«Гуманитарлық білім» факультеті «Қазақ тілі мен әдебиеті» кафедрасы «Халық ауыз әдебиеті»
жүктеу/скачать 350.94 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Оқытушы: бақылау, бағалау
- Ой – бөліс дебат 1. Жануарлар жайындағы ертегілердің шығу мен дамуы.
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
«Сырдария» университеті 
«Гуманитарлық білім» факультеті «Қазақ тілі мен әдебиеті» кафедрасы «Халық ауыз әдебиеті» пәні бойынша «050117»- «Қазақ тілі мен әдебиеті», мамандығының 1 - курс студенттерінің білімін бақылауға арналғанОБСӨЖ тапсырмаларыОқытушы: Байболова А. Ж. Жетісай - 2008жА Л Ғ Ы С Ө З «050117» - «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының -курс студенттеріне - семестрінде «Халық ауыз әдебиеті» пәніне оқу жоспарына сәйкес 2кредит (30 сағат) берілген. Оның 30 сағаты лекция, 30 сағат ОБСӨЖ, 30 сағаты СӨЖ-ге бөлінген. Кредиттік оқыту жүйесінде студенттердің өзіндік жұмысын (СӨЖ) ұйымдастыру маңызды орны алады. Оқытушылардың СӨЖ ұйымдастырудағы негізгі функциялары:
Студенттердің өзіндік жұмысты орындау барысындағы негізгі міндеттері:
Студенттердің өзіндік жұмыстарын өткізуде келесі мәселелерге көңіл бөлінуі тиіс:
СӨЖ бақылау түрлерін, тәсілдерін таңдауда оқу пәнінің мақсаты мен міндеті, бөлінген сағат көлемі, студенттің дайындық деңгейі ескерілген.
  
  
Студент+ оқытушы 
Кіріспе
бақылау Ағымдағы(күнделікті бақылау)
Аралық бақылау (рейтинг) 7,14 - апта
бақылау
(емтихан) Студенттің білімін объективті бағалауды, бақылауды ұйымдастыру - студенттің өзіне деген сенімділігін, жауапкершілігін, пәнді меңгерудегі белсенділігін арттырады. Студенттердің өз бетімен орындайтын жұмыстарының дайындық деңгейін, білімін бақылауға «Халық ауыз әдебиеті» пәні бойынша тестілік тапсырмалар, коллоквиум, глоссарий және пікірталас, ой – бөліс сұрақтары дайындалған. Күнтізбелік – тақырыптық жоспары № 1 ТАҚЫРЫБЫ : Фольклордың ерекшеліктері Тест тапсырмалары 1. Фольклор деген сөзді алғаш қолданған кім. а) М. Әуезов ә) Пыпын
б) В. Томсен в) Ш. Уәлиханов г) А. Байтұрынов 2. Лиро – эпостық жырларды көрсетіңіз. а) “Алпамыс”, “Қыз Жібек”. ә) “Қозы Көрпеш – Баян сұлу”, “Ер Тарғын”. б) “Айман, Шолпан”, “Қыз Жібек”, “Қозы Көрпеш-Баян сұлу”. в) “Қамбар батыр”, “Қобыланды батыр”. г) “Қыз Жібек”, “Ер Тарғын”. 3. Тұрмыс-салтқа байланысты туған шығармалар нешеге бөлінеді. а) 4 ә) 2
б) 5 в) 7
г) 10 4. Фольклор сөзінің алғаш қолданылған жылы. а) 1846 ж ә) 1746 ж б) 1947 ж в) 1848 ж г) 1930 ж 5. Әдебиетші Б. Кенжебаевтың зерттеуіне қарағанда қазақ ауыз әдебиетінің үлгілері қай ғасырда жинала бастаған. а) XV ғ ә) XVI – XVII ғ б) X – XII ғ в) XIX ғ
г) XVIII ғ 6. Біржанның өлеңдерін көрсетіңіз. а) Тентек, Маса ә) Тарту, Адасқақ б) Айтбай, Кедей в) Оян қазақ, Көкшетау г) Ләйлім, Жамбас сипар 7. Біржан сал Сараны іздеп келе жатқан сапарында кімнің ауылында қонақ болып қалады а) Абылай хан ә) Елсіз далада б) Абай ауылында в) Тезек төренің үйінде г) Өзбек ханның сарайында 8. Обалың Есімбек пен Тұрысбекке Күйеуің жаман екен, ей бишара үзіндіні Біржан сал кімге айтқан а) Сапаркүлге ә) Самал
б) Сара в) Сандуғаш г) Сұлушаш 9.Сара ақынды Есімбек пен Тұрысбек қажылар кімге айтырып бермек болды. а) Жиембек ә) Жолымбет б) Жиенқұл в) Жолдыбек г) Жәнібек 10. Мақал неше бөлімнен тұрады. а) 2 ә) 3
б) 4 в) 5
г) 6 11. Мәтел неше бөлімнен тұрады. а) 1 ә) 3
б) 5 в) 6
г) 8 12. Біржан мен Сара айтысын кім жазған. а) Ә. Тәңірбергенов. ә) Ы. Шөреков. б) Ы. Алтынсарин. в) А. Құнанбаев. г) Ш. Құдайбердиев 13. Проза дегеніміз не. а) Батырлар жыры. ә) Ғашықтар жыры б) Әлеуметтік мәселе көтерген көркем шығарма в) Ертегі г) Өлең үлгісімен жазылған 14. Айтыстың ең көне түрі. а) Ақындар айтысы. ә) Жар - жар айтысы. б) Өлі мен тірі айтысы. в) Салт айтысы. г) Бәдік айтысы. 15. Халық ауыз әдебиетінің негізгі түрлері берілген қатарды көрсет. а) поэма, аңыз ә) шешендік сөз, новелла б) тарихи жырлар, мақала в) аңыз, мақал – мәтел г) жұмбақ, роман 16. Әдет – ғұрып же тік, ойға жүйрік, сөзге шебер адамдарды кім. деген. а) дана ә) халық биі б) шешен в) ғалым
г) ақын 17. Жоқтау қай кезде айтылады. а) Той бастарда ә) Қызды ұзатқанда б) Жақын адамынан айырылғанда в) Беташарда г) Жиналысты 18. Қазақта 22 – наурыз мерекесін ескіше нешінші наурызда тойланған а) 21 наурызда ә) 9 наурызда б) 10 наурызда в) 30 наурызда г) 8 наурызда 19. Құм жиылып тас болмас, Құл жиылып бас болмас деген марал қай таптың өкілдерініңкі. а) ел, жұрт ә) үстем тап б) қаналушы тап в) жеке адамдардікі г) данышпандарікі. 20. “Әдебиет деген сөздің жалпы мағынасы” туралы жазылған еңбектің авторы. а) Крылов ә) Абай
б) Белинский в) Пушкин г) Лермонтов 21. “Сыңсу” қай кезде айтылады. а) Біреудің жан күйер жақыны қаза болғанда ә) Жаңа түскен келін тойында б) Қыздың өз үйінен аттанарда в) Бесік тойда г) Бет ашарда 22. Қазақ ауыз әдебиетінде ең алғаш шешен деп. аталған кісілер. а) Төле би ә) Жиренше б) Қазыбек би в) Сырым
г) Шоқан 23. Қазақтың мақал – мәтелдерін алғаш қағаз беті не түсірген ғалым а) Ш. Уәлиханов ә) М. Әуезов б) А. Байтұрсынов в) Ы. Алтынсарин г) Е. Ысмайылов 24. Қазақ халқының ауыз әдебиетін зерттеген батырды табыңыз. а) Р. Қошқарбаев ә) М. Ғабдуллин б) Қ. Қайсенов в) Б. Момышұлы г) А. Құнанбаев 25. “Қамбар батыр” жыры алғаш рет қай жылы басылды? а) 1980 ж. ә) 1960 ж. б) 1723 ж. в) 1888 ж. г) 1938 ж. 26. “Ер Тарғын” жыры қандай жыр. а) Лирикалық жыр. ә) Марал – мәтелдер. б) Жарапазан. в) Батырлар жыры. г) Поэзия. 27. Үйлену салтына байланысты туған өлеңдер. а) Жар-жар, жоқтау, естірту. ә) Той бастар, жар-жар, сыңсу, бет ашар. б) Жаңылтпаш, өтірік өлеңдер. в) Жоқтау, жар-жар. г) Бесік жыры, наурыз жыры. 28. Назымның әкесінің аты. а) Қарымсақ ә) Дараз
б) Қабыршақ в) Әзімбай г) Қараман 29. “Қамбар батыр” жырындағы жағымсыз кейіпкер. а) Қараман мен Келмембет ә) Назым мен Қамбар б) Алпамыс пен Әзімбай в) Алшыораз бен Назым г) Төлеген мен Тарғын 30. Алпамыс сапарға не іздеп шығады? а) ел, жұрт ә) мал
б) қалыңдық в) байлық г) бауыр, туыс 31. “Алпамыс” жырындағы жағымсыз кейіпкер. а) Гүлбаршын ә) Тарғын б) Төстік в) Ұлтан г) Қамбар 32. “Айман, Шолпан” жыры қандай жыр. а) Батырлар жыры. ә) Тарихи жыр. б) Аңыз. в) Әңгіме. г) Лиро – эпостық жыр. 33. Лиро – эпостық жырларды көрсетіңіз. а) “Алпамыс”, “Қыз Жібек”. ә) “Қозы Көрпеш – Баян сұлу”, “Ер Тарғын”. б) “Айман, Шолпан”, “Қыз Жібек”, “Қозы Көрпеш-Баян сұлу”. в) “Қамбар батыр”, “Қобыланды батыр”. г) “Қыз Жібек”, “Ер Тарғын”. 34. Көңіл-күйін білдіретін шығармалар. а) Қоштасу, естірту, көңіл айту, жоқтау. ә) Жар-жар, мақал, жұмбақ. б) Той бастар, бесік жыры, естірту. в) Жаңылтпаш, наурыз жыры, жоқтау. г) Естірту, жұмбақ, өтірік өлеңдер. 35. Үйлену салтына байланысты туған өлеңдер. а) Жар-жар, жоқтау, естірту. ә) Той бастар, жар-жар, сыңсу, бет ашар. б) Жаңылтпаш, өтірік өлеңдер. в) Жоқтау, жар-жар. г) Бесік жыры, наурыз жыры.
№ 2 ТАҚЫРЫБЫ: Қазақ фольклорының қалыптасу, даму кезеңдері. СӨЖ тақырыптары 1. Рулық қоғамдағы фольклор. 2. Рулық қоғамдағы фольклордың тууы мен қалыптасуы. 3. Жаратылыс туралы ұғымдар мен тұрмыс тіршілік тәжрибесінің орнығуы. 4. Ескі наным сенімдер мен түсініктер. 5. Мифтік сана мен мифтер. 6. Қазақ фольклорының көне жанрлары. 6. Феодализм дәуіріндегі фольклор. 7. Түркі қағанаты, қазақ хандығы кезіндегі ауыз әдебиетінің дамуы. 8. Түркі жазба ескерткіштері, ақындық, жыраулық поэзияның фольклорға қатысы. 9. Эпостық жырлар мен ертегілердің қалыптасуымен дамуы. 10. Шешендік сөздер мен тарихи жырлардың қалыптасу дамуы. 11. Қазақстанның тәуелсіздігі үшін күрестің фольклордағы көріністері. 12. Ауыз әдебиетіндегі жаңа тақырыптар. 13. Лирикалық өлеңдердің, ақындар айтысының өркендеуі. 14. Жұмысшы фольклоры. 15. Қисса хикая, дастан жанрының кең таралуы. 16. 1916 жыл оқиғаларына байланысты туған халықтық шығармалар. 17. Қазіргі дәуір фольклоры. 19. Фольклордағы өзгерістер, көне жанрлардың тағдыры. 20. Кеңес дәуірінде пайда болған ауыз әдебиетінің үлгілерімен және оның мазмұны. 21. Буржуазиялық және пролетарлық мәдениет ұғымы. 22. Ауыз әдебиетін кеңестік идеологияға бейімдеудің себеп салдары мен зардаптары. 23. Төңкерістік дүниетаным әсерімен туған өлеңдер. 24. Отан қорғау, тылда еңбек ету тақырыбы. 25. Патриоттық идеяның барлық жанрларға өзек болуы. 26. Тәуелсіздік кезеңіндегі фольклордың жай күйі. 27. Дәстүрлілік пен даралық. 28. Айтыстың дамуы. 29. Беташар, той бастар жар –жар өлеңдері. 30. Мақал – мәтелдердің өркендеуі. 31. Қара өлеңнің сипаты. 32. Фольклор мен көркем өнердің байланысы. 33. Қазіргі халық ақындарының шығармашылығы. 34. Жыршылық –жыраулық дәстүрдің қайта жандануы. 35. Балалар фольклорының даму ерекшеліктері. № 3 ТАҚЫРЫБЫ: Төрт түлік мал жайындағы шығармалар. Ой - бөліс дебат 1. Аңшылық жайыныдағы өлең – жырлар. 2. Наурыз туралы өлеңдер. 3. “Қош келдің - Әз Наурыз”
№ 4 ТАҚЫРЫБЫ : Мақалдар мен мәтелдер. СӨЖ тақырыптары1.Мақал – мәтелдердің жанрлық белгілері. 2. Классификациялаудың принциптері. 3. Тақырыптық, логикалық – семнтикалық жіктеулер туралы. 5. Құрылыс, ұйқас, ырғақ ерекшеліктері, троптың атқаратын ерекшеліктері. 6. Мәтелдің мақалдан айырмашылығы. 7. Мақалдар мен мәтелдер 8. Мақалдармен мәтелдерді идеялық – тақырыптық мазмұнына қарай топтастыру. 9. Мақалдардың өзіне тән ерекшеліктері. 10. Ғибрат білдіретін мақалдар. № 5 ТАҚЫРЫБЫ : Шешендік сөздер. Коллоквиум тақырыптары.
10. Көне Еллада мен Рим елінде Демосфен, Цицерон сынды даңқты шешендердің тағдыры. 11. Римдіктер сөз зергерлерін төрт топқа жүйелеуі. 12.Риторика ғылымы төрт бөліктен түзілуі. 13. Қазақ мемлекетінің нығаюына, шарықтап түлеуіне ерекше еңбек еткен әйгілі би-шешендер. 14. “ Риторика” терминдік атауының әуелгі әрі негізгі мағынасы. 15. Шешендік өнердің бірнеше түрге жіктелуі. 16. Ұлттық шешендік өнер ғылымының тарихы. 17. Әбу Насыр әл – Фараби “Риторика” атты еңбегінде шешеннің сөйлеу барысындағы шеберлігіне тоқталуы.
3. Ертегілер (Қазақ ертегілерін жанрлық түріне қарай топтастыру) 4. Ертегілерінің жанрлық ерекшеліктері 5. “Ақ қасқыр” ертегісінің сюжеттік желісі. 6. Төрт түлік мал және үй хайуандары және қазақ ертегілері. 7. “Алтын сақа” ертегісі. 8. “Тепен көк” ертегісінің сюжеттік желісі 9. “Боз інген ” ертегісі 10. “Жақсылық пен жамандық” ертегісінің тәрбиелік мәні. № 7 ТАҚЫРЫБЫ: Тұрмыс – салт ертегілері. Коллоквиум тапсырмалары1. Тұрмыс – салт ертегілерінің шығу тарихы. 2. “Аяз би” ертегісінің сюжеттік желісі. 3. Қазақ ертегілерінің жиналуы мен зерттелуі. 4. Ертегілердің шығу мен дамуы. 5. Ертегілердің халықтық сипаты. 6. Ертегілердің түрлері. 7. “Қаңбақ шал” ертегісінің сюжеттік желісі. 8. “Ұр тоқпақ” ертегісінің сюжеттік желісі. 9. “Ши бұт, қағанақ бас қыл тамақ” ертегісінің сюжеттік желісі. 10. Тұрмыс - салт ертегілерінің идеясы, мазмұны. 11. Күлдіргі ертегілердің өзіндік ерекшелігі. № 8 ТАҚЫРЫБЫ : Эпостық жырлар Коллоквиум тапсырмалары1. Қазақ эпосының жанрлық құрамы. 2. Көне эпос.
№ 9 ТАҚЫРЫБЫ: Ер Тарғын жыры. Тест тапсырмалары. 1. Ер Тарғын операсын кім жазған а) Брусиловский ә) А. Байтұрсынов б) Ә. Кекілбаев в) Х. Ерғалиев г) Радлов 2. Бет ажарын қарасың Жазғы түскен сағымдай Ет ажарын қарасаң Қабағынан айырған үзінді қай жырдан алынған а) Ер Тарғын ә) Ер Төстік б) Қыз Жібек в) Қамбар батыр г) Алпамыс 3. Ер Тарғын бейнесін кім сомдаған а) Б Аюханов ә) Ә. Үмбетбаев б) З. Бекарыстанов в) Е. Ысмайылов г) Х. Жұмалиев 4. Ер Тарғын” жыры қандай жыр. а) Лирикалық жыр. ә) Марал – мәтелдер. б) Жарапазан. в) Батырлар жыры. г) Поэзия. 5.“Ер Тарғын” жырындағы кейіпкерлер. а) Төстік, Асан, Жиренше. ә) Тарғын, Ақжүніс, Қарт Қожақ, Ханзада. б) Қарашаш, Мұрат, Ханзада. в) Нұрым, Құлынышақ, Асан. г) Асан, Жиренше, Тарғын. 6. Ер Тарғын қандай ханмен соғысқан. а) Бату хан ә) Өзбек хан б) Орыс хан в) Абылай хан г) Ақша хан 7. Әдебиетші Б. Кенжебаевтың зерттеуіне қарағанда қазақ ауыз әдебиетінің үлгілері қай ғасырда жинала бастаған. а) XV ғ ә) XVI – XVII ғ б) X – XII ғ в) XIX ғ
г) XVIII ғ 8. Халық ауыз әдебиетінің негізгі түрлері берілген қатарды көрсет. а) поэма, аңыз ә) шешендік сөз, новелла б) тарихи жырлар, мақала в) аңыз, мақал – мәтел г) жұмбақ, роман 9. Фольклор сөзінің алғаш қолданылған жылы. а) 1846 ж ә) 1746 ж б) 1947 ж в) 1848 ж г) 1930 ж 10. Қазақ халқының ауыз әдебиетін зерттеген ғалымды табыңыз. а) Р. Қошқарбаев ә) М. Ғабдуллин б) Қ. Қайсенов в) Б. Момышұлы г) А. Құнанбаев 11. Фольклор деген сөзді алғаш қолданған кім. а) М. Әуезов ә) Пыпын
б) В. Томсен в) Ш. Уәлиханов г) А. Байтұрынов
Сөж тапсырмалары1. Жырдың зерттелуі. 2. Алпамыс батыр жырының мазмұны. 3. Жырдағы образдар 4. “Алпамыс” жырындағы Гүлбаршынның бейнесі. 5. “Алпамыс” жырының кейінгі ұрпаққа берер тәлім – тәрбиесі.
№ 11 ТАҚЫРЫБЫ: Қозы Көрпеш – Баян сұлу жыры Коллоквиум тақырыптары. 1. Лиро-эпос жыры туралы. 2. Қозы Көрпеш – Баян сұлу жырының идеялық мазмұны. 3. Жырдағы жағымды, жағымсыз кейіпкерлер. 4. Жырдың көркемдік құрылысы. 5. “Қозы Көрпеш – Баян сұлу” жырының сюжеттік желісі. 6. “Қозы Көрпеш – Баян сұлу” жырын басқа ғашықтар жырымен салыстыру. 7. Қозы Көрпеш – Баян сұлу жырының варианттары. 8. “Қозы Көрпеш – Баян сұлу” жырының тәрбиелік мәні. 10. “Қозы Көрпеш – Баян сұлу” жыры халықтық жыр. № 12 ТАҚЫРЫБЫ : Айман – Шолпан жыры Реферат тақырыптары 1. Айман – Шолпан жырының шығу тарихы. 2. Жырдағы мәселе. 3. Жырдағы кейіпкерлер. 4. Поэманың кейбір ерекшеліктері. 5. “Айман - Шолпан” жырының оқиғалық желісі. 6. “Айман - Шолпан” жырына сюжеттік талдау. 7. “Айман – Шолпан” жырының ел арасына тараған варианттары. 8. “Айман - Шолпан” жырының баспа жүзіне шығуы. 9. Жырдағы жағымды, жағымсыз кейіпкерлер. 10. “Айман – Шолпан” жырын ғалымдардың зерттеуі барысындағы пікірлері. №13 Айтыстың түрлері Сөж тақырыптары1. Халықтың тұрмыс – тіршілігіне байланысты туған айтыстар. 2. Әдет – ғұрып салтына байланысты туған айтыстар. 3. Зерттелу тарихы. 4. Айтысты мазмұны мен тақырыбына қарай жіктеу. 5. Ақындар айтысы. 6. Сүре айтыс, түре айтыс, қайым айтыс – айтыс формаларының түрлері. 7. Айтыс өнерінің ерекшелігі. 8. Айтыс өнерінің ең ерте заманнан келе жатқан түрі бәдік айтысы. 9. Ақындар айтысының тәрбиелік мәні. 10. Қыз бен жігіт айтысы. 11. Жұмбақ айтысы. 12. Атақты ақындар айтысының даралық сипаты, әдебиетке ұласуы (Сүйінбай, Шөже, Кемпірбай )
№ 14 ТАҚЫРЫБЫ: Балалар фольклоры Коллоквиум тақырыптары
№15 Тақырыбы: Фольклор мен әдебиет Коллоквиум тақырыптары 1. Түркі халықтарына ортақ ежелгі әдебиеттегі (V – XV ғ) фольклордың ролі. 2. Мифтер, аңыз әңгімелер, мақал - мәтелдердің түркі жазба ескерткіштерінен алатын орны. 3. Орхон – Енисей жазбаларындағы ерлік пафос пен эпостық жырлардың үндестігі. 4. “Қорқыт ата”, “Оғыз наме” т.б. кітаптарда кездесетін қазақтың миф, ертегі хикая, эпос жырларындағы сюжеттер. 5. XV – XVI ғасырлардағы жыраулық поэзия мен фольклордың байланысы. 6. Жыраулар шығармашылығының әдебиеттік және фольклорлық сипаттары. 7. Толғау, арнау өлеңдерінің фольклорға қатысы. 8. Жыраулар поэзиясында елдің азаттық бірлік, ерлік үшін күресінің асқақ бейнеленуі. 9. XVIII – XIX ғасырлардағы әдебиет пен фольклор. 10. Ақындық өнердің өркендеуі. 11. Лирикалық өлеңдердің қанат жаюы. 12. Терме , толғау , арнау өлеңдеріндегі даралық және ұжымдық белгілер. 13. Ағартушы, демеократтар шығармашылығындағы фольклордың көрінісі. 14. Қисса дасмтандардың кітап болып шығуы. 15. Ағайынды Каримовтардың жинаушылық, редакторлық баспагерлік жұмыстары. 16. Жазба айтыстың пайда болуы. 17. XX ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің фольклормен байланысы. 18. Роман жанрының қалыптасуындағы халық прозасының дәстүрі. 19. Қазіргі қазақ әдебиеті және фольклор 20. 20-30жылдардағы кзөркемдік ізденістер мен ауыз әдебиетінің байланысы. 21. Халық ақындарына әдебиеттің әсері. 22. Ақын, жазушылар шығармашылығының фольклормен тікелей және жанамалы түрде байланыстылығы. 23. Фольклор мен әдебиеттің бір – бірімен тектес, туыстастығы. 24. Фольклордың әдебиетке, әдебиеттің фольклорға әсері.
а) Қобыланды. ә) Қамбар. б) Қорқыт. в) Қарасай. г) Қарабай. 2. Шешендік өнердің өкілдерін атаңыз. а) Әйтеке, Ахмет, Шоқан ә) Демосфен, Цицерон, Ілияс б) Цицерон, Абай, Сәкен в) Қазыбек, Жиренше, Демосфен г) Төле, Абай, Ыбырай 3. Шешендік өнердің отаны. а) Верный, Рим. ә) Афин, Рим. б) Эллие, Германия. в) Англия, Рим. г) Эллин, Франция 4. Ежелгі Грек тарихында шешендік өнердің өркендеуіне ненің сепетігі тиді. а) Шешендік мектептің ә) Шешендік сөздердің. б) Солон заңы. в) Парламент басшыларының г) Халықтың жиындары. 5. Шоқанның пікірінше би атағын алу үшін ханша шарт қойылған. а) 4
ә) 2 б) 6
в) 7 г) 5
6. Гректің Солон заңына ұқсас келетін дау-талап мәселесін қарайтын қазақ қауымындағы ежелгі әдет заңы. а) Жеті жарғы. ә) Би ақысы. б) Билік. в) Жиреншенің шешендік сөздері. г) Қырғыз христоматиясы. 7. Белгілі бір мәселеге байланысты тапқыр ой, көркем тімен айтылған және халық жиі қолданып, сөйлемдік құрамы қалыптасқан жүйелі, үлгілі сөздер қалай аталады. а) жаңылтпаш ә) жұмбақ б) мақал – мәтел в) шешендік сөздер г) фразеологиялық тіркес 8. Жиренше шешен кімдердің тұсында өмір сүрген. а) Абылай хан мен Би Темір ә) Әз Жәнібек хан мен Асан қайғы б) Елтеріс қаған мен Күлтегін в) Қорқыттың г) Өзбек хан мен Орыс хан 9. Асан қайғы қай ғасырда өмір сүрген. а) XIV – XV ғ ә) X – XII ғ б) V – IX ғ в) XII – XIII ғ г) XIX ғ
10. Жорамал бойынша Әз Жәнібек хан мен Асан қайғы тұсында қандай шешен өмір сүрген. а) Майқы
ә) Қарашаш б) Жиренше в) Жамбыл г) Сүйінбай 11. Майқы би қай ғасырда өмір сүрген. а) XII – XIII ғ ә) XIX ғ б) XV – XVIII ғ в) V – IX ғ г) X – XII ғ 12. Қазақта шешендік өнердің бір дамыған дәуірі. а) V - VI ғ ә) X – XII ғ б) X – XV ғ в) VI – IX ғ г) XVII – XVIII ғ 13. Көш бастау қиын емес,- Қонатын жерде су бар Қол бастау қиын емес,- Шабатын жерде жау бар. Шаршы топта сөз бастау қиын емес,- Шешімін адам таппас дау бар үзіндіні қай жырау айтқан а) Бұқар
ә) Асан қайғы б) Жиренше в) Қазыбек г) Сырым
14. Би атағын алу үшін екі шарт қойылған, соның бірінші шарты. а) жанұялы болу керек. ә) бай болу керек б) әдет – ғұрып заңын жетік білу керек в) шешендік қабілеті болу керек г)меккеге бару керек 15. Би атағын алу үшін екі шарт қойылған, соның екінші шарты. а) жанұялы болу керек. ә) бай болу керек б) әдет – ғұрып заңын же тік білу керек в) шешендік қабілеті болу керек г)меккеге бару керек 16. Протагор қай ғылымның іргетасын қалаған. а) би өнері ә) ғылыми - сала б) риторика в) философия г) теория заңы 17. Риторика еңбегін жазған кім. а) Марк Антоний ә) Луций Крам б) Цицерон в) Ломоносов г) Аристотель 18. Әдебиетші Б. Кенжебаевтың зерттеуіне қарағанда қазақ ауыз әдебиетінің үлгілері қай ғасырда жинала бастаған. а) XV ғ
ә) XVI – XVII ғ б) X – XII ғ в) XIX ғ г) XVIII ғ 19. “Шоқан өз халқын шын пейілімен сүюші еді...Халқына жақсылық жасау және оның болашағына қызмет ету Шоқанның арманы еді” осы үзіндінің авторы кім. а) Радлов ә) Ы. Алтынсарин. б) Потанин. в) Ә. Диваев. г) Ә. Марғұлан. 20. Шоқан Уәлихановпен кедет корпусында бірге оқыған орыстың зиялысы. а) Радлов ә) Ы. Алтынсарин. б) Потанин. в) Ә. Диваев. г) Ә. Марғұлан. 21. Ә. Диваевтің жинағын көрсетіңіз. а) Маса
ә) Оян қазақ б) Тарту
в) Мен қазақпын г) Кедей
22. Зеңгі баба қай түліктің иесі. а) қой.
ә) сиыр б) жылқы
в) түйе г) ешкі
23. Ойсыл қара қай түліктің иесі. а) қой.
ә) сиыр б) жылқы
в) түйе г) ешкі
24. Ешкінің иесін не деп. айтады. а) қамбар - ата ә) зеңгі - баба б) ойсыл - қара в) шопан - ата г) сексек – ата 25. Біржан Қожағұлұлы қай жерде дүниеге келген. а) Қарағанды облысы. ә) Көкшетау облысы. б) Қызылорда облысы. в) Қостанай облысы. г) Қармақшы ауданы. 26. Біржан салдың шығармашылығында Көкбай, Жанбай қай өлеңдерінде кездеседі. а) “Жамбас сипар” ә) “Тентек” б) “Ләйлім” в) “Адасқақ” г) “Айтбай” 27. Біржанның өлеңдерін көрсетіңіз. а) Тентек, Маса ә) Тарту, Адасқақ б) Айтбай, Кедей в) Оян қазақ, Көкшетау г) Ләйлім, Жамбас сипар 28. Біржан сал Сараны іздеп келе жатқан сапарында кімнің ауылында қонақ болып қалады а) Абылай хан ә) Елсіз далада б) Абай ауылында в) Тезек төренің үйінде г) Өзбек ханның сарайында 29. Обалың Есімбек пен Тұрысбекке Күйеуің жаман екен, ей бишара үзіндіні Біржан сал кімге айтқан а) Сапаркүлге ә) Самал б) Сара
в) Сандуғаш г) Сұлушаш 30.Сара ақынды Есімбек пен Тұрысбек қажылар кімге айтырып бермек болды. а) Жиембек ә) Жолымбет б) Жиенқұл в) Жолдыбек г) Жәнібек 31. Қажеке күйі құрсын ұрғашының Билігі болмаған соң бір басының. Берген соң тері – терек ит те алады, Пұлындай берекесіз арбашының үзінді кімдікі а) Сапаркүл ә) Сара б) Самал
в) Сандуғаш г) Сұлушаш 32. Біржанның ән арнаған баласы кім. а) Теміртас ә) Аршын б) Азамат в) Асыл г) Ақық
33. “Теміртас” әнін кинода кім орындайды. а) Ө. Айтбаев ә) Е. Қасанғалиев б) С. Бәйтереков в) Н. Нүсіпжанов г) Е. Серкебаев 34. Біржанның Қажымұқанға серік болған баласы кім а) Нұрым
ә) Бектас б) Теміртас в) Ақық г) Асыл
35. Балуан Шолақтың қызының аты кім а) Арша
ә) Гүлмина б) Шолпан в) Бәтен г) Сұлушаш 36. Алты баласы бардың арманы бар ма дегенді кім айтқан а) Майқы
ә) Жиренше б) Қарашаш в) Сырым г) Асан
37. Ер Тарғын қандай ханмен соғысқан. а) Бату хан ә) Өзбек хан б) Орыс хан в) Абылай хан г) Ақша хан 38. Ер Тарғын операсын кім жазған а) Брусиловский ә) А. Байтұрсынов б) Ә. Кекілбаев в) Х. Ерғалиев г) Радлов 39. Бет ажарын қарасың Жазғы түскен сағымдай Ет ажарын қарасаң Қабағынан айырған үзінді қай жырдан алынған а) Ер Тарғын ә) Ер Төстік б) Қыз Жібек в) Қамбар батыр г) Алпамыс 40. Ер Тарғын бейнесін кім сомдаған а) Б Аюханов ә) Ә. Үмбетбаев б) З. Бекарыстанов в) Е. Ысмайылов г) Х. Жұмалиев 41. Екі жақсы қосылса бірін – бірін сыйлайды Екі жаман қосылса кең дүниеге сыймайды бұл мақал ма әлде мәтел ме а) нақыл сөз ә) ер кін тіркес б) сөздің көп мағыналығы в) мақал г) мәтел
42. Ағасы бардың жағасы бар дегенді өзгертіп қандай мақал жасауға болады. а) ағасы бардың жақсы болса жағасы бар, жаман болса інісіне жабар жаласы бар ә) ағасы жоқтың жағасы жоқ б) ағасы бардың тынысы бар в) алдыңа келсе атаңның құнын кеш г) ердің атын ел шығарады 43. Ағадағы мал. аспандағы мал. мақал ма әлде мәтел ме а) нақыл сөз ә) мақал б) сөздің көп мағыналығы в) ер кін тіркес г) қара сөз 44. Мақал неше бөлімнен тұрады. а) 2
ә) 3 б) 4
в) 5 г) 6
45. Мәтел неше бөлімнен тұрады. а) 1
ә) 3 б) 5
в) 6 г) 8
46. Біржан мен Сара айтысын кім жазған. а) Ә. Тәңірбергенов. ә) Ы. Шөреков. б) Ы. Алтынсарин. в) А. Құнанбаев. г) Ш. Құдайбердиев 47. Проза дегеніміз не. а) Батырлар жыры. ә) Ғашықтар жыры б) Әлеуметтік мәселе көтерген көркем шығарма в) Ертегі г) Өлең үлгісімен жазылған 48. Айтыстың ең көне түрі. а) Ақындар айтысы. ә) Жар - жар айтысы. б) Өлі мен тірі айтысы. в) Салт айтысы. г) Бәдік айтысы. 49. Ш. Уәлиханов “Қозы Көрпеш – Баян Сұлу” жырын қайсы ақыннан жазып алған. а) С. Тян - Шаньский ә) В. Томсен. б) Ж. Қаржаубайұлы. в) А. С. Пушкин г) Радлов 50. Халық ауыз әдебиетінің негізгі түрлері берілген қатарды көрсет. а) поэма, аңыз ә) шешендік сөз, новелла б) тарихи жырлар, мақала в) аңыз, мақал – мәтел г) жұмбақ, роман 51. Айдағаның бес ешкі ысқырығың жер жарар мақал ма, мәтел ме ажыртыңыз а) мақал
ә) өсиет сөз б) фразеологиялық тіркес в) мәтел г) шешендік сөз 52. “Қысқы баспана” ертегісі, ертегінің қай түріне жатады. а) реалистік ертегі ә) хайуанаттар ертегісі б) қиял – ғажайып ертегісі в) аңыз ертегісі г) жұмбақ ертегісі 53. Әдет – ғұрып же тік, ойға жүйрік, сөзге шебер адамдарды кім. деген. а) дана
ә) халық биі б) шешен
в) ғалым г) ақын
54. Қысырыңды бермесең Буазыңды берерсің Арығыңды бермесең Семізінде берерсің Өз алдында бермесең Өнерімді көрерсің деп. тепсініп тұрып кім айтқан а) Шоқан
ә) Досбол б) Мағауия в) Абай г) Ыбырай 55. Фольклор сөзінің алғаш қолданылған жылы. а) 1846 ж ә) 1746 ж б) 1947 ж в) 1848 ж г) 1930 ж 56. Жоқтау қай кезде айтылады. а) Той бастарда ә) Қызды ұзатқанда б) Жақын адамынан айырылғанда в) Беташарда г) Жиналысты 57. Қазақта 22 – наурыз мерекесін ескіше нешінші наурызда тойланған а) 21 наурызда ә) 9 наурызда б) 10 наурызда в) 30 наурызда г) 8 наурызда 58. Құм жиылып тас болмас, Құл жиылып бас болмас деген марал қай таптың өкілдерініңкі. а) ел, жұрт ә) үстем тап б) қаналушы тап в) жеке адамдардікі г) данышпандарікі. 59. Күлдіргі ертегіне көрсетіңіз. а) Ақ қасқыр ә) Күн астындаы Күнекей қыз б) Алдар көсе в) Түлкі мен бөдене г) Аяз би 60. “Әдебиет деген сөздің жалпы мағынасы” туралы жазылған еңбектің авторы. а) Крылов ә) Абай б) Белинский в) Пушкин г) Лермонтов 61. Бапы мен Темірхан қай ертектің кейіпкерлері. а) Қеркұла атты Кендебай ә) Ер Төстік б) Боз інген в) Күн астындағы Күнекей қыз г) Толағай 62. “Қазаға ұрынған қара шекпек” кімнің аудармасы және кімнен аударған. а) М. Әуезов - Пушкин ә) А. Құнанбаев – Крылов б) Ш. Қүдайбердиев - Лермонтов в) С. Сейфуллин - Радлов г) А. Байтұрсынов – Пушкин 63. “Сыңсу” қашан айтылады. а) Біреудің жан күйер жақыны қаза болғанда ә) Жаңа түскен келін тойында б) Қыздың өз үйінен аттанарда в) Бесік тойда г) Бет ашарда 64. Қазақ ауыз әдебиетінде ең алғаш шешен деп. аталған кісілер. а) Төле би ә) Жиренше б) Қазыбек би в) Сырым г) Шоқан
65. М. Жұмабаевтың “Батыр Баян” поэмасындағы суреттелетін оқиғаны табыңыз. а) 1917 жылғы ақпан көтерілісі ә) қазақ пен қалмақ арасындағы жаугершілік б) 1941 жылғы көтеріліс в) 1986 жылғы көтеріліс г) 1954 жылғы тың игеру 66. Қазақтың мақал – мәтелдерін алғаш қағаз беті не түсірген ғалым а) Ш. Уәлиханов ә) М. Әуезов б) А. Байтұрсынов в) Ы. Алтынсарин г) Е. Ысмайылов 67. Қазақ халқының ауыз әдебиетін зерттеген батырды табыңыз. а) Р. Қошқарбаев ә) М. Ғабдуллин б) Қ. Қайсенов в) Б. Момышұлы г) А. Құнанбаев 68. Фольклор деген сөзді алғаш қолданған кім. а) М. Әуезов ә) Пыпын б) В. Томсен в) Ш. Уәлиханов г) А. Байтұрынов 69. Лиро – эпостық жырларды көрсетіңіз. а) “Алпамыс”, “Қыз Жібек”. ә) “Қозы Көрпеш – Баян сұлу”, “Ер Тарғын”. б) “Айман, Шолпан”, “Қыз Жібек”, “Қозы Көрпеш-Баян сұлу”. в) “Қамбар батыр”, “Қобыланды батыр”. г) “Қыз Жібек”, “Ер Тарғын”. 70. Тұрмыс-салтқа байланысты туған шығармалар нешеге бөлінеді. а) 4
ә) 2 б) 5
в) 7 г) 10
71. Аққұла кімнің тұлпары? а) Манастың ә) Қамбардың б) Алпамыстың в) Ноянның г) Қобыландының 72. Асан қайғы қай ханның тұсында өмір сүрген? а) Жәңгір хан ә) Жәнібек хан б) Сартақ хан в) Өзбек хан г) Берке хан 73. Асан қайғы шамамен қай ғасырда өмір сүрген? а) X ғ.
ә) VI ғ. б) XX ғ.
в) XIX ғ. г) XV ғ.
74. Жиренше шешеннің жарының аты. а) Қарашаш ә) Жібек б) Қарлыға в) Құртқа г) Сұлушаш 75. Қарашаш кімнің жары. а) Асан қайғы ә) Алпамыс б) Жиренше шешен в) Төле би г) Қобыланды 76. Қырғыз халқының батыры Манастың тұлпары. а) Тайбурыл ә) Аққұла б) Қарақасқа в) Тарлан г) Бозқасқа 77. “Бұл сапарға барар-бармасымды үйдегі Құртқам біледі”,- деген сөзді кім айтқан? а) Алпамыс ә) Қамбар б) Сансызбай в) Оразбай г) Қобыланды 78. “Қамбар батыр” жыры алғаш рет қай жылы басылды? а) 1980 ж. ә) 1960 ж. б) 1723 ж. в) 1888 ж. г) 1938 ж. 79. Мәңгілік өмір іздеп, өлімнен қашқан кім? а) Жиренше шешен. ә) Ер Тарғын. б) Асан қайғы. в) Қорқыт. г) Молықбай. 80. “Ер Тарғын” жыры қандай жыр. а) Лирикалық жыр. ә) Марал – мәтелдер. б) Жарапазан. в) Батырлар жыры. г) Поэзия. 81. 7 жасар Жәдігер кімнің ұлы? а) Алпамыс ә) Қамбар б) Төлеген в) Тарғын г) Жәнібек 82. “Аяғы жоқ жүреді, аузы жоқ сөйлейді” жұмбақтың шешуін тап. а) Жұмыртқа. ә) Хат. б) Шана. в) Сиыр. г) Теледидар. 83. “Алдар көсе” әңгімесіндегі жағымсыз кейіпкерлер. а) Бізбике, Шық бермес Шығайбай, байдың әйелі. ә) Алдан көсе, Асан. б) Жиренше, Асан, Ханзада. в) Бізбике, Асан, Шық бермес Шығайбай. г) Қарашаш, Бізбике, Асан, Жиренше. 84. “Ер Төстік” ертегісі қандай ертегі. а) Қиыл-ғажайып ертегі. ә) Тұрмыс-салт ертегісі. б) Аңыз. в) Хайуанаттар жайындағы ертегі. г) Тарихи шығарма. 85. “Ер Тарғын” жырындағы кейіпкерлер. а) Төстік, Асан, Жиренше. ә) Тарғын, Ақжүніс, Қарт Қожақ, Ханзада. б) Қарашаш, Мұрат, Ханзада. в) Нұрым, Құлынышақ, Асан. г) Асан, Жиренше, Тарғын. 86. Үйлену салтына байланысты туған өлеңдер. а) Жар-жар, жоқтау, естірту. ә) Той бастар, жар-жар, сыңсу, бет ашар. б) Жаңылтпаш, өтірік өлеңдер. в) Жоқтау, жар-жар. г) Бесік жыры, наурыз жыры. 87. Назымның әкесінің аты. а) Қарымсақ ә) Дараз б) Қабыршақ в) Әзімбай г) Қараман 88. “Қамбар батыр” жырындағы жағымсыз кейіпкер. а) Қараман мен Келмембет ә) Назым мен Қамбар б) Алпамыс пен Әзімбай в) Алшыораз бен Назым г) Төлеген мен Тарғын 89. Алпамыс сапарға не іздеп шығады? а) ел, жұрт ә) мал б) қалыңдық в) байлық г) бауыр, туыс 90. “Алпамыс” жырындағы жағымсыз кейіпкер. а) Гүлбаршын ә) Тарғын б) Төстік в) Ұлтан г) Қамбар 91. Ұлтан Алпамыстың несі болған? а) немересі ә) шөбересі б) баласы в) інісі г) ағасы
92. Жұмбақты көрсетіңіз. а) Ит өлген жер. ә) Төбе шашы тік тұрды. б) Тұрса түйедей, жатса қояндай. в) Еріншектің ертеңі таусылмас. г) Ұрлық, ұрлық түбі – қорлық. 93. “Ұшқанда өлең айтады, қонғанда жер қазады” не екенін табыңыз. а) Мақал. ә) Аңыз. б) Фразеологиялық тіркес. в) Жұмбақ. г) Мәтел. 94. “Айман, Шолпан” жыры қандай жыр. а) Батырлар жыры. ә) Тарихи жыр. б) Аңыз. в) Әңгіме. г) Лиро – эпостық жыр. 95. “Біржан Сара” айтысы айтыстың қай түріне жатады. а) Қыз бен жігіт айтысы. ә) Дін айтысы. б) Ақындар айтысы. в) Жұмбақ айтысы. г) Өлі мен тірі айтысы. 96. “Аяғы жоқ жүреді, аузы жоқ сөйлейді” жұмбақтың шешуін тап. а) Жұмыртқа. ә) Хат. б) Шана. в) Сиыр. г) Теледидар. 97. Лиро – эпостық жырларды көрсетіңіз. а) “Алпамыс”, “Қыз Жібек”. ә) “Қозы Көрпеш – Баян сұлу”, “Ер Тарғын”. б) “Айман, Шолпан”, “Қыз Жібек”, “Қозы Көрпеш-Баян сұлу”. в) “Қамбар батыр”, “Қобыланды батыр”. г) “Қыз Жібек”, “Ер Тарғын”. 98. “Шамандықтың қазақтағы қалдықтары” еңбегінің авторы. а) М. Әуезов. ә) Г. П. Потанин. б) В. В. Радлов. в) Ә. Диваев. г) Ш. Уәлиханов. 99. Көңіл-күйін білдіретін шығармалар. а) Қоштасу, естірту, көңіл айту, жоқтау. ә) Жар-жар, мақал, жұмбақ. б) Той бастар, бесік жыры, естірту. в) Жаңылтпаш, наурыз жыры, жоқтау. г) Естірту, жұмбақ, өтірік өлеңдер. 100. Үйлену салтына байланысты туған өлеңдер. а) Жар-жар, жоқтау, естірту. ә) Той бастар, жар-жар, сыңсу, бет ашар. б) Жаңылтпаш, өтірік өлеңдер. в) Жоқтау, жар-жар. г) Бесік жыры, наурыз жыры. жүктеу/скачать 350.94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
