Әдістемелік ұсыныстары мен нұСҚаулықтары

Пәні бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/37

«Өндірісті ұйымдастыру және кәсіпорын менеджменті» пәні бойынша 050713«Көлік, көлік техникасы және технологиялар» мамандығының студенттеріне курстық жұмысты орындауға арналған

Павлодар

Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

БЕКІТЕМІН

ҚЭФ деканы

__________ Т.Я. Эрназаров

«___»_____________2011 ж.

Құрастырушы аға оқытушы _______________ Г.Т. Омарова
Салалық экономика кафедрасы
«Өндірісті ұйымдастыру және кәсіпорын менеджменті» пәні бойынша

050713«Көлік, көлік техникасы және технологиялар» мамандығының студенттеріне курстық жұмысты орындауға арналған

2011ж. «_» __________ кафедра отырысында ұсынылған № __ хаттама

Қаржы – экономикалық факультетінің әдістемелік кеңесімен құпталған

2011ж. «__» __________ № __ хаттама
ОӘК төрайымы ___________ А.Б. Темиргалиева 2011ж. «____»_____________

КЕЛІСІЛДІ

Көлік техника кафедрасының













































n – шиналар саны, шт;



























Әр түрлі қашықтықты үш автобусты маршрут берілген: қықа, орташа және алыс.Студент реттік нөмірі бойынша 1 кестеге сай үш маршрут таңдап алуы қажет.

3.1 Жұмыс есебіне кіреді:

- негізгі парақ;

- мазмұны;

- бірліктер мен терминдер, символдар және олардың шартты белгіленуі;

- жұмыс есебіне тапсырма;

- кіріспе;

- 1 бөлім – маршруттың жүру жолын анықтау;

- 2 бөлім – жылжымалы құрамды таңдау;

- 3 бөлім – автобустардың маршрут жолдарының сағаттық графиктерін жасау;

- 4 бөлім – жолаушыларды тасымалдаудың эксплуатациондық шығындарының есебі;

- 5 бөлім – халықаралық автобус маршруттарының экономикалық көрсеткіш есебі;

- 6 бөлім – Маршруттардың ашылуы бойынша жарнамалар мәтіндерінің әзірленуі;

- қорытынды;

- пайдаланған әдебиеттер тізімі.

3.2 Кіріспеде жұмыс есебінің тақырыбы, мақсаты,орындалу жұмысы түсіндіріледі.

3.3 Негізгі бөлім (1,2,3,4,5,6 тараулар) 4.1-4.6 параграфтарында методикалық белгілер орындалады.

3.4 Орындалған жұмыстыңнәтижесі бойынша баға мен негізгі параметрлер халықаралық автобус маршруттарында беріледі.

3.5 Монографиялар, мақалалар, оқу құралдары, анықтама материалдары пайдаланған әдебиеттер тізімін құрайды, мәтінде түсіндірмелі хатта сілтеме болады.

4 Негізгі бөлімнің методикасының орындалуы

4.1 Маршруттардың жүру жолының анықтамасы
1 бөлімде барлық маршрут жолдарының анықтамасын қолдану, транзитті жергілікті пунктерін және олардың ара қашықтығын анықтау. Маршруттардың жол жүру жерлеріне сипаттама беру, халықаралық автобус маршруттарының ара қашықтығының кестесін құру.
4.2 Жылжымалы құрамды таңдау
2 бөлімде келесі жұмыстар атқарылады: студентке НИИАТ анықтамасы бойынша автобусты таңдау және сипаттамасын беру қажет.

4.3 Автобус маршруттарының жолдарына сағаттық графиктерін құрау
4.3.1 Автобусты алғашқы пункттен Тжіберу жіберу уақыты

4.3.2 Жылжымалы құрамның техникалық сипттамасы Т_жыл. маршруттың жылжу уақыты бойынша анықталады.

Уақыт қозғалысының есебі:

- ТМД елдерінде техникалық орташа жылдамдық - Vтех.=60 км/сағ;

- Батыс орталық және шығыс Еуропа елдерінде техникалық жылдамдық - Vтех=80км/с.

Таулы аймақтармен өтетін маршруттарға Азия, Жақын Шығыс, Балқан жартылай құрылығы, оңтүстік Еуропа елдеріне (Австрия, Швейцария, Солтүстік Италия) техникалық жылдамдықты 50км/с тең жоспарлап қою керек.

Мұндағы, L_м-маршрут ұзындығы.

V_тех-техникалық жүру жылдамдығы, км/с.

4.3.3 Аялдама пункттерінің саны n және автобус сол жерде тұру уақыты Тост және елді мекендерен немесе қалалардың қосылуымен (жүргізушінің максималдық автобус жүргізу уақытына байалнысты, рейстің басталу уақытына автобустың кедендік өткелдерден өту уақытына және ұзақтылығына байланысты).

Автобустың тоқтап тұру уақытын жоспарлау кезінде 1-2 аялдамада тоқтап тұру уақыты 15 мин көп емес, 10 мин кем емес екенін ескерте өту керек, ал қалған аялдамалрда 20мин, маршрут уақытының аяғында 10-15 мин.

сағ (4.2)
Мұндағы, t_ост- тоқтап тұру уақыты бір аралық пунктте, мин.
- аялдама пункттерінің саны 1-ден n-ге дейін.
Автобустың соңғы аялдамаға келу уақыты Т_приб.:

сағ (4.3)
Мұндағы , Т_отпр - пункттің басынан жүру уақыты.
4.3.5Жинақтық уақыт рейсі

Жинақтық уақыт рейсі маршрут пункітінде r-да бастапқысынан сонғысына дейінгі маршрутты автобус қозғалысының уақыт жинағы қосыладыжәне уақыт аралығындағы аялдаманың пункітінде қарапайым уақытта (соның ішінде погранпереходах) формула бойынша анықталады (4.4).

Уақыт қозғалысымен тоқтау уақыты мына формула бойынша анықталады.(4.1, 4.2)
сағ (4.4)

Мұндағы ,Т_дв- маршрут қозғалысының уақыты (cағ, мин);

Т_ост- жинақтық уақытының шығын.
Маршруттық автобустың сағаттық графикалық қозғалысын қалыпты 2-кестеде көрсету керек .
Кесте 2- маршруттық автобустың сағаттық графигі.

Аялдама пункітінің атаулары мен шекарның өтуі	Пункттер ара қашықтығы, км	Жол уақыты, (сағ, мин)	Келу уақыты (мин)	Жөнелту уақыты (сағ, мин)
Қорытынды

4.4 Жолаушыларды тасымалдауды пайдалану шығынын есептеу
Бұл бөлігінде шығын есебін 7 статья бойынша есептеу қажет, соның қатарында:

4.4.1 Шығыс есебі Т_э және жанармай шығыны қалыпты шығын және 100км жүріске жанармай бағасы жергілікті сипаттама қысқы надбавок және т.б фактілер негізінде өндіріледі.

Жанармай шығыны мына формула бойынша анықталады(4.4)
(4.4)
Мұндағы , L_м- маршрут ұзындығы, (мин)

H-100 км, л/100 км кететін қалыпты жанармай шығыны

k- коеффициент, жанармай шығын қосымша есептеу, таулы жерлерге тұру кезінде,%

Жанармай шығын мына формула бойынша есептеледі (4.5)

Ц_л- 1л жанармай құны, у.е.;

Жанармай-майлағыш материалдардың: моторлық майдың, трансмиссионды майдың, арнайы майдың, қою майлағыш пен керосиннің шығыны отын шығынынан шығатын проценттік нормалары негізінде анықталады (4.6):



 - i-нші жанармай-майлағыш материалдың 1 литрінің құны, ш.б.

Әр түрлі жанармай-майлағыш материалдың 1 литрінің құны бөлшек саудасының нақты бағаларынан алынады.
Кесте 3 - Жанармай-малағыш материалдар шығынының нормасы, %

Жанармай-майлағыш материалдардың атаулары	Шығын нормасы, %
Моторлы май	3,2
Трансмиссиялы май	0,4
Арнайы май	0,1
Қою майлағыш	0,3
Керосин	0,5

4.4.3 Автобус жүргізушілеріне жалақысына шығындарды есептеу  (3.8) теңдеуі бойынша жүзеге асырылады және де ол бір сағат жұмысының тарифті мөлшерлеменің, класстылық және жұмыстың түнгі режимі үшін үстеме процентінің, әлеуметтік сақтандыру, зейнетақы қорының есептелу мөлшерімен сәйкес болады. Егер маршрутта 2 жүргізуші болса, онда шығын екі есес ұлғаяды;

 – жұмыстың автоуақыты немесе рейс уақыты, сағ, мин;

80 – үстемелердің әр түрлі түрлері, % немесе 1,8.
4.4.4 Шиналардың жөндеу немесе қалпына келтіруіне шығындарды есептеу (100 км жүгіруіне тозу нормасы мен шина комплектісінің құны есебімен) (4.9) формуласы бойынша анықталады:
_ (4.9)
4.4.5 ТО мен ТР шығындарын есептеу (4.10, 4.11) формулалары бойынша анықталады және өзіне жөндеу жұмысшыларының жалақысын, қосалқы бөлшектер мен эксплуатациялық материалдардың шығындарын қосады.

Жөндеу жұмысшыларының жалақысы:





ТО мен Р шығындарының жалпы соммасы анықталады:





- автобусты баланстық құн, у.е



Жиынтық пайдалану шығындары, нақтылы жолаушылардың тасымалдауына барлық шығындарды сомалардан қалыптасады 4.4.1.-4.4.7. бөлімінен қараңыз.



4.5.1 Бiр жолаушының тасымалдау өзiндiк құны

Сонымен бiрге, –бұл пайдаланудың пайда болатын шарттарындағы жолаушының тасымалдауын баға 1-шi жолаушының тасымалдау өзiндiк құны (4.16 ) формула бойынша анықталады жолаушылардың отыруы үшiн барлық орындар шұғылданатын болатынын болжайды;
_ у.е/пас (4.16)
Мұндағы, _- автобусты сыйымдылық, пас.
4.5.2 Халықаралық маршрут бойынша жүрiп өтуге билеттiң құны.

1 жолаушының тасымалдау өзiндiк құндарын негiзге және кәсiпорынға таза табыс әкелуi керек болатын (ҚҚС және тиiмдiлiк) надбавакке халықаралық маршрут бойынша жүрiп өтуге билеттiң құнымен анықталады. (ҚҚС ) қосылған құнға салық 16% және тиiмдiлiктiң пайызы өлшемде алу керек - 35%, ол өз қосады, соның iшiнде қосылған құнға салық, социалистiк қорқыныш, зейнетақы бөлiп шығарулары (4.17 ) тағы сол сияқтылар

Т= _ у.е (4.17)
Мұндағы, Т–билет құны, у.е.
4.5.3 Маршрут жолаушылардың Д тасымалдауынан табысы.

Халықаралық маршрут жолаушылардың тасымалдаулары мөлшерлiк табыстар жиынтықты формула бойынша есептеу керек (4.18)

Д=Т_ у.е (4.18)
Мұндағы, – жолаушылардың саны автобусты тең сыйымдылық алуға керек, пас.
4.6 Маршруттардың ашуын айғақ бойынша жарнаманың мәтiнiнiң құрастыру және ресiмдеуi
Басында 6 құрауға керек ептеген жеткiлiктi, бiрақ халықаралық жолаушылар қатынастың отрытиясы айғақ туралы (баспасөз, дидар, радио) бұқаралық ақпарат құралдар үшiн жарнаманың нақты мәтiнi. Мәтiнде бейнелеуге керек: хабарлауды ашуды мерзiм; бастапқы және шектi тармақтың аты; олардың назар аударарлығы маршрут бойынша қудалаудың кейбiр аралық тармақтары көздiң нүктесiмен; жылдың әр түрлi маусымдарында бастапқы және маршруттың шектi тармағына келуiнен жүру уақыты; жылдың аптаның күнi және маусымдары бойынша маршруттың жұмысының мерзiмдiлiгi тағы басқалар студенттiң қарастыруы бойынша айғақтар. Жарнаманың мәтiнi дизайнер дағдыларын қолданумен ресiмделеді.

5 Есептi жұмыстың орындау мысалы

«Киев-Дрезден» берiлген халықаралық автобус маршруты

5.1 Маршруттың трассасының анықтауы

Автомобиль жолдары атлас арқылы маршруттың келесi қалалар арқылы өтетiн трассасы анықталған: (Украина ) Житомир, (Украина ) Емен, (Польша ) Пшемысль, (Польша ) Краков, (Польша ) Вроцлав, (Германия ) Люббенау. Маршруттың созылымдығы 1556, 5 шақырымды құрайды.

Бастапқы тармақ - (Украина ) Киев қаласы, шектi тармақ - Дрезден қаласы. Маршрут 3 мемлекеттердiң аумағы бойынша өтедi - Украина, Польша және Германия.

5.2 Жылжымалы құрамды таңдау

Жолаушылардың халықаралық тасымалдауын жүзеге асыру үшін НИИАТ анықтамасы бойынша MERCEDES–BENZ O V–8 4×2.2 автобусы таңдалып және оның сипаттамасы көшіріп алынған.

MERCEDES–BENZ O V–8 4×2.2 автобусы – үлкен класты қала аралық автобус.Шанағы – тұтастай металдан, 2-і есікті (2-і бір беттік жолаушылар есігі). Қозғалтқышының орналасуы – артқы. Орындықтардың жоспарлануы – 4-қатарлы. Жолаушылар орындығы – жастықшасы мен көлбеу арқалығы реттелінетін ұшақ орындығы типті. Жүргізуші орындығы жастықшасы мен арқалығы, массасы, биіктігі бойынша реттеледі. Автобус гардеров, әжетхана, мұздатқышпен жабдықталған. Келесідей техникалық сипаттамаға ие:

Сыйымдылығы:

отыру үшін орындықтар саны 53

жалпы орындар саны 53

қызметтік орын саны 2

Жүк бөлімдерінің көлемі, м3 11,5

Жабдықталған масса, кг 12190

Толық масса, кг 17500

Максималды жылдамдығы, км/с 117

60 км/с дейін екпін алу уақыты, с 22

Өте алатын максималды көтерме, % 30

60 км/с пен тежелу жолы, м 25,8

60 км/с кезіндегі бақылаушы жанармай шығыны, л/100 км 16,0

Бұрылу радиусы, м:

сыртқы доңғалақ бойынша 9,3

габаритті 11,2

Жанармай дизельді

5.3.1 Автобусты (Киев) – 18 сағатта маршруттың бастапқы пунктінен жіберілу уақыты

5.3.2 Маршруттағы қозғалыстың жалпы уақыты формула бойынша анықталады (бұл кезде 22 с 22 мин құрайды):

маршрут бөлігі СНГ елдері аумағының жазықты жерлерінен өтеді де 695 км (VT=60 км/с) құрайды;

маршрут бөлігі шығыс Европа бойынша және 861,5 км (VT=80 км/с) құрайды;

Және де маршрут бойынша қозғалыстың бастапқы пунктан соңғы пунктқа дейінгі

уақыты 22 с 22 мин құрайды.

4-кесте – Автобустың <<Киев–Дрезден>> маршруты бойынша қозғалыстың сағаттық графигі

5.4 Жолаушыларды тасымалдаудағы пайдалану шығындарын есептеу

5.4.1 Отынның шығынға және жұмсалуына есептеу

Отын шығыны мына формуламен анықталады:

Отынның жұмсалуын мына формуламен анықталады:

5.4.2 Жанар-жағармай материалдарын шығынға және жұмсалуына есептеу.

Жанар-жағармай материалдарының шығыны: мотор майлары,трансмиссионды майлар, арнайы майлар, консистентті майлау және керосин проценттік нормаларға сәйкес(кесте-3) отын шығынынан мына формуламен(4.6) анықталады:

Мотор майы шығыны құрайды:

1 литр(кг) әртүрлі жанар-жағармай материалдарының бағасын нарықтағы бөлшек сауда бағаларынан алу керек.

Мотор майына жұмсалу құрайды:

Жүргізуші саны-2 кісі, А4, ол рейстар саны, ол 24,77 сағ. тең; 80-әртүрлі қосынды түрлері % немесе 1,8







Жөндеу жұмыскерлердің еңбек ақысы:

Қосымша бөлшектермен материалдардың шығынын автобустың 1000 км/ге жүріп өткен жолының шығын бастамасы арқылы анықтаймыз

5.5.1 S1. жол бір жолаушыға тасымалдау өзбағасы 4.16 формуласы бойынша, qвм 53 жолаушылар үшін автобус сыйымдылығы:

5.5.3 Маршрут бойынша жолаушыларды тасымалдау пайдасын 4.18 формула бойынша есептейді және ол 2623,5 ш.б болады