Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқаулардың; әдістемелік ұсыныстардың

(қолы) (аты-жөні)

(қолы) (аты-жөні)

20__ж. «___»______________ №____ Хаттама

1. 
   Қазақ тілі тарихын зерттеудің әдістері.
   

-Ретроспективтік әдіс;

- Типологиялық салыстыру әдісі;

- Синхрондық сипаттау әдісі;

- Типологиялық модификация немесе тілдік универсалий әдістері туралы теориялық мәліметтер, оларды қолданудың негізгі мақсаттары, қазақ тілінің грамматикалық құрылысының даму тарихын зерттеп, түсіндірудегі көрсетілген әдістердің қолданылуы туралы тұжырымдар талқыланады.
Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

2. 
   Қазақ тілі тарихын кезеңдерге бөлу.
   

-Алтай дәуірі (б.з.д. ІІІ ғасыр);

- Хун дәуірі (б.з.д. ІІІ ғасырдан-б.з.Ү ғасыр);

- Көне түркі дәуірі (Ү-Х ғасырлар);

- Орта түркі дәуірі (Х-ХҮ ғасырлар);

- Жаңа түркі дәуірі (ХҮ-ХХ ғасырлар).

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

3. 
   Қазақ тілінің түркі тілдері жүйесіндегі орны.
   

1. 
   Бұлғар немесе чуваш тобы;
   
2. 
   Ұйғыр немесе Солтүстік шығыс тобы;
   
3. 
   Тау тобы, қыпшақ немесе солтүстік-батыс тобы;
   
4. 
   Тағылық тобы, шағатай, оңтүстік-шығыс тобы;
   
5. 
   Тағлы тобы, қыпшақ-түрікмен немесе орта топ;
   
6. 
   Ол тобы, түрікмен немесе оңтүстік-батыс тобы.
   

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

4. 
   Тарихи лексикологияның зерттеу нысандары.
   

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Келімбетов Н. Ежелгі дәуір әдебиеті (хрестоматия). – А., 2006.
   
3. 
   Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі. –А., 1966.
   
4. 
   Қазақ тілі тарихи лексикологиясының мәселелері.- А., 1988.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

5. 
   Сөз мағынасының өзгеру жолдары.
   

Сөз мағынасының өзгеру заңдылықтары. Сөз семантикасы туралы. Көпмағыналылық, синонимдік, антонимдік құбылыстардың тілді байытудағы рөлі мен маңызы. Омонимнің пайда болу жолы мен тарихи. Тарихи омонимдер туралы.

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
3. 
   Историческое развитие лексики тюркских языков. –М. 1961.
   

4. 
   Келімбетов Н. Ежелгі дәуір әдебиеті (хрестоматия). – А., 2006.
   
5. 
   Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі. –А., 1966.
   
6. 
   Қазақ тілі тарихи лексикологиясының мәселелері.- А., 1988.
   
7. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

6. 
   Тұрақты тікестердің тарихи дамуы.
   

1. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
2. 
   Историческое развитие лексики тюркских языков. –М. 1961.
   
3. 
   Келімбетов Н. Ежелгі дәуір әдебиеті (хрестоматия). – А., 2006.
   
4. 
   Қазақ тілі тарихи лексикологиясының мәселелері.- А., 1988.
   
5. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
6. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

7. 
   Синонимдік, антонимдік сөздердің қалыптасуындағы заңдылықтар.
   

1. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
2. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

8. 
   Этнолингвистика мәселелері.
   

Орта ғасыр ескерткіштеріндегі араб-парсы сөздері. Монғол тілінен енген кірме сөздер. Орыс тілінен енген кірме сөздер мен олардың кезеңдік сипаты, зерттелуі. Орыс тіліндегі түркі сөздері. Кірме сөздердің мағыналық дамуы мен тілді байытудағы рөлі, кіру қажеттілігі.

Диалекті сөздердің тарихи сипаты, лексикалық ерекшеліктердің сөз мағынасының дамуын көрсетуі.

Көне түркі жазба ескерткіштеріндегі толық мағыналы сөздер мен қазіргі қазақ тіліндегі көнерген сөздер арасындағы сабақтастық қолданылу сипаты.

Қазіргі лексикографияның тарихы. «Дивани луғат-ит түрк», «Кодекс Куманикус», т.б. сөздіктерінің мәні мен маңызы. ХҮІІ-ХҮІІІ ғғ. Шыға бастаған глоссарийлер мен сөздіктер. Г.Ю.Клапрот, Е.Бунин, Т.Бокин, И.Ильминский, И.Лаптев, Ж.Кушербаев, т.б. сөздіктері туралы. Жасалу мақсаты, практикалық мәні, құрлысы.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
3. 
   Историческое развитие лексики тюркских языков. –М. 1961.
   
4. 
   Келімбетов Н. Ежелгі дәуір әдебиеті (хрестоматия). – А., 2006.
   
5. 
   Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі. –А., 1966.
   
6. 
   Қазақ тілі тарихи лексикологиясының мәселелері.- А., 1988.
   
7. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

9. 
   Тарихи фонетика, оның объектілері, зерттеу әдістері.
   

1. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

10. 
    Қазақ тілі фонетикалық жүйесінің негізгі ерекшеліктері.
    

Дифтонгтар. Қазақ тіліндегі дауыстылар жүйесі, оның көне және орта түркілік мұралар тіліндегі дауыстылар жүйесіне қатысы мен өзіндік ерекшелігі. «Ә» дыбысының қалыптасуы жөніндегі пікірлер. Қызметі мен фонемалық сипаты.

Диалектілерде кездесетін дауысты дыбыстар сәйкестігінің тарихи себептілігі, негізділігі. Дауысты дыбыстар сәйкестілігінің шығу себебі мен мотиві: а-е, а-ә, ы-і, ұ-ү, ұ-ы, ү-і, о-ү, т.б.

Дауысты дыбыстардың сәйкес дыбыстарға ұласу эволюциясы. Түбір құрамындағы тіл алды дауыстыларының тіл арты дауыстыларына сәйкес келуі. Сингармониялық параллельдер мен варианттар туғызудағы дауысты.

1. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

11. 
    Дауыстылар жүйесі дамуының ерекшеліктері.
    

1. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

12. 
    Дауыссыз дыбыстар жүйесі.
    

Жеке дауыссыздардың қалыптасуындағы ерекшеліктер. Қазақ тіліндегіанлаут позициядағы – ж дыбысы қыпшақ тобындағы тілдерге тән негізгі ерекшелік екендігі.

-Ч аффрикатының көнелігі, қазіргі қазақ диалектілерінде кездесуі – реликтілік құбылыс. Көне түркілік –г,-ғ дыбыстарының қазақ тіліндегі көріністері. Дауыссыз дыбыстардың сапалық сипаты. Басқа түркі тілдерімен салыстыруда танылатын қазақ тіліне тән өзгешеліктер. Инлаут пен анлаутта кездесетін және кездеспейтін дауыссыз дыбыстар. Сөз соңындағы н-ң ауысуы, не ң-н ауысуы. Протоалтайлық Р дыбысының дамуы, қазақ тіліндегі көрінісі. Қазақ тіліндегі қатаң дауыссыздардан басталатын сөздердің молдығы – тілдің көнелілігінің кепілі. Қатаң дауыссыздардың ұяңдау процесі, кезеңі, қазіргі тілдегі көрінісі.

Инлауттағы дауыссыз дыбыстардың дыбыстардың келу сипаты, басқа түркі тілдерімен салыстырғандағы қазақ тілінің өзіндік ерекшелігі мен өзгешелігі. Интервокал позицияда қатаң дауыссыздардың ұяңдануы. «Қазақы», «қалмақы», т.б. сөздердегі ұяңдалудың басты тарихи себебі – сөз мағынасын жасаудағы қызметімен байланыстылығы.

1. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

Сингармонизм заңы. Буындар мен дыбыстардың үндесуі туралы түсінік. Үндестік тілдің ішкі даму заңдылығынан туындайды. Сингармонизм, түрлері, зерттелуі. Көне түркі тіліндегі үндестік заңының деңгейі. Ерін үндестігі мен тіл үндестігі. Қазақ тіліндегі буын үндестігі мен мағына жасаушылық қызметі. Ықпалдың түрлері, тарихи себебі. Фузиядағы дыбыстардың бір-біріне ықпалы, үндесуі. Аккомодация құбылысының тарихи сипаты. –П фонемасының у-ға айналу сыры.

Ассимиляция – дауыссыз дыбыстардың үйлесуі, тарихи даму көрінісі. Ассимиляциялық даму нәтижесі мен қазақ тілінің өзіндік ерекшеліктері. Дыбыстардың комбинаторлық өзгерістері. Диссимиляция. Тілдегі әртүрлі фонетикалық құбылыстар. Олардың тарихи пайда болу себебі. Протезалық, эпентезалық дыбыстардың тіл дамуының бастапқы кезеңінде сөз мағынасын өзгертушілік қызметі.дыбыстардың конвергенциясы мен дивергенциясы.

Буын. Буынның жасалуы, дыбыстық құрамы, өзгеру жүйесі. Ежелгі бір буынды тұлғалардың сипаты туралы ғылыми пікірлер. Сингармониялық варианттар мен параллельдер, зерттелу жайы.

Екпін. Екпін түрлері, орны, сипаты. Сөз мағынасын өзгертуге әсерінің бар, жоғы туралы ғылыми пікірлер.

Орфография мен графика. Графика туралы тсінік. Көне түркі жазуы. Жазу – мәдениет көрсеткіші. Арамей жазуы мен көне түркілік жазу арасындағы сабақтастық. Қазақ жазуының тарихы туралы.

1. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

14. 
    Фонетикалық сөзжасам.
    

1. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

14. 
    Семантикалық сөзжасам.
    

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
3. 
   Қайдаров А.Структура односложных корней и основ в казхском языке –А., 1986.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

14. 
    Синтетикалық сөзжасам.
    

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
3. 
   Қайдаров А.Структура односложных корней и основ в казхском языке –А., 1986.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

14. 
    Аналитикалық сөзжасам.
    

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
3. 
   Қайдаров А.Структура односложных корней и основ в казхском языке –А., 1986.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   

Тарихи морфологияның зерттеу нысаны, мақсаты, мәні. Зерттеу тарихы. Сөз-лингвистикалық зерттеудің негізгі нысаны. Лексикалық мағына мен грамматикалық мағынаның тарихи қарым-қатынасы, даму сипаты, қазақ тілінің грамматикалық құрылымы, дамуы. Тіл дамуындағы заңдылықтардың, сөздің морфологиялық құрамына тигізетін әсері.

Морфологиялық құрылыстың дамуында ұшырасатын тілдік процестер, олардың сөздің морфологиялық құрамына әсері.

Байырғы түркі сөздерінің бір буындылығы жайлы мәселе, ол туралы пікірлер. Алғашқы түбірдің сипаты туралы мәселе. «Жайылыңқы түбірлер» сөздің буын соңының ұзарып, күрделенуі түркі тілдерінң құрылымдық ерекшелігі. Түбірлердің синкретизмі жайлы мәселе. Синкретизм – қазіргі тілдегі омонимдес түбірлердің едәуір бөлігінің қалыптасуын тарихи тұрғыдан түсіндірудің негізі. Дмитриев түбірлердің грамматикалық дамуының үш кезеңі туралы.

1. 
   Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка –А. 1997.
   
2. 
   Жұбанов Х.Исследования по казахскому языку. – А., 1966.
   
3. 
   Қайдаров А.Структура односложных корней и основ в казхском языке –А., 1986.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   

Зат есім. Жалпы есімдердің жасалуының қалыптасқан түрлері. Ономастикалық, топонимикалық атаулар – тілдің басынан өткен тарихи жағдайлар.

Септеу категориясының дамуы. Ескі түркі, орта түркі тілдеріндегі септіктер жүйесі, ол дәуірлерлегі түркі тілінде септіктердің сан жағынан молдығы. Септік жүйесінің дамуында байқалатын ерекшеліктер. А) бірнеше тұлғаға тән грамматикалық мәндердің бір тұлғаға шоғырлануы, ә) септік тұлғалары варианттарының азаюы, б) септік жалғауының әрқайсысының грамматикалық мәні мен қызметінң саралануы. Септеудің екі түрі (тәуелді, жай септеу).

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
2. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

Сын, сапаны білдірудің лексикалық, грамматикалық тәсілдерінің қалыптасуы. Аффиксация. Негізгі сын есімдер.сын есім жасайтын аффикстер. Есім түбірден сын есім жасайтын аффикстер. Етістіктен сын есім жасайтын аффикстер. Сын есімдердің дамуындағы адъективация мен трансформация. Шырай формалары.

1. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
2. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

21. 
    Сан есім.
    

1. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
2. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

21. 
    Есімдіктер.
    

1. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
2. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

Етістіктің дербес грамматикалық топ ретінде жіктелу тарихы. Түбір етістіктің тұлғалық және мағыналық дамуы. Зат есім мен етістіктің генетикалық тектестігі. Көне түркі тілдеріндегі етістік жүйесі мен ерекшелігі. М.Қашқари еңбегіндегі бір буынды түбірлер мен негіздердің көрінісі., грамматикалық құрылымы. Қазіргі қазақ тілімен салыстыру. Күрделі етістік. Тарихы, номинативтілігі. Салт және сабақты етістіктер. Орхон-Енисей жазбаларындағы болымды-болымсыздық мағынаның көрінісі.

Етістіктің грамматикалық және функциялық категориялары. Қимыл есім тұлғаларының даму жүйесі. Есімше мен көсемше тарихы. Рай тұлғаларының тарихы. Шақ тұлғаларының тарихы. Етіс тұлғаларының грамматикалық және мағыналық құрылысы. М.Қашқари етіс туралы. Етістіктің қызметі.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
2. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

Үстеу. Негізгі белгілері, сипаты, ерекшелігі. Үстеудің сөз табы ретіндегі қалыптасу жолы. Үстеу-екіншілік атау. Негізгі үстеу мен туынды үстеу. Үстеудің арғы негізі туралы ғылыми пікірлер.

1. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
2. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

Еліктеуіш сөздердің семантикалық және грамматикалық сипаты. Еліктеу теориясы туралы ілім. Еліктеуіш сөздердің семантикалық және грамматикалық сипаты. Еліктеу теориясы туралы ілім. Еліктеуіш сөздердің түрлері. Көне түркі тілдеріндегі еліктеуіш сөздердің түрлері.

1. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
2. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

26. 
    Көмекші сөздер.
    

1. 
   Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
2. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
3. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

26. 
    Тарихи синтаксистің зерттеу нысаны.
    

әсері мен ықпалы. Синтаксистік байланыс тәсілдерінң дамуы. Байланыс түрлерінің қалыптасуы.

1. 
   Қордабаев Т. Тарихи синтаксис мәселелері. – А., 1965.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

26. 
    Сөз тіркесі.
    

Түркі тіліндегі сөйлем номинативті екендігі, оның тарихи себептері. Баяндауыш – сөйлемді ұйымдастырушы мүше. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібінің қалыптасуы.

Оқшау сөздердің құрамы мен түрлерінің дамуы.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Қордабаев Т. Тарихи синтаксис мәселелері. – А., 1965.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

26. 
    Жай сөйлемнің дамуы.
    

Оқшауланған мүшелердің қалыптасуы. Оқшау сөздердің жеке түрлерінің қалыптасуы. Бұл процестің сөйлем құрылысының дамуымен, жазба тіл құрамындағы жіктеліспен ұштасып жататындығы.

1. 
   Қордабаев Т. Тарихи синтаксис мәселелері. – А., 1965.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.
   

26. 
    Құрмалас сөйлемнің грамматикалық және семантикалық сипаты.
    

1. 
   Қордабаев Т. Тарихи синтаксис мәселелері. – А., 1965.
   
2. 
   Қашқари М. Түркі сөздігі. – А., 1998.
   
3. 
   . Мұсабаев К. Қазақ тілі мен грамматикасы тарихынан. – А., 1966.
   
4. 
   Салқынбай.А.Б. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы (практикалық курс). - А., 2005.
   
5. 
   Томанов М. Қазақ тілінің тарихи грамматикасы. А., 1988.