру деңгейі:
Кез-келген салаға қатысты терминдер бойынша мысалдар теру, терминдердің жасалу ерекшеліктеріне басты назар аударту.
|
З.Ахметов «Әдебиеттану терминдерінің сөздігі» 1996,1998
|
Реферат
|
15 апта
|
3
|
3. Пәнді оқу-әдістемелік қамсыздандыру
3.1 Негізгі әдебиеттер:
-
Айтбаев О. Основы казахской терминологии.- А., 2000
-
Айтбайұлы Ө. Қазақ сөзі. – А., 1997
-
Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы.-А., 1998
-
Ахманова О.С.Словарь лингвистических терминов. –М., 1966
-
Әлімбаев М. Өрнекті сөз – ортақ қазына. – А., 1967
-
Будагов В.А. Терминология и семантика// Вестник МГУ, 1972. №5, с.43
Қосымша әдебиеттер:
-
Қайдар Ә. Қазақ тлінінің өзекті мәселелері. – А., 1998
-
Қазақ лексикасындағы жаңа қолданыстар. – А., 1985
-
Сатыбалдиев Ө. Рухани қазына. - А., 1965
-
Ысқақаов А, Қазіргі қазақ тілі. Морфология. – А., 1964
-
Томанов М. «Тіл тарихи туралы зерттеулер» Алматы. «Ғылым»2002ж.
-
Сыздық Р. «Қазақ тілінің анықтағышы» Астана «Елорда»2000ж.
-
Байтұрсынов А. «Шығармалары» Алматы. 1989ж.
-
Кордабаев Т. «Қазақ тіл білімінің қалыптасу, даму жолдары» Алматы 1987ж.
-
Жұбанов Қ. «Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер» Алматы «Ғылым» 1999ж.
4. Пәннің материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз етілуі
№
|
Дәріс, тәжірибелік, зертханалық сабақтардың тақырыбы
|
Мультимедиялық
|
Оқу фильмдері
|
Басқа түрлері
|
1
|
Терминология туралы жалпы мәлімет
|
+
|
-
|
-
|
2
|
Терминдену – термин шығармашылығының бір тәсілі
|
-
|
+
|
-
|
3
|
Сөз таптарының терминдену ерекшеліктері
|
-
|
+
|
-
|
4
|
Терминдену және термин шығармашылығындағы шарттылық
|
-
|
-
|
+
|
5
|
Терминологиялық өріс
|
+
|
-
|
-
|
6
|
Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысындағы ұқсастықтар мен өзгешеліктер
|
+
|
-
|
-
|
7
|
Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы
|
-
|
+
|
-
|
8
|
Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар
|
-
|
+
|
-
|
9
|
Терминдер мен омонимдердің арасындағы ұқсастық белгілер
|
-
|
-
|
+
|
10
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі
|
-
|
-
|
+
|
11
|
Жалпы қолданыстағы сөздердің терминденуі жайлы қазақ ғалымдарының пікірлері
|
-
|
+
|
-
|
12
|
Кәсіби сөздердің терминденуі
|
-
|
-
|
+
|
13
|
Қазақ терминологиясында кәсіби сөздердің терминдену жолдары
|
-
|
-
|
+
|
14
|
Аймақтық лексиканың терминденуі
|
+
|
-
|
-
|
15
|
Қазақ терминологиясының зерттелуі
|
-
|
-
|
+
|
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
ФИЛОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАЗАҚ ТІЛІ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ КАФЕДРАСЫ
«БЕКІТЕМІН»
Кафедра меңгерушісі,
ф.ғ.к., доцент м.а.
_________Жұмағұлова Ә.М.
«____» _______ 2013 жыл
Достарыңызбен бөлісу: |
