Өңіраралық ынтымақтастықтағы өңірдегі мәселелер

Өңіраралық ынтымақтастықтағы өңірдегі мәселелер

Бәсекелестікті дамыту

Шағын және орта бизнес жоғары қарқынмен дамуда, белсенді шағын кәсіпкерлік субъектілерінің саны 2010 жылы – 31938 бірлікті, 2011 жылы – 39916 бірлікті, 2012 жылы – 38582 бірлікті, 2013 жылы – 43658 бірлікті, 2014 жылы – 45713 бірлікті құрады.

2011 жылы 950 орынға мейрамханалар, 1055 орынға кафе, 100 орынға асхана, 300 сауда орнына жабылған нарықтар мен павильондар, 44 сауда орнына ашық нарықтар, 308 кв. метрге супермаркеттер және 5979 кв. метрге сауда алаңдары ашылды.

2012 жылы облыста 18899 орындық 38 базар тіркелді, оның ішінде қалалық жерде – 14 базар, ауылдық жерде – 24. Түрлері бойынша базарлар: жабылған – 11 бірлік; шағын базарлар – 11 бірлік; құрама – 16 бірлік; тауар түрі бойынша: азық-түлік базарлары – 2 бірлік; азық-түлік емес – 2 бірлік; арнайы мамандандырылған – 8 бірлік; 26 – әмбебап болып бөлінген. 184 дүңгіршек, 4295 шатырлар мен контейнерлер пайдалануға берілген және қайта жөнделген.

2013 жылы – 18842 сауда орындық 42 базар (қалалық жерде 16 базар, ауылдық – 26) тіркелген.

Түрлері бойынша базарлар: жабылған – 13 бірлік; тауар түрі бойынша: азық-түлік базарлары – 4 бірлік; азық-түлік емес – 3; арнайы мамандандырылған – 10; 25 – әмбебап болып бөлінген. 1356 дүңгіршек, 5238 шатырлар мен контейнерлер пайдалануға берілген және қайта жөнделген.

2014 жылы облыста 18008 сауда орындық 40 базар тіркелген. Қалалық жерде тіркелгені 24, ауылдық жерде – 16.

Облыста жабық түрдегі базар 12 бірлік, құрама – 14 бірлік, шағын – 14 бірлік, тауарлық мамандандыру бойынша азық-түлік - 4 бірлік, азық-түлік емес – 5 бірлік, арнаулы – 11 бірлік, әмбебап – 20 бірлік.

2014 жылы 1370 павильон, 6326 дүңгіршек, шатыр мен и контейнер енгізіліп, қайта құрылды.

Облыста негізгі азық-түлік тауарларының түрлеріне бағаның өсуіне жол бермеу бойынша тиісті шаралар қолдануда. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітілген әлеуметтік-маңызы бар азық-түлік тауарларының 33 түрі бойынша тұрақты түрде мониторинг жүргізіледі. Азық-түлік тауарлары мен олардың қоймаларда қалған қалдықтарының қорының апталық мониторингін жүргізу іске асырылуда. Көтерме және бөлшек сауда жасайтын кәсіпорындармен азық-түлік және азық-түлікке жатпайтын тауарлардың бағаларын негізсіз көтеруді болдырмау жөніндегі жұмыстар жүргізілуде.

Азық-түлік нарығы мен жанар-жағар май нарығындағы жағдайды реттеу жөнінде облыстық штаб құрылды және ол жұмыс істеуде. Осындай штабтар Тараз қаласы мен облыстың аудандарында да құрылған.

Облыстың ішкі нарығын жеміс-көкөніс өнімдерімен толтыру мақсатында облысқа Ресейден, Қырғызстаннан, Өзбекстаннан, Қытайдан және көршілес Оңтүстік Қазақстан облысынан жеміс-көкөніс өнімдері (картоп, пияз, қырыққабат, сәбіз, қызылша, қызанақ, қияр, жемістер, цитрустық өнімдер) әкелінуде. Жергілікті ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге базар аумағынан тегін және жеңілдікпен сауда орындары беріледі, дөңгелекте және жол бойында сауда жасау ұйымдастырылуда, ауыл шаруашылығы өнімдерінің жәрмеңкесі тұрақты түрде өткізіліп тұрады, арнайы белгіленген орындарда өз өнімдерін сатуға рұқсат берілген.

Қала мен аудан әкімдіктерімен апта сайын төмен бағамен бойынша ауылшаруашылығы өнімдерінің жәрмеңкелері өткізіледі.

Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы бәсекелестікті дамыту мәселелерін түсіндіру, әкімшілік кедергілерді қысқарту мақсатында бизнес және «Атамекен» қоғамы өкілдерінің қатысуымен дөңгелек үстелдер өткізілуде. Облыстық және аудандық газет беттерінде осы тақырыптағы материалдар жарық көруде.

Шағын және орта бизнес субъектілерінің қызметіндегі әкімшілік кедергілерді төмендету мақсатында облыста Жамбыл облысы әкімдігінің жанында рұқсат беру жүйесін оңтайландыру жөніндегі Сараптау кеңесі (консультациялық-кеңесші орган) жұмыс істейді.

Бәсекелестік жағдайды бағалау мақсатында 2011 жылы тиісті тауар нарықтарында отын – энергетика кешені, сауда және өнеркәсіп саласында 35 талдау жүргізілді. Талдау нәтижесінде 24 нарық жоғары шоғырланған, 4 – орташа, 2 төмен, 5 шоғырланбаған болып анықталды.

2012 жылы 24 талдау нәтижесінде 21 нарық жоғары шоғырланған, 2 нарық – аз шоғырланған, 1- шоғырланбаған деп анықталды.

2013 жылы 21 талдау жүргізілген, нәтижесінде 9 нарық жоғары шоғырланған, 2 нарық- орташа шоғырланған, 1 нарық – аз шоғырланған, 1- шоғырланбаған деп анықталды.

2014 жылы 19 талдау нәтижесінде – 10 нарық жоғары шоғырланған, 1 – нарық - орташа шоғырланған, 1 нарық – аз шоғырланған, 7 – шоғырланбаған деп анықталды.

Талдау нәтижелері экономиканың бірқатар сегменттерінде бәсекелестіктің жеткіліксіз дамығанын көрсетеді. Сонымен, Жамбыл облысындағы дәрі - дәрмекті көтерме сату, интернетке қол жеткізу қызметі нарықтарының шоғырланудың жоғарылығымен және бәсекелестіктің дамымағандығымен сипатталады.

Инновациялар мен инвестициялар

Инвестициялар

Инвестиция көлемі бойынша бастапқы шарттары ұқсас облыстармен (Алматы, Павлодар және Оңтүстік Қазақстан облыстары) инвестиция тарту көлемінің 2003 жылғы динамикасын талдау көрсеткендей, 2003 жылдан 2009 жылға дейін ҚР өзге өңірлерінде инвестициялар көлемі үнемі артып отырған, ал біздің облысымызда оның төмендеуі де тіркелген. Нәтижесінде Жамбыл облысындағы инвестиция тарту көлемі 6,8 есеге артса, салыстырмалы өңірлерде 4,9 – 10 есеге артқан. 2008 жылы Жамбыл облысында инвестициялар көлемі Қытайға магистралды газ құбыры құрылысына тартылған 66 млрд. теңге (53%) шетел инвестициялары, сондай-ақ құрылыс материалдары, аграрлық-өнеркәсіптік өнімдер мен металлургия өндіріс салаларындағы жаңа жобаларға жұмсалған инвестициялар есебінен күрт өскен. 2008 жылғы инвестициялардың 10%-ы республикалық бюджеттен, 5%-ы – жергілікті бюджеттен, 32%-ы - өз және қарызға алынған, 53%-ы шетел қаржыларының есебінен қаржыландырылды.

2009 жылы негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемі 222,8 млрд. теңгені құрады, бұл 2008 жылғы деңгейден 71,5%-ға артық. Бюджет қаржыларының есебінен 7,7% инвестициялар (республикалық - 5,4%, жергілікті – 2,3%), өз қаржылары мен заемдық капиталдар – 15,6%, шетелдік капиталдарды тарту – 76,7%.

2010 жылғы негізгі капиталға салынған инвестициялар 146,8 млрд. теңгені құрады, бұл 2009 жылмен салыстырғанда облыс аумағында салынған Қытайға магистралды транзит газ құбыры құрылысына тартылған шетелдік инвестициялардың 4 еседен көп азайғаны есебінен 36,5% төмен.

Бюджеттік қаражат есебінен 15,1% инвестициялар қаржыландырылған, өз және қарызға алынған қаражаттардан – 47,8% және шетелдік капиталдан – 37,1%.

2011 жылы негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемі 2010 жылмен салыстырғанда 30,9% (106,6 млрд. теңге) төмендеген. Бұл жалпы салынған капитал көлемінде үлесі 7%-дан артық құрайтын облыстағы тау кен шығаратын саладағы геология барлау жұмыстарына және газ тасымалдауды дамытуға бағытталған тікелей шетелдік инвестициялардың 7,3 есеге қысқаруынан болды. Сонымен, 2011 жылы халық санына шаққандағы тартылған инвестициялар көлемі 104-ке жуық мың теңгені құрады (халық санына шаққандағы орташа қазақстандық деңгейі - 299 мың теңге) немесе 2009 жылдан 2 есе аз.

2012 жылы инвестициялардың жалпы көлемі 152,4 млрд. теңгені құрады, бұл 2011 жылмен салыстырғанда 34,8%-ға артық. Инвестициялар білім, денсаулық сақтау, спорт, инженерлік-коммуникациялықинфрақұрылым, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық нысандар құрылысына тартылған бюджеттік қаражаттар есебінен өскен (өткен жылғы денгейден 29,6%-ға артық). «Батыс Еуропа - Батыс Қытай» автомобиль жолының құрылысын қаржыландыруға тартылған қаржы көлемінің (45,2 млрд. теңге) өсуіне байланысты қарызға алынған инвестиялар көлемі 61,3%-ға өсіп, 55 млрд. теңгені және инвестицияның жалпы көлеміндегі үлесі 36,1%-ды құрады. 2011 жылмен салыстырғанда шаруашылық субъектілерінің өз және халықтың қаражаттары 1,5 есеге өсіп, 48 млрд. теңгені құрады.

2013 жылы негізгі капиталға салынған инвестициялардың жалпы көлемі 248,8 млрд. теңгені құрады, бұл 2012 жылмен салыстырғанда 55,9%-ға артық.

Бюджеттік инвестициялар көлемі 44,5 млрд. теңгені құрады, немесе өткен жылдың тиісті кезеңінен 10,0%-ға кем. Инвестицияның жалпы көлеміндегі бюджеттік салымдардың үлесі 17,9%-ды құрады.

Қарызға алынған инвестиция көлемі 2,8 млрд. теңгені құрады, инвестициялар жалпы көлеміндегі үлесі 1,1%.

Шаруашылық субъектілерінің өз қаражаттары және халықтың қаражаты инвестициялардың жалпы көлемінде 15,1%-ды құрайды. 2012 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда бұл көрсеткіш 21,7%-ға төмендеп, 37,6 млрд. теңгені құрады.

2014 жылы негізгі капиталға салынған инвестициялардың жалпы көлемі 206,8 млрд. теңгені құрап, 2013 жылдың деңгейіне жетпей отыр (НКИ – 80,6%). Бұл «Қазақстан – Қытай» магистралды газ құбырының және «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автобанының құрылысына салынған инвестиция көлемінің қысқаруына байланысты болып отыр.

Бюджеттік инвестициялар 47,4 млрд. теңгені құрап, 15,9%-ға артты. Инвестициялардың жалпы көлеміндегі бюджеттік инвестициялардың үлесі 23,8%-ды құрады.

Өзіндік қаражаттар көлемі 55,6 млрд. теңгені құрап, 42,2%-ға артты. Инвестициялардың жалпы көлеміндегі үлесі 26,7% құрайды.

Банктерден несиелер және басқа да қарызға алынған қаражаттар жалпы инвестициялар көлемінде 50,6%-ды немесе 105,5 млрд. теңгені құрайды.

2014 жылдың қорытындысы «Жалпы өңірлік өнімдегі негізгі капиталға инвестиция үлесі» бойынша нысаналы индикаторға қол жетпеді, бұл «Қазақстан – Қытай» және «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» магистралды газқұбыры құрылысына салымдардың қысқаруынан инвестиция көлемінің қысқаруына байланысты (НКИ 2013 жылғы деңгейге – 80,6%).

- жеке инвестициялар үшін жобалардың тартымсыздығы

Облыстың ғылыми-технологиялық саясаты инновациялық процестерді белсендендіруге, жаңа технологиялық тәртіп енгізуге, өңдеу өнеркәсібінде жаңа белестерді игеруге, ғылыми ізденістер жүргізу үшін материалдық базаны нығайтуға, ғылыми-технологиялық әлеуетті дамытуға, ғылым мен өндіріс арасындағы алшақтықты жақындатуға, инновациялық қызметті ынталандыруға, халықаралық стандарттарды енгізуге бағытталған.

2009 жылдың қорытындысы бойынша кәсіпорындардың инновациялық белсенділігі 4,4% құрады (2008 жылы – 6,0%). Инновациялық өнімнің көлемі 2008 жылмен салыстырғанда 3,5 есеге төмендеген және 2190,4 млн.теңгені құрған, 382,5 млн.теңге сомасында инновациялық қызмет көрсетілген. 2009 жылы статистика бойынша облыста 13 инновациялық-белсенді кәсіпорындар бар. Жаңа технологияларды, құрал-жабдықтарды, материалдарды, ғылыми-зерттеу қызметті енгізу, ғылыми-зерттеу бағдарламаларына қатысу олардың қызметінің негізгі түрлері болып саналады.

2010 жылы кәсіпорындардың инновациялық белсенділігі 7,8%-ды құрайды және республика өңірлері арасында ең жоғарғы көрсеткіш болып табылады, 2011 жылы – 10,2%.

2012 жылы инновациялық өнімнің көлемі 2011 жылмен салыстырғанда 70,5%-ға өсіп, 19181,2 млн.теңгені құрады, 841,3 млн.теңгеге инновациялық қызметті көрсетілді. Кәсіпорындардың инновациялық қызметінің аяқталған инновацияның технологиясы бар негізгі түрлері жаңа технологияларды енгізу, жабдықтауды, материалдарды - 68%, ғылыми-зерттеу қызметін - 12%, инновациянын басқа түрлерін - 14% енгізу болып табылады.

Инновациялық өнім көлемі 2013 жылы 2012 жылмен салыстырғанда 12,1 %-ға артып, 21495,7 млн теңгені құрады, инновациялық сипаттағы қызметтер 1188,5 млн. теңге көлемінде сақталды.

Талдау кезеңі бойынша өнімдік және үдерістік инновацияларға жұмсалған жалпы шығындар 16901 млн. теңгені құрады. Сонымен қатар, кәсіпорындардың өзіндік қаражатынан жұмсалған шығындар көлемі 9962,2 млн. теңгені құрады, яғни инновациялық қызметті жүзеге асыруға жұмсалған шығындардың 59% құрайды.

Инновацияның барлық түрі бойынша инновация саласындағы белсенділік деңгейінің ең жоғарғы көрсеткіші ірі кәсіпорындар арасында байқалып, 14,9% құрады. Азық-түлік, үдерістік, ұйымдық және маркетингтік инновациялар бойынша кәсіпорындардың инновациялық белсенділігі 10,2%-ды, азық-түлік және үдерістік инновациялар бойынша - 4,3% құрайды.

2014 жылдың қорытындысы бойынша облыстың 808 кәсіпорындарының инновациялық қызметіне статистикалық байқау жүргізілді, онын ішінде 98 кәсіпорын (2013 жылы – 75 кәсіпорын) инновацияларға ие болды. Инновациялық белсенділік 12,2% құрады.

Инновациялық өнім көлемі 2013 жылмен салыстырғанда 17,4 %-ға артып, 25250,3 млн. теңгені құрады. Экспортқа шығарылған инновациялық өнім 5995,1 млн. теңгені құрады.

Облыстың жоғары оқу орындарындарында, оның ішінде М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінде, Тараз инновациялық-гуманитарлық университетінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын дамыту қолданбалы ғылым мен өндірісті біріктіруге, ЖОО-ның ғылымын экономикалық және әлеуметтік прогресті қамтамасыз етуге бағытталған зерттеулерге қайта бағыттауға, ғылымға сыйымды технологиялар енгізуге бағытталған. Аграрлық ғылым Қазақ су шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтымен («ҚазСШҒЗИ» ЖШС), Жамбыл облыстық тәжірибелік ауыл шаруашылығы және облыстық ветеринарлық станцияларымен, Меркі жеміс-жидек шаруашылығымен ұсынылады, олар республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорын түрінде жұмыс істейді. Облыс кәсіпорындарының 6 – ауыл шаруашылығы дақылдарының асыл тұқымдарын өндірумен, 89 – асыл тұқымды мал шаруашылығымен, қой, шошқа, жылқы, түйе шаруашылығымен, 1 – жеміс-жидек дақылдарын отырғызуда сақтаумен және қамтамасыз етумен айналысады.

«Академик К.И. Скрябин атындағы Жамбылдық ветеринарлық ғылыми-зерттеу станциясы» ӨМҚК тиімділігі жағынан практикада қоладынылып жүрген импорттық аналогтарынан кем түспейтін және арзандылығымен ерекшеленетін бірқатар жаңа антигельминттік құралдарды ұсынды. «Облыстық тәжірибелік станциясы» жоғары сапалы тұқымды өндіру мен іске асырумен айналысады.

ҮИИД бағдарламасының шеңберінде инновациялық құрылымы бар, пайдалануға берілетін өндірістерге ерекше көңіл бөлінуде. Бұл цемент зауыты («Мыңарал Тас компани» ЖШС), онда цементті құрғақ әдіспен өндіру игерілген. Сонымен қатар, онда шикізат өңдеуден, оны тұтынушыларға дайын өнім ретінде жеткізуге дейін өндірістің толық циклі жалға қойылған. Басқа да Ақбақай кластері («АК Алтыналмас» АҚ) маңызды жобасын пайдалануға беру кенорындардың өндірісін «Доре» қойыртпасында жаңа инновациялық технология бойынша жылына 2,8 тонна алтын балқыта отырып, он есеге ұлғайтады. Кең спектрлі пайдаланылатын жарық диодты шамдар зауытында («Энерджи Тараз» ЖШС) - ауыспалы технологияларды пайдалану электр қуатын пайдалануды 70%ға үнемдейді. Жоғары сапалы жүннен тоқыма тоқуға арналған шикізат – ТОПС-ты өндіру бойынша Қазақстан бойынша бір ғана кәсіпорын («Фабрика ПОШ Тараз» ЖШС) Италиядан зертхналық зерттеуден өтіп, осы өнімді өндірушілердің әлемдік тізіміне енгізілді. «Жасулан и К» ЖШС жобасы бойынша жарық беретін пленканы пайдаланумен қатар өндірістік негізде гүлдерді өсіруде жаңа технологиялар пайдаланылды.

• 
  тек кейбір кәсіпорындардың ғана, тәуекелге бара отырып, жеке қаражаттарын өндірісті жаңарту және технологиялық инновацияны енгізу үшін жұмсауға мумкіншілігі бар;
  
• 
  білікті мамандардың болмауы, оларды қайта оқыту және біліктілігін арттыруға қосымша шығындарды талап етеді.
  

Жергілікті тауар өндірушілерді қолдау мақсатында Үкімет қабылдаған дағдарысқа қарсы шаралар шеңберінде жергілікті атқарушы органдардың негізгі міндеті тауар, жұмыс пен қызметтерді сатып алуда жергілікті үлесті арттыруға ықпал ету болып табылады.

2010 жылы қазақстандық үлесті арттыру жөніндегі жұмыстар жалғасты. Жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын облыстың мемлекеттік мекемелері мен кәсіпорындары 2010 жылы жалпы сомасы 20,4 млрд. теңгеге 27347 тауарларды (жұмыс пен қызмет көрсету) мемлекеттік сатып алуларды жүргізді, мұнда жергілікті үлес тауарларды сатып алуда 80,5%, жұмыс пен қызмет көрсетуді – 93,9%.

2011 жылы жергілікті үлестің және «NADLoC» АҚ тиісті мәліметтерінің айсайынғы мониторингісіне жататын кәсіпорындардың есепті мәліметтері бойынша жүйе құрушы кәсіпорындардың сатып алу көлемі 31,3 млрд. теңгені құрады, оның ішінде отандық тауар өндірушілерде – 15,9 млрд. теңге, жергілікті үлес 50,7% құрады. 23,7 млрд. теңгеге (37,7%) тауарлар сатып алынды, 1,7 млрд. теңгеге (99,6%) жұмыстар, 5,9 млрд. теңгеге (88,5%) қызметтер орындалған.

Жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын облыстың мемлекеттік мекемелері мен кәсіпорындары жалпы 43,2 млрд. теңге сомасында 18487 тауарларды (жұмыс пен қызмет көрсету) мемлекеттік сатып алуларды жүргізді, мұнда жергілікті үлес 81%, оның ішінде тауарларды сатып алуда – 71,3%, жұмыс пен қызмет көрсетуде – 89,7%.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 шілдедегі «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 20 наурыздағы №366 қаулысына өзгерістер енгізу туралы» №745 қаулысына сәйкес 2011 жылдың 1 тамызынан бастап мониторингке келесі кәсіпорындар жатады: «Тараз металлургия зауыты» ЖШС, «Қант» АҚ, «Жамбылгипс» АҚ, «ТаразКожОбувь» ЖШС.

2012 жылы 4 жүйе құрушы кәсіпорын бойынша жалпы сатып алу көлемі 1452,0 млн. теңгені құрады, оның ішінде отандық өнім өндірушілерден – 950,4 млн. теңге, жергілікті қамтудың үлесі 65,5 % құрап отыр. 834,4 млн. теңгеге тауар сатып алынды (41,9%), 617,6 млн. теңгеге қызмет көрсетілді (97,3%).

Жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын мекемелер тарапынан (жұмыстар мен қызмет көрсетуді) 2012 жылы 65,3 млрд. теңгені құрайтын 22, 7 мың мемлекеттік сатып алу жүргізілді, ондағы жергілікті үлесі 82,9%-ды құрады, оның ішінде тауар сатып алуда 72,0%-ды, жұмыстар мен қызметтерде 91,2 %-ды құраған.

Мемлекеттік мекемелер мен жүйе құраушы кәсіпорындарда тауарларды, қызметтерді және жұмыстарды сатып алудағы жергілікті үлес 78,1%-ды құрады.

Астана қаласында өткен «Қазақстандық қамту - 2012» форумында облысымыздың 10 кәсіпорны қатысты («Казфосфат» ЖШС, «ТМЗ» ЖШС, «Мынарал Тас Компани» ЖШС, «Энерджи» ЖШС, «ТаразКожОбувь» ЖШС, «Жасулан-Флора» ЖШС, «Запчасть» АҚ, «ТҚЗ» ЖШС, «Ырыс Бахыт» ЖШС, «Супер Фарм» ЖШС).

«Тауарларды сатып алу, жұмыс және қызмет көрсетудегі қазақстандық үлесті дамытуға мониторинг жасауға жататын мекемелердің тізімін бекіту туралы» 2009 жылғы 20 наурыздағы ҚР Үкіметінің №366 Қаулысына өзгерістер енгізу туралы, ҚР Үкіметінің 2013 жылғы 30 мамырдағы №554 қаулысына сәйкес, тауарларды сатып алу, жұмыс және қызмет көрсетудегі қазақстандық қамтуды дамытуды мониторингілеуге жататын мекемелердің тізімі бекітілді. Жамбыл облысы бойынша келесі тізім анықталды. «Тараз металлургиялық зауыты» ЖШС, «Жамбылгипс» АҚ, «ТаразКожОбувь» ЖШС, «Та-Мак» ЖШС және «Фабрика ПОШ-Тараз» ЖШС.

2013 жылы 5 жүйе құрушы кәсіпорын бойынша жалпы сатып алу көлемі 1 572,0 млн. теңгені құрады, қазақстандық қамтудың үлесі 58,9% құрап отыр. Тауарларды сатып алудағы жергілікті қамту үлесі – 45,3%, қызметтер мен жұмыстар 100%;

2013 жылы жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын мекемелер тарапынан (жұмыстар мен қызмет көрсету) 74761,3 млн. теңгені құрайтын 56,1 мың мемлекеттік сатып алу жүргізілді, ондағы жергілікті үлесі (90,1%) пайызды құрады, оның ішінде тауар сатып алуда 81,1%-ды, жұмыстар мен қызметтерде 92,5%-ды құраған.

2013 жылдың қорытындысы бойынша мемлекеттік мекемелер мен жүйе құраушы кәсіпорындардың сатып алуларындағы жергілікті үлес 79,7% құрап отыр.

2014 жылы жүйе құраушы кәсіпорындар бойынша сатып алу көлемі 1877,8 млн. теңгені құрады, ондағы жергілікті қамту үлесі 65,7%, оның ішінде тауарларды сатып алудағы жергілікті қамту үлесі – 58,3%, қызметтер мен жұмыстарды сатып алу – 100%.

Осы кезеңде жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын мекемелер мен кәсіпорындардың жалпы жұмыстар мен қызмет көрсетуді сатып алу көлемі 8854,5 млн. теңгені құрады. Жалпы жергілікті қамту үлесі 79,9%-ды, оның ішінде тауарларды сатып алуда - 66,6%, жұмыстар мен қызметтерді сатып алуда - 89,3 %-ды құрады.

2014 жылдың қорытындысы бойынша мемлекеттік мекемелер мен жүйе құраушы кәсіпорындардың сатып алуларындағы жергілікті қамту үлесі 77,4%-ды құрады.

СТ-KZ сертификатын беру міндеттерін облыстық сауда-өнеркәсіп палатасына (2012 жылдың 1 қаңтары) берілуіне байланысты аталған сертификатты беру рәсімі жеңілдетілді, осының арқасында сертификатты алған кәсіпорындар саны және сәйкесінше өз өнімдеріндегі қазақстандық қамту үлесі артты.

Отандық тауар өндірушілерді қолдау үшін облыс әкімдігінің кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық дамыту басқармасымен нақты жұмыстар атқарылуда.

- жүйе құраушы кәсіпорындарда қазақстандық қамту үлесін арттыру жөнінде егжей-тегжейлі жоспар әзірленіп, ол бойынша ҚР ИДМ тоқсан сайын атқарылған жұмыстар туралы есеп беріледі;

• 
  облысымыздағы отандық тауар өндірушілердің каталогы жасалып, ол республикамыздың басқа аймақтарына, «NADLoC» АҚ-на, ірі компаниялар мен кәсіпорындарға жолданды. Каталог КИИДБ сайтына орналастырылған, үнемі жаңартылып және толықтырылып тұрады;
  
• 
  ірі кәсіпорындардың шағын және орта бизнес өкілдерінің қатысуымен мүмкіндігінше семинарлар, көрмелер, кездесулер ұйымдастыру;
  

• 
  облыс кәсіпорындарын жыл сайын өткізілетін «Қазақстандық қамту» республикалық форумына қатысуын қамтамасыз ету;
  
• 
  облыстың моноқалаларында Әріптестік бағдарламасын дамыту.
  

Әлемдік қаржылық дағдарыстың салдары, тұрақты дамуға жету үшін шағын және орта кәсіпкерлікті мақсатты дамыту қажет екендігін көрсетті.

ШОБ субъектілерінің өнім көлемін арттыру және өткеру нарғын кеңейту мақсатында ұлттық компаниялар тарапынан жергілікті өнім өндірушілерден тапсырыстар көлемін ұлғайту жөнінде жұмыстар атқарылуда. Осы тұста нақты шаралардың бірі ірі жүйе құраушы компаниялардың маңында шағын және орта бизнесті дамыту болып (Әріптестік бағдарламасы) табылады.

Қазақстан Республикасы Президентінің Әріптестік бағдарламаны дамыту бойынша кәсіпкерлікті қолдау және дамыту жөнінде тапсырмасын орындау мақсатында, 2013 жылдың ақпанында «Казфосфат», «Еврохим Удобрения», «Talas Investment Company» ЖШС-нің басшылары, Сарысу және Талас ауданы әкімдері сонымен қатар, кәсіпкерлердің қатысуымен кеңес өткізілді. Кеңес қорытындысы бойынша облыс әкімдігі мен «Казфосфат» арасында шағын және орта бизнесті қолдаудағы іскерлік байланыс орнату жөнінде Меморандумға қол қойылды. Сондай-ақ, 2013 жылдың наурызында облыстық әкімдікте құрылыс индустриясы кәсіпорындары мен облыстың құрылыс мекемелерімен Әріптестік бағдарламаны іске асыру жөнінде кеңес өткізілді.

Тараз қаласында 2013 жылдың 7 қарашасында өткен Мемлекеттік бизнесті қолдау мәселесі бойынша өңіраралық конференцияда 13 меморандумға және ірі кәсіпорындар мен шағын және орта бизнес өкілдері арасында келісімдерге қол қойылды.

Облыстың қала құраушы кәсіпорындарымен ШОБ кәсіпорындарынан тауарларды сатып алу арқылы оларды қолдау бойынша жұмыстар жүргізілуде. Сонымен, Қаратау қаласында натрий цианидін өндіру бойынша зауыт құрылысының барысында («Talas Investment Сompany» ЖШС) моноқаланың жергілікті халқы тартылды. Кәсіпорынды іске қосу барысында металдық (барабандар) және фанерлік ыдысқа (жылына 20-дан 100 данаға дейін) деген қажеттілік туындап отыр, осыған байланысты кәсіпорын аталған өнімді Қаратау қаласында өндіру мәселесі қарастыруда. 2014 жылы «Talas Investment Сompany» ЖШС-і мен аймақтың шағын кәсіпорындары арасында сомасы 751,7 млн. теңгеге жұмыстар мен қызметтерді жеткізу келісім шарттары жасалды.

Сондай-ақ, «Казфосфат» ЖШС-і мен Жаңатас қаласының шағын кәсіпкерлік субъектілері арасында сомасы 412,3 млн. теңгеге жұмыстар мен қызметтерді жеткізу бойынша келісім шарттары жасалды. Осы кезеңде «Еврохим Удобрения» ЖШС-гі мен аймақтың шағын кәсіпкерлік субъектілері арасында 8,5 млн. теңгеге жұмыстар мен қызметтерді жүргізу келісім шарттары жасалды.

Облыста сертификаттары бар тауар өндірушілердің тізілімі әзірленіп, таратылған, кәсіпорындармен және републиканың басқа да өңірлерімен меморандумдарға қол қойылған. Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылату және әрі қарай алға басуы, ҮИИДМБ жаңа технологияларды пайдаланумен қатар облыстағы жұмыс істеп тұрған өндірістерді жетілдіруге және жаңа өндірістерді құруға бағытталған шеңберінде инвестициялық жобаларды іске асыру, халықаралық сапа стандарттарын енгізу бәсекеге қабілетті және экспортқа бағытталған өнімді шығаруды қамтамасыз етеді.