-тақырып. Әкімшілік құқықтың пәні мен әдістері Басқару, мемлекеттік басқару, атқарушы билік

1-нұсқа

ҚР мемлекеттік биліктің негізгі бағыттары.

Атқару биліктің мазмұны және ұғымы.

Мемлекеттік реттеу басқару функциясы ретінде. Мемлекеттік реттеудің механизмі және мазмұны. Мемлекеттік реттеудің құралдары. Мемлекеттік басқарудың, атқару қызметінің негізгі сипаты.

Қазақстандық әкімшілік құқықтың ұғымы. Қазақстандық әкімшілік құқықтың негізгі қағидалары. ҚР әкімшілік құқығының қайнарлары. Әкімшілік құқық ғылымы қазақстандық құқық саласы ретінде.

Әкімшілік құқық пәнінің жалпы сипаттамасы.
3 Тақырып Атқарушы билік органдарының әкімшілік-құқықтық мәртебесі

Әкімшілік – құқықтық нормалардың ерекшелігі мен ұғымы. Әкімшілік – құқықтық реттеу механизмінің ұғымы мен негізі. Әкімшілік – құқықтық реттеу механизмінің элементі.

Әкімшілік – құқықтық нормалардың санатталуы. Әкімшілік – құқықтық нормалардың (материалдық, процессуалдық) түрлері. Әкімшілік – құқықтық нормалардың құрылымы.
4 Тақырып Мемлекеттік қызметшілердің әкімшілік-құқықтық мәртебесі

Атқару билігі органдарының құқықтық мәртебе мен ұғым.

Атқару билігі органдарының негізгі белгілері. Құқыққорғау органдарының белгілері және олардың арақатынасы және заты. Мемлекеттік билік органдары құрылуының ұйымдастырылу негізі. ҚР атқару билігі органдарының санатталуы. ҚР Үкіметі. Үкіметтің негізгі конституциялық қызметі. ҚР атқару билік органдарының ұйымдастыру-құқықтық мәртебесі.

Атқару билік органдарының құқықтық мәртебесі және ұғымы.

Атқару билігі органдарының түрлері.

Атқарушы билік органдарыныңсанатталуы.

Жалпы, салалы және салааралық органдардың құзыреті.

Жеке және ұйымдық органдар.

Атқарушы билік органдарының құрылу жүйесінің қағидалары.

Құқыққорғау органдарының жүйесі.

Жеке тұлғалардыі түрлері мен ұғымы.

Азаматтың әкімшілік-құқықтың мәртебесінің мазмұны.

Азаматтардың негізгі конституциялық құқықтары мен міндеттері.

Мемлекеттік басқарудағы азаматтардың құқықтарының кепілдіктері.

ҚР азаматтығына алу талабы. ҚР азаматтығына алудан бас тарту негіздері. ҚР азаматтығынан айырылу негіздері.

Шетел азаматты мен ҚР азаматтығы жоқ тұлғалардың әкімшілік-құқықтық мәртебесі.
7 Тақырып Әкімшілік-құқықтық нысандар. Әкімшілік – құқықтық әдістер

Әкімшілік-құқықтық басқару нысандарының ұғымы және олардың түрлері.

Мемлекеттік басқарудың әкімшілік-құқықтық нысандарының санаттары.

Басқарудың әкімшілік-құқықтық әдістердің өзінше сипаты мен ұғымы.

Әкімшілік құқық субъектілері қызметінің әкімшілік-құқықтық әдістерінің түрлері.
8 Тақырып Әкімшілік мәжбүрлеу

Әкімшілік мәжбүрлеудің ұғымы.

Әкімшілік мәжбүрлеу мемлекеттік басқарудың негізгі әдісі ретінде.

Әкімшілік мәжбүрлеудің мінезді белгілері мен мәні.

Әкімшілік ескерту шараларының мәні мен ұғымы.

Әкімшілік ескерту шараларының жалпы әкімшілік мәжбүрлеуде және құқыққорғау қызметіндегі маңызы мен ролі.
10 Тақырып Әкімшілік алдын ала алу шаралары

Әкімшілік алдын ала алу шараларының ұғымы мен мәні.

Әкімшілік мәжбүрлеуде және құқыққорғау қызметіндегі әкімшілік алдын ала алу шараларының маңызы мен ролі.

Әкімшілік алдын ала алу шараларының түрлері.

Әкімшілік құқықбұзушылықтың құрамы және ұғымы, оның қылмыс пен дисциплинарлық тәртіп бұзушылықтан айырмашылығы.

Әкімшілік құқықбұзушылықтарды топтастыру және оның негіздері.
12 Тақырып Әкімшілік тәркілеу

Әкімшілік тәркілеуді қолданудың негізі, мақсаты мен ұғымы.

Әкімшілік тәркілеудің түрлері мен жүйесі.


ЕРЕКШЕ БӨЛІМ
21 Тақырып Басқару сферасындағы заңдылық. Мемлекеттік басқаруда заңдылық пен тәртіпті қамтамасыз ету әдістері

Заңдылық мемлекеттік басқару қағидасы ретінде және оның басқару сферасындағы маңызы.

Мемлекеттік басқару сферасында заңдылық, тәртіп ұғымы.

Басқаруда заңдылық пен тәртіпті қамтамасыз етудің ұғымы мен әдістер жүйесі.

Заңдылықты қамтамасыз ету бойынша құқық қорғау органдарының қызметінің негізгі бағыттары.

ҚР Президенті ҚР Конституциясы, адам және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының кепілі ретінде.

Бақылау заңдылықты қамтамасыз етудің негізгі тәсілі ретінде.
22 Тақырып Әкімшілік іс жүргізу. Әкімшілік өндіріс. Әкімшілік юрисдикция

Әкімшілік іс жүргізудің ұғымы, оның түрлері.

Әкімшілік іс жүргізудің мәні мен сипатталуы.

Әкімшілік іс жүргізу сатыларының ұғымы.

Әкімшілік өндірістің ұғымы, қағидалары, тәртібі және міндеттері.

Әкімшілік өндіріс негізгі сатыларының түрлері және мазмұны. Әкімшілік өндірістегі дәлелдеулер.

Әкімшілік өндірістің қатысушылары.
23 Әкімшілік құқықбұзушылықтар туралы істерді қарастыруға өкілетті органдардың (лауазымды тұлғалардың) құзыретін шектеу және жүйесі

Әкімшілік құқықбұзушылықтар туралы істерді қарастыруға өкілетті органдардың, лауазымды тұлғалардың түрлері.

Әкімшілік құқықбұзушылықтар туралы істер бойынша өндіріс міндеті мен тәртібі, қағидалары, ұғымы.

Әкімшілік құқықбұзушылықтар туралы істер бойынша өндіріс сатыларының негізгі ұғымы.

Әкімшілік құқықбұзушылықтар туралы істер бойынша өндіріс субъектілері.

Әкімшілік құқықбұзушылықтар туралы істер бойынша өндірістегі дәлелдеулер.
27 Тақырып Ұлттық қауіпсіздікпен басқару

Ұлттық қауіпсіздікпен басқарудың ұйымдық – құқықтық нысаны.

ҚР ұлттық қауіпсіздік туралы заңнамасы.

Ұлттық қауіпсіздіктің құқыққорғау жүйесіндегі ролі мен маңызы.

Сыртқы барлау қызметі ҚР ұлттық қауіпсіздіктің бір жүйесі ретінде.
28 Тақырып Ішкі істер саласындағы және ҚР ІІМ ішкі әскерлерін басқару

Ішкі істерді басқарудың ұйымдық-құқықтық нысандары.

ҚР ІІМ қызметінің құқықтық регламенттелуі.

Ішкі істер органдарының мемлекеттің құқық қорғау жүйесіндегі ролі мен маңызы.

Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының ішкі істер, қоғамдық тәртіп сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы өкілеттіктері.
29 Тақырып Әділетті басқару

Әділет мемлекет істерін басқарудың бір саласы ретінде. Әділет органдарының құқық қорғау функциялары.

Әділет туралы ҚР заңнамасы.

ҚР Әділет министрлігінің құқықтық және ұйымдық құрылымы.

Білім беру жүйесін ұйымдастыру ұғымы және негіздері.

Білім беруді басқарудың ұйымдық нысандары.

Тәжірибелік сабақтарының мазмұны

1 тақырып. Әкімшілік құқықтың пәні мен әдістері

Әкімшілік құқықпен реттелетін қоғамдық қатынастар түрлері. Құқықтық реттеу әдісінің жалпы сипаттамасы. Әкімшілік-құқықтық нормалар құрылымының ерекшеліктері. Әкімшілік құқықтың нормаларды қолданудың түсінігі. Әкімшіліктің құқықтың қайнар көздерінің түсінігі және жүйесі.

Әкімшілік-құқықтық қатынастардың пайда болуының, өзгертілуінің және тоқтатылуының негіздері. Жүйе түсінігі.

2 тақырып. Азаматтардың әкімшілік-құқықтық мәртебесі

Азаматтардың әкімшілік-құқықтық мәртебесі. Азаматтардың конституциялық құқықтары мен міндеттері. Азаматтардың жалпы және арнайы әкімшілік-құқықтық мәртебесі. Азаматтардың құқықтарын,бостандықтары мен міндеттерін қамтамасыз ету , қорғаудағы атқарушы органдардың рөлі мен маңызы. Жолдамалардың түрлері. Жалпы және арнайы шағымдар.

Атақарушы билік органдары туралы заңнама. Орталық және жергілікті атқарушы билік органдары. Орталық атқарушы биліктің органдарына қатысты Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттіктері. Үкіметтің құрылу тәртібі. Үкіметтің құзыреті. Үкіметтің мемлекеттік органдармен қатынасы. Олардың қызметін ұйымдасуының түсінігі,құқықтық негізі. Жергілікті атқарушы билікі органдары олардың түсінігі және қызметін жүйесі, ұйымдастыру негіздері.

Мемлекеттік қызмет қағидалары. Мемлекеттік қызметкерлердің санаттары. Мемлекеттік қызметкерлердің қызметтік құқықтары мен міндеттері.

Мемлекеттік қызметті лауазымдарын ұйымдастыру.

5 тақырып. Кәсіпорындар мен мекемелердің, ұйымдардың әкімшілік-құқықтық мәртебесі

Кәсіпорындар мен мекемлер туралы заңнама. Кәсіпорындар мен мекемлерді тіркеу тәртібі.

Құқықтық және құқықтық емес қызмет нысандары. Материалды-техникалық операцияларды жүзеге асыру. Басқару құқықтық актілерінің түрлері. Басқару актілерін жою және тоқтату тәртібі. Әкімшілік-құқықтық келісім.

Мемлекеттік басқару аясында мәжбүрлеу және сендіру. Олардың түрдері ,мәні. Жанама басқаруға әсер етуші әдістердің түрлері, мәні. Марапаттау түрлері.

Әкімшілік мәжбүрлеудің құқықтық негізі. Бақылау мен қадағалау шаралары. Құжаттарды, төл құжаттарды тексеру. Қоғамдық тамақтандыру мекемелерінің кейпін, санитарлық жағдайларын және тұлғалардың медициналық жағдайларын куәландыру. Заңға қайшы келетін әрекеттерді тоқтату. Арнайы құралдары және қаруды қолдану. Бас бостандығынан айыру жерлерінен шыққан тұлғаларға әкімшілік қадағалдау жасау.

Әкімшілік жауапкершіліктің нормативтік-құқықтық негізі. Әкімшілік құқық бұзушылықтың объектісі, объективтік жағы. Қылмыстық, тәртіптік құқық бұзушылықтан айырмашылығы. Әкімшілік жазалардың мақсаттары, түрлері. Әкімшілік жауапкершілікті жеңілдететін немесе ауырлататын мән-жайлар. Кәмелет жасына толмағандардың әкімшілік жауапкершілігі.

Әкімшілік-процессуалдық қызметтің нормативті-құқықтық негіздері.

Әкімшілік юрисдикциялық өндіріс: негізгі белгілері, қағидалары, құрылымы.

Әкімшілік үрдіс: негізгі белгілері, қағидалары , құрылымы. Әкімшілік құқық бұзушылықтар бойынша іс жүргізудің жалпы сипаттамасы. Іс жүргізу мерзімдері. Тергеуге қатысушылар. Қаулы,оның мазмұны және түрлері. Атқарушылық өндіріс.

Басқаруда заңдылық қағидасының мәні. Заңдылықты қамтамасыз ету тәсілдерінің заңнамада нормативті-құқықтық бекітілуі. Заң шығарушы билік органдарының бақылауы. Тікелей және жанама соттық бақылау. Азаматтар мен ұйымдардың қызметіне қадағалау жасауды жүзеге асыратын субъектілер. Мемлекеттік басқарудағы заңдылықты прокурорлық қадағалаудың түсінігі мен нысандары. Адам құқығы бойынша уәкілетті органның мемлекеттік басқарудағы заңдылықты қамтамасыз етудегі ролі.

Әкімшілік-құқықтық режимдердің түсінігі, түрлері. Төтенше жағдайды енгізудің, ұзартудың, тоқтатудың тәртібі. Төтенше жағдай режимі кезінде мемлекеттік органдардың құқықтық мәртебесі. Ерекше жағдай режимінің құқықтық негізі. Соғыс жағдай режимінің құқықтық негіздері. Әскери жағдай режиміндегі азаматтардың құқықтарының кепілдіктері. Мемлекеттік шекараны қорғау режимі,оның құқықтық негізгі құрамдас бөліктері:мемлекеттік шекара режимі, шекаралық режим,мемлекеттік шекарадан өткізу пунктеріндегі режим.

Өнеркәсіп, энергетика мен сауда салаларын басқаратын мемлекеттік органдар. Жоспарлауды бақылаудың ұйымдастырушылық-құқықтық жүйесі. Ауыл шаруашылығын басқаратын мемлекеттік органдар. Көліктік-коммуникациялық кешенді басқаратын мемлекеттік органдар. Табиғатты пайдалану мен табиғи ресурстарды қорғау салсындағы мемлекеттік бақылау. Қаржы саласын басқаратын мемлекеттік органдар. Қаржы-экономика аясындағы құқық бұзушылықпен күрес. Құрылыс және тұрғын үйді басқаратын мемлекеттік органдар.

Білім беру, және ғылым мекемелерін басқару. Мәдениет мекемелерінің әкімшілік-құқықтық мәртебесі. Денсаулық сақтау мекемелерінің жұмысына мемлекеттік бақылау. Фармацевтикалық өнімдерді өндіру және сату аясындағы бақылау. Азаматтардың әлеуметтік қорғау саласын басқарудың ұйымдастырушылық құқықтық нысандары. Туризм және спорт саласындағы мекемелердің әкімшілік-құқықтық мәртебесі. Көші-қонды басқарудың ұйымдастырушылық-құқықтық нысандары.

Әскери қызмет. Ішкі істер органдарындағы қызмет. Қауіпсіздікті басқарудың ұйымдастырушылық- құқықтық нысандары. Қазақстанның шетелдегі СІМ органдары. Әділетті басқарудың ұйымдастырушылық-құқықтық нысандары.

Кеден ережелерін бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілік.

Атқарушы, басқарушылық және құқық қорғау қызметінің негізгі қағидаларының ұғымы және топтастырылуы.

Объективтік басқарушылық қызметтің қағидасы ретінде.

Басқару, атқару және құқық қорғау қызметінің ұйымдастырушылық қағидаларының мазмұны.

Құқықтық реттеу әдістері. Құқықтық реттеу тәсілдері. Қоғамдық қатынастарды басқаруды әкімшілік-құқықтық реттеудің ерекшеліктері.

Әкімшілік-құқықтық нормаларды жүзеге асырудың ұғымы және нысандары (тәсілдері). Әкімшілік-құқықтық қатынастар ұғымы және олардың сипаттамасы. Әкімшілік-құқықтық қатынастардың элементтері. Әкімшілік-құқықтық қатынастарды топтастыру негіздері.

ҚР Президентінің атқарушы билік саласындағы өкілеттіктері.

ҚР Үкіметі.

ҚР атқарушы билігінің орталық басқару органдарының ұйымдық-құқықтық мәртебесі.

ҚР Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін ҚР Мемлекеттік органдары.
5 Тақырып Жеке және заңды тұлғалар

Заңды тұлға ұғымы және негізгі белгілері.

Заңды тұлғалардың түрлері мен нысандары. Мемлекеттік кәсіпорындар.

Кәсіпорындар мен мекемелердің әкімшілік-құқықтық жағдайының негіздері.

Кәсіпорындар, мекемелер және коммерциялық емес ұйымдардың түрлері.

ҚР мемлекеттік кәсіпорындарын басқару органдары.

Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорындар түрлері.

Қазыналық кәсіпорын ұғымы және тағайындалуы.

Еншілес мемлекеттік кәсіпорын. Шаруашылық серіктестік ұғымы және нысандары.
7 Тақырып Әкімшілік-құқықтық нысандар. Әкімшілік-құқықтық әдістер

Басқарудың әкімшілік әдістерінің мазмұны.

Басқарудың әкімшілік әдістері.

Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістерінің түрлері.

Әкімшілік мәжбүрлеудің мақсаттары мен негіздері.

Әкімшілік мәжбүрлеуді топтастыру.
9 Тақырып Әкімшілік-мәжбүрлеу шаралары

Әкімшілік-мәжбүрлеу шараларының өзіне тән белгілері, олардың әсер етудің басқа шараларынан айырмашылығы.

Әкімшілік-мәжбүрлей шараларының мақсаттары.
10 Тақырып Әкімшілік алдын кесу шаралары

Әкімшілік алдын кесу шараларының өзіне тән белгілері, олардың әсер етудің басқа шараларынан айырмашылығы.

Әкімшілік алдын кесу шараларын қолданудың мақсаттары мен негіздері.
12 Тақырып Әкімшілік құқық бұзушылықтар. Әкімшілік жауаптылық

Әкімшілік жауаптылықтың ұғымы мен негізгі белгілері.

Әкімшілік жауаптылықтың заңнамалық негіздері.

Әкімшілік жауаптылықтан босату.

Негізгі және қосымша әкімшілік жазаға бұйыру.

Әкімшілік жазаға бұйыру ережелері.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
21 Тақырып Басқару саласындағы заңдылық. Мемлекеттік басқаруда заңдылық пен тәртіпті қамтамасыз ету тәсілдері

Бақылаудың құрамдас бөлігі ретіндегі атқаруды тексеру және қадағалау.

Әкімшілік қадағалау.

Бақылаудың сатылары (алдын-ала, ағымдағы, соңғы).

Бақылауды жүзеге асырушы субъектілер (Президент, заң шығарушы билік органдары, атқарушы және сот билігі органдары).

ҚР Президентінің бақылаушы өкілеттіктері.

Заң шығарушы (өкілді) органдардың бақылауы.

Атқарушы билік органдарының ( жалпы, ведомстволық, ведомстоның үстінен жасалатын) бақылауы.

Сот бақылауы.
22 Тақырып Әкімшілік процесс. Әкімшілік өндіріс. Әкімшілік юрисдикция

Әкімшілік-іс жүргізуді қамтамасыз ету шаралары.

Әкімшілік-іс жүргізуді қамтамасыз ету шаралары пайдалану тәртібі.
23 Тақырып Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қарауға өкілеттілігі бар органдардың (лауазымды тұлғалардың) өкілеттіліктерінің жүйесі мен шектері

Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істердің ведомствоға қарастылығы.

Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша өндірістің қатысушылары.

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша шығарылатын қаулылар. Олардың түрлері мен орындалу тәртібі.
27 Тақырып Ұлттық қауіпсіздікті басқару

Мемлекеттік құпия ұғымы және оны қамтамасыз ететін органдар.

Мемлекеттік шекара және оны қорғау.

Мемлекеттік шекара туралы ҚР заңнамасы.

Шекаралардың түрлері.

Шекараның саяси қорғанысы.

Шекараның экономикалық қорғанысы.

Шекараның санитарлық қорғанысы.

Ішкі істер органдарының қызметі.

Ішкі істер.

Жол қауіпсіздігіне мемлекеттік бақылау.

Азаматтық жағдай актілерін тіркеу.

Нотариалдық қызметті ұйымдастыру.

Адвокатура.

Білім беру мекемелерін басқару.

Денсаулық сақтауды басқаруды ұйымдастыру ұғымы мен негіздері.

Ф СО ПГУ 7.18.2-07

Басқаруды әкімшілік-құқықтық ұйымдастырудың ұғымы, элементтері және мақсаттары. Басқаруды ұйымдастырудың әкімшілік-құқықтық негіздері.

Қазақстан құқық жұйесіндегі әкімшілік құқықтың орны.

Тік әкімшілік-құқықтық қатынастар.

Көлденең әкімшілік-құқықтық қатынастардың ұғымы мен сипаттамасы.
4 Тақырып Атқарушы билік органдары

ҚР-дағы жергілікті атқарушы органдар қызметінің құқықтық негіздері.

Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының құқықтық мәртебесі.

ҚР-дағы жергілікті өзін-өзі басқаруды ұйымдастырудың негізгі қағидалары.

Биліктің жергілікті органдарының құқықтық актілері.

Жергілікті өзін-өзі басқару органдары және мемлекеттік биліктің орталық органдарының құқық қорғау қызметінің органдарымен арақатынасы.

Қоғамдық бірлестіктер ұғымы мен түрлері. ҚР-дағы қоғамдық бірлестіктер қызметінің негіздері. Қоғамдық бірлестіктердің құрылуы мен қызмет етуінің негізгі қағидалары. ҚР-дағы қоғамдық бірлестіктердің құқықтық мәртебесі. Қоғамдық бірлестіктің Жарғысы. Қоғамдық бірлестіктің құқықтары мен міндеттері. Қоғамдық бірлестіктердің қызметін тоқтата тұру. Діни бірлестіктердің әкімшілік-құқықтық жағдайын қамтамасыз ету.

Мемлекеттік басқару актілерінің ұғымы және негізгі белгілері.

Басқарудың құқықтық актілерін топтастыру. Басқарудың құқықтық актілерінің әрекет етуі.

Басқарудың әкімшілік-құқықтық актілерін қабылдау тәртібі.

Мемлекеттік басқарудың құқықтық актілеріне қойылатын талаптар.
8 Тақырып Әкімшілік мәжбүрлеу

Құқық қорғау органдарының қызметінде қолданылатын әкімшілік мәжбүрлеу шараларының түрлері.

Әкімшілік-ескерту шараларының түрлері.

Құқық қорғау органдары қолданатын әкімшілік-ескерту сипатындағы шаралар, оларды қолдану тәртібі.
10 Тақырып Әкімшілік алдын кесу шаралары

Құқық қорғау органдары қолданатын алдын кесу шаралары және оларды пайдалану тәртібі.

Әкімшілік жауаптылықтың заңи жауаптылықтың басқа түрлерінен айырмашылығы.