Дене шынықтыру мен спортты дамытудың SWOT-сараптамасы

2.1.2.6.2. Дене тәрбиесі мен спорттың өзекті мәселелері

- спорттық базалардың материалдық-техникалық қамтамасыздандырылуының әлсіз болуы

- ауылдық өңірлерде спорттық құрылғылар мен нысандардың тапшылығы;

- кәсіби білікті мамандардың – ауылды өңірлерде спорт әдіскерлерінің, спорттық нысандардың техникалық эксплуатациясына жауапты мамандардың жетіспеушілігі.

Қарағанды облысы белсенді, экологиялық, спорттық, жағажайлық, мәдени-танымдық және тарихи туризмді дамыту бойынша болашағы бар аймақ. Оған тиімді географиялық орналасуы. Қарағанды маңызды көлік жолдары торабында орналасқандығы, табиғат, өсімдік және жануарлар әлемінің байлығы; сауықтыру орындары ықпал етеді теңдессіз архитектуралық-тарихи ескерткіштер – кесенелер, палеолит пен неолит кезеңінің ескерткіштері бар.

2014 жылы облыста «ҚР туризм индустриясының басым бағыттарын дамытудың 2010-2014 жылдарға арналған республикалық бағдарламасын жүзеге асыру аяқталды.

Қазір саланың дамуы ҚР Үкіметінің 19 мамыр 2014 жыла № 508 қаулысымен бекітілген «ҚР туризм саласын 2020 жылға дейінгі дамыту Концепциясына» негізделген.

Өңірге келіп-кетушілердің саны орналастыру мекемелерінің есебімен анықталады, соңғы 3 жылда бұл көрсеткіш 1,2 есеге өскен. Мұндай мекемелердің қызмет көрсеткен азаматтар саны 2015 жылдың қаңтар-маусым айларында 115491 адамды құраған, бұл 2014 жылдың дәл осындай кезеңімен салыстырғанда 6,8% артық. 2014 жылы қызмет көрсетумен қамтылғандардың үлесі 2013 жылмен салыстырғанда 21,4% көп болып, 260918 адамға жеткен.

2015 жылдың қаңтар-маусым айларында ішкі туризм бойынша өңірге келушілердің саны 2014 жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 8,9% артып, 108542 адамды құраған.

Сыртқы бойынша келгендердің саны 2014 жылы 17832 адамды құрап, 2013 жылмен салыстырғанда, 12 % артық болып отыр. 2015 жылдың I жартыжылдығында сыртқы туризм бойынша қызмет көрсетілгендердің саны 2014 жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 17,9% төмендегені байқалады. Бұл негізгі туристік нысандар орналасқан Қарқаралы, Бұхар-Жырау, Ұлытау көлік жолдарының көктемгі селге байланысты жабылып қалуымен байланысты болып отыр.

2015 жылдың қаңтар-маусым айларында мекенжаймен қамтамасыз етуді ұйымдастыру қызметін 199 орналастыру мекемесі көрсетіп, 2013 жылдың көрсеткішінің 112,4% құраған: 121 әртүрлі деңгейдегі қонақ үйлер, 2 мотель, 8 демалыс орны, 17 пансионат, 10 балалар лагері, 2 туристік база және басқа да нысандар. 2014 жылы орналастыру мекемелерінің саны 2013 жылмен салыстырғанда 10,3% өсіп, 182-ні құраса, 2013 жылы 165 мекеме, өсім пайызы 2012 жылмен салыстырғанда 11,5%.

Қонақтарды орналастыру бойынша көрсетілген қызметтер көлемі 2015 жылдың бірінші жарты жылдығында 2014 жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 12,4% өсіп, 1580,7 млн. тг пайда әкелген. 2014 жылы қонақтарды орналастыру бойынша көрсетілген қызметтер көлемі 3399,1 млн.теңгеге бағаланған, бұл 2013 жылмен салыстырғанда 17,8% артық. 2013 жылғы сәйкес табыс мөлшері 2884,6 млн. теңге, 2012 жылмен салыстырғанда өсім 6,6%.

Үш жылда қызметтер көлемі 692,6 млн. теңгеге немесе 1,3 есе өсті.

Ұсынылып отырған тәуліктік төсектер арагідік орналасқан I жартыжылдықта 2015 жылы ол 279 378 құрады ол 2014 жылдың тиісті мерзімімен салыстырғанда 1,6% артық . 2014 жылы ұсынылған тәуліктік тқсек саны 659 438 немесе 29,9% 2013 жылы (507556 туәліктік төсек болған).

