Пародонтологиядағы лазерлік терапия әдістемелері

Озонды терапия

Озонды терапияны созылмалы бүйректі жетіспеушілігі бар адамдарға, бауыр ауруларында және қан қысымы төмен болған жағдайда абайлап тағайындау керек.

Жергілікті терапия тұрғысында озонды судың қос тотығымен бірге қолданудың қажеті жоқ, өйткені бұл эндогенді тотықтар құрамының бірден көбеюін тудыруы мүмкін, ал олардың жоғары шоғырлануы теріс әсер етеді. Түрлі дәрілік препараттармен озондандыруды таңдаулы түрде жүргізу қажет.

Озонды терапия кез-келген фармакология препараттарын қабылдаумен (антикоагулянттарды есептемегенде) және кез-келген физиопроцедураларды жүргізумен үйлеседі. Бұл кезде озонды терапияны басқа емдеу түрлерімен бірге кешенді жүргізу тиімділігі, емдеудің осы түрлерінің әрбіреуінің тиімділігінің арифметикалық қосындысына қарағанда артық болады.

Пародонт ауруларына шалдыққан науқастарды тексеруді шағымды анықтап, анамнез жинауды мұқият жүргізуден бастау керек. Байқау мен объективті тексеріс кезінде қызыл иектің түсіне, қоюлығына, қанағыштығы мен ауру сезімінің болуына, ісіктің болуына, қызыл иектің семуі, ұлғаюына, ойық-жаралы өлі еттену өзгерістеріне, тістердің қозғалу дәрежесіне, пародонт қалталарының тереңдік деңгейіне, олардан бөлінген сұйықтықтың сипатына назар аудару қажет, тістер мен жақ сүйектерінің альвеолярлы өсінділеріне рентгенологиялық зерттеу, Шиллер-Писарев сынамасын жүргізіп, гигиеналық индексті, Russel бойынша пародонттық индексті, В.И. Кулаженко байқауы бойынша капиллярлардың төзімділігін анықтау керек.

Пародонт ауруларын емдеу жалпы шараларды да, жергілікті шараларды да қолдануды, этиотропты, патогенетикалық және симптоматикалық емдеу элементтерін де үйлестіре тағайындауды қамтиды.

Жалпы және стоматологиялық статустар деректерін есепке ала отырып, әрбір науқасқа жеке ыңғай міндетті болады.

Барлық науқастарға ауыз қуысын сауықтандыру жүргізіледі, гигиена ережелері үйретіледі, көрсеткіштер бойынша жалпы нығайтушы, сезімталдықты бәсеңдететін, қабынуға қарсы қолданылатын препараттарды дәстүрлі мөлшерде тағайындайды.

Қазақ Ұлттық медицина университетінің терапиялық стоматология клиникасында алғаш рет пародонт ауруларының озонды-ауа қоспасын пайдалану негізделді (катаральды, ойық-жаралы гингивит, шектеулі және жайылмалы пародонтит).

Озонды терапияны жүргізу үшін өлшемі 45х25х8 см және салмағы 8 кг, тасымалды құрылғыны білдіретін, «ОТРИ-01» аппараты қолданылады (4 сурет). Аппарат ток кернеуі 220 Вт тұрмыстық токқа қосылады. Аппарат озонды-ауа қоспасын (ОАҚ) шығар алдында 3 мг/л озон концентрациясымен өндіреді.

4 сурет. Озонатор «ОТРИ-01».

Пародонт ауруларын емдеу үшін біз озондандыру әдістемесін әзірледік, ол альвеолярлы өсіндінің көлемі екі қатар тұрған тістердің арасындағы шеткі және бүртікті қызыл иектің (көп) шағын бөліктеріне шартты бөлінуін көздейді (5 сурет).

Озонды-ауа қоспасын пародонт тіндеріне апару арнайы қондырмалар көмегімен тіс аралық кеңістік жағынан жүргізіледі.

Пародонт қалталарын озондандыру тиімділігін жоғарылату мақсатымен қалта ішін озонды-ауа қоспасымен өңдеу әдістемесі пайдаланылады.Беттік бір үрлеудің ұзақтығы 10-15 секунд құрайды. Зақымданған барлық пародонтты өңдеу, патологиялық процестің таралуы мен ауырлығына байланысты, орта есеппен 3-тен 5 минутқа дейін созылады. Қосымша дәрі-дәрмекті өңдеу озондандырудан кейін жүргізуді жүргізілмейді.

Пародонт ауруларын емдеу кезінде озонды терапияны емдеудің бірінші күнінен бастап, тіс шөгінділерін алумен қатар жүргізу керек, көрсеткіш бойынша хирургиялық, ортопедиялық әрекеттер (кюретаж, гингивотомия, гингивоэктомия, жамау операциялары, таңдап егеп өңдеу және т.б.) тағайындалады.

Пародонт ауруларын емдеу курсынан кейін жүргізілген зерттеулер барысында, жүргізілген емдік шаралардың тиімділігін көрсеткен клиника-зертханалық көрсеткіштердің оң динамикасы анықталды.

Аурудың жеңіл дәрежелі түрінде пародонт жағдайының жақсарғаны орта есеппен алғанда озонды терапияның 2 сеансынан кейін болғаны, орташа дәрежеде - 3 сеанстан соң білінді (қызыл иекте ауыру мен қышу сезімі жойылды, қанағыштық едәуір азайды немесе жойылды, кілегей қабық ақшыл-қызыл түске енді), ауыр дәрежелі жайылмалы пародонтитте – 4-5 сеанстан соң байқалды (қызыл иекте аурушаң сезімге, қышу мен ауырлық сезімнің болуына шағым түсірмеді, қанағыштық пен пародонт қалталарынан іріңді сұйықтықтың бөлінуі азайды.

Іріңдік болған жағдайда озонды терапия курсының ұзақтығы 10 сеансқа дейін ұлғайды. Пародонтологиялық статустың айтарлықтай жақсаруы орташа ауырлық дәрежеде - озонды терапияның 6 сеансынан соң, ауыр дәрежеде 7 сеанстан соң байқалды.

Жайылмалы пародонтитті кешенді емдеуде озонды терапияны қолдану пародонттағы қабыну процесін бәсеңдету мерзімін, дәстүрлі емдеу әдісімен салыстырғанда, аурудың жеңіл дәрежесінде 1,2 рет, орташа

және ауыр дәрежесінде – 1,4 рет қысқартуға мүмкіндік береді (6 сурет).

6 сурет. Пародонтитпен сырқат науқастарды емдеу курсының ұзақтығы (дәстүрлі әдіс, озонотерапия)

Науқастарда пародонттың клиникалық жағдайын алыс мерзімде (6-12 айдан соң) салыстырмалы талдау озонмен тудырылған терапиялық тұрақтылықты куәландырады: олар емдеуден кейінгі анықталған көрсеткіштер деңгейінде сақталып, төмен өзгеріс көрсететін даму бағытын көрсетпеді .

Науқастарда озонды терапиядан кейін қайталану мерзімінің ұзарғаны байқалды. Бақылау мерзімінде 6 айға дейін жайылмалы пародонтиттің ағымында жеңіл дәрежесінде (қайталанудың) 100%, орта дәрежеде 99,5%, ауыр дәрежеде 75,0% қайталану бекітілген.

12 айға дейін бақылау мерзімінде жеңіл дәрежелі пародонтиті бар науқастардың 93,7%-де, орташа дәрежесінде - 86,7% ремиссия (қайталану) бақыланды.

Эхоостеометрияның көрсеткіштері бойынша науқастардың альвеолярлы өсінділерінің сүйек тіні тығыздығының өскені айқын және нақты болды, бұрынғы көрсеткіштермен салыстырғанда (емдеуге дейін – 16,11 0,29 мкс, 12 айдан соң – 14,330,48 мкс, р<0,01) және емдеу курсы жүргізілген соң 6 айдан кейін (14,730,53 мкс) анықталды. Озонды терапиядан өткен науқастардың ішінен клиника-рентгенологиялық көрінісі оң адамдар проценті жоғары болды: зақымданудың жеңіл дәрежесімен тексерілгендердің 100%, орташа дәрежесінде - 83,3%, ауыр дәрежеде – 66,6% көрсетті.

Ауыз сұйықтығындағы липидтердің қос тотықты тотығуының биохимиялық көрсеткіштер динамикасы (супероксиддисмутазаның, каталазаның белсенділігі және диен конъюгаттарының деңгейі) клиника-лық бақылау процесінде озонды терапияның тиімділігін дәлелдеді.

Сонымен, жайылмалы пародонтиттің кешенді емдеуіне енгізілген озонды терапия жалпы қабылданған емдеу әдістерімен салыстырғанда, пародонттағы қабыну процесін тез және тұрақты түрде жоюға көмегін тигізді.

Клиника-рентгенологиялық, микробиологиялық және биохимиялық зерттеулер, озонды терапияны науқастардың дәрігер-стоматологқа қаралу санын едәуір азайтатын және клиникалық тиімділікке тез жету мен қолайсыз субъективті сезімнің болмауы салдарынан пациенттің психика-эмоциялық жағдайына оң ықпал көрсететін тиімді әдіс деп тұжырымдады.

Қорытынды

Сонымен, сәйкес келетін процедураны жүргізуге қарсы көрсеткіш болмаған жағдайда, пародонт ауруларын кешенді емдеуде физиотерапиялық әдістерді қолдану пародонтологиялық науқастарды қалпына келтіру мен жазылу мерзімін қысқартуда пайдалы, маңызды болып табылады.

А). тек қана жергілікті реакциямен

В). жергілікті және рефлекторлы реакциямен

С). тек қана рефлекторлы реакциямен

D). жергілікті, рефлекторлы және жайылған реакциямен

E). жергілікті және жайылған реакциямен

А). электрлі тоқпен емдеу

B). сумен емдеу

C). табиғи фактормен емдеу

D). жасанды фактормен емдеу

E). жасанды және табиғи фактормен емдеу

А). өткізгіштік тоқтың дамуын

B). айқындалған тіндік қызуды

C). вихрев тоқтың дамуын

D). қозу жағдайына өткен атомдардың ішкі фотоэффект көрінісін

E). тоқтың ығысуын

А). региональды қан айналымын жақсартады

B). венозды қабырғаның тонусын көбейтеді

C). бұлшық ет жиырылуы тудырады

D). қанның қоюлануының жақсартады

E). спазмолитикалық әсерді тудырады

А). жұмыс денесіне лазерлі тоқ күшінің берілуі

B). тығыздық

C). тіндік күштің жұтынуы

D). энергия шоғырының тығыздығы

E). тоқ күші тығыздығы

А). 480 - 3400 нМ

B). 250 - 320 нМ

C). 400 - 450 нМ

D). 110 - 160 нМ

E). 300 - 400 нМ

А). Вт/см ²

B). био мөлшерлі

C). люкс

D). тесла

E). минутпен

А). фотохимиялық әсеріне

B). фотоэлектриялық әсеріне

C). ионозирлеуші әсеріне

D). жылу әсеріне

E). бактерицидті әсеріне

А). ауыспалы төменгі жиіліктегі ток

B). тұрақты импульсті ток

C). тұрақты үздіксіз ток

D). ауыспалы жоғары жиіліктегі ток

E). синусоидты модулирленген ток

А). катиондар

B). фотондар

C). аниондар

D). корпускулар

E). атомдар

А). ағзаның сұйық ортасы

B). бұлшық ет

C). нервтік тін

D). сүйек тіні

E). майлы тін

А). ауыспалы токтың

B). импульсті токтың

C). тұрақты үздіксіз токтың

D). тұрақты магнитті аймақтың

E). жоғары ауыспалы электр аймағының

13. Дәрілік электрофорезде қандай электрод белсенді

А). кіші көлемді электрод

B). дәрілік қабатты электрод

C). үлкен көлемді электрод

D). екі электродта

E). дәрісіз қабатты электрод
14. Физиотерапияда дәрілік электрофорез жүргізу үшін қандай аппарат қолданады?

А). ИКВ-4

B). Поток -1

C). ЛЕНАР

D). Ранет

E). Полюс -1

А). асқазан шырышты қабатына дәрілік заттардың әсері етпеуі

B). қысқа мерзімді нәтиже

C). көп көлемде дәрілік заттар қажет

D). дәрілерді залалсыздандыру қажет

E). барлық дәрілерді қолдануға болады

А). кіші мерзімді вибрацияны

B). күйдіру және түйреу сезімі

C). температураның төмендеуін

D). үлкен мерзімді вибрацияны

E). ештеңе сезбейді

17. Дәрілік заттарды енгізудің басқа түрлеріне қарағанда электрофорез жүргізу кезіндегі кемшіліктерді атаңыз :

А). әдістің жарақат жасауы

B). қысқа мерзімді нәтиже

C). үлкен көлемде дәрілік заттар қажет

D). дәрілерді залалсыздандыру қажеттілігі

E). барлық дәрілік заттарды қолдануға болмайтындығы

А). әдістің жарақат жасауы

B). қысқа мерзімді нәтиже

C). үлкен көлемде дәрілік заттар қажет

D). дәрілерді залалсыздандыру қажеттілігі

E). енгізілетін дәрінің аз мөлшері

А). эпидермистің мүйізденген қабаты

B). сүйек тіні

C). май тіні

D). сіңір

E). ауыз қуысы шырышты қабығы

А). электродтың металды табақша электрод өлшеміне сәйкес келуі керек

B). табақша шетінен 1-2см шығуы керек

C). табақша шетінен 3-4см шығуы керек

D). электродтың металды табақшасынан 1-2 см кіші болуы керек

E). электродтың металды табақшасынан 3-4 см кіші болуы керек

А). С дәрумені

B). В₁ дәрумені

C). В₁₂ дәрумені

D). РР дәрумені

E). Д₃ дәрумені

А). сантиметр толқынды диапазонының электромагнитті сәулеленуі

B). ультра жоғары жиілікті электрлі алаң

C). аса жоғары қысымдағы, жоғары жиіліктегі ауыспалы электр тогы

D). аса жоғары жиіліктегі магнитті алаң

E). дыбысты диапазонның механикалық тербелісі

А). қышуды төмендетеді

B). тіндік микромассаж

C). кавитация нәтижесі

D). артериола қысылуы

E). Д витаминінің пайда болуы

А). кіші тығыздық пен күші аз тұрақты үздіксіз ток

B). синусты модульді тоқ

C). тік бұрышты пішінді тұракты импульсті электр тогы

D). амплитудасы мен жиілігі тұрақсыз ауыспалы ток

E). жартылай синусоидты пішінді тұрақты импульсті ток

А). электрод қойған аймақтағы түйреу сезімі бойынша

B). ауырмайтын вибрациялық сезім бойынша

C). жылу сезімі бойынша

D). жансызданған сезім бойынша

E). науқастын сезімінсіз милиамперметр көрсеткіші бойынша

А). 10 см кеңістікпен

B). 3-5см кеңістікпен

C). 2-3 мм ауалы кеңістікпен және жанаспалы

D). арнайы гельді қолданып, жанаспалы

E). тесілген киіз арқылы

А) Поток-1

B) АСБ-2

C) Ультрастом

D) Кулаженко аппараті

E) соллюкс

А). жиілігі 2375 Мгц электромагнитті жарықтандыру

B). жиілігі 27,12 МГц ауыспалы электр алаңы

C). жиілігі 27,12 МГц ауыспалы магнитті алаң

D). жиілігі 460МГц электромагнитті жарықтандыру

E). жоғары қысымдағы тұрақты электр алаңы

А). аппараттың күш шығару тетігі мен әсер ету ұзақтығы

B). тоқ күші

C). қысым көлемі

D). тоқ тығыздығы

E). жұтылған энергия көлемі

А). ештеңе сезілмеуі тиіс

B). жылу сезінуі мүмкін

C). шымшу, түйреу сияқты сезімдер

D). бұлшық ет вибрациясын сезуі мүмкін

E). ауру сезімі пайда болуы мүмкін

А). иондардың сызықты ауысуымен

B). ағзадағы сүйық ортаның механикалық тербелесі арқылы

C). ірі полярліқ биомолекуланың тербелісті айналмалыығысуы арқылы

D). аса жоғары электрлік деңгейде электрондардың ауысуы арқылы

электрлі аймақта электроиондардың ауысуы

E). әсер еткен аймақтағы тіндердің қызуы арқылы
32. Әр жақтағы саусақты массаж ұзақтығы

А). 5-7 минут

B). 3-5 минут

C). 1-3 минут

D). 1 минутқа дейін

E). 7-10 минут

А). тіннің асептикалық қабынуы

B). тіннің микромассажы

C). тегіс бұлшық ет құрылыстың тырысуы

D). молекулалар ионизациясы

E). ноцицептор сезімталдығының жоғарлауы

А). қанның буферлі сыйымдылығының өзгеруі

B). дыбысталу аймағында электролиз өнімдерінің пайда болуы

C). әртүрлі ферменттерінің белсендірілуі

D). магнитогидродинамикалық күштің пайда болуы

E). тіннің поляризациясы

А). теріде

B). бұлшық етте

C). сүйекте

D). паренхиматозды мүшелерде

E). әртүрлі акустикалық қарсыласы бар тіндер шекарасында

А). резонанс типті индукторлар

B). антенді типті сәулелендіргіштер

C). пьезоэлектр қасиеті бар сәулелендіргіштер

D). электромагниттер

E). шыны вакуумды электродтар

А). ватт / см²

B). тесла

C). ампер

D). ом

E).беккерель

А). механикалық, химиялық, осцилляторлы

B). температуралық, механикалық, осцилляторлы

C). физико – химиялық, механикалық, температуралық

D). осцилляторлы, физико – химиялық, кавитация

E). температуралық, кавитация, механикалық

А). 3-4 %

B). 5-10%

C). 20-30%

D). 50 %

E) 50 % жоғары

40. Адамның тінінде ультрадыбысты алаңда форецияға ұшыраған дәрілік заттар қанша уақыт сақталады?

А). 1-2 сағ

B). 10-12 сағ

C). 2-3 тәулік

D). 5-6 тәулік

E). 2 аптаға дейін
41. Төменгі жиіліктегі магнитотерапияның емдік факторы:

А). дециметрлі диапазонындағы электромагнитті сәулелену

B). ультра жоғарғы жиіліктегі электр алаңы

C). төменгі жиіліктегі электромагнитті алаңның магнитті құрамасы

D). аса жоғары жиіліктегі электромагнитті сәулелену

E).сантиметрлі диапазонындағы электромагнитті сәулелену

42. Төменгі жиіліктегі магнитті алаңның қабынуға қарсы әсері неге негізделген?

А). бактерицидті әсерге

B). қабыну ошағының айналасында дәнекер тінді барьердің пайда болуына

C). қанайналымның жақсаруы мен ісінудің төмендеуіне

D). эритеманың пайда болуына

E). ноцицепті өткізгіштердің компрессиясына

43. Төменгі жиіліктегі магнитотерапия емдік іс шараларының мөлшерленуі

А). ватт/см ²

B). биодоза

C). люкс

D). тесла

E). ватт
44. Магнитотерапиядан кейінгі нәтиженің ұзақтығы

А). 1-2 күн

B). 1- 2 апта

C). 2-3 ай

D). 5-6 ай

E). 1-2 жыл
45. Төменгі жиіліктегі магнитотерапия жүргізу кезіндегі науқастың сезімі:

А). ешқандай

B). вибрация

C). парестезия

D). тітіркену

E). жылу сезімі

46.Парафиннің емдік әсерін қандай фактор сипаттайды

А). осцилляторлы

B). жылулық

C). химиялық

D). биологиялық

E). фотоэлектрлік
47. Парафиннің қандай физикалық қасиеті бар:

А). төменгі жылу сыйымдылық, жылу ұстаушы қасиеті және аз жылу өткізгіштік

B). жоғары жылу сыйымдылық ,жылу ұстаушы қасиеті және жылу өткізгіштік

C). төменгі жылу сыйымдылық,, жылы ұстаушы қасиеті және жоғары жылу өткізгіштік

D). жоғары жылу сыйымдылық ,төменгі жылу ұстау қасиеті және жоғары жылу өткізгіштік

E). жоғары жылу ұстау, төменгі жылу сыйымдылық, жылу өткізу

48. Криотерапияда емдік мақсатта қолданады

А). қыздырылған құм

B). балшық

C). химиялық табиғаттағы жасанды жылу тасымалдаушы

D). әр түрлі табиғаттағы суық факторлары

E). биологиялық белсенді нүктелерге жылу

49. Суықтатылған тінде:

А). оттегін қолдану жоғарлайды

B). метаболизм белсенділігі төмендейді

C). мембранды транспорт жылдамдығы жоғарлайды

D). қанның тұтқырлығы төмендейді

E). микроциркуляторлы ағымның тамырлары кеңейеді

50. Суықпен әсер ету:

А). тіндік алмасуды ынталандырады

B). өліеттенуді баяулатады

C). регенерация процесін ынталандырады

D). тіндік ацидоздың дамуын жылдамдатады

E). қанның тұтқырлығын төмендетеді

Жауаптар эталоны

1. 
   D
   
2. 
   Е
   
3. 
   D
   
4. 
   А
   
5. 
   D
   
6. 
   А
   
7. 
   B
   
8. 
   D
   
9. 
   C
   
10. 
    А
    
11. 
    А
    
12. 
    C
    
13. 
    B
    
14. 
    B
    
15. 
    А
    
16. 
    B
    
17. 
    E
    
18. 
    E
    
19. 
    E
    
20. 
    B
    
21. 
    А
    
22. 
    C
    
23. 
    А
    
24. 
    D
    
25. 
    B
    
26. 
    C
    
27. 
    C
    
28. 
    B
    
29. 
    А
    
30. 
    B
    
31. 
    C
    
32. 
    B
    
33. 
    B
    
34. 
    C
    
35. 
    E
    
36. 
    C
    
37. 
    А
    
38. 
    C
    
39. 
    B
    
40. 
    C
    
41. 
    C
    
42. 
    C
    
43. 
    D
    
44. 
    C
    
45. 
    А
    
46. 
    B
    
47. 
    B
    
48. 
    D
    
49. 
    B
    
50. 
    C
    

Әдебиеттер тізімі

1.Артюшкевич А.С. Клиническая периодонтология; Практич. пособ./А.С.Артюшкевич, Е.К.Трофимова, С.В.Латышева.- Минск: Ураджай,2005.-303 с.

2.Браун А. Применение ультразвукового аппарата Vector при лечении пародонта /А.Браун, Ф.Краузе, А.Шиффер //Клиническая стоматология. -2006.-№3. – С.62-65.

3. Заболевания пародонта: Атлас /Под ред. Н.Ф.Данилевского; Н.Ф.Данилевский, Е.А.Магид, Н.А.Мухин, В.Ю.Миликевич.-М: Медицина,2006.-320 с.

4.Дмитриева Л.А. Современные аспекты клинической пародонтологии /Л.А.Дмитриева .- М.:МЕДпресс,2007.-128 с.

5.Зазулевская Л.Я. Светобиоптронтерапия в стоматологии: Учеб. пособ. /Л.Я.Зазулевская .- Алматы,2008.-50 с.

6. Зазулевская Л.Я. Практическая пародонтология /Л.Я.Зазулевская. – Алматы: Верена,2006. – 348 с.

7.Лукиных Л.М., Успенская О.А. Физиотерапия в практике терапевтической стоматологии: Учеб. пособ. /Л.М.Лукиных, О.А.Успенская - Нижний Новгород: НГМА,2007.-36 с.

8. Өтеубаева Р.Д. Физиотерапия:Оқу- әдістемелік құрал /Р.Д. Өтеубаева .- Қарағанды,2009. - 96 б.

9. Сивовол С.И. Клинические аспекты пародонтологии / Сивовол С.И. -М: Триада-Х,2005- 167 с.

10.Улащик В.С. Физиотерапия. Универсальная медицинская энциклопедия / В.С. Улащик. – Минск: Книжный дом,2008. – 640 с.

11. Частная физиотерапия:Учеб. пособ./Под ред. Г.Н. Пономаренко. – М.: Медицина,2005.- 744 с.

12. Шәуенова К.Ә. Кариес және пульпит аурулары / К.Ә.Шәуенова,

К.К.Оразбекова, Л.Ш.Сексенова. - Қарағанды, 2007. – 104б.

30. 03. .2010ж. басуға қол қойылды

Көлемі 4.2 есепті-баспа табағы

100 дана

ҚММУ баспаханасында басып шығарылды

Қарағанды қаласы, Гоголь көшесі,40

жүктеу/скачать 4.6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: