1. Топырақ биологиясы пәнінің мақсаты қандай ?
А) Жердің жоғары қопсытылған қабатында өлі табиғатпен тірі организмдердің шекарасында жатқан құнарлы қабат
В) топырақ тау жыныстарының әртүрлі жолдармен үгілуі және микрорганизмдердің тіршілік әрекеті
С) топырақ ауыл шаруашылық негізгі өндіргіш құралы.
Д) Өсімдіктермен жануарлардың және микроорганизмдердің қалдықтарының толық шіруінен түзіледі.
Е) Топырақтың микробиологиялық қасиетіне байланысты түзіледі.
2. Топырақты бониттеу дегеніміз не ?
А)Топырақ сапалығын анықтау
В)Топырақтың сіңіргіштік қасиетін анықтау
С)Топырақтың механикалық құрамын анықтау
Д)Топырақтың физикалық қасиетін анықтау
Е)Топырақтың тазалығын анықтау
3. Топырақтың қарашірігі қалай түзіледі №
А)Өсімдіктермен жануарлардың және микрорганизмдердің қалдықтарының толық шіруінен түзіледі.
В) Топырақтың микробиологиялық қасиетіне байланысты түзіледі.
С) аналық тау жынысының минералдық құрамының нәтижесінде түзіледі.
Д)табиғи жағдайда топырақ құралу процесінде түзіледі
Е)Микроорганизмдердің қалдықтарынан түзіледі
4. Топырақтың механикалық құрамына қарай қалай ажыратылады ?
А) Топырақтың фазалық құрамына байланысты
В)Топырақтың бөлшектерінің құрамы мен ірілігіне байланысты
С) Топырақтың сіңіргіштік қасиетін анықтау
Д)Топырақтың химиялық құрамын анықтау
Е)Топырақтың физикалық қасиетін анықта
5. Топырақтың сіңіргіштік қасиеті дегеніміз не ?
А) Сарпалық, механикалық, жасанды
В) Топырақтың фазалық құрамы
С) Экономикалық, химиялық, жасанды
Д) механикалық, химиялық, табиғи
Е) физикалық, сапалық, экономикалық
6. Өсімдік дұрыс өніп - өсуі үшін топырақ реакциясы қандай болу керек
А) Қышқыл
В) Сілтілі
С) Орташа
Д) Бейтарап
Е) Сәл сілтілі
7. Табиғи жағдайда топырақ реакциясының рН қалай құбылады
А) 8-10
В) 10-14
С) 3-9
Д) 7-8
Е) 5-6
8. Топырақтың механикалық құрамына қарай классификацияны жасаған кім ?
А) В. Докучаев
В) Н. Качинский
С) И. Тюрин
Д) К. Гедройц
Е) Мачигин
9. Биологиялық кіші зат айналым дегеніміз не ?
А) Қопсыған ұнтақталған жыныстарға тірі организмдер қоныстаған уақыты
В) Топырақтың жоғары тамырлы қабатында микроэлементтердің шоғырлануы
С) Өсімдіктерде жүретін түрлі физикалық, биохимиялық процестерге қатысады
Д) Топырақтың құрылымы, су- ауа режимі, жылулық, меншікті салмақ
Е) Топырақтың дамуы мен өсімдіктің өмірінде жылулық қасиеттері
10. Топырақта кездесетін ылғалдың қанша түрі бар ?
А) 7
В) 5
С) 4
Д) 10
Е) 8
11. Топырақ эрозиясының неше түрі бар ?
А) 4
В) 5
С) 2
Д) 3
Е) 6
12. Топырақ құнарлылығының қандай категориялары бар ?
А) Табиғи, жасанды, экономикалық
В)Сарпалық, механикалық, жасанды
С) Топырақтың фазалық құрамы
Д) Экономикалық, химиялық, жасанды
Е) механикалық, химиялық, табиғи
13.Топырақтану ғылымының негізін салушы кім ?
А) В. Докучаев
В) Н. Качинский
С) И. Тюрин
Д) К. Гедройц
Е) Мачигин
14.Топарқ түзуші факторларды атаңыз ?
А) тірі организмдер, ауа- райы, тау жынысы, жер бедері, геологиялық жасы, адам
В) геологиялық жасы, механикалық құрамы, физикалық қасиеттері
С) адам жер бедері, су сіңіргіштік қасиеттері
Д) Өсімдік тамырының тыныс алуы
Е) Сіңіргіштік қасиеті
15. Топырақ ауасының атқаратын қызметі
А) Сіңіргіштік қасиеті
В) Өсімдік тамырының тыныс алуы
С) Микробиологиялық қасиеті
Д) Химиялық құрамы
Е) физикалық құрамы
16. Топырақтың структуралық құрамы
А) Топырақ пішінінің түрліше болып келуі
В) Топырақтың механикалық құрамы
С) Топырақтың сіңіргіштік қасиеті
Д) Топырақ бонитировкасы
Е) Топырақтың микробиологиялық қасиеті
17. Топырақтың физикалық қасиеті
А) Топырақтың құрылымы, су-ауа режимі, жылулық, меншікті және көлем салмағы
В) топырақтың дамуы мен өсімдіктің өмірінде жылулық қасиеттері
С) Топырақтың нығыздылығы
Д) Топырақ кеуектерінің көлемі
Е) Топырақтың сіңіру қасиеті
18.Топырақтың морфологиялық белгілері
А) Топырақтың пайда болу процесінде өзіне тән құрылымының пішінінің түзілуі
В) топырақтың дамуы мен өсімдіктің өмірінде жылулық қасиеттері
С) Топырақтың нығыздылығы
Д) Топырақ кеуектерінің көлемі
Е) Топырақтың сіңіру қасиеті
19.топырақтағы минералдардың пайда болу жағынан қалай бөлінеді ?
А) Минералдық, органикалық
В) химиялық, минералдық
С) Магматикалық, метаморфикалық
Д) минералды, магматикалық
Е) органикалық, химиялық
20.Топырақтың фазалық құрамы
А) Қатты, ылғал, ауа, тірі фазалар
В) минералдық, ылғал, ауа
С) Тірі, химиялық, физикалық
Д) Геграфиялық, жер бедері, ауа
Е)топырақтың құнарлылығы
21. Өсімдіктердегі микроэлементтердің атқаратын қызметі
А) Өсімдіктерде жүретін түрлі физикалық, биохимиялық процестерге қатысады
В) топырақтың дамуы мен өсімдіктің өмірінде жылулық қасиеттері
С) Топырақтың нығыздылығы
Д) Топырақ кеуектерінің көлемі
Е) Топырақтың сіңіру қасиеті
22. Геологиялық үлкен зат айналым дегеніміз не ?
А)Жер қойнауындағы және жер бедеріндегі тау жыныстарының өзгеруі мен қозғалуы
В) Топырақтың жоғары тамырлы қабатында микроэлементтердің шоғырлануы
С) Өсімдіктерде жүретін түрлі физикалық, биохимиялық процестерге қатысады
Д) Топырақтың құрылымы, су- ауа режимі, жылулық, меншікті салмақ
Е) Топырақтың дамуы мен өсімдіктің өмірінде жылулық қасиеттері
23. Үгілудің неше түрі бар
А) Механикалық, морфологиялық, биологиялық
В) Физикалық, химиялық, биологиялық
С) Физикалық, сіңіру, ауа
Д) Морфологиялық, биологиялық, химиялық
Е)химиялық механикалық
24. Табиғатта коллоидты бөлшектердің шығатын екі жолы
А) Минералдық және органикалық
В) Қарашіріндінің түзілуі, тау жыныстарының үгілуі
С) Морфологиялық және химиялық қасиеттері
Д) тау жыныстарының бұзылуы, органикалық заттардың ыдырауы
Е) биологиялық, микробиологиялық қасиеттері
25. Гумустың құрылуының жалпы сызбасын қағазға түсірген ғалым
А) В. Вильямс
В) П. Костычев
С) С. Кравков
Д) А. Перусов
Е) В. Докучаев А) Амин қышқылдары
В) Құрамды белоктар
С) Жай құрамды белоктар
Д) Аралас белоктар
Е) Микроэлементтер
26. Өсімдіктердің топырақтан қоректенуі дегеніміз не ?