Орналастыру орындарының толуын ата кету керек. 2014 жылы облыс бойынша орынның толуы көрсеткіші 29,7% болды, ол 2013 жылғымен салыстырғанда (12,2%) артықтығы 17,5 пайызды құрап отыр. 2015 жылы қаңтар шілде айында орынның толу пайызы 26,2% болды ол өткен жылғыдан 6,2 пайызы төмен болып отыр 2013 жылы. Төмендеуіне қарамастан аталған көрсеткіш орташа республикалық көрсеткіштен жоғары және елдің алдыңғы қатарлы орындарынан жоғары болып отыр: орынның толу Ақмола, Алматы, Шығыс Қазақстан және Астана Алматы қалаларында.

Кесте 39.

2011-2014 жж. туризм дамуы көрсеткіштерінің динамикасы

Ол ішкі туризм бойынша келушілер санының артуын көрсетіп отыр, алайда шетелдік туристер үшін облыс әлі де болсын тартымды емес.

Туризм саны артқын аймақ қарағанды, Қарқаралы, Ұлытау, және Ақтоғай болып отыр. сонымен қатар Балқаш маңы. Қарағанды қаласы іскери, мәдени танымдылық, спорттық туризм орталығы болып табылады. Осы жерде туристік ұйымның көп мекемелері орналасқан. Бүгінгі күні қалада әр түрлі санаттағы қонақүйді салу мен қайта өңдеу бойынша бірнеше жоба жүзеге асырылып жатыр.

Ұлытау ауданы тарихи, қажылық сонымен қатар экологиялық және этно туризімге өте қолайлы.

Негізгі ресурстары – Ұлытау тауы, тарихи және мәдени ескерткіштер ( ауданда 700 артық ескерткіш бар, 282 тарихи мәдени картаға енгізілген және «Ұлытау» мұражайы картасына енгізілген (Жошы хан мазары, Алаша хан мазары, ертедегі Басқамыр қаласы және т.б.).

Қарқаралы ауданы рекреациондық демалыс, туризм инфрақұрылымы орталығы : 1 туристік фирма, 3 қонақүй бар. 

Балқаш маңы (Балқаш қаласы, Приозерск және и Ақтоғай ауданы) өзен көлдері, Балқаш көлі, тау сілемдері Бектауата, Қызылсарай туристік орындары бар.

Онда Балқаш көлі маңында жағажай туизмі дамыған сонымен қатар Ақтоғай ауданында экологиялық туризм таулы орманды Қызылсарай табиғиты тамаша орындардағы туризм түрлерін дамытуға қоллайлы.

Сонымен қатар туризм саласының дамымауы оның мерзімдік, шектелген сипатынан көрініп отыр.

Облыс әлі де болсын шетел туристері үшін қажетті тартымдылыққа жеткен жоқ. Облстың туристік өнімі бәсекелестігі жағынан артта қалып отыр сонымен қатар қолжетімділігі мен туристік сервис қызметі жағынан артты қалып отыр.

Орналасқан орындардағы материалдық база атап айтқанда қонақүй, пансионат, демалыс үйі және базалар сонымен қатар санаторлық-курорттық мекемелер тозып кеткенг. Көптеген қонақүйлерде қызмет ұсынулары көлем аз болғандықтан олар халықаралық талаптарға сәйкес келмейді.

Соған қарамастан облыста қолайлы орналасу орны іздеу және қолданыстағы базаны модернизациялау бойынша салу бойынша жобаларды тағдау жұмыстары жүргізіліп жатыр.

Туризм үшін тиісті инфроқұрылым жеке инвестицияны тарту аясында және мемлекеттік «Бизнестің жол картасы - 2020» бизнесті дамыту мен қолдаудың ьірегей бағдарламасы аясында жүргізіледі. Аталған бағдарлама бойынша 12 жоба қолдау алды, оның ішінде 5 - 2015 жылы қолдау тауып отыр.

Сонымен қоса облыста көліктік инфрақұрылымды дамыту бойынша шаралар қолданылып жатыр, жергілікті турис демалыс орындарының сервис деңгейін арттыру және қарағанды облысының туристік имиджін қалыптастыру үшін, аймақтағы туристік өнімді қолдау мен өзара тиімді серіктестік байланысты арттыру үшін жұмыстар жүргізіліп жатыр.

Осы мақсатта Қарағанды облысы қазақстандық және халықаралық туристік шараларға белсенді түрде қатысып отыр. Облыстың туристік имиджін қалыптастыру үшін туризм бойынша ішкі туризм бойынша облыстық имидж шаралары өткізіледі туристік көрмелерге қатысады, жәрмеңкелер мен жарнамалық ақпараттық турларға қатысады, республикалық бұқаралық ақпараттық құралдары үшін ақпараттық турлар өткізіліп тұрады.