Д. Р. Онтагарова, педагогика ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы «Химия және география»



жүктеу/скачать 250.4 Kb.
Дата19.06.2016
өлшемі250.4 Kb.
#147128


КАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТ

3 деңгейлі СМЖ

құжаты


ПОӘК

ПОӘК

042-18-34.1.16/02-

2014


ПОӘК

Студенттерге арналған «Алифатты қосылыстардың органикалық химиясы» пәнінің бағдарламасы



Басылым № 1

«11» 09.2014 ж.



ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

«Алифатты қосылыстардың органикалық химиясы»


5В011200 - « Химия» мамандығы үшін


СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ


Семей

2014

  1. ӘЗІРЛЕНГЕН

ҚҰРАСТЫРУШЫ: ________ «_____» ___________ 2014 ж.


Д.Р. Онтагарова , педагогика ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы

«Химия және география» кафедрасы




  1. ТАЛҚЫЛАНДЫ:




    1. «Химия және география» кафедрасы отырысында

« 02 » 09. 2014 ж. №1 хаттама

Кафедра меңгерушісі Д.Р. Онтагарова
2.2 Жаратылыстық ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
«03 » 09. 2014 ж. № 1 хаттама

Төрайымы, доцент __________________ З.В.Абдишева


3.БЕКІТІЛДІ :
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған « 11 » 09. 2014 ж., № 1 хаттама

ОӘК төрағасы, проректор _______________ Г.К.Искакова


4 №1 басылым орнына (18.09.13) енгізіліп отыр



Мазмұны


  1. Жалпы ережелер

  2. Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу

  3. Пәнді оқып-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар

  4. Курс форматы

  5. Курс саясаты

  6. Баға қоюдың саясаты

7. Әдебиеттер


  1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР


1.1 Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер
Лектордың аты-жөні:

Онтагарова Динар Рахымовна – педагогика ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы

Кафедра Химия және география

Байланыс ақпараты – тел. 77-33-58, оқу ғимараты №3,

кабинет № 408, Сабақ өткізу орны № 408 дәрісхана
«Алифатты қосылыстардың органикалық химиясы» пәні бойынша - 3 кредит.

1.2 Пәннің мазмұнын қысқаша сипатта

«Алифатты қосылыстардың органикалық химиясы» - көмірсутектер мен олардың туындыларын зерттейтін ғылым. Бейорганикалық қосылыстарға қарағанда органикалық қосылыстар ерекше қасиеттерге ие, адам мен жануарлар ағзасы үшін маңызы зор.



1.3 Аталмыш курстың мақсаты студенттерге органикалық химияның теориялық негіздерінен білім беру:

  • Органикалық заттардың құрылыс теориясының негізгі қағидалары жайлы;

  • Органикалық қосылыстардың негізгі кластары жайлы;

  • Органикалық қосылыстардың қасиеттерінің олардың құрылысына тәуелді екенін;

  • Органикалық реакциялардың заңдылықтары мен механизмі жайлы;

  • Негізгі биологиялық маңызды органикалық қосылыстар мен олардың қызметі жайлы түсініктерді алуы табылады;

  • Органикалық құбылыстар арқылы материалдық философияның заңдарын түсіндіру;

  • Бір заттың екінші затқа айналу механизмін түсіндіру.

    1. Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті:

    • органикалық қосылыстардың теориялық негіздерін білу;

    • алифатты және ароматты көмірсутектердің және олардың функционалды туындыларының синтезін білу;

    • органикалық қосылыстардың табиғатын білу.

1.5 Оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды :

Органикалық химия реакциялар теңдеулерін (молекулалық, иондық, ионды-молекулалық, тотығу-тотықсыздану реакцияларының ) құрастыра білуі;



  • негізгі стехиометриялық және фундаменталды заңдарды меңгеруі;

  • зертханалық құрал-жабдықтарды, аспаптарды игеруі;

  • зертханалық тәжірибелерді істей алуы;

  • органикалық қосылыстар номенклатурасының жіктелуінің теориялық негіздерін білуі;

  • зертханалық тәжірибелер нәтижелерін өңдей білуі, талдай

  • білуі, графиктер мен диаграммалар сала білуі ;

    • органикалық қосылыстарды синтиздеу әдістерін білуі;

    • өздігінен ғылыми-зерттеу жұмыстарын қоюды ұйымдастыра білуге тиіс.

1.6 Курстың пререквизиттері:

1.6.1. Бейорганикалық химияның теориялық негіздері

1.6.2.Периодтық жүйенің элементтер химиясы

1.7 Курстың постреквизиттері:

1.7.1. Жоғары молекулалы қосылыстар химиясы

1.7. 2. Циклді органикалық қосылыстар



2 ПӘН МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫҢ БӨЛІНУІ
1-кесте

№

Тақырыптар атауы

Сағаттар

Әдебиет

тер



Д

3С

СООӨЖ

СӨЖ

1

Кіріспе. Органикалық химия пәні. Гибридтелу теориясы.

3С №1 Органикалық химия зертханасындағы техникалық қауіпсіздік. Органикалық заттарды бөлу және тазарту әдістері.

2

1

1

3

7.1.1-7.1.4;

7.1.7-


2

Алкандар

3С №2 Органикалық қосылыстардың сапалық элементтік анализі

2

1

2

6

7.1.1-7.1.4;

7.1.7


7.2.1;

7.2.3


3

Алкендер Алкиндер

3С №3 Алкандар, гомологтық қатары. Классификациясы, изомериясы және номенклатурасы

2

1

1

3

7.1.1-7.1.3

7.1.7;


4

Алкадиендер (диенді көмірсутектер

3С№4 Алкендер гомологтық қатары. Классификациясы, изомериясы әне номенклатурасы

2

1

2

6

7.1.1-7.1.5;

7.1.7;


7.2.1;

7.2.2


5

Алкандардың галогентуындылары.

3С №5 Алкиндердің,алкадиендердің гомологтық қатары.Классификациясы , изомериясы және номенклатурасы

2

1

1

3

7.1.1-7.1.3;

7.1.7-


7.2.1;

7.2.4


6

Алканолдар (бір атомды спирттер). Екі және үш атомды спирттер. Жай эфирлер

3С №6 Қаныққан көмірсутектердің галогенді туындылары

2

1

2

6

7.1.1-7.1.4;

7.1.7;


7.2.1;

7.2.2


7

Тиоспирттер.Тиоэфирлер және күкірттің басқада қосылыстары.

3С №7 Спирттердің ерігіштігі. Біратомды спирттердің , глицериннің химиялық қасиеті.

2

1

1

3

7.1.1-7.1.4;

7.1.7-


8

Альдегидтер мен кетондар

3С№8 Жай эфирлер, органикалық тотықтар.Минералды қышқылдардың жай және күрделі эфирлері

2

1

2

6

7.1.1-7.1.4;

7.1.7


7.2.1;

7.2.3


9

Алифатты карбон қышқылдары.

3С№9 Алифатты қатардың альдегидтері мен кетондары ның физико-химиялық қасиеттері

2

1

1

3

7.1.1-7.1.3

7.1.7;


10

Карбон қышқылдарының туындылары.

3С№10 Алифатты қатардың қаныққан қышқылдарының физико-химиялық қасиеттері

2

1

2

6

7.1.1-7.1.5;

7.1.7;


7.2.1;

7.2.2


11

Май қатарының қанықпаған қышқылдары. Майлар.Каныққан дикарбон қышқылдары

3С№11 Карбон қышқылдарының туындылары.Жоғарғы май қатары қышқылдары. Майлар, сабындар. Алифатты қатардың екі негізді карбон қышқылдары

2

1

1

3

7.1.1-7.1.3;

7.1.7-


7.2.1;

7.2.4


12

Оксикарбон қышқылдары және оптикалық изомерия

3С№12 Оксикарбон қышқылдарының қасиеттері

2

1

2

6

7.1.1-7.1.4;

7.1.7;


7.2.1;

7.2.2


13

Альдегидо- және кетоқышқылдар, таутомерия

3С№13 Альдегидо-және кетоқышқылдар. Ацестосірке эфирі.

2

1

1

3

7.1.1-7.1.4;

7.1.7-


14

Алифатты қатардың нитроқосылыстары Алифатты қатардың аминдері

3С №14 Нитроқосылыстар. Аминдер.

2

1

2

6

7.1.1-7.1.4;

7.1.7


7.2.1;

7.2.3


15

Амин қышқылдары Полипептидтер туралы түсінік

3С№15 Аминқышқылдары. Мочевина. Полипептид

2

1

1,5

4,5

7.1.1-7.1.3

7.1.7;





БАРЛЫҒЫ

30

15

22,5

67,5







  1. ПӘНДІ ОҚЫП-БІЛУ ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

Курсты оқығанда студент алдымен теориялық негіздерді игеруі қажет. Пәннің теориялық сұрақтары дәрістерде қарастырылады, сонымен бірге күрделі не оқулықтарда жоқ сұрақтар туралы айтылады, сондықтан студент дәрістерге міндетті түрде қатысуға тиіс. Дәрістер конспектілері зертханалық сабақтарға дайындық кезінде, студенттің өз бетімен өздік жұмыстарын игеру кезінде негіз болады, әдебиетпен дұрыс жұмыс істеуге көмектеседі.

Сабақтың маңызды түрі - зертханалық сабақтар. Онда зертханада жұмыс істеу, эксперимент қою дағдысы үйретіледі. Зертханалық сабақтарда теориялық негіздер, заңдылықтар дәлелін табады. Зертханалық сабақта студенттердің өздік жұмысы оқытушы басқарумен өткізіледі. Зертханалық практикумда химиялық реактивтермен, ыдыстармен, зертханалық аспаптармен жұмыс істеу дағдысы үйретіледі.


4. КУРС ФОРМАТЫ

«Алифатты қосылыстардың органикалық химиясы» - 3 кредит.

Курс бойынша 50 минуттық дәріс аптасына 2 рет, 100 минуттық зертханалық сабақ . Студенттер бұл сабақтарға қатысуға міндетті. Босатылған сабақтар қайталанып оқылмайды. Зертханалық сабаққа дайын емес студенттер тәжірибе жасауға жіберілмейді.

Зертханалық сабақ бойынша тәжірибенің барысын алдын ала дәптерге конспектілеп , байқауды және қортындысын сабақта орындайды. Оқытушының күнделікті бағалау үшін берілеті ауызша сұрағына, не жазбаша таратпа материалдарға, не тест сұрақтарына жауап беру керек.

БӨЖ тапсырмаларын 4-ші, 6-шы, 10-ші,13-ші апталарда әр студент өзіне тиісті номер бойынша, электронды порталда орындайды.

БӨЖ тапсырмалары әр теориялық тақырып бойынша пәннің оқу-әдістемелік материалдарында берілген, әр студентоны электрондық портальдан ала алады.


5. КУРС САЯСАТЫ

  • Сабаққа кешігуге болмайды;

  • Сабақты босатуға болмайды, ауырған жағдайда дәрігердің анықтама қағазы болуы қажет;

  • Тапсырма уақытында орындалмаса, қорытынды баға нәтижесі төмендетіледі;

  • Оқу процесіне (үрдісіне) белсенді қатысу қажет;

  • Уақытында және ынтамен ЖҮТ-ты орындау қажет;

  • Курстас студенттерге және оқытушыға қайырымдылық, ақ жарқындық, ашықтық, жарасымдылық көрсету қажет;

Сонымен бірге, студенттің өзі орындамаған жұмыстары қабылданбайды, студент ар кодексін сақтауға міндетті, алдауға жол берілмейді. Сабақта ұялы телефонмен байланыс жасауға, сағыз шайнауға болмайды.
6. БАҒА ҚОЮДЫҢ САЯСАТЫ

Пән бойынша емтихан бағасы модульдар бойынша, межелік бақылау бойынша және соңғы аттестация бойынша (60%) көрсеткіштер мен емтихан нәтижесінің (40%) қосынды балы түрінде қорытылады, қосындысы 100% құрайды.

Апта және бақылау түрлері бойынша баллдардың таратылуы кестеде келтірілген

Студенттердің білімін бақылау келесі формада жүргізіледі:



  • Ағымдағы ( күнделікті) бақылау (әр апта сайын жүргізіледі);

  • Межелік бақылау (семестрдің 7-және 15-аптасында);

  • Қорытынды бақылау түрі – емтихан.

Күнделікті бағалаудың бірнеше түрі бар:

    • Ауызша сұрау;

    • Аудиториялық бақылау жұмысы;

    • Зертханалық жұмысты қорғау;

    • Тест сұрақтарына жауап беру ;

    • БӨЖ өткізу

«Алифатты қосылыстардың органикалық химиясы» пәні бойынша баллдың бөлінуі



2 кесте

Апта

Бақылау түрі

Балдардың барлығы

Қосымша

1-7

Аудиториялық сабақтарына қатысу және даярлық

30

Оқытушы электрондық журналда оқушының тек сабаққа қатыспау фактісін көрсетеді

Зертханалық жұмыстарды орындау (есеп, қорғау)

1

№1 Органикалық химия зертханасындағы техникалық қауіпсіздік. Органикалық заттарды бөлу және тазарту әдістері.






Зертханалық сабақта

2

№2 Органикалық қосылыстардың сапалық элементтік анализі




20

Зертханалық сабақта

3

№3 Алкандар, гомологтық қатары. Классификациясы, изомериясы және номенклатурасы

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.




20

Зертханалық сабақта

4

№4 Алкендер гомологтық қатары. Классификациясы, изомериясы әне номенклатурасы

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.




20

Зертханалық сабақта

5

№5 Алкиндердің,алкадиендердің гомологтық қатары.Классификациясы , изомериясы және номенклатурасы

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.




20

Зертханалық сабақта

6

№6 Қаныққан көмірсутектердің галогенді туындылары

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.

20

Зертханалық сабақта

7


3С №7 Спирттердің ерігіштігі. Біратомды спирттердің , глицериннің химиялық қасиеті.

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.




Зертханалық сабақта

Межелік бақылау №1.

90

Сабақ кестесіне сәйкес

Студенттің өздік жұмысы

4


«Органикалық химия пәні. Гибридтелу теориясы», «Алкандар, гомологтық қатары. Классификациясы, изомериясы және номенклатурасы» тақырыптарына сәйкес әр студент тапсырманы жеке орындайды.Тапсырмалар ОӘМ беріледі Тапсырма номері студенттің журналдағы нөміріне сәйкес

І. Келесі қосылыстардың атомдары үшін гибридтену типін көрсет.Молекуланың атомдық-орбиталдық құрылысын бейнеле. σ және π байланыстарын нақтыла.

ІІ. Құрамы көрсетілген көмірсутектің мүмкін болатын изомерінің құрылымдық формуласын жазып, систематикалық,рациональды атауларын көрсет :

ІІІ. Изомерлер және гомологтар ұғымына түсiнiк берiп, мысал келтiр.

ІV. Құрамы көрсетілген бір валентті радикалдардың құрылымдық формуласын жазып, атауын көрсет



40

Сабақ кестесіне сәйкес


6


«Алкендер гомологтық қатары. Классификациясы, изомериясы әне номенклатурасы» «Алкиндердің,алкадиендердің гомологтық қатары.Классификациясы , изомериясы және номенклатурасы» «Қаныққан көмірсутектердің галогенді туындылары» тақырыптарына сәйкес әр студент тапсырманы жеке орындайды.Тапсырмалар ОӘМ беріледі Тапсырма номері студенттің журналдағы нөміріне сәйкес

І. Өзгерісті жүзеге асыру

ІІ Жаттығуларды орындап, тиісті реакция теңдеулерін жазу

ІІІ.Сызба нұсқаны аяқтау

ІV.Қанықпаған көмірсутектердің салыстырмалы қасиеттерін көрсет.(кестені толтыру)


40

Сабақ кестесіне сәйкес


1 апта мен 7 апта аралығында оқу нәтижелері бойынша балдардың барлығы

30+270




8-15

Аудиториялық сабақтарына қатысу және даярлық

30

Оқытушы электрондық журналда оқушының тек сабаққа қатыспау фактісін көрсетеді

Практикалық жұмыстарды орындау (есеп, қорғау)

8

3С№8 Жай эфирлер, органикалық тотықтар.Минералды қышқылдардың жай және күрделі эфирлері

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.

15

Зертханалық сабақта

9

3С№9 Алифатты қатардың альдегидтері мен кетондары ның физико-химиялық қасиеттері

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.

15

Зертханалық сабақта

10

3С№10 Алифатты қатардың қаныққан қышқылдарының физико-химиялық қасиеттері

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.

15

Зертханалық сабақта

11

3С№11 Карбон қышқылдарының туындылары.Жоғарғы май қатары қышқылдары. Майлар, сабындар. Алифатты қатардың екі негізді карбон қышқылдары

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.

15

Зертханалық сабақта

12

3С№12 Оксикарбон қышқылдарының қасиеттері

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.

15

Зертханалық сабақта

13

3С№13 Альдегидо-және кетоқышқылдар. Ацестосірке эфирі.

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.

15

Зертханалық сабақта

14

3С №14 Нитроқосылыстар. Аминдер.

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.

10

Зертханалық сабақта

15

3С№15 Аминқышқылдары. Мочевина. Полипептид

  • Зертханалық жұмыстардың бақылау сұрақтарына жауап беру;

  • Зертханалық жұмыстың нәтижелерін өңдеп ,өткізу.







Межелік бақылау №2

90

Сабақ кестесіне сәйкес

Студенттің өздік жұмысы

10

«Алифатты қатардың альдегидтері мен кетондары ның физико-химиялық қасиеттері» «Алифатты қатардың қаныққан қышқылдарының физико-химиялық қасиеттері» тақырыптарына сәйкес әр студент тапсырманы жеке орындайды.Тапсырмалар ОӘМ беріледі Тапсырма номері студенттің журналдағы нөміріне сәйкес
І.Өзгерістердің реакция теңдеуін жазып, нәтижесінде алынған қосылыстарды атау

ІІ Жаттығуларды орындап, тиісті реакция теңдеулерін жаз

ІІІ. Көрсетілген сызба нұсқаға сәйкес пропанальдің, метилэтилкетонның реакцияларының теңдеуін жаз ,өнімдерін атау

ІV.Бір және көп атомды спирттердің салыстырмалы қасиеттерін көрсет. Химиялық қасиеттерінде тор көздерге реагенттердің формуласын көрсет.
40


Сабақ кестесіне сәйкес

13

«Окси-,оксо карбон қышқылдарының қасиеттері»,«Нитроқосылыстар. Аминдер» тақырыптарына сәйкес әр студент тапсырманы жеке орындайды.Тапсырмалар ОӘМ беріледі Тапсырма номері студенттің журналдағы нөміріне сәйкес

І. Жаттығуларды орындау

ІІ. Өзгерістерді жүзеге асыру.

ІІІ. Сұрақтарға жазбаша жауап беру .




40

Сабақ кестесіне сәйкес

15

Межелік бақылау 2- 8-15 апта дәріс материалдары бойынша кешендік тестілеу

90 б.

Сабақ кестесіне сәйкес

8 апта мен 15 апта аралығында оқу нәтижелері бойынша балдардың барлығы

30+270




Емтихан балдарының барлығы

400




Академиялық мерзімде балдардың барлығы

1000




Студенттердің білім бағалау шкаласы:




Әріптік жүйе бойынша баға

Балдардың сандық эквиваленті

Проценттік мазмұны

Дәстүрлі жүйе бойынша баға
А
4,0

95-100

Өте жақсы

А-

3,67

90-94

-«-
В+
3,33

85-89

Жақсы

В

3.00

80-84

75-79


-«-

В-

2,67

-«-

С+

2,33

70-74

Қанағаттанарлық

С

2,00

65-69

-«-

С-

1,67

60-64

-«-

Д+

1,33

55-59

-«-

Д

1,00

50-54

-«-

Ғ

0,00

0-49

Қанағаттанарлықсыз


7. ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ


№

Оқулықтардың, оқу-әдістемелік құралдардың атауы

Саны

Студенттердің саны

Қамтама-

сыз етілу пайызы




Негізгі әдебиеттер










7.1.1

Травень В.Ф. Органическая химия,т.1,2 М.:ИКЦ «Академия» 2008-760с

5

13

38

7.1.2

Петров А.А., Бальян Х.В., Трошенко А.Т. Органическая химия. М.: ВШ, 1973-622с

16

13

100

7.1.3

Органическая химия,основной курс, / под ред. Н.А. Тюкавкина, М.:Дрова,т.1,2008, т.2-2009

5

13

38

7.1.4

Грандберг И.И. Органическая химия. М.:ВШ, 1987-480 с.

32

13

100

7.1.5

Смолина Т.А., Васильева Н.В., Куплетская Н.Б. Практические работы по органической химии. М.: Просвещение, 1986, 304 с.

3

13

23

7.1.6

Катраков И.Б., Маркин В.И. Лабораторные работы по органической химии, Барнаул, 2000-60с

20

13

100

7.1.7

К.К.Кабдулкаримова,Л.К.Оразжанова,Н.М.Омарова.Орг.химиядан практикум

100

13

100




Қосымша әдебиеттер










7.2.1

Реутов О.А. Органическая химия. М.:МГУ, 1999-623с

9

13

69

7.2.2

Вопросы и задчи по органической химии/под ред Н.Н. Суворова. М.: ВШ, 1988

3

13

23

7.2.3

Артеменко А.Н. Практикум по органической химии.

М.: ВШ,199-175 с.
3

13

23

7.2.4

Альбицкая В.М. задачи и упражнения по органической химии. М.:ВШ,1983-207с

7

13

54



жүктеу/скачать 250.4 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет