Дост дијарынын јолчулары мүӘллиф: доктор мисбаһ ЈӘзди
АЛТЫНҹы дәрс Намаза диггәт вә Аллаһ һүзурунун дәркинин зәрурилији
жүктеу/скачать 2.39 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Һәгиги намаз вә онун маһијјәти
- Намазын әһәмијјәти вә дәјәри
АЛТЫНҹы дәрсНамаза диггәт вә Аллаһ һүзурунун дәркинин зәрурилији
Намаза диггәт вә илаһи һүзурМе’раҹ һәдисинин давамында охујуруг: “Еј Мәһәммәд, бәндәләримдән үч дәстәсинә тәәҹҹүб едирәм: Намаза дајаныб әлләрини кимә доғру галдырдығыны, кимин гаршысында дајандығыны билдији һалда јухулу олан бәндәмә; бу ҝүн үчүн рузиси олдуғу һалда, сабаһки рузи үчүн чалышан бәндәмә; Ондан разы олуб-олмадығымы билмәдији һалда хошһал олан бәндәмә!” Рәвајәтдә елә бир нөгтәјә ишарә олунур ки, о һамымызын дәрдидир. Бәли, әксәримиз јетәринҹә мә’луматлы олдуғумуз һалда, намаза диггәтсиз јанашырыг. Һамымыз билирик ки, гылдығымыз намазлар өвлијаларын намазы кими дејил. Ону да билирик ки, намазымызда Гур’ан вә рәвајәтләрдә, зикр олунмуш хүсусијјәтләр јохдур. Амма сакит һалда өз мәс’улијјәтсиз мүнасибәтимизи давам етдиририк. Олдугҹа тәһлүкәли бир һалдыр. Она ҝөрә дә намазымыздакы нөгсанлары арадан галдырмаға, гәлбимизин иштиракы илә камил намаз гылмаға чалышмалыјыг. Биз намаз васитәси илә һансы мәгама чата биләҹәјимизи вә намазы јетәрли шәкилдә гылмадығымыздан һансы учурума јуварланаҹағымызы јахшы ҝөтүр-гој етмәлијик. Илаһи өвлијаларын ибадәтләрини нәзәрдән кечириб, өз ибадәтимизи онларын ибадәти илә мүгајисә етсәк јахшы олар. Јалныз камил нүмунә илә мүгајисә заманы ишин нөгсаны ортаја чыхыр. Намаздакы нөгсанлары арадан галдырмаг үчүн Мәрһум Мирза Ҹәвад аға Тәбризинин “Әсрарус-сәлат” вә мәрһум имамын ејни адлы китабыны мүталиә етсәк, бир чох инҹә вә мүһүм нөгтәләри дәрк едәрик. Биз исә бу мәсәләјә өтәри бир нәзәр салмагла кифајәтләнмәјә мәҹбуруг.
Чохларымыз намаз гыларкән он илләр габаг баш вермиш һадисәләри хатырлајыр, јалныз намазын саламыны верәркән намазда олдуғумузу јада салырыг. Аллаһын гаршысында дајаныб, она диггәтсизлик ҝөстәрәрәк, башга шејләр һаггында дүшүнмәк неҹә дә чиркиндир! Аллаһ-тәала Гур’ани-мәҹиддә бу хүсусијјәтин мүнафигләрә аид олдуғуну билдирир.1 Рәвајәтдә билдирилир ки, намаз гылдығы һалда фикири башга јердә олан инсан улаға чевриләҹәјиндән горхмурму?! Бәли, намазда Аллаһа диггәтсизлик нә гәдәр чиркин ишдир ки, бу сајаг намаз гылан инсан һәтта улаға чеврилмәјә лајиг ҝөрүлмүшдүр. Неҹә ола биләр ки, инсан бөјүк бир варлығын гаршысында дајандығы һалда, тамамилә башга шејләр һаггында дүшүнә?! Аллаһ тәрәфиндән хәлг олунмуш, падшаһлыг тахтына отурмуш бәндәнин гаршысында диггәтлә дајанан инсанын Аллаһ гаршысындакы диггәтсизлијинә нә ад вермәк олар?! Демәк, инсан өз Аллаһына һәтта бир бәндә гәдәр дә диггәт јетирмир! Әҝәр бири илә данышдығыныз вахт һәмин шәхс үзүнү јана дөндәрсә, сизә неҹә тәсир едәр? Бәли, Аллаһ ҹисим дејил вә Ондан үз чевирмәк мүмкүнсүздүр. Амма Аллаһа диггәтсизлик гәлбә аид олан бир һалдыр. Намаза дајаныб башга шејләр һаггында дүшүнән инсан әслиндә Аллаһдан үз чевирмишдир. Аллаһын һүзурунда өз дәрдини дејә билмәсини гәнимәт сајмаг әвәзинә, дилиндә Аллаһ дејиб, тамамилә башга шејләр һаггында дүшүнән инсан зүлмә јол верир. Һәмнөвүмүз олан бөјүк шәхсијјәтләрин гәбулуна дүшмәк чох чәтиндир. Амма Аллаһ-тәала өз ҝениш мәрһәмәти сәбәбиндән бәндәләри илә онларын евиндәҹә ҝөрүшә һазыр олур. Аллаһын лүтфү сајәсиндә һәр бир инсанын онунла данышмаг имканы вар. Бәли, фүрсәти гәнимәт сајыб, бүтүн вүҹудумузла чалышмалыјыг ки, диггәтимизи өз Рәббимизә јөнәлдәк. Аллаһа инанмајан, онун һүзурунда олдуғуну гәбул етмәјән бир кәс тәбии ки, она е’тинасызлыг ҝөстәрәсидир. Амма Аллаһа инанан вә онун һүзурунда олдуғуну билән инсанын диггәтсизлији олдугҹа чиркин бир мүнасибәтдир. Она ҝөрә дә рәвајәтдә бу сајаг бәндәләрин тәәҹҹүб доғурдуғу билдирилир. Намазын әһәмијјәти вә дәјәриНамаз бөјүк әһәмијјәтә малик олдуғундан вә инсанын әбәди сәадәтиндә тә’сирли рол ојнадығындан шејтан вар гүввәси илә чалышыр ки, бизи һәгиги намазын фејзиндән мәһрум етсин. Буна ҝөрә дә инсанларын дүшүнҹәсинә дахил олуб, онларын диггәтини Аллаһдан јајындырыр. Әлбәттә ки, шејтанын кимсәнин үзәриндә һакимијјәти јохдур. Гәлбимиздә шејтана јер верән әслиндә биз өзүмүзүк. Даим она гојун ачдығымыздан намаз заманы да биздән әл ҝөтүрмүр. Инсанын тәкамүлү вә Аллаһа јахынлашмасы үчүн ән үстүн јол намаздыр. Аллаһ инсана диггәт ҝөстәрәрәк онун тәкамүлү үчүн бу әмәли ваҹиб етмишдир. Ајдын мәсәләдир ки, Аллаһын бизим намазымыза еһтијаҹы јохдур. Истәнилән бир шәраитдә беш вахт намаз гылмаг ваҹиб бујурулмушдур. Бә’зи фәгиһләр билдирирләр ки, һәтта дәниздә батмагда олан инсан да һәмин вәзијјәтдәҹә диггәтини Аллаһа јөнәлдиб, үзү гибләјә олмаса да, намазыны гылмалыдыр. Намаз инсанын тәкамүлүндә вә сәадәтиндә бир бу гәдәр рол ојнадығындан Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурур: “Намаз ән хејирли ишдир...” Шејтан инсанла гәдим дүшмәнчилији сәбәбиндән ону дәјәрли шејләрдән мәһрум етмәјә чалышыр. Гур’ани-кәримдә охујуруг: “Шејтан деди: Анд олсун иззәт вә ҹәлалына, бүтүн халгы јолундан аздыраҹағам.”1 Бә’зән јетәринҹә диггәтлә гылынмыш ики рәкәт мүстәһәб намаз инсанын ҝүнаһларынын бағышланмасына сәбәб олур. Чүнки Аллаһын һүзуруну дәрк едән инсан өз чиркин ишләриндән пешиман олмаја билмәз. Бәли, һәгиги намаз һалында инсан бир даһа ҝүнаһа гајытмамаг барәдә гәти гәрара ҝәлир. Бир рәвајәтдә һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурур: “Әҝәр бир шәхсин евинин јанындан чај ахса вә о шәхс һәр ҝүн һәмин чајда беш дәфә јујунса, бәдәниндә чирк галармы? Намаз да һәмин чајын сују кимидир. Инсан намаз гылдығы вахт бүтүн ҝүнаһлары бағышланмыш олур.”2 Әҝәр намазын маһијјәтини дәрк едиб ондан дүзҝүн бәһрәләнсәк, бүтүн чиркинликләрдән тәмизләнмиш оларыг. Тәәссүф ки, намазын гәдрини билмир, она ҹидди јанашмырыг. Она ҝөрә дә гылдығымыз намазларын һеч бир фајдасы олмур. Демәк, икинҹи мүһүм нөгтә одур ки, намазын әһәмијјәтини вә дәјәрли тә’сирләрини анлајаг. Јалныз намазын һәгиги әһәмијјәтини анладығымыз вахт һисс едәрик ки, намаздакы диггәтсизлијимиз сәбәбиндән нә гәдәр фајдалардан мәһрум олуруг. Әҝәр ики рәкәт намаз инсанын бүтүн ҝүнаһларынын бағышланмасына сәбәб олурса, Аллаһын гәбул едәҹәји шәкилдә јеринә јетирилән ардыҹыл ибадәтләр инсаны чох уҹа бир мәгама, Аллаһла јахынлыға чатдырыр. Амма ибадәтләрдәки диггәтсизликдән јеҝанә газанҹымыз пешиманчылыг вә тәәссүфдүр. Инсан нәинки гијмәтли бир ҹәваһир, һәтта кичик мәбләғ пул итирдикдә белә пәришан олур. Бәли итирдији гара гәпијә ҝөрә тәәссүф едән инсан бүтүн дүнја ләззәтләринин фөвгүндә дајанан һәгиги намаз фејзини әлдән верир, һеч нараһат да олмур! Еј каш өвлијаларын намаздан һансы бәһрәләри ҝөтүрдүјүнү биләјдик. Өвлијаларын тә’биринҹә, әҝәр падшаһлар намазда һансы ләззәтин олдуғуну билсәјдиләр, өз һакимијјәтләриндән әл чәкәр, намаза мәшғул олардылар. Әлбәттә ки, бу сөзләри дејәнләр али мә’рифәт дәрәҹәсинә чатмыш инсанлардыр. Ҝүн узуну ләззәт ардынҹа гачырыг. Әслиндә дүнјанын өтәри ләззәтләри мин бир зәһмәт баһасына әлдә олунур. Һансы ки, падшаһлар үчүн мөвҹуд олан бүтүн ләззәтләр мө’минин ики рәкәт намазынын ләззәти бәрабәриндә һеч бир шејдир. Бунунла белә, инсанлар мадди ләззәтләр ардынҹа гачыр вә Аллаһла минаҹат ләззәти һаггында дүшүнмүрләр. Өтән нөгсанлары арадан галдырмаг вә намаздан даһа јахшы истифадә етмәк үчүн рәвајәтләрдә вә өвлијаларын кәламында бәјан олунан бә’зи нөгтәләрә вә ҝөстәришләрә әмәл етмәк лазымдыр. Дүнја ләззәтләри илә мүгајисәдә һеч бир зәһмәтсиз баша ҝәлән бу дәјәрләри әлдән вермәк ағылсызлыгдыр. Һәдис китабларында нәгл олунмуш рәвајәтләрин һәр бири дүнја долу ләззәтләрдән гат-гат үстүндүр. жүктеу/скачать 2.39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|