АЖДОДЛАРИМИЗ СОҒЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИ ЖИСМОНИЙ

204 
дара жаси билан боғлиқлиги ўзининг миллат, эл-юрт фарзандларига даҳлдор 
бўлган барча чиқишларида ва қатор асарларида ўз аксини топган. 
Халқимиз, давлатчилигимиз тарихи саҳифаларининг гувоҳлик бери 
шича, ҳар доим ҳам юртимиз фаровонлиги, унинг ривожланиши, доимий 
равишда бир текис кечмаганлигидан гувоҳлик беради ва уни зафарли 
қадамларининг асосий оғирлиги ѐшлар зиммасига, уларнинг жисмоний 
баркамоллигига боғлиқ бўлган. 
Инсон жисмини етуклигининг юқори босқичи унинг жисмини 
баркамоллиги бўлиб, у абадий тушунчадир. Миллат вакилининг бўйи-басти, 
қадди-қомати, вазни, ҳаракатларининг ўзига ярашиши, жисмининг ташқи 
кўриниши, вужудидаги ҳаракат фазилатлари - кучи, тезкорлиги, чидамли 
лиги, чаққонлиги, бўғинларининг ҳаракатчанлиги ва мушакларининг машқ 
ланганлиги, тарбияланганлиги, унинг чўзилувчанлиги орқали намоѐн бўли 
шини махсус адабиѐтлар тахлили орқали аниқладик ( М. Имомназаров, М. 
Эшмухаммедова, 2001; Ю.И.Евсеев, 2008; Ш.Ханкельдиев, А. Абдуллаев, 
А.Т.Хасанов, 2010 ва бошқалар). 
Жисман баркамоллик, узлуксиз, доимий меҳнат, машқланиш, оммавий 
спортни турмуш тарзи тартибига киритиб, унга риоя қилиш, соғлом турмуш 
тарзи (СТТ)нинг қоидаларини билиш ва тизимли амал қилишдек кўп йиллик 
жараѐннинг назарий билимлари ҳамда амалий малакалари билан боғлиқ. 
Миллатимизнинг шаклланиши тарихидаги катта хунрезликлар, бесамар қон 
тўкилишини олдини олиш, эл-юрт, миллат, халқ тақдирини ҳал қилиш икки 
рақиб томоннинг таниқли паҳлавонлари, жисмонан камолотга эришган 
эрларининг жангларидан олдинги малодонавор олишувлари орқали ҳал 
қилинганлиги ҳам тарихий ҳақиқат.
Қайд қилинганларнинг барчаси миллатимиз, халқимиз жисмоний 
тарихан, жисман ривожланганлиги ва жисман тайѐргарлигининг камолотига 
эътиборни юқори бўлганлигидан далолатдир.
Ҳозирги кунга келиб ѐшларнинг жисмоний ривожлантириш ва жисмоний 
тайѐргарлигини янада такомиллаштиришни мавжуд амалдаги модели давр 
талаби даражасида эмаслиги мамлакат Президенти ва ҳукумат қарорлари,
кўрсатмалари орқали бир неча бор таъкидланмоқда. Уни давр талабига жавоб 
берадиган мажмуасини яратиш ва унинг таркибида ѐшларнинг СТТ 
жисмоний маданиятига асос солиш, унга оид назарий билим, амалий малака 
ва кўникмаларни бойитиш, уларни такомиллаштириш ҳозирги куннинг 
муаммоларидан бири ҳисобланади. 
Шунга кўра жисмоний маданият таълими, тарбияси соҳасидаги энг илғор 
миллий ва умумбашарий билимлар ҳамда тўпланган тажрибалар, анъана ва 
қадриятларни ўзида мужассамлаштирган, жисмоний етуклик ва жисмоний 
баркамолликнинг мавжуд модели маънавий бой авлод тарбияси жараѐнига 
тагзамин бўлиб хизмат қилади. Бу эса ўз навбатида СТТ жисмоний 
маданиятининг мазмунини такомиллаштириш билан боғлиқ. Айниқса, 
юртбошимизнинг мамлакатимиз ѐшларига бағишлаб, уларни авайлаб асраш 
руҳи билан суғорилган «Юксак маънавият-енгилмас куч» асари башарият 
аҳли томонидан ҳозирги кунда ҳам эъзозланаѐтган забардаст боболаримиз-
нинг ҳаѐт тарзи мисолида, уларнинг матонати, яшашда тўғри йўл танлашни 
билиши, умрининг мазмунини нимагадир бағишлаш зарурият эканлиги, умри 
маъносини англашда фаҳму-фаросатли бўлишни такидлайди. Айниқса 

205 
уларнинг илму-фандаги жасорати, ақл-заковати, ўз даврининг зулмлари, 
уларга қарши сунъий яратилган қийинчиликларга қарши кўрсатган 
мардликлари, ўрнакка арзигулик боболаримиз бўлганлигидан далолат бўлиб, 
ўзимиз учун идеалларни четдан ахтармаслигимизга ишорадир. 
Тарихий асарлар қаторидан жой олишга арзийдиган бу асарда, заковатли 
боболаримизни фақат илму-фандаги маданият, санъат, адабиѐт, ижтимоий 
соҳанинг барча ўзанларидаги эришган ютуқларидан ташқари одамийлик, 
инсонпарварлик, ватанининг содиқ фарзандлари сифатидагина эмас ўз 
жисмларининг баркамоллиги, мустаҳкам саломатлик соҳиби, жисмонан 
юксак шахслар бўлганликлари ҳақидаги далилларни ўринли баѐн қилган. 
Уларнинг кам ҳаракатланиш, меҳнатдан қочиш, дангасалик, меъѐридан 
ортиқ таом танаввул қилиш, ухлашнинг салбий оқибатлари, пала-партиш 
ҳаѐт кечириш ҳақидаги фикрлари ҳозиргача, ҳали қатор йиллар давомида ўз 
аҳамиятини йўқотмайди. 
Миллий 
маънавиятимизни 
шаклланишининг 
етакчи 
воситаси 
ҳисобланган муқаддас динимизнинг улуғ китобида баѐн қилинган «Тўрт 
мужжаси соғларни» яратганнинг ўзи ѐқтиришига амал қилиб яшаганларидан 
далолатидир бу. 

жүктеу/скачать 4.15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: