Дипломдық ЖҰмыс «6В02209 Шығыстану»
"Бір белдеу-бір жол" жобасының Халықаралық көлік дәлізіндегі ролі
жүктеу/скачать 107.36 Kb.
|
| 1.3 "Бір белдеу-бір жол" жобасының Халықаралық көлік дәлізіндегі ролі
Жоба халықаралық көлік дәліздерін дамытуда маңызды рөл атқарады және оның әсерін бірнеше жолмен бағалауға болады: байланысты күшейту: БББЖ қатысушы елдер арасындағы инфрақұрылым мен байланысты жақсартуға, көлік шығындары мен уақытын азайтуға бағытталған. Осылайша, ол аймақтық экономикалық интеграцияға ықпал етеді және халықаралық сауданың тиімділігін арттырады. Мұндай өзара байланыс жаһандық құн тізбегінің өсуі үшін өте маңызды және қатысушы елдердің экономикалық дамуын қолдайды. Саудаға жәрдемдесу: БББЖ сауда кедергілерін жоюға және тауарлар мен қызметтердің трансшекаралық қозғалысын жеңілдетуге бағытталған. Көлік инфрақұрылымын жақсарту арқылы ол бизнестің жаңа нарықтар мен мүмкіндіктерге қол жеткізуін жеңілдетеді. Сауданың кеңеюі экономикалық өсуге, жұмыс орындарын құруға және кедейлікті азайтуға ықпал етеді. Экономикалық дамуға жәрдемдесу: БББЖ жобаға қатысатын елдердің, әсіресе инфрақұрылымы дамымаған елдердің экономикалық дамуын қолдайды. Бұл елдерге инвестиция салу арқылы бастама оларға тікелей шетелдік инвестицияларды тартуға көмектеседі, олардың экономикасын ынталандырады және жұмысқа орналасуға мүмкіндік беред [27]. Аймақтық ынтымақтастықты ынталандыру: Бұл бастама әртүрлі аймақтардағы елдерді біріктіреді, сауда, инфрақұрылымды дамыту және саясатты үйлестіру сияқты әртүрлі мәселелер бойынша диалог пен ынтымақтастыққа ықпал етеді. Мұндай ынтымақтастық елдер арасындағы сенім мен өзара түсіністікті нығайтуға ықпал етеді, бұл неғұрлым тұрақты халықаралық жағдайға алып келеді. Келесі жұмсақ күшті нығайту саясатын дамыту: БББЖ - бұл физикалық инфрақұрылым ғана емес, сонымен қатар бірқатар мәдени, білім беру және тұлғааралық алмасулар. Мәдени өзара түсіністікке ықпал ету және елдер арасындағы байланысты нығайту арқылы Қытай өзінің "жұмсақ күші" мен халықаралық қоғамдастықтағы ықпалын арттыруға тырысады. Алайда, жобада сын мен қиындықтарға тап болады. Кейбіреулер бұл бастама қатысушы елдердің қарыздарының шамадан тыс деңгейіне әкелуі мүмкін деп санайды, сонымен қатар ауқымды инфрақұрылымдық жобалардың экологиялық және әлеуметтік салдары туралы алаңдаушылық бар. Сонымен қатар, кейбір елдер БББЖ-ді Қытайдың геосаяси ықпалын кеңейту әрекеті ретінде қарастырады, бұл кейбір аймақтарда стратегиялық бәсекелестік пен шиеленіске әкелді. Жалпы, "Бір белдеу, бір жол" жобасы халықаралық көлік дәліздерін дамытуда, байланыстылықты жақсартуда, саудаға жәрдемдесуде, экономикалық дамуды ынталандыруда, өңірлік ынтымақтастықты ынталандыруда және Қытайдың "жұмсақ күшін" нығайтуда маңызды рөл атқарады. Осы артықшылықтарға қарамастан, барлық қатысушы елдер үшін тұрақты және өзара тиімді болып қалуы үшін бастамаға қатысты мәселелер мен сындарды шешу өте маңызды. Бішкек жол желісін қайта құру жобасы 2016 жылдың қазан айында басталып, жалпы ұзындығы 95,4 км болатын 49 көше мен 10 көпірді қамтыды. Кең және тегіс жолдар қалаға жаңа көрініс берді [28]. Елдегі 1800-ден астам ауылдың тек 500-і ғана орталықтандырылған сумен жабдықтауға қол жеткізе алды. Бұл мәселені шешу үшін 2014 жылы Қытай Ғылым академиясы (CAS) мен Қырғыз Ұлттық Ғылым академиясы Бішкекте Орталық Азияның экология және қоршаған ортаны зерттеу орталығын (RCEECA) бірлесіп құрды. 2018 жылдың тамызында RCEECA Бішкекте ауыз су қауіпсіздігі технологияларының алғашқы демонстрациялық алаңын құрды [29]. Дүниежүзілік Банктің мәліметтері бойынша, БББЖ және жақсартылған трансшекаралық көлік байланыстары Қырғызстандағы кедейлік деңгейінің өсуі мен төмендеуінің зәкірі бола алады. Дүниежүзілік Банктің пікірінше, Қазақстан БББЖ-дің ең ірі бенефициарларының бірі болуы мүмкін. Қазақстан теңізге шыға алмайтын ірі ел болғандықтан, оның әлеммен интеграциясы негізінен трансшекаралық көліктің сапасына байланысты. Бұл жеке көлік желісіне де, көршілердің көлік желілеріне де байланысты. Он жылдан астам уақыт бойы Қазақстан өз желісін жақсартуға қомақты қаражат салды, бірақ көптеген көрші елдерде сауданы ілгерілету саласындағы жақсартулар мен ресурстардың шектеулі болуына байланысты олқылықтарды толтыру қиын болды. БББЖ көлік инфрақұрылымы мен экономикалық интеграцияны кеңейтуге бағытталуы және Қытайдың өзінің батыс және орталық аймақтарын Еуропа мен Батыс Азиямен тиімдірек байланыстыруға деген ұмтылысы осы олқылықтарды жоюға мүмкіндік берді. Алайда, сайып келгенде, ел қытайлық технологияларды қолдануы және қытайлық жұмысшыларды жалдауы керек Орталық Азия елдеріне несие беру шарттары жергілікті өнеркәсіптің дамуына немесе аймақтағы жұмыссыздық деңгейінің төмендеуіне ықпал етпейді [30]. Қытай мен Орталық Азияны география, экономика және тарих байланыстырады. БББЖ Қытайды Батыс Азия мен Еуропамен байланыстыратын қақпа ретінде қызмет етіп, сауданы кеңейтіп, Инфрақұрылым құрып, шетелдік инвестицияларды тарта отырып, Орталық Азияға мүмкіндіктер ашады. Инфрақұрылымды дамыту және "Бір белдеу - бір жол" шеңберіндегі өңірішілік ынтымақтастық Орталық Азияда бұрын-соңды болмаған жағдайлар жасады. Қытай шенеуніктерінің айтуынша, Жібек жолының жаңа жобасы өңірлік мемлекеттердің мүдделеріне сәйкес келеді және Орталық Азия үшін тиімді. Жоба Орталық Азия елдеріне өз экономикасын нығайту, өнеркәсіп пен инфрақұрылымды, энергия тасымалдаушылар экспортын дамыту үшін инвестициялар алуға және тиісінше әлемдік экономикада тиімді рөл атқаруға мүмкіндік бере алады. БББЖ шеңберіндегі инвестициялар мен жобалар ағыны Орталық Азия республикаларының дамуына ықпал етеді және Орталық Азия өңірін инвестициялардың, сауданың, инфрақұрылымның және мәдени дамудың өңіраралық алыс ілмектері үшін маңызды түйін ретінде орналастырады. Алайда, оң нәтижелермен қатар, бастама шеңберіндегі жобалар қатты сынға ұшырайды. Штуенкельдің айтуынша, Қытай шенеуніктері Орталық Азиядағы Жібек жолының экономикалық белдеуіне салынған инвестициялардың 30%-ы сыбайлас жемқорлыққа байланысты жоғалғанын жеке мойындады. Қытай сонымен қатар тендерсіз сатып алуды ынталандырады, мысалы, қытайлық TBEA компаниясына Бішкек электр станциясын 385 миллион АҚШ долларына қайта құруға берілген эксклюзивті құқықтар. Сыбайлас жемқорлық жанжалдары кейбір жобаларды да мазалайды [31]. Қытайлық инвестициялау үлгісі реципиент мемлекеттер үшін белгілі бір проблемалар туғызады. БББЖ қытайлық экспатрианттық жұмысшыларды және Қытай халқын пайдаланудың дәстүрлі қытайлық инвестициялық үлгісін ұстанатыны қазірдің өзінде анық.қаржыландырылатын жобалар үшін олардың технологиялары мен жабдықтары. Бұл тәсіл алушы мемлекет үшін өте аз тікелей пайда әкелуі мүмкін, мысалы, маңызды жұмыс орындарын құру және жергілікті тұрғындардың дағдылары мен тәжірибесін дамыту. Қорытындылай келе, "Бір белдеу - бір жол" жобасын қазіргі кездегі Еуразия аймағындағы барлық дәліздер, жолдар жүйесінің негізі деген тұжырымға келеміз. Сондықтан "Жаңа Жібек жолы" немесе "Батыс Еуропа – Батыс Қытай" жобаларының атаулары әртүрлі болғанымен, олардың мақсаттары мен бағыттары бірдей. Аталған барлық жоба Азия мен Еуропаны байланыстырудың жаңа бағыттарын қосып іске асыру ғана емес, құрылған экономикалық байланысты дамыту арқылы аймақтағы тұрақтылықты қамтамыз ету. жүктеу/скачать 107.36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|