Ќазаќстан республикасы білім жєне ѓылым министрлігі
Нарықтық механизмнің мәні мен негізгі элементтері
жүктеу/скачать 0.65 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Нарықтық экономиканың басымдылықтары мен кемшіліктері
| Нарықтық механизмнің мәні мен негізгі элементтері.
Нарық экономиканың бірінші әрі маңызды элементі өндірушілер мен тұтынушылар болады. Олар еңбектің қоғамдық бөлінуі процесінде, біреулері тауар өндіріп басқалары оны тұтынған кезде қалыптасады. Тұтыну жеке өзіндік және өндіруші болып бөлінеді. Жеке тұтыну кезінде туаарларды өндіріс сферасынан шығарып, олар халықтың жеке қажеттілігін қанағаттандыру үшін пайдаланады. Өндіруші тұтыну өндіріс процесінің жалғасы ретінде жүреді, бұл кезде тауар бсақа өндірушілер арықарайғы өндеу үшін пайдаланады. Бұл жағдайда өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы өзара әрекет қызмет нәтижелерін алмасу үшін орнатылады. Нарықтық экономиканың екінші элементі ретінде өндірістік біліктерді корпоративті басқару базасындағы меншіктің жеке немесе аралас нысандарымен ерекшеленетін экономикалық ерекшелік жүреді. Нарықтық механизмнің бесінші элементі – бәсеке. Ол пайданы мол табуды және осының негізінде өндіріс көлемін кеңейтуге жол ашады. Бәсеке нарықтық субъектілер мен пропорцияны реттеу механизмінің өзара әрекетінің нысаны ретінде жүреді. Адам Смит бәсекені «көрінбейтін қол» деп атаған және сол арқылы өзінің экономикалық пайдасы түріндегі өз бас пайдасын ойлаған жекелеген адамдардың талпынысы жалпы қоғамның игілігіне айналады. Бәсекенің негізгі қызметі пайда, процент нормасы, баға және т.б. экономикалық реттеушілер көлемін анықтауда болып табылады. Нарықтық экономиканың басымдылықтары мен кемшіліктері Нарықтық экономика төмендегідей басымдылықтарға ие: Ресурстарды тиімдірек бөлу мен пайдалануға көмектеседі; өндірістің өзгеруші жағдайларына икемді жауап береді; тұтынушылар мен қатар өндірушілердің таңдауы мен әрекет ету бостандығын қамтамасыз етеді; ҒТР жетістіктерін өндірісті ұйымдастыру мен басқарудың жаңа технологиялары, әдістерін енгізу үшін жағдай жасауға көмектеседі; өндірушілерді адамдар қажеттіліктерін қанағаттандыруға және тауарлар мен қызмет көрсетулер сапасын арттыруға бағытталады. Нарықтық экономикаға мынадай кемшіліктер тән: табыс алуға кепілдік бермейді; толық жұмысбастылыққа кепілдік бермейді; қалпына келтірілмейтін ресурстарды сақтауға көмектеспейді; қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды өндіруді әлсіз ынталандырады; ұжымдық пайдаланатын тауарлар мен қызмет көрсетулерді өндіруді дамытуды қамтамасыз етпейді. жүктеу/скачать 0.65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|