«Химия және биология» факультеті “Биология” кафедрасы “Адам анатомиясы” пәні бойынша обсөЖ мәтіні

ОБСӨЖ мәтіні

ОБCӨЖ №1

Сабақтың тақырыбы

Сабақтың мақсаты Анатомиялық препараттар және атластармен жұмыс істеу әдістемесімен студенттерді таныстыру.Студенттерді адам денесінің құрылысында дұрыс бағдар жасау және жалпы анатомиялық терминдерді сауатты пайдалана білуге үйрету. Студенттерді осьтік қаңқаның,төстің, қабыртқалардың құрылыстарымен таныыстыру оларды әртүрлі омыртқаларды анықтай білуге үйрету. ”өсінді”,”қуыс”,”жал”,”сай” сияқты т.б. анатомиялық терминдерге түсінік беру

Дене қаңқасы осьтік және қосымша қаңқа,сүйек және оның құрамы.Омыртқа бағанасыжалпы сипаттама,бөлімдерге бөлінуі, сүйекті және шеміршекті бөліктері,байлам аппараты ,лордоз және кифоз жөнінде түсінік.Жеке типтік омыртқаның құрылысыденесі,омыртқа тесігі, доғасы, өсінділері, ойықтары.әртүрлі бөлім омыртқаларының құрылыстарының ерекшеліктері.Типтік мойын омыртқалары,құрылысының негізгі айырмашылықтарыомыртқа денесі мен омыртқа тесігі өлшемдерінің қарым-қатынасы, осьтік өсіндінің пішіні, көлденең тесіктерінің болуы. Атипті мойын омыртқалары. Атланттың құрылысының ерекшеліктері денесінің және осьтік өсіндісінің болмауы, екі доғасы мен және бассүйекпен және осьтік омыртқамен буындасатые буын беттерінің болуы.Осьтік және 7-ші мойын омыртқаларының ерекшеліктері. Кеуде омыртқаларының құрылысының жалпы ерекшеліктері, көлденең өсінділерінде қабыртқа ойықтарының және жартылай ойықтарының болуы(ерекшеліктерін білу )Бел омыртқалар құрылысының жалпы заңдылықтары, олардың басқа бөлім омыртқаларынан айырмашылықтары. Сегізкөздің құрылысы негізі және ұшы,дорсальды және жамбас беттері, тесіктері ,орталық латералды және аралық бұдырлары, көлденең сызықтары,, жамбас сүйектерімен байланысу орындары.құйымшақ бөлімінің құрылысының ерекшеліктері. Төс сүйегініңқұрылысытөс тұтқасы, төс денесі және семсер өсіндісі .Жеке қабыртқаның құрылысықабыртқа басы,буын беттері, мойны,бұдыры,бұрышы,денесі,сайы.қабыртқа топтары нағыз, жалған ,бос қабыртқалар олардың төс сүйегімен буындасуы.

Адамның көкірек клеткасының сипаттамасы, оны құраушы сүйектер, қабыртқа доғасы , көкірек клеткасының жоғарғы және төменгі апертуралары.

Оқу материалы қаңқа, байланысқан омыртқа жотасы, омыртқалар жиынтығы, сегізкөз, құйымшақ, төс сүйегі, қабыртқалар жиынтығы.

СӨЖге арналған әдістемелік нұсқауларОқулықтардағы және лекция конспектілеріндегі «Остеология» тақырыбындағы текстермен танысып шығу.Атластағы суреттерді пайдалана отырып ,біртұтас қаңқаға қатысты негізгі осьтерді(біліктерді) жазықтықтарды, сызықтар мен облыстарды көзге елестете білу.Формалары әртүрлі сүйектерді тауып, тұлға қаңқасы сүйектерінің байланысу тәртібіне көңіл бөлу. Байланысқан омыртқа жотасы, омыртқалар жиынтығын пайдалана отырып әртүрлі бөлім омыртқаларын айыру,әсіресе, атипті мойын омыртқаларына ерекше көңіл аудару.Сүйектердің буындасу принциптерін біле отырып өз бетінше қабыртқа доғасын құрастыруға талпыну.Лупа көмегімен сүйек тіліндісіндегі оның кемік затының құрылысын қарап көру

Адам денесінің негізгі бағыт-бағдарлары

Сүйек ұлпасының құрылысы

Сүйек затының құрылысы

Сүйектің химиялық құрамы

Сүйектің қасиеттері

Сүйек мүше ретінде

Сүйектердің жіктелуі

Адам қаңқасының негізгі бөлімдері

Омыртқа жотасының құрылысы

Омыртқаның құрылысы

Мойын , кеуде, бел омыртқаларының ерекшеліктері

Сегізкөз бен құйымшақтың құрылысы

Қабыртқаның құрылысы, қабыртқылар топтары.

Төс сүйегінің құрылысы

Сүйектердің байланысу типтері.

Тест.

1.Антропология терминін қай ғалым енгізді?

1. 
   Эразистрат
   
2. 
   Аристотель
   
3. 
   Гиппократ
   
4. 
   Терофия
   
5. 
   Ибн Сина
   

2. Қай әдіс анатомияның құрылымтану әдісіне жатпайды?

А)Лықыту

В)Ауторадиография

С)Осып кесу

Д)Бүлдіру

Е)Ағарту

3. Proximalis – терминінің мағынасы қандай?

1. 
   Ортаңғы
   
2. 
   Алысырақ
   
3. 
   Жақынырақ
   
4. 
   Үлкен
   
5. 
   Кішкене
   

4. Адам денесін ортасынан қақ оң және сол бөліктерге бөлетін жазықтық

1. 
   Жебе
   
2. 
   Қарсы
   
3. 
   Проксимальды
   
4. 
   Көлденең
   
5. 
   Дистальды
   

5. Адам қандай тұқымдасқа жатады?

1. 
   Prmates
   
2. 
   Catarrhini
   
3. 
   Hominidae
   
4. 
   Vertebrata
   
5. 
   Hordata
   

Негізгі түсініктерЖазықтық, ось,(білік) сызық, облыс, қаңқа жүйесі, сүйек, сүйек ұлпасы, сүйек заты,шеміршек, байламдар, осьтік қаңқа,лордоз, кифоз, қосымша қаңқа, тесіктер, шұңқырлар, өсінді, доға, жал, буын беті, канал(ұңғыл), төмпек, сызық, сай, ойық, буын, синдесмоз, синхондроз, симфиз.

ОБCӨЖ №2

Сабақтың тақырыбы

Қаңқа жүйесі, аяқ қаңқасы.

Сабақтың мақсаты Студенттерді аяқ қаңқаларының құрылыстарымен таныстыру оларды әртүрлі аяқ сүйектерін анықтай білуге сипаттауға үйрету.

Сабақтың мазмұныАяқ қаңқалары: белдеу және еркін аяқ сүйектері. Аяқ сүйектері .

Төменгі белдеу қаңқасы.Жамбас сүйегі, құрылысы оны құрайтын бөлімдер.Мықын сүйегі денесі,қанаты,қыры,ойысы,остері,сызықтары,буын беттері.Шонданай сүйегі денесі,бұдыры, бұтақтары,ойығы.Шат сүйегі денесі,симфиздік беті, бұтақтары,сызықтары. Жамбас сүйегінің жалпы детальдары,ұршық ойысы, қолсұғар тесік,шекаралық сызық.Еркін аяқ сүйектері қаңқасы. Ортан жіліктің құрылысы ,басы ,мойны,Сегізкөз- мықын буыны. Еркін қимылды аяқ сүйектері мен аяқ бақайшақтары . Олардың құрылысы. Аяқ буындары. Сирақ сүйектері, асық жілік, асық жілік шыбығы, олардың айдаршықтары, буын беттері, шеттері, тобықтары, басы және мойындары. Аяқ басы сүйектері олардың бөлімдері. Толарсақ сүйектері, саны ,пішіні және атаулары, табан сүйектері, құрылысының детальдары. Саусақ бақайшақтары.

Оқу материалы қаңқа, жамбас сүйегі,ортан жілік,сирақ сүйектері: асық жілік, асық жілік шыбығы,аяқ басы сүйектері:толарсақ сүйектері, табан сүйектері,саусақ бақайшақтары.

СӨЖ-ге арналған әдістемелік нұсқаулар

Оқулықтардағы және лекция конспектілеріндегі «Остеология» тақырыбындағы текстермен танысып шығу.Атластағы суреттерді пайдалана отырып ,аяқ сүйектерін танып-білу.Жоғарғы және төменгі белдеу қаңқаларының құрылысының ортақ жоспар құрылысына жоғарғы белдеу қаңқасының тұйықталмағандығына,солсебепті қимыл еркіндігін қамтамасыз етедіндігіне көңіл бөлу.Формалары әртүрлі сүйектерді тауып, тұлға қаңқасы сүйектерінің байланысу тәртібіне көңіл бөлу. Студенттер кез келген түтікті сүйектің құрылысында анық бағыт-бағдарлай біліп олардағы проксимальды эпифиз, дистальды эпифиз, диафиз, метафиздерді таба білу керек. Апофиздердегі шеміршек ұлпасының болуына көңіл бөлінуі керек. Сондай-ақ, білек сүйектері мен сирақ сүйектерінің бір-біріне қатысты орындарына көңіл бөлінуі керек. Еркін аяқ-қол қаңқасы сүйектерінің құрамынан қысқа және сесам тәрізді сүйектерді бөліп көрсету керек. Барлық білезік және толарсақ сүйектерінің аттарын білу керек және оларды көрсете білу керек. Жамбас сүйегінің құрылысына ерекше көңіл бөліп оның бөлімдерінің шекараларын көрсетуге қабілетті болу керек. Сүйектердің байланысу типтерін жақсы біліп, үлкен және кіші жамбастың құрылысы жөнінде оның қабырғалары мен апертуралары жөнінде толық түсінік болуы керек.

Бақылау сұрақтары

Аяқ қаңқасының бөлімдері

Жамбас сүйегініңұрылысы

Ортан жіліктің құрылысы

Сирақ сүйектерінің құрылысы

Аяқ басының сүйектерінің құрылысы

Аяқ сүйектерінің байланысу түрлері

Негізгі және қосымша түсініктер Аяқ белдеулері, еркін белдеу сүйектері, ұштары, шеттері, бұрыш, қыр, проксимальды эпифиз, дистальды эпифиз, диафиз, метафиз, шығыройық, айдаршық, айдаршықүсті төмпектер,сүйек аралық қырлар, бақайшықтар, синостоз, қанат, бұтақ, төмпешік, сай, терминальды сызық, жамбас, ұршық, тобық.

жүктеу/скачать 0.85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: