Экология мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналған
жүктеу/скачать 187.42 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі С.Торайғыров атындағы Павлодар Мемлекеттік университеті Биология және экология кафедрасы ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫАдам экологиясы пәні бойынша 050608 – Экология мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналғанПавлодар
БЕКІТЕМІН Оқу ісі жөніндегі проректор __________Н.Э.Пфейфер «___»___________ 20__ж. Құрастырушы: _______________ аға оқытушы Есимова Д.Д. Биология және экология кафедрасы Адам экологиясы пәні бойынша 050608 Экология мамандығы студенттеріне арналған ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ Оқу жұмыс бағдарламасы жұмыс бағдарламасы жұмыс оқу жоспарының және мамандықтың элективті пәндер каталогының негізінде әзірленген және С.Торағыров атындағы ПМУ Ғылыми Кеңесінің 20___ ж. «___»_________ № ___ хаттамалық шешімімен бекітілген Кафедра отырысында ұсынылған 20___ ж. «___»_________ № ___ хаттама Кафедра меңгерушісі _________ Исимбеков Ж.М. «___»_________20___ ж. Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданған 20__ ж. «___»_________ № ___ хаттама ОӘК төрайымы ________________________ Бүркітбаева Ұ.Д. КЕЛІСІЛГЕН Факультет деканы__________________ Ахметов Қ.Қ. «___»_________20___ ж. ЖБжӘҚ МАҚҰЛДАҒАН ЖБжӘҚ бастығы _________________ Варакута А.А. «___»_________20___ ж. Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданған 20__ ж. «___»_________ № ___ хаттама 1 Пәнді оқытудың мақсаты – адамдық қоғамда өтетін процесстер мен адамның өмірлік ортасын оңтайландыруды жүзеге асыруға көмектесетін ақпаратпен қоғамды қамтамасыз ету. Пәнді оқытудың міндеті –
Пәнді игеру барысында студенттер міндетті: Түсініктері болуы керек: - Адамның қоршаған ортаға әсерінің деңгейі туралы;
Студент істей білуі керек: - алған теориялық және практикалық білімдерін қызметте қолдана білу; - антропогенді факторлардың әсерінен адам өмірінің ұзақтығын өзгеруін анықтай білу; - ортаның ластану деңгейін бағалау (атмосфералық ауа мысалында); - тамақ өнімдерінде ластану заттарының мөлшерін анықтай алу (нитраттар мөлшерін және т.б.). 2. Пререквизиттері: Адам экологиясы курсын игеру мынадай пәндердің: Экология, биологиялық экологиядан білімнің болуын қажет етеді. 3 Постреквизиттері: Бұл пәннен алынған білім қоршаған ортаның мониторингі пәнді оқып үйренуде қажет болады. 4. Пәннің мазмұны 4.1 Пәннің тақырыптық жоспары
4.2 Пәннің тақырыптық мазмұны 1 Тақырып. Кіріспе. Ғылымдар арасында пәннің алатын орны. Адам экологиясының аксиомасы Адам экологиясының міндеттері мен мақсаттары. Басқа ғылымдармен қатынасы. Адам экологиясында қолданылатын зерттеу әдістері. 2 Тақырып. Антропоэкожүйелер – адам экологиясының зерттеу объектісі. Антропоэкологиялық жүйелер деңгейлері. Антропоэкожүйе және оның құрылымы. Адамдар, табиғат, халық және шаруашылық қоғамы. Әлеуметтік-экономикалық шарттар. Мәдениет және дін. 3 Тақырып. Демографиялық зерттеулер және Адам экологиясы. Демографиялық мінез-құлық: некелік және репродуктивті, миграциялық, өзін-өзі сақтау мінез-құлықтары. 4 Тақырып. Тарихи антропоэкология. Адамның пайда болуы. Антропоген: тас көмір дәуірінің адамдары. Алғашқы экологиялық дағдарыс. Неолитикалық революция. Аграрлы дәуір кезеңі: феодализм. 5 Тақырып. Қоғамдық денсаулық экологиясы. Халықтың өмір сапасы мен тіршілік түрі. Қоғамдық денсаулық экологиясы. Қоғамдық даму және денсаулық түрлері. Популяциялық денсаулық. Георгафиялық подтиптер және популяциялық денсаулықтың басқа да локальды нұсқалары. Халықтың өмір сапасы мен тіршілік түрі. 6 Тақырып. Жыныстық революция және оның зардаптары. Антропоэкологиялық зерттеулердегі жанұя. Жыныстық мәдениет және әртүрлі мемлекеттердегі мәдениет. Жыныстық қатынас арқылы жұғатын аурулар. Жанұя. Жанұяға әсер ететні сыртқы факторлар. Жанұяның әлеуметтік-экологиялық ерекшеліктері мен құрылысы. 7 Тақырып. Ауыл және қаладағы тіршіліктің антропологиялық ерекшеліктері. Адамның үйі экологиялық орын ретінде. Қала экологиясы мен ауыл экологиясы арасындағы принциптік ерекшеліктер. Қала мен ауыл құрылысына қойылатын талаптар. Қала және ауылдағы жергілікті өзара қатынастар. Қазіргі замандағы қала құрылысы. 8 Тақырып. Адамның қоршаған орта сапасы. Адамның қоршаған ортасының нормативті сапасы: экологиялық, сушаруашылықты, балықшаруашылықты, орманшаруашылықты, санитарлы-гигиеналық, радиациялық қауіпсіздігінің ережелері, құрылыс ережелері. 9 Тақырып. Адам экологиясы саласында іс-әрекеттер қызметі. Құқықтық және шаруашылық қызмет. Экологиялық саясатты жасап, қолдану. Антропологиялық болжамдау. 10 Тақырып. Сақтандыру мәселелері. Адам өміріне қауіп төндірмейтін жағдайларды тұрақты ұстап тұру мен қамтамасыз етуге бағытталған іс-шаралар. Апатты жағдайлардағы қауіпсіздік мәселелері. Антропологиялық қызметтің нәтижесіндегі экологиялық дағдарыстар. 4.3 Практикалық сабақтардың мазмұны мен тізімі 2 Тақырып. Антропоэкожүйелер – адам экологиясының зерттеу объектісі. Семинар №1
Әдебиеттер [1,8,9,10], 3 Тақырып. Демографиялық зерттеулер және Адам экологиясы. Семинар №2 1. Демографияның негізгі түсініктері 2. Халықтың көбеюінің тарихи түрлері 3. Демографиялық реттелу қалай жүргізіледі 4. Халық миграциясының түрлері мен себептері
Әдебиеттер [1.2,6,7] 6 Тақырып. Жыныстық революция және оның зардаптары. Антропоэкологиялық зерттеулердегі жанұя. Семинар № 4
Әдебиеттер [1,9,10] 7 Тақырып. Ауыл және қаладағы тіршіліктің антропологиялық ерекшеліктері. Адамның үйі экологиялық орын ретінде. Семинар № 5
Әдебиеттер [1,2,3,4,6,8] 8 Тақырып. Адамның қоршаған орта сапасы. Семинар № 6
Әдебиеттер [1,2,6,8] 9 Тақырып. Адам экологиясы саласында іс-әрекеттер қызметі. Семинар № 7
Әдебиеттер [1,6,7] 10 Тақырып. Сақтандыру мәселелері. Семинар № 8 1. Апаттан қорғану шаралары 2. Әскери, азық-түліктік, медициналық және экологиялық қауіпсіздік
Әр студенттің бойын ростомер немесе сантиметрлік лента арқылы өлшеу; салмағын өлшеу; әрбір студенттің параметрлерінің бой-салмақ қатынастар таблицасына сәйкестігін анықтау. Идеалды салмақ есептеулерін мына формулалар арқылы есептеу:
Азық-түліктің калориялық кестесін пайдалана отырып, студенттің физикалық белсенділігіне сүйеніп, тамақтанудың рационын жасау. 5 Тақырып. Қоғам денсаулығының экологиясы. Халықтың өмір сапасы және өмірлерінің бейнесі. Зертханалық жұмыс №2. Антропогендік фактордың әсерінен адам өмірлерінің ұзақтығының өзгеруі. Жұмыстың мақсаты: Халықтың өмірінің өзгеруін зерттеу (бірнеше онжылдық ішіндегі мәлімет) және бұл жағдайды мүмкіндігінше түсіндіруді ұсыну. Тапсырма: Мәліметтерді жинау үшін бірнеше ескі зираттар қолданылады, соңғы 80-100 жыл ішіндегі адамдардың 80-100 зираттарды тандап алып, туған жылы және өлімі, жынысын көшіріп алу керек. Қисықты құру керек адамның мәліметі үшін немесе жыныс белгісі бойынша. Көрсеткіштерді класстарға бөлеміз. Мәліметтерді абцисса және ордината осьтеріне үлестіру. Сосын материалдарды жинастыру Графиктегі қисықтарды салыстыру және соңғы 50-100 жыл ішіндегі жастық топтардағы өзгерістерді түсіндіру. 7 Тақырып. Ауылдық және қалалық жерлерде өмір сүрудің антропоэкологиялық ерекшеліктері. Адамның үйі экологиялық орын ретінде. Зертханалық жұмыс №3. Топырақты және ауыл өнімдерінің ластаушылары ретінде мМинеральды тынайтқыштарды сапалы түрде айыру, Жұмыстың мақсаты: табиғатты ластаушылармен жақынырақ танысу. Тапсырма: Ең алдымен тынайтқыштың сыртқы белгілерін анықтайды: түрін, түсін, иісін, ылғалдығын, консистенциясын. Сосын тынайтқыштың ерітіндісін анықтайды және сәйкес сапалы реакцияларды жүргізеді. Қорытындылар кестеге жазылады, берілген схеманы қолдана отырып, тынайтқыштың атауын анықтайды. 7 Тақырып. Ауылдық және қалалық жерлерде өмір сүрудің антропоэкологиялық ерекшеліктері. Адамның үйі экологиялық орын ретінде. Зертханалық жұмыс №4. Азық-түліктің нитраттармен ластануы және олардың құрамын әртүрлі көкөністердегі мөлшерін анықтау. Жұмыс мақсаты: қарастырылып отырған көкөністер арасында нитраттармен ластанғандарын анықтап, ластану деңгейін анықтау. Тапсырма: көкөністерді нитраттардың құрамын анықтауға дайындау – тазалау, кесу, майдалау. Нитрат-тест сызығын пайдаланып, нитрат мөлшерін анықтау. Тест кестесі арқылы ластану деңгейін айқындап, кестені әрбір көкөніске жеке толтыру. 8 Тақырып. Адамның қоршаған орта сапасы. Зертханалық жұмыс № 5. Автотранспорт – үлкен қалалар атмосферасын ластаушылардың негізі. Жұмыс мақсаты: Көщелердің автотранспортпен толығуын анықтап, қоршаған орта параметрлерінің ластануын айқындау. Тапсырма: студенттер 3-4 адамнан топқа бөлінеді. Жол бойына орналасады. Материал жинастыру бір ғана реет, немесе бірнеше болуы мүмкін (8,13,18 сағатта). Автотранспорт қозғалысының қарқындығ 20 минут ішіндегі жүріп өткен автомобиль санымен есептеледі. Алынған мәліметтерді кестеге толтырады. Көше түріне – қалың, жел жылдамдығы, ауаның салыстырмалы ылғалдығы, ағаштардың қорғаныш жолы және т.б. Алынған мәліметтер бойынша график жасалады. Жұмыс нәтижесі көшенің автотранспортпен қамтылуының ортақ мәні болып табылады.
Көміртегі оксидінің концентрациясын есептеу формуласы (КСО): КСО = (0,5+0,01N х КТ) х КА х КУ х КС х КВ х КП 9 Тақырып. Адам экологиясы саласында іс-әрекеттер қызметі. Зертханалық жұмыс № 7. Қоршаған ортаның ластануын төмендететін альтернативті жанғыш зат – этил спирті және т.б. Этанолдың ауылшаруашылық өнімдерінен алу жолдары. Жұмыс мақсаты : қоршаған ортаға зиянды кәдімгі жанғыш заттың алмастыру жолдарын қарастыру, альтернативті жанғыш зат – ауылшаруашылық дақылдарынан алынатын –спирт және т.б. Тапсырма: шикізатты (қант, піспеген картоп, ашытқы) 1 л суда ерітіп, шығынды трубкасы бар жабық ыдысқа салады. Ашыған сұйықтықты колбаға құйып, спиртті жасауға жинайды. Алынған этанолды белсендірілген көмірдің көмегімен қоспалардан тазалап, бірнеше күн ұстап, фильтрлейді.
СӨЖ мазмұны
4.4.2. Студенттердің өздік жұмыс тақырыптары 1 Тақырып «Адам экологиясына» кіріспе. Ғылымдар арасындағы пәннің орны. Адам экологиясының аксиомасы. 1. Пәнді оқытудың міндеттері мен мақсаты 2. Табиғи жағдайлардың комфорттылығын бағалау; антропологиялық таксондау; модельдеу – антропологияда қолданылатын әдістер. 3. Адам экологиясының негізіндегі аксиомалар. Әдебиеттер [1,3,4] 4 Тақырып Тарихи антропология 1. Индустриализация кезщеңіндегі адам. Дамыған индустриальды қоғамның жетістіктері мен кемшіліктері. 2. Қазіргі заманғы антропологиялық мәселелері 3. ХХ ғасыр экологиялық мәселелері 4. Дамыған және жамушы елдердегі экологиялық мәселелрдің шешу жолдары
1. Қоғамдық денсаулық және оның деңгейлері 2. Қоғамдық денсаулық деңгейлерін анықтайтын факторлар 3. Халық денсаулығының сапасын бағалау Әдебиеттер [1,9,10] 7 Тақырып. Ауылдық және қалалық жерлерде өмір сүрудің антропоэкологиялық ерекшеліктері. Адамның үйі экологиялық орын ретінде. 1. Ауылды жердің қызметі 2. Ауылшаруашылық қызмет түрлері мен қоршаған орта 3. Ауылды жердегі демографиялық жағдай 4. Ауылдықтардың тіршілік жағдай
1. Қоршаған ортаның физикалық және химиялық ластану ережелері Әдебиеттер [1,3,4,6,7,8] 5 Әдебиеттер тізімі Негізгі
Қосымша
Мамандықтың жұмыс оқу жоспарынан көшірме 050608 Экология Адам экологиясы пәні бойынша
Кафедра меңгерушісі ____________Исимбеков Ж.М. «___» ______ 2010ж. жүктеу/скачать 187.42 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