А) Топырақтан минералдық заттар алады
В) Топырақтан крахмал алады
С) топырақтан витаминдер алады
Д) Көмір қышықыл газын сіңіреді
Е) Топырақтан белок алады
27. Өсімдіктердің ауадан қоректенуі дегеніміз не ?
А) Топырақтан минералдық заттар алады
В) Топырақтан крахмал алады
С) топырақтан витаминдер алады
Д) Көмір қышықыл газын сіңіреді
Е) Топырақтан белок алады
28. Протеидтер дегеніміз не ?
А) Амин қышқылдары
В) Құрамды белоктар
С) Жай құрамды белоктар
Д) Аралас белоктар
Е) Микроэлементтер
29. Протендер дегеніміз не
А) Амин қышқылдары
В) Құрамды белоктар
С) Жай құрамды белоктар
Д) Аралас белоктар
Е) Микроэлементтер
30. Белоктар неше топқа бөлінеді
А) 5
В) 3
С) 2
Д) 9
Е) 1
31. Жасыл тыңайтқыштар дегеніміз не ?
А)Көп жылдық не бір жылдық шөптер
В)Ббактериялыр жиыны
С) Органикалық тыңайтқыштар
Д)Микротыңайтқыштар
Е)Сұйық күрделі тыңайтқыштар
32.Гидромелиорация дегеніміз не ?
А)Жер құрғату
В)Тыңайтқыш беру
С)Жер суару
Д)Пар
Е) Топырақты тыңайту
33. Ауыспалы егіс дегеніміз не ?
А) Танаптарда ауыл шаруашылық дақылдарымен парды ауыстырып отыру
В) Шаруашылық ұйымдастыру шаралары
С)Жерді өңдеу
Д) Танапты арамшөптерден қорғау
Е)Топырақты мәдениелендіру
34. Ауыспалы егсті ауыстырмай еккенде өнім кемуіне қандай жағдайлар себеп болады
А) Химиялық, физикалық, биологиялық
В) Механикалық, микробиологиялық
С)Су сіңіргіштік, ауа- райы
Д) Физхимиялық, микробиологиялық
Е) механикалық, бактериялық
35. Таза пар дегеніміз не ?
А) Арам шөптерді құрту, топырақты ылғал мен қоректік заттарға молайту
В) Көп жылдық шөптер топырақтағы органикалық заттарды көбейтеді
С) Арнаулы ауыспалы егістер
Д)Топырақты бүлдіретін эрозияға қарсы күрес
Е) Отамалы дақылдар арам шөптермен күрес жүргізеді
36. Отамалы дақылдардың ауыспалы егістегі маңызы қандай ?
А) Арам шөптерді құрту, топырақты ылғал мен қоректік заттарға молайту
В) Көп жылдық шөптер топырақтағы органикалық заттарды көбейтеді
С) Арнаулы ауыспалы егістер
Д)Топырақты бүлдіретін эрозияға қарсы күрес
Е) Отамалы дақылдар арам шөптермен күрес жүргізеді
37. Көп жылдық шөптердің ауыспалы егіс тегі маңызы қандай ?
А) Арам шөптерді құрту, топырақты ылғал мен қоректік заттарға молайту
В) Көп жылдық шөптер топырақтағы органикалық заттарды көбейтеді
С) Арнаулы ауыспалы егістер
Д)Топырақты бүлдіретін эрозияға қарсы күрес
Е) Отамалы дақылдар арам шөптермен күрес жүргізеді
38. Аралық дақылдар дегеніміз не ?
А) Негізгі дақылдардан бос уақытта танапқа егілетін дақылдар
В)Арнаулы ауыспалы егіс
С) Таза пар
Д)Дәнді масақты дақыл
Е)Көп жылдық шөптер
39. Топырақ өңдеу тәсілдерін ата
А)Жер жырту, сыдыра жырту, культивациялау, тырмалау
В)арам шөптерді құрту, егін аңызын сақтау
С)арам шөптерді есепке алу
Д)топырақты қопсыту, ароаластыру, аудару тәсілдері
Е) Топырақты аудару, тегістеу
40. Топырақты өңдегенде жүретін техникалық процестерді атаңыз
А)Жер жырту, сыдыра жырту, культивациялау, тырмалау
В)арам шөптерді құрту, егін аңызын сақтау
С)арам шөптерді есепке алу
Д)топырақты қопсыту, ароаластыру, аудару тәсілдері
Е) Топырақты аудару, тегістеу
41. Паразиттік арамшөптер дегеніміз не ?
А) Басқа мәдени өсімдіктер арқылы қоректеніп, өмір сүретін өсімдіктер
В) органикалық заттарды өздері дайындайды және су мен онда минералдық зат жақсы жетілген тамырлары арқылы топырақтан бойына сіңіреді
С) Ерте көктемде шығып күзге қарай өзінің вегетациясын аяқтайтын өсімдіктер
Д) вегетациялық кезеңі өте қысқа өсімдіктер
Е) бірнеше жыл өсетін өсімдіктер
42. паразиттік емес арам шөптер дегеніміз не ?
А) Басқа мәдени өсімдіктер арқылы қоректеніп, өмір сүретін өсімдіктер
В) органикалық заттарды өздері дайындайды және су мен онда минералдық зат жақсы жетілген тамырлары арқылы топырақтан бойына сіңіреді
С) Ерте көктемде шығып күзге қарай өзінің вегетациясын аяқтайтын өсімдіктер
Д) вегетациялық кезеңі өте қысқа өсімдіктер
Е) бірнеше жыл өсетін өсімдіктер
43. Паразиттік емес арам шөптердің вегетациясының ұзақтығы қанша топқа бөлінеді
А) 3
В) 5
С) 6
Д) 2
Е) 4
44. қоректену жағынан арам шөптер қанша топқа бөлінеді ?
А) 3
В) 5
С) 6
Д) 2
Е) 4
45. Арам шөптер дегеніміз не ?
А) ауыл шаруашылық дақылдарына зиян келтіретін өсмідіктер
В) органикалық заттарды өздері дайындайды және су мен онда минералдық зат жақсы жетілген тамырлары арқылы топырақтан бойына сіңіреді
С) Ерте көктемде шығып күзге қарай өзінің вегетациясын аяқтайтын өсімдіктер
Д) вегетациялық кезеңі өте қысқа өсімдіктер
Е) бірнеше жыл өсетін өсімдіктер
46. Себу мөлшері дегеніміз не ?
А) 1 га жерге кететін тұқымның санын не салмағы
В) Бірнеше қатар жанастыра егілетін тұқым
С)Тұқымды жалғыз- жалғыздан егу
Д) Бір жерге топтап тастау
Е) тұқымды сеякамен егу
47. Тұқымды егуге дайындау дегеніміз не ?
А) Тазарту және сорттау
В) Тұқым сапасы
С) Тұқымды шашып себу
Д) Кәдімгі қатарлап егу
Е) жиі аралықпен егу
48. Ірі тұқымды себу тереңдігі қанша
А) 7-8
В) 6-8
С) 5-9
Д) 10-15
Е) 6-7
49. Бұршақ тұқымдарды егу тереідігі қанша
А) 7-8
В) 6-8
С) 5-9
Д) 10-15
Е) 6-7
50. Астықтың толық пісуі неше кезеңнен тұрады ?
А) 2
В) 4
С) 5
Д) 3
Е) 6
Бақылау сұрақтары
1.Топырақ түзуші факторлар.
2.Топырақ балдырларының жалпы сипаттамасы
3.Топырақтың тірі бөлігі.
4.Тірі организмдер мен олардың топырақ түзуіне әсері.
5.Топырақта тіршілік ететін балдырлар
6.Топырақ саңырауқұлақтары
7.Ауа райының топырақ түзудегі ролі.
8.Балдырлардың негізгі таксаномиялық топтары
9.Саңырауқұлақтар әлемін жіктеу.
10.Топырақ түзуші тау жыныстарының және жер бедерінің топырақ түзуге әсері.
11.Мискомицеттер немесе кілегейлі саңырауқұлақтар.
12.Прокариоттар әлеміне жалпы сипаттама.
13.Топырақтағы қарапайымдылардың негізгі формалары, олардың топырақ түзудегі ролі
14.Зигомицеттер Zygomycetes класы.
15.Бактерия туралы жалпы түсінік
16.Алғашқы тірі ағзалар және олардың топырақ түзетуге әсері.
17.Аскомицеттер – Ascomycetes немесе қалталысаңырауқұлақтар класы.
18.Прокариоттардың құрлысы мен көбею жолдары
19.Топырақ микроағзалар лабораториясы.
20.Базидомицеттер класы.
21.Прокариоттардың классификациясы
22.Дейтеромицеттер немесе жетілмеген саңырауқұлақтар.
23.Биосфералдағы негізгі элементтердің айналу цикылындағы топырақ түзілу процесіне микроорганизмдердің қатысы
24.Топырақ ортасының ластануының биологиялық индикация және топырақтың өзін-өзі тазалауы
25.Көміртек айналымы.
26.Өсімдік қалдықтарының шіруі мен төсеніштің құралуы.
27.Нитрификация және аммонификация
28.СО2 байланысу процестері.
29.Гумустың құрылуы мен шіруі.
30.Топырақ қарапайымдылардың басты топтары
31.Көміртекті қосылыстар айналымының басқа жолдары.
32.Топырақтағы ауа, топырақтың тыныс алуы.
33.Микробиологиялық диагностика және топырақтың биологиялық белсенділігі
34.Топырақ құралу процесі.
35.Көміртегі қосылыстарының айналуына қатысатын микроағзаларды анықтау
36.Табиғаттағы азот айналымы
37.Топырақты микроорганизмдердің минералды жойылуы мен жаңа құрылуында қатысуы.
38.Буынаяқтылардың топырақты түзудегі маңызы
39.Топырақ биологиясының объектісі, мәселесі
40.Топырақ биотасының зерттеу әдістері
41.Азот қосылыстарының айналуына қатысатын микроағзаларды анықтау
42.Фосфор, күкірт, темір және марганецтің айналуына қатысатын микроағзаларды анықтау
43.Оттегі айналымы
44.Микроағзалармен энергия алу жолдары
45.Омыртқалы жануарлар топырақты мекендеушілер ретінде
46.Топырақ жәндіктері
47.Қыналар
48.Микроорганизмдер зат алмасуының ерекшелігі
49.Топырақ түзілудегі биологиялық процестер
50.Симбиотикалық емес аэробты және анаэробты азотофиксаторлар
51.Топырақ актиномицеттері мен балдырлар аралас формалар
52.Топырақ биологиясының басқа ғылым саласымен байланысы
53.Көміртектің және оттегінің айналысы
54.Ашытудың типтері, оларды ашытушылар
55. Топырақ су ортасы есебінде
56. Топырақ ылғалдылығының және температурасының микроорганизмдердің активтілігіне әсері
57. Топырақтағы биологиялық құрамдастар
58. Нитрификация
59. Топырақ биотасының экологиялық топтары
60. Топырақ түзілудегі биологиялық процестер
61. Прокариоттар
62. Топырақтағы суда еритін углеводтардың аэробты және анаэробты өзгеруі
63. Сутегінің пайда болуы және тотығуы
64. Биосферадағы негізгі элементтердің айналу циклына топырақ түзілу процесінде микроорганизмдердің қатынасы
65. Қарапайымдар
66.Ашытудың типтері, оларды ашытушылар
67.Нитрификация
68.Фосфордың пайда болуы
69.Калийдің пайда болуы
70.Топырақ жәндіктері
71.Топырақ ылғалдылығының және температурасының микроорганизмдердің активтілігіне әсері
72.Топырақтағы биологиялық құрамдастар
73.Топырақ биологиясының басқа ғылым саласымен байланысы
74. Көміртектің түзілу және оттегінің айналысы
75. Топырақтың тыныс алуы
76.Топырақ түзілудегі биологиялық процестер
77.Саңырауқұлақтар систематикасы
78. Қыналар
79. Жоғары сатыдағы өсімдіктер топырақтағы органикалық заттардың көзі
80. Топырақ балдырлары
81. Микроорганизмдер зат алмасуының ерекшелігі
82.Топырақ биологиясының басқа ғылым саласымен байланысы
83.Көміртектің және оттегінің айналысы
84.Ашытудың типтері, оларды ашытушылар
85.Топырақ түзілудегі биологиялық процестер
86.Симбиотикалық емес аэробты және анаэробты азотофиксаторлар
87.Топырақ актиномицеттері мен балдырлар аралас формалар
88.Оттегі айналымы
89.Микроағзалармен энергия алу жолдары
90.Омыртқалы жануарлар топырақты мекендеушілер ретінде
15. СТУДЕНТТЕРДІҢ АКАДЕМИЯЛЫҚ БІЛІМІН
РЕЙТИНГТІК БАҒАЛАУ ЖҮЙЕСІ
Білім беру ісіндегі басты приоритет – студенттердің жеке шығармашылық мүмкіндіктерін дамыту, оларды дара тұлға етіп әзірлеу. Оқу үрдісінде басымдылық рөл оқытушыға емес, студентке берілуі тиіс, студент белсенділік көрсетуі тиіс, оны оқытпай, ол өздігінен оқуы керек. Оқытудың негізгі мақсаты - өз бетінше дами алатын жеке адамды қалыптастыру болғандықтан, оқытудың негізгі формасы – студенттермен жұмыс істеу, дифференциялау.
Әрбір студент басқа студент пен салыстырылмайды, керісінше өзімен - өзі салыстырылады. Студенттер өз нәтижелерін бағалай білуге үйренуі аса маңызды.
Студенттердің білімін бағалау – оның жіберген қатесіне жазалау емес, жетістігін мадақтау, көтермелеу құралына айналуы тиіс.
Студенттердің білімін бағалау кредиттік оқыту жүйесінің міндетті элементі болып кіреді.
Қорытынды бақылау-емтихан студенттің академиялық уақыт ішіндегі кәсіптік білім бағдарламасын меңгеру дәрежесін анықтау үшін өткізіледі.
Емтихан компьютерлі, жазбаша тестермен немесе ауызша, жазбаша түрде өтеді. Емтиханның өту формасын оқу-әдістемелік кеңес тағайындайды.
Студенттің білімін бағалау рейтингтік балл екі бөліктен тұрады: біріншісі – рейтинг балының 40% құрайды, оны студент күнделікті бақылау (ОБСӨЖ), СӨЖ тапсырмаларын орындағаны үшін жинақтайды. (А1;А2-жетінші және он төртінші апталарда өткізілетін аттестаттау балдары), екіншісі – рейтинг балының 60% құрайды, ол қорытынды бақылау – емтиханның нәтижесі осы балдардың қосындысы студенттің білімінің рейтингтік көрсеткіші:
R=(А1+А2)x0,6 + Э x0,4
Рейтингтің жоғарғы мәні – 100 балл
Студенттің оқу жылындағы академиялық үлгерімі GPA мәні былайша есептеледі:
GPA =
И1 , И2 ,..., ИП – студенттің қорытынды балының сандық баламасы.
К1 , К2 ,..., КП – студенттің оқыған пәндер кредиті
1 курс студенті келесі курсқа көшу үшін GPA мәні «+Д» – 1,33 (55-59%) балдан кем болмауы керек, 2 курс студенті үшін – «+С» – 2,33 (70-74%), 3 курс студенті үшін «В-» – 2,67 (75-79%) кем болмауы керек.
Әр деңгейдің ұпай саны студенттердің білімін бақылаудың үлгілері мен кіріспе, ағымдағы және аралық бақылаулармен жиналады. Төменде студенттердің баллмен есептегенде білім градациясының кестесін беріп отырмыз:
Бағалаудың әріптік жүйесі
|
Баллдары
|
Бағалаудың %-тік мазмұны
|
Бағалаудың дәстүрлі жүйесі
|
А
|
4.0
|
100
|
Өте жақсы
|
А-
|
3.67
|
90-94
|
В+
|
3.33
|
85-89
|
Жақсы
|
В
|
3.0
|
80-84
|
В-
|
2.67
|
75-79
|
С+
|
2.33
|
70-74
|
Қанағаттанарлық
|
С
|
2.0
|
65-69
|
С-
|
1.67
|
60-64
|
D+
|
1.33
|
55-59
|
D
|
1.0
|
50-54
|
F
|
0
|
0-49
|
Қанағаттанғысыз
|
Пәннен F – деген баға алған студент жазғы семестрде оны қайта тапсыру керек
Достарыңызбен бөлісу: |