Дәріс Оқыту процесін ақпараттандыру жағдайында жалпы биологиялық білім беру
Жалпы биологиялық білімнің мазмұнын екі контексте қарастыруға болады
жүктеу/скачать 97.02 Kb.
|
| Жалпы биологиялық білімнің мазмұнын екі контексте қарастыруға болады: формальды және нақты. Биологиялық білім беруді негізгі, орта (жынысты) жалпы биологиялық білім беру үшін "үлгілі бағдарламаларда" барынша көп нысанда ұстау. Шын мәнінде, жалпы биологиялық білім берудің мазмұны Биологияны оқыту процесінде қалыптасқан оқушылардың білімінде, дағдыларында және қарым-қатынасында жүзеге асырылады.
Ақпараттық технологиялар құралдарын күнделікті өмірге енгізу, мазмұны мен формасы бойынша әр түрлі оқушылар мен мұғалімдерге қол жетімділіктің бірнеше есе артуы жалпы биологиялық білім беру мазмұнының нақты іске асырылуына әсер етеді. Телекоммуникациялық желілердің (бірінші кезекте Интернет) арқасында мұғалімдер мен оқушылар үшін биологиялық объектілер мен процестердің бейнематериалдары, фотосуреттері, суреттері, сипаттамалары мен виртуалды модельдері едәуір қол жетімді болды. Бұрын қарастыруға болмайтын процестер мен объектілерді визуализациялау биологиялық білім берудің білім компонентіне әсер ете отырып, оқу процесін көрнекі және тиісінше тиімдірек етеді. Ақпараттық технологиялар құралдары мұғалімге оқушыларға биологиялық объектілер мен процестерді монстрлауға мүмкіндік береді, олар туралы идеяларды (демек, ұғымдарды) қалыптастыру қиын болды: 1) өте үлкен (ірі организмдер, эко жүйелер, биосфера) немесе өте кішкентай (субклеткалық құрылымдар, жасушалар, ұлпалар) объектілердің өлшемдері; 2) өте жылдам (Жасушаның бөлінуі) немесе өте баяу (өсу және даму, сукцессия, эволюция) процестердің жылдамдығы; 3) адам әрекетіне және/немесе эволюциялық процестерге (динозаврлар, Додо, мамонт және т.б.) байланысты бірқатар биологиялық түрлер өкілдерінің тіршілік ету ортасының қолжетімсіздігі (теңіз, шөл, джунгли және т. б.) немесе олардың жойылуы. Статикалық және динамикалық көрнекіліктің әртүрлілігі мен қол жетімділігі мұғалімге практикалық кез-келген табиғи объектіні және оның құбылысын әр түрлі бұрыштар мен аспектілерде көрнекі түрде зерттеуге мүмкіндік береді. Мұның бәрі оқушылардың әртүрлі биологиялық объектілер туралы идеяларын көрнекі, эмоционалды, ұзақ уақыт жадында сақтайды. Интернеттегі биологиялық мазмұндағы фото және бейне ақпараттың шексіз массиві мұғалімге өсімдіктер мен жануарлардың түрлерінің алуан түрлілігін зерттеу кезінде көрнекілік мәселесін шешуді едәуір жеңілдетті. Мұғалім мектеп оқулықтарында айтылған организмдердің көпшілігінің өмір салты мен құрылымының ерекшеліктерін бейнелейтін фото және/немесе бейнематериал таба алады. Биологияны оқытуда ақпараттық технологиялар құралдарын енгізу оқушылардың жабайы табиғатқа, табиғат өмірі және оның адам өмірі үшін маңызы туралы білімдеріне, өзіне және айналадағы адамдарға жабайы табиғатпен өзара әрекеттесу субъектілері ретінде көзқарасын қалыптастыруға ықпал етеді. Интернетте орналастырылған және мамандандырылған телеарналарда көрсетілетін көптеген және алуан түрлі жабайы табиғат туралы көркем және көркем фильмдердің үзінділерін мұғалім оқушылардың жеке басының интеллектуалды және эмоционалды жақтарына сілтеме жасай отырып, сабақтар мен сабақтан тыс сабақтарда қолдана алады. Биологияға құмар адамдармен (құрдастарымен, кәсіби биологтармен және т.б.) қашықтықтан аудиовизуалды қарым-қатынас жасау мүмкіндігі оқушылардың табиғатпен қарым-қатынас тәжірибесін түсінуіне ықпал етеді, табиғатты қорғау және құрметтеу қажеттілігіне сенімділік тудырады. Бейне, фототехника және интертехника арқылы басқа адамдарға өз әсерлерін, жабайы табиғатқа деген көзқарасын беру мүмкіндігі оқушылардың әдемі және сау ортаға және оның тұрғындарына деген қажеттілігін дамытуға, оның эстетикалық қасиеттерін сақтауға ұмтылуға ықпал етеді. Оқу процесіне ақпараттық технологияларды енгізу оқушылардың жаңа дағдылары мен тәжірибесінің дамуына әкеледі. Іскерліктер іс-әрекетте қалыптасады және дамиды. Қызмет құралдары оның мақсатына жету шарттары мен тәсілдерін анықтайды. Мысалы, студенттің алдында тапсырма болған кезде-хабарламаны дайындауға дайындалу және оны шешудің құралы ретінде компьютер ұсынылса, студент өз ойларын бекітудің ұсынылған әдісін қолдануға мәжбүр болады. Қызмет құралдары оның субъектісі — мұғалім, оқушы, әкімші және т. б. ескеруі және оларға бейімделуі керек шарттарын белгілейді. Демек, Ақпараттық технологиялар құралдары Оқу іс-әрекетіне қатысты құрал ретінде әрекет етеді, сонымен бірге оны жүзеге асырудың жаңа жағдайларын жасайды, оқушыларда бұрын жалпы биологиялық білім мазмұнының құрамдас бөлігі ретінде қарастырылмаған жаңа дағдыларды қалыптастырады. Мысал 7. Оқыту процесіне ақпараттық технологиялар құралдарын енгізу дәстүрлі оқыту құралдарымен қызметте қалыптасатын жалпы білім беру дағдыларының маңыздылығын төмендетеді. Эссе немесе өзіндік жұмыс жазу үшін студенттер мәтіндік редакторды көбірек қолданады, бұл үшін ақпаратты кітапханадан емес, интернеттен іздеуді жөн көреді. Сандық фото және бейнекамералар биологиялық объектілердің пайда болуы мен қозғалысын дәл түсіруге мүмкіндік береді, алайда бұл студенттердің өсімдіктер, жануарлар, микропрепараттардың жұмыс кітабындағы эскизінің маңыздылығын төмендетпейді. Компьютер мен электронды ақпарат құралдарын қолдана отырып үй тапсырмасын орындау оқушылардың жұмысын кітаппен және жұмыс дәптерімен толықтырады. Жалпы білім беруді ақпараттандыру оқыту процесіне ақпараттық техниканың техникалық және бағдарламалық құралдарын енгізумен шектелмейді. Ақпараттандырудың мақсаттарының бірі-мектептің ақпараттық кеңістігін қоршаған әлем мектебінің ақпараттық кеңістігіне енгізу. Биологияны оқытуда ақпараттық технологияларды қолдану оқушылардың қалыптасуын болжайтын жалпы биологиялық білім беру мазмұнының факторы болып табылады: -Ақпараттық технологиялар құралдарына оқу қызметі барысында туындайтын ұйымдастырушылық және ақпараттық-формациялық проблемаларды шешудің тиімді құралы ретінде қарау, ал оларды пайдалану өз мақсатына айналмауы тиіс; - болашақ кәсіби мансаптың шарты мен факторы ретінде ақпараттық технологиялар құралдарын қолдану тәжірибесі мен дағдыларына қатынасы; - болашақ кәсіби және күнделікті өмірдегі биологиялық және экологиялық мазмұн проблемаларын шешу факторы ретінде биологиялық ақпарат көздеріне қатынасы; -биологиялық мазмұндағы ақпараттың негізгі көздері және олардағы ақпараттың сапасы туралы түсініктер; - биологиялық мазмұндағы ақпаратты жинауды, өңдеуді, сақтауды, таратуды, көрсетуді және пайдалануды қамтамасыз ететін ақпараттық технологиялар құралдары мен тәсілдері туралы идеялар; - табысты жүзеге асырылуы биологиялық ақпараттың әртүрлі көздеріне жүгінуді талап ететін қызмет түрлері туралы идеялар; -әртүрлі ақпараттық көздерден — жабайы табиғат объектілерінен, басқа адамдардан, газеттерден, журналдардан, интернеттен, теледидардан және радиохабарлардан биологиялық мазмұндағы қажетті ақпаратты іздестіру, өндіру және тіркеу іскерліктері; -әртүрлі көздерден алынған биологиялық мазмұндағы ақпаратты талдау және бағалау, оның өзара алып тастайтын, қарама-қайшы компоненттерін анықтау, олардың дұрыстығын салыстыру және бағалау; - биологиялық мазмұндағы ақпаратты түсіндіре білу, оның мақсатын, мағынасын, атаулы бағытын түсіну және түсіндіру; — қарама-қайшы ақпаратты, әртүрлі көзқарастарды, әртүрлі позицияларды, соның ішінде жеке позициямен сәйкес келмейтін позицияларды салыстыра білу, олардың қазіргі сәтке неғұрлым сәйкес келетінін салыстыру және қабылдау. Сонымен, жалпы білім беруді ақпараттандыру мектептегі биологиялық білім мазмұнын жаңарту факторы болып табылады. Ақпараттық технологиялар құралдарын оқытуға енгізу және жалпы білім беретін мектептің ақпараттық кеңістігін қоғамның ақпараттық кеңістігіне интеграциялау процесі ретінде түсінілетін ақпараттандыру білім беру субъектілерінен Оқу ақпаратының әртүрлі көздерімен жұмыс істей білуді және оларды табысты танымдық қызмет үшін қолдануды талап етеді. Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар 1. Медиа білімге қандай білім беру міндеті жүктеледі? 2. Неліктен биология оқу пәні ретінде зерттеу және коммуникативтік дағдыларды қалыптастыруды қамтамасыз етеді? 3. Мектептегі биологиялық білім берудің мазмұны Ақпараттық технологиялар құралдарын енгізуге не әкеледі? жүктеу/скачать 97.02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|