Эссе тақырыбы



бет1/2
Дата08.09.2024
өлшемі94.43 Kb.
#503469
  1   2
бх срс кр



«Биология және биохимия » кафедрасы




ЭССЕ
Тақырыбы: Қан айналымын реттеудегі химиялық факторлар
Орындаған: Арипхан Н.
Тобы: ВМ-МҚБ-01-22
Қабылдаған: Жиенбаева А.

Шымкент-2024


Қан айналымын реттеудегі химиялық факторлар
Қан айналымы - қанның бүкіл денеде белгілі бір жылдамдықпен бір бағытта айналу процесі. Қанның тамырлар арқылы қозғалысы негізінен артериялық және веноздық жүйелер арасындағы қысым айырмашылығына байланысты жүзеге асырылады. Қысым айырмашылығы жүректің ырғақты жұмысымен, қанды тамырлардан артерияларға айдауымен жасалады. Қан айналымы гормондармен және вегетативті жүйке жүйесімен реттеледі. Қан айналымының кіші (өкпе арқылы) және үлкен (ағзалар мен тіндер арқылы) шеңберлері болады
Қан айналымы екі жағынан реттеледі: жүйке жүйесінен және гуморальды жүйеден.
Жүйке жүйесі арқылы қанайналымының реттелуі
Жүректің жұмысы, қалыпты қан қысымы мен қан тамырларының тонусын сақтау адамның еркіне бақыланбайтын вегетативті жүйке жүйесі арқылы жүзеге асырылады. Симпатикалық жүйке талшықтары жүрек соғу жиілігін арттырады және қан тамырларын тарылтады, яғни қан қысымын арттырады. Парасимпатикалық жүйке талшықтары жүрек соғысын бәсеңдетеді және қан тамырларын кеңейтеді, осылайша қан қысымын төмендетеді. Жүйке жүйесі тамырдағы қысым деңгейін сезетін ірі артериялар мен тамырлардың қабырғаларында орналасқан рецепторлардың көмегімен жүйке жүйесінің белсенділігін қай бағытта өзгерту керектігін түсінеді. Қан тамырларының жай-күйі туралы рецепторлардың жүйке импульстары жұлынның вазомоторлы орталықтарына және сопақша миға енеді. Қан қысымы жоғарылағанда, вазомоторлық орталықтардан келетін импульстар жүрек соғу жылдамдығын және тамыр тонусын төмендетеді, осылайша қысымды қалыпқа келтіреді. Қысым төмен болса, кері әсер пайда болады.

Гуморальды жүйе арқылы қанайналымының реттелуі


Қан айналымы кезіндегі қанның химиялық құрамының өзгеруі жүректің жиырылуының күші мен жиілігіне, сондай-ақ жүйке импульстарының қозғыштығына әсер етеді. Бүйрек үсті безінің адреналин гормоны жүрек-қантамыр жүйесінің белсенділігіне ең қарқынды әсер етеді. Ол жүректің жиырылуының күші мен жиілігін арттырады, өкпедегі, іш қуысы мүшелерінің және терідегі қан тамырларын тарылтады. Қысым төмендеген кезде бүйректен судың көп бөлінуіне жол бермейтін вазопрессин гормоны өндіріледі, сәйкесінше қанда сұйықтық қалады, қан көлемі артады, қысым көтеріледі. Диуретикалық гормон қан қысымының төмендеуіне әкелетін вазопрессинді өндіруге кедергі келтіреді.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет