Сабақтың тақырыбы: Қанның артериялық қысымы. Қанның тамырларымен қозғалуы

Тақырыбы:Қанның артериялық қысымы

№11 мектеп мұғалімі:Шахарова Фатимa

2014 жыл


Сабақтың тақырыбы: Қанның артериялық қысымы. Қанның тамырларымен қозғалуы.
Сабақтың мақсаты: Қанның тамырлар бойымен қозғалуы қалай жүзеге асырылатынын түсіндіру. Қан қысымы, тамырдың соғуы ұғымдарын тұжырымдау.
Білімділік: «Қан қысымы», «тамыр соғуы» анатомиялық физиологиялық түсініктер қалыптастыру.
Дамытушылық: Тұрақты түрдегі ерікті зейін қоюды дамыту. Жүйке жүйесінің ширақтылығын дамыту.
Тәрбиелілігі: Оқушыларды өзін-өзі бақылау дағдысын тәрбиелеу. Өздігінше ойлауға баулу.
Құрал жабдықтар: «Қан айналым» Қан айналым шеңберлері. Кестелер, оқулықтағы суреттер, тонометр, секундомер.
Сабақтың типі: аралас сипаттама.
Әдістемелік шешім: дәріс-сұхбат, сұрақ –жауап

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу, түгендеу, тексеру
Үй тапсырасын тексеру.


Венн диaграммасы





ББҮ стратегиясы

Білемін	Білгім келеді	Үйрендім

Жаңа сабақ

Қарыншалардың жиырылуы кезінде қан жоғары қысымға байланысты қолқа мен өкпе артерияларына түседі.

Бұл жерде ең жоғары қысым ең жоғары шегіне 150мм сын. бағытына жетеді. Қанның артериямен қозғалу барысында қысым 120 мм сын. бағытына дейін төмендейді, ал капилярда 22мм.сын.бағ.көрсетеді. Ең төменгі қысым венада, ол 5 мм сын.бағ.тең келеді.

Дені сау адамның қан қысымы 120/80 мм сын.бағ. тең келеді. Қан қысымының 150 мм сын. бағ. артуы гипертония деп аталады.

Иық артериясында қысымның 70-80 мм сын. бағ. дейін төмендеуі гипотония деп аталады.
Тамырдың соғуы – жүрек жиырылған сайын пайда болатын артерия қабырғасының ырғақты тербелісі. Тамырдың соғуы бойынша жүректің 1 минуттағы жиырылу санын анықтауға болады.

Тамырдың соғу жиілігі ересек адамда тыныштық кезінде минутына 60-70 соққыны құрайды.

Қанның түрлі тамырлармен қозғалу жылдамдығы әртүрлі. Қан едәуір жоғары жылдамдықпен, шамамен, 5м/с қолқада ағады. Артерияларда 025 м/с, ал капиллярларда 0,5мм/с-ты құрайды.

Қан ағатын ең тар бөлік - қолқа, ал ең кеңі – капиллярлардыңжиынтық арнасы. Капиллярлардың жиынтық арнасы қолқа арнсынан 800-900 есе асып кетеді.

Организмнің қалыпты күйінде барлық қан айналымға түспейді, белгілі бір бөлігі қан қорында болады. Қанды қорға жинақтайтын мүшелерге көкбауыр, бауыр, тері астындағы май клетчаткасы жатады. Қансыраған кезде қан бұл мүшелерден жалпы қан ағысына түседі де, қан қысымын сақтауға мүмкіндік береді.

1. 
   Артериялық қысым қай кезде ең жоғары болады?
   

А. Жүрекше жиырылғанда;

Ә. Қарынша жиырылғанда;

Б. Қарынша босаңсығанда;

В. Жалпы босаңсығанда;

2. Қан қысымы қайсысында жоғары?

А. Артерияда;

Ә. Венада;

Б. Капиллярда;

В. Артериолада;

А. Өкпе артериясында;

Ә. Қолқада ;

Б. Капиллярда;

В. Венада;

4. Тамырдың соғуы дегеніміз не?

А. Жүрекшелердің ырғақты жиырылуы;

Ә. Артерия қабырғасының ырғақты тербелісі ;

Б. Қанның венамен қозғалуы;

В. Артериялық қысым;

5. Капиллиярдағы қан қозғалысының жылдамдығын көрсетіңдер?

А. 0,5м/с;

Ә. 0,25м/с ;

Б. 0,50 м/с;

В. 0,5 мм/с ;

Зертханалық жұмыс

Тақырыбы: мөлшерлі жүктемеге дейінгі және одан кейінгі тамырдың соғуын есептеу

1. 
   Тамырдың соғуын есептеуге үйреу
   
2. 
   Тамырдың соғуын есептеу арқылы жүрек жиырылуының жиілігін анықтауды үйрену. Оның әртүрлі жағдайдағы жұмысының ерекшеліктері туралы қорытынды жасау.
   

1. 
   Дәптерлеріңе тамырдың соғуы, тамыр соғу жиілігі туралы жазыңдар.
   
2. 
   Дәптерлеріңе кестені толтырыңдар.