Әжинияз атындағы Нӛкис мәмлекетлик педагогикалық институты
JIRAWSHILIQ KÓRKEM -ÓNERINIŃ RAWAJLANIWINDA USTAZ –
жүктеу/скачать 4.15 Mb. Pdf көрінісі
|
| JIRAWSHILIQ KÓRKEM -ÓNERINIŃ RAWAJLANIWINDA USTAZ –
SHÁKIRT MEKTEBINIŃ ZÁRÚRLIGI HÁM ÁHMIYETI Z. Nuratdinov - 4-kurs student, S.M.Tajetdinova – docent Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı Qaraqalpaq xalqınıń jırawshılıq kórkem óneri hám olardıń milliy atqarıwshılıq jolları erte dáwirlerden baslap ata – babalarımız tárepinen awız eki usılında jırlanıp, atadan bala ǵ a , ustazdan shákitrke saqlanıp ótiwi menen dóretilip bizge shekem ustaz – shákirt jolı arqalı miyras bolıp jetip kelgen. Áyyemgi tarıyxıy dereklerge qara ǵ anda kórkem – ónerdiń saǵ ası bolıp dáslep jırawshılıq kórkem óneri rawajlana basla ǵ an. Muzıka tarıyxınıń izertleniwinde qaraqalpaq jırawshılıq kórkem óneriniń sa ǵ ası erte dáwirde jasaǵ an Sıpıra jırawdan baslanadı. Belgili qaraqalpaq ilimpazları N.Dawqaraev, Q. Ayımbetovlar ózleriniń ilimiy dóretiwshilik miynetlerinde hám basqa da milliy muzıkamızdı izertlewshi ilimpazlarımız izertlewlerinde qaraqalpaq jırawshılıq mektebin Sıpıra jıraw atı menen baylanıstıradı. Sıpıra jıraw qaraqalpaq jırawlar mektebiniń tiykarın jaratıwshılardıń biri bolıp esaplanadı. Mısal retinde aytatu ǵ ın bolsaq, Soppaslı Sıpıra jırawdıń jırla ǵ an «Edige» dástanınıń búgingi kúnge kelip bir qansha variantlarınıń jazıp alınıwı bul da ustaz – shákirt mektebiniń jemisi bolıp esaplanadı. Sıpıra jırawdan qal ǵ an házirgi zamanımızǵ a shekem jetip kelgen bul tol ǵ aw házirgi waqıtta da ustaz – shákirt jolın tutqan jas jırawlarımız tárepinen atqarılıp kiyatır ǵ an biziń xalqımızdıń eń súyip tıńlaytuǵ ın jırı bolıp esaplanadı . Jırawshılıq kórkem óneriniń rawajlanıwında ustaz – shákirt mektebiniń zárúrligi hám áhmiyetiniń nátiyjesinde qaraqalpaq jırawshılıq kórkem óneriniń mektebine tiykar salındı hám onıń jetekshi wákillerin jarattı. Qaraqalpaq jırawları mektebiniń wákilleri bolıp: Jiyen jıraw, Jiyemurat, Qurbanbay, Erpolat, Páleke, Nurabulla, Dosmuxammed (Shanket), Bekmurat, Esemurat, Nurnazar, Orazbay, Karam, Asqar, Qıyas, Jumabay, Jaqsılıq jırawlar bolıp esaplanılsa, al házirgi waqıtta olardıń jolın dawam ettirip kiyatır ǵ an ustaz – shákrt mektebiniń jemisi esaplan ǵ an jas jırawlarımızdan: Baxbergen, Tobanazar, 197 Baxtiyar, Jánibek, Salamat hám ta ǵ ı basqa muzıka táliminde tálim alıp atırǵ an milliy muzıkamızdı óz usılında atqarıwshı talantlı jas jırawlardı atap ótsek orınlı. Jırawshılıq kórkem ónerinde ustaz – shákirt mektebiniń áhmiyeti sonda qaraqalpaq xalqınıń belgili jırawları jırla ǵ an dástan – tolǵ awlardıń: «Edige», «Alpamıs», «Qoblan», «Ershora», «Máspatsha», «Sháryar», «Erziywar», «Ersayım», «Qurbanbek», «Shiyrin -Sheker», «Bozaman», «Xajıgerey», «Qanshayım», «Meńlixan», «Baltakey», «Jaxansha», «Surjılan», «Suwpı bek», «Posqan el», «Qırq qız» hám ta ǵ ı basqa qaharmanlıq dástanlarınıń búgingi kúnde jas jırawlarımızdıń atqarılıwında xalqımız ǵ a inám etilip keliniwi bolıp esaplanadı. Juwmaqlap aytqanda, jırawshılıq kórkem óneriniń rawajlanıwında ustaz – shákirt mektebiniń zárúrligi hám áhmiyeti sonda ásirden – ásirge ótip kiyatır ǵ an qaraqalpaq xalqınıń jırawshılıq kórkem ónerinde shákirt tayarlaw dástúriniń shınjırma – shınjır usılında kiyatı ǵ anlıǵ ınıń gúwası bolamız. Bul ustaz – shákirt mektebine tariyxıy názer taslasaq, Qıyas jırawdıń shákirti Jaqsılıq Sırımbetov bolsa onıń balası Baxbergen Sırımbetov onıń shákirti boladı. Búgingi kúnde Baxbergen Sırımbetov jırawshılıq kórkem óneriniń sırların óziniń shákirtleri jas jıraw «Qaraqalpaqstan Respublikasına xızmet kórsetken artist» Baxtiyar Esemuratovqa, «Hihol» sıylı ǵ ı jeńimpazı Jánibek Piyazovqa hám basqa shákirtlerine úyretken ustaz boladı. Búgingi kúnde bul jas jırawlar ustazları atqarıp kelgen «Alpamıs», «Edige», «Qırıq qız», «Sháryar»,« Máspatsha» dástanların jırlap, xalqımız ǵ a tolıq túrde, sap halında jetkeriwde xızmet etip kelmekte. Ulıwmalastırıp aytqanda, ustaz – shákirt mektebiniń qáliplesiwiniń nátiyjesinde milliy muzıkamızda jırawshılıq kórkem óneriniń saqlanıwına, onıń keleshek áwladqa jetkeriliwine erisilgen. жүктеу/скачать 4.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|