Жұмыс бағдарламасы «Антика мәдениеті»

ӘК төрайымы____________________________ Н.И.Мошна

ТжҚ факультет деканы___________________ А.А. Акишев «__»___ 200_9ж

- студенттерді антика мәдениетіні” жетістіктеріне тарту;

- антика мәдениетінің негізгі кезеңдерін және динамика мезгілдерін оқыту;

- антика әлемінің рәміздері, кодтарын талдау;

- антика мәдениетінің паттерндерін талдау.

1.4 Студент білу керек:

- антикалық дүние мәдениеті мәселелерін түсіну үшін теориялық негізді құрайтын базалық, өзекті түсініктерді қодана білуі тиіс ;

- антика әлемі мәдениетінің негізгі жетістіктерін;

мәдениеттің рәмізденуінің әдістері мен антика мәдениетінің паттерндерін;

- антика әлемі мәдениеті динамикасының негізгі кезеңдерін.

1.5 Студент істей білуге керек:

- негізгі ұғымдар сөздігін, антика мәдениетінің терминдерін меңгеріп алу;

- антика мәдениеті динамикасының негізгі векторлары туралы мағлұматтылығын көрсету.

2 Пререквизиттер: мәдениетта, Ежелгі Шығыс тарихы, антика философияның тарихы

Постревизиттер: "Антика мәдениеті" оқу пәні тарихи мәдениеттанудың төмендегідей тарауларымен тығыз байланысты: Ежелгі әлем мәдениеті, Ортағасыр және Қайта Өрлеу дәуірінің мәдениеті, сонымен қатар шектес пәндермен: антика философиясы, ортағасыр және Қайта өрлеу дәуірі философиясы, Ежелгі Шығыс философиясы, антика әдебиетінің тарихы, ежелгі әлем тарихы, мәдениет философиясы.

Тақырыптық жоспары

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.1/07

«Антика мәдениеті» пәні, мақсаты мен міндеттірі. «Антика мәдениеті» методологиясы және әдістемесі. Басқа пәндермен байланысы. "Белдеулік уақыт" концепциясы және әлемдік мәдениет тарихындағы сапалы төңкеріс. Мәдени процесстердегі сапалы өзгерістердің негізгі векторлары: мифологиядан философияға сапалы көшу – рационалды парадигманың қалыптасуы, материалды әрекетшілдік сферасындағы сапалы өзгерістер; әлеуметтік сферасындағы сапалы өзгерістер; жаңа мінез-құлық моделінің қалыптасуы. "Ұжым-әлем" антитезасының трансформациясы салдарынан "Адам-әлем" жаңа антитезасының қалыптасуы.

Антика мәдениеті және оның кезеңге бөліну мәселелері. Антика мәдениетінің негізгі кезеңдері: грек колонизациясы кезеңі ( б.э.д. VІІІ-VІ ғғ.), эллинизм кезеңі (б.э.д. ІV-ІІІ ғғ.), римдіктердің жаулап алу кезеңі (б.э.д. ІІ-І ғғ.). Ежелгі Грек және ЕжелгіРим мәдениетінің динамикасының негізгі этаптары

Крит-микен мәдениеті ахейлік тайпалардың шығармашылық әрекеті ретінде. Криттің архитектурасы, м‰сіншілігі. Ахей қалалары – Микен, Тиринф, Пилос. Микендік басилевсылар мен лавагеттер. Әскери-бюрократиялық құрама. Крит өркениеті. Микен мәдениетінің қалыптасуы. Жоғарғы қала. Микен өнері.

Гесиодтың "Теогониясы" – ежелгі грек мифтерінің ж‰йеге келтірілуі. Құндылықтар шкаласы: байлық, рахымшылдық, еңбек, эргон, дике. Әлемнің мифологиялық және космологиялық өлшемі. Антикалық қоғамдағы тағдыр туралы т‰сінік. Архаикалық мәдениеттің архитектурасы. Архаикалық ордерлердің ж‰йесі: дорийлік және ионийлік. Коринфілік ордер. Грек мүсіншілігі. Құдайлардың, кейіпкейлердің және жауынгерлердің (куросов) коралардың бейнелері.

Афиндік демократия және оның өзгешелігі. Афин азаматы туралы ұғымы. Афиндық экклесия (азаматтардың халықтық жиналысы). Ареопаг. Афиндық гелиэя (суд присяжных). Перикл (б.э.д. 444-429 жж.) және афиндық интеллектуалды элита.

Классика кезеніңдегі архитектурасы: Парфенон, Пропелеи. Мүсіншілік. Фидий, Пракситель, Мирон, Поликлет, Скопастың шығармашлығы. Классика кезенінің трагедиясы. Ежелгі грек трагедиясының катарсистік мінезі. Ежелгі грек трагедиясының ұлы жаратушылары: Эсхил, Софокл, Еврипид.

Лисиптің шығармашлығының гүлденуі. Тарихтің дамуы, философияның гүлденуі. Махаббат феномені. Өлім және оған қатынас.

Гректердің д‰ниетанымдық кеңістігінің кеңуі. Эллинизм кезнінің архитектурасы. Мозаика, сәндік м‰сіншілік, әшекейленген керамика. М‰сіншілік. "Лаокоон".
6 Тақырып Ежелгі Рим мәдениеті

Этрус мәдениеті. Этрус мифологиясы және өнері. Архитектура. Мифология және дін. Рим республикасының мәдениеті. Рим архитектурасының монументалдығы. Рим жолдарының салынуы. Аппиев жолдары. Рим қалалары және инженерлік құрылыстар: көпірлер, экведуктар, су құбырлары. Рим м‰сіншілігіндегі портретті жанр. Рим империясы. Рим мәдениетінің эллинделінуі.

Антикалық мәдениет антика әлемінің өзгеше өнері ретінде: геометрика, архитектуралық форманың көлемі мен салмағы, фактура және т‰с, тектоника. Архитектуралық композицияның құралдары: ритм, пропорция, масштабтылық, симметрия. Архитектуралық ордердің мағынасы. Витрувийдің "Архитектура туралы он кітап" трактаты.

Ежелгі Рим архитектурасы. Керамика өнері. Антикалық керамика. Құмыра жазу стилі.

1. Грек мәдениетіндегі "Дионисийлік басы" – космос қалыптасуының алғашқы этапы ретінде.

2. Космос туралы мифтер. Грек космосы абсолют ретінде; Космос денелі-тірі организм ретінде.

3. Гомердің космосы. Космостың сипаттамалары.

4. Гесиодтың космосы. Пифагордың космосы, Платонның космосы. 5. Адам – микрокосм және космос. Космос және болмыс.

6. Антикалық космизмнің моделі. Кеңістік туралы антикалық түсінік. Кеңістіктің негізгі сипаттамалары. Уақыт туралы антикалық түсінік.

1. Сайыскершілік антика мәдениетінің принципі ретінде

2. Олимпиялық ойындар – антикалық агон ретінде.

3. Пифийлік, Истмийлік, Немейлік ойындар.

4. Антика мәдениетінің мейрамдылығы.
3 Тақырып Крит-микен және гомерлік мәдениет антика мәдениетінің қалыптасуының басы ретінде

1. Гомер кезеңінің архитектурасы және өнері.

2. "Илиада" және "Одиссея" – ежелгі гректердің ұлы эпикалық поэмалары.

3. Көркем кәсібінің гүлденуі. Керамика.

4. Грек мифологиясы. Грек мифологиясының демонизмы, зооморфизмы, антропоморфизмы.

5. Гомер мәдениетінің түстік рәміздері.

1. Музыка.

2. Құмыра жазуының дамуы.

3. Грек жазуының пайда болуы.

4. Медицина және астрономия.

5. Тарих және жағрафия.

6. Натурфилософияның пайда болуы.

7. Архаикалық кезеңнің лирикалық поэзиясы және театры.

1. Эллинизм кезеңінің ғылымы.

2. Эллинистік әдебиетінің жанрлары: мінез-құлықтар комедиясы, эпиграмма, элегия.

3. Парк өнері және ойын-сауық ғимараттары. Қалалардың дамуы.

4. Александрийлік кітапхана.

5. Пайдея. Антикалық білім.

1. Рим амфитеатрлары: Коллизей, Пантеон.

2. Триумфалды аркалар

3. Қалалық өмірді ұйымдастыру ерекшеліктері.

4. Рим империясының мүсіншілігі.

5. Рим философиясы және ғылым.

6. Рим құқығы. Өнердегі "Августовтық классицизм".
7 Тақырып Антикалық көркем мәдениет

1. Ежелгі грек мәдениетінің түстік рәміздері.

2. Антикалық мүсіншілік. Антика мүсіншілігінің канондары.

3. Антикалық театр: ежелгі грек театры, Ежелгі Рим театры.

4. Антика әлеміндегі костюм.

5. Антика әлеміндегі музыкалық мәдениет. Антикалық әдебиет.

1 Мәдениеттанулық зерттеу контексіндегі антика мәдениеті. О.Шпