АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ Коммерциялық емес акционерлік қоғам Электроэнергетика және электротехника институты
Әлеуметтік пәндер кафедрасы
Әлеуметтік-саяси білім модулі
Жаһандық экономика және еңбек бөлінісі: әлеуметтанулық талдау Тобы: Ээк 20-20 Тексерген: Бисенова А. Жоспары: - Кіріспе
- Әлемдік экономика
- Халықаралық еңбек бөлінісі
- Қорытынды
- Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе - Жаһандық саяси экономика бастапқы нүктеден өте қарапайым алғышартты алады: саяси және экономикалық өзара байланысты түсінбей, әлемдік істердің эволюциясын түсіну мүмкін емес.
- Жаһандық саяси экономикадағы орталық мәселелер билік тұжырымдамасының айналасын қамтиды. Кейбір ғалымдар билік пен байлық арасындағы өзара байланысты атап көрсетеді, бұл - биліктің қалай жүзеге асырылып жатқандығы, билікті кім қолданатыны және биліктің салдары қандай деген сұрақтардың тұтас жиынтығын ашады. Басқалары мемлекеттік және жеке меншік билік нысандары арасындағы байланысты атап көрсетеді.
- Жаһандық саяси экономика біртұтас немесе тіпті басым теориялық немесе әдіснамалық тәсілді басшылыққа алмайды. Кейбір қызмет салалары оны институттарды зерделеумен және институттардың мемлекеттер арасындағы ынтымақтастық мүмкіндіктері мен үлгілерін қалыптастыруымен байланысы бар деп айқындауды қалайды. Жаһандық саяси экономиканың ауқымды тақырыптық мүдделері саудаға, өндіріс пен қаржыға шоғырланған деп есептеледі.
- Жаһандану саяси экономика үшін жаңа құбылыс болып табылмайды, ол он алтыншы ғасырдан бастап көптеген кезеңдерден өткен процесс – сол уақыттан бері осы пәнмен тығыз байланысты.
Жаһандану - Жаһандану — дәстүрлердің, діндердің, мәдениеттер мен идеологиялардың “ұқсастануының” кешендік үрдісі. Қазіргі таңда бүкіл әлем, негізінен, 6 жаҺандық діни жүйеге (христиандық, ислам, иудаизм, индуизм, буддизм, конфуцийшілдік) бөлінеді. Адамзаттық мәдени құндылықтар ортақтығының күшею үрдісі “менталдық” Жаһанданудың бір көрінісі болып табылады. Соның ішінде америкалық мәдени дәстүр “планетарлық” деп аталынып жүр. Мәдени жаһандану саласында бүгінгі күннің өзінде біртұтас жалпыадамзаттық мәдениеттің нышандары — жаңа нысандармен (желілік мәдениет, кибермәдениет) ұштасқан ежелгі мәдени дәстүрлердің (классикалық, еуропалық, америкалық, шығыстық, мұсылмандық және үнділік) синтезі көріне бастады. Бұл жағдай әрбір ұлттық, халықтың өзіне тән ділі мен мәдениетін сақтап қалуы жолында орасан зор күш-жігер жұмсауын талап етеді.
Әлемдік экономика (interekonomika) - халықаралық экономикалық қатынастардың жүйесі арқылы халықаралық еңбек бөлінісі әлемдік негізінде ұлттық экономиканы біріктіретін шаруашылық жүргізу қабатты, жаһандық жүйесі. - Әлемдік экономика (interekonomika) - халықаралық экономикалық қатынастардың жүйесі арқылы халықаралық еңбек бөлінісі әлемдік негізінде ұлттық экономиканы біріктіретін шаруашылық жүргізу қабатты, жаһандық жүйесі.
- ЕҢБЕК БӨЛІНІСІ – еңбек қызметі түрлерінің ара жігін ажырату. Еңбек бөлінісі еңбекті ұйымдастыру жүйесінде қалыптасады. Өндірістің тиімділігін арттырудың тұрақты қолданыстағы факторы болып табылады.
- Негізгі 3 түрге бөлінеді:
- жалпы қоғамдық өндіріс ауқымында қалыптасатын жалпы еңбек бөлінісі;
- түрлі салалар мен өндірістер арасында орын алатын жеке еңбек бөлінісі;
- жекелеген кәсіпорындар мен бірлестіктер, қызметкерлер арасында орын алатын жеке-дара еңбек бөлінісі
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЕҢБЕК БӨЛІНІСІ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЕҢБЕК БӨЛІНІСІ - бұл жекеленген елдерде өнімнің белгілі бір түрі өндіруге тұрақты түрде мамандану және шоғырлану халықаралық еңбек бөлініс аса маңыздым алғысшарты болып өндіріс факторларының халықаралық өндірісі болып табылады.Өндірістің барлық факторлары былай бөлінеді: - Негізгі факторлар
- Дамыған факторлар
- Жалпы факторлар
- Ерекше факторлар
Халықаралық еңбек бөлінісі — қоғамдық еңбек бөлінісі дамуының жоғары сатысы; әлемдік өндірістің даму сатысы. - Халықаралық еңбек бөлінісі — қоғамдық еңбек бөлінісі дамуының жоғары сатысы; әлемдік өндірістің даму сатысы.
- Ол бір ел шеңберінде ғана емес, сонымен бірге мемлекетаралық, аумақтық еңбек бөлінісіне негізделеді. Еңбек бөлінісінің бұл сатысында мемлекеттер шикізаттың, тауарлардың жекелеген түрлерін өндіруге, қызметтердің жекелеген түрлерін көрсетуге, яғни жекелеген елдер өнімнің осы елдер айырбастайтын белгілі бір түрлерін өндіруге маманданады. Халықаралық еңбек бөлінісі халықарлық сауда мен әлемдік нарықтың белсенді түрі және тұрақты дамуының аса маңызды факторы болып табылады. Халықаралық еңбек бөлінісінің даму дәрежесі әлемдік қоғамдастықтың жекелеген елдерінің өндіргіш күштерінің дамуымен айқындалады. Жекелеген елдердің табиғат және климат жағдайларындағы айырмашылық, олардың аумақтарында түрлі пайдалы қазбалардың, өсімдіктер дүниесі мен жануарлар дүниесінің болуы,тауарлардың белгілі бір түрлерін жергілікті шикізатты пайдалану негізінде өндіру Халықаралық еңбек бөлінісінің пайда болып, дамуы үшін объективті негіз болып табылады.
Пайдаланылған әдебиеттер: - Ө.Қ.Шеденов., Е.Н.Жүнісов «Жалпы экономикалық теория» Алматы-2004ж.
- Әубәкіров Я.Ә., Нәрібаев К.Н., Есқалиев М. “Экономикалық теория”негіздері.-Алматы:Санат,1998ж
- Әпсәләмов Н.Ә., Исабеков Қ., Сұлтанов Ө.С. “Экономикалық теория” негіздері Оқу құралы.-Алматы:Ғылым,1999ж
Достарыңызбен бөлісу: |
