Білім беру бағдарламасы білім алушыларына ш ымкент, 2023 Мазмұны
Негізгі және ағымдағы жерді есепке алу
жүктеу/скачать 439.92 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 10 Практикалық сабақ
| Негізгі және ағымдағы жерді есепке алу.
Міндеттеріне, мазмұны мен жұмыс ерекшеліктеріне қарай жерді есепке алу, сондай-ақ жалпы кадастр негізгі (бастапқы) және ағымдағы (кейінгі) болып бөлінеді. Есепке алудың бұл екі түрі өзара байланысты және жерді есепке алудың біртұтас процесінің белгілі бір кезеңдерін білдіреді. Есепке алудың негізгі міндеттері: қарастырылатын аумақ үшін бар барлық жоспарлау материалдарын алу, жүйелеу және талдау; жерді есепке алудың қажетті бастапқы деректерін және жоспарлау материалдарын алу мақсатында түсірулер мен іздестірулер бойынша тиісті дала жұмыстарын жүргізу; барлық қарастырылатын аумаққа жердің көлемін, сапалы жағдайын, бөлінуін және пайдаланылуын анықтау; арнайы жерге орналастыруды жоспарлау материалдарын дайындау және жерге орналастыру мәтіндік құжаттарына бастапқы жазбаларды енгізу; жер, жер пайдаланушылар, жер санаттары бойынша жер қорының құрамы мен бөлінуін және әкімшілік бірлік (аудан, облыс) бойынша олардың сапалық сипаттамаларын анықтау. Ауыл шаруашылығы алқаптары олардың түрлері мен түршелері бойынша белгіленеді: топтардың сипаттамалары класс, подкласс, механикалық құрамы бойынша беріледі және барлық ауыл шаруашылығы жерлері бағаланады. Алғашқы есеп түсіріс жүргізумен, жоспарларды құрумен, аудандарды есептеумен байланысты. Қарастырылып отырған аумақтағы жерлердің саны мен сапасы туралы толық және жан-жақты ақпарат алу үшін оны жоғары білікті мамандар жүргізеді. Ол жұмыстың келесі кезеңдерін қамтиды: дайындық, далалық, есепке алу жұмысының нәтижелерін қалыптастыру . Дайындық жұмыстары кезінде қарастырылатын аумақтағы барлық жерлердің саны мен сапасы туралы мәліметтерді қамтитын барлық қолда бар материалдар мен құжаттар жинақталады. Жерді пайдалануды есепке алу құжаттарын, жоспарлау және картографиялық материалдарды, шаруашылық ішілік және шаруашылық аралық жерге орналастыру мәліметтерін, әртүрлі зерттеулердің материалдарын жинақтау және зерделеу. Материалдар ескірген және нақты жағдайды көрсетпеген жағдайда жоспарларды түзету немесе жаңа зерттеулер мен зерттеулерді шығару бойынша жұмыстар жоспарланады, яғни олар далалық кезеңдегі жұмыстардың бағдарламасын анықтайды. Далалық жұмыстар арнайы, яғни жер бетінде қажетті жерді тіркеу мәліметтерін белгілеу бойынша арнайы іс-шараларды қамтиды. Бұл жұмыстарға сауалнамалар, зерттеулер, бар жоспарлау материалдарын түзету кіреді. Дала жұмыстарынан кейін тиісті іс-шаралар жүргізіледі – топырақты сараптау, жерді есепке алу деректерін тіркеу, аумақтарды есептеу және теңестіру, арнайы жоспарлық есеп құжаттарын дайындау. Осы жолмен алынған ақпарат белгіленген тәртіппен қарастырылады және одан кейін ол бастапқы деректер ретінде қабылданып, есепке алу құжаттамасына енгізіледі. Ағымдағы есептің міндетіне мыналар кіреді: жерлердің бөлінуінде, саны мен сапасында болған өзгерістер туралы ақпаратты анықтау және есепке алу, бастапқы есепке алу кезінде жіберілген қателерді табу және тиісті түзетулер енгізу. Құжаттарда тек заңдық өзгерістер ғана тіркеледі, сондықтан ағымдағы есепке алу кезінде олар тек болған нақты өзгерістерді ғана емес, сонымен бірге олардың заңдылығын да анықтайды. Ағымдағы есеп жүргізу кезінде негізгі есептің материалдары пайдаланылады және жердің жай-күйі мен пайдалануында өзгерістер болған аумақтың бөліктері ғана өлшенеді. Түсіру және жоспарлау материалдарын дайындау, әдетте, жүргізілмейді. Ағымдағы есепке алудың бастапқыдан жұмыс көлемімен де, сипатымен де ерекшеленеді. Өзінің сипаты бойынша өзгерістер келесідей болуы мүмкін: жер учаскелерінің трансформациялануына байланысты жер учаскелерінде; қарастырылатын жер сыныптарының аудандарында; топырақтың сапалық жағдайында; жер учаскелерін алуға және алып қоюға байланысты жер пайдалану және басқа да есепке алу бірліктерінің мөлшерінде; әкімшілік бірліктердің аумақтарының аудандарында. Негізгі және ағымдағы есепке алу арасында байланыс бар, біріншісі екіншісін жүргізуге негіз жасайды, екіншісі біріншісінің мәліметтерін жаңартып, түзетіп, толықтырып отырады, жер туралы мәліметтерді заманауи деңгейде жүйелі түрде жүргізеді. Алғашқы және ағымдағы есепке алу кезінде сандық және сапалық көрсеткіштер көрсетіледі. Есепке алу барысында ақпарат әртүрлі тәсілдермен, ең алдымен, түсіріс, зерттеу және өлшеу арқылы алынады. Жерді есепке алу кезінде, кадастрдағы сияқты, жер-есептік ақпаратты көрсетудің екі әдісі қолданылады: 1) мәтіндік, яғни алынған деректер цифрлық көрсеткіштермен көрсетіледі және арнайы мәтіндік құжаттарға (кітаптарға, анықтамаларға), сондай-ақ магнитті сақтау құралдарындағы жер кадастрының ААЖ-мен (деректер банкі) енгізіледі, қажет болған жағдайда түсіндірме оларға ескертулер немесе басқа мәтіндік материалдар қоса беріледі; 2) жерді дұрыс есепке алуды жүзеге асыру үшін маңызы бар графикалық әдіс тек жер есебіне ғана тән және оны жүргізудің белгілі бір ерекшелігін анықтайды. Графикалық әдіс жерді есепке алу кезінде қарастырылатын объектіні және оның құрамдас бөліктерін бейнелеп қана қоймайды, сонымен қатар объект туралы қажетті алғашқы ақпаратты алуға және уақыт өте келе ондағы өзгерістерді көрсетуге мүмкіндік береді. Оны жүзеге асырудың белгілі бір техникалық әдістері тән. Бұл әдістің мәні арнайы техниканың көмегімен жер бетіндегі тікелей өлшеулердің нәтижелерін (натуралды түрде) жоспарлы-картографиялық негізде көрсетуінде жатыр. Осылайша жасалған жоспарда қажетті ақпаратты алуға мүмкіндік беретін қарастырылатын аумақтың қысқартылған кескіні алынады. Жоспарлау материалдарында уақыт өте келе жер пайдалану мен иелік ету құрамында болатын барлық өзгерістер графикалық түрде жазылады. Қазіргі уақытта республикада жер учаскесінің, есептік кварталдың, ауданның және облыстың электронды карталарын компьютер арқылы алу арқылы графикалық әдісті жетілдіру жұмыстары жүргізілуде. Графикалық есеп әдісін электронды карта түріндегі қолдану есепке алудың дәлдігін арттырып қана қоймай, өзгерістер енгізу процесін автоматтандыруға, яғни алғашқы және ағымдағы есепке алуды және картографиялық-есептік материалды шығаруды қамтамасыз етеді. Графикалық бейнелеу әдісі есептелген жерлердің кеңістіктегі жағдайын және олардың құрамы мен пайдалануында болатын өзгерістерді көрнекі түрде көрсетеді. Мәтіндік және графикалық әдістер арасында белгілі бір байланыс бар. Мәліметтерді анықтаудың графикалық әдісі неғұрлым дәл болса, мәтіндік құжаттарда деректер дәлірек көрсетіледі. Бұл әдістер бірін-бірі толықтыра отырып, оларды есепке алу кезінде жерлерді жан-жақты сипаттауға мүмкіндік береді. № 10 Практикалық сабақ жүктеу/скачать 439.92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|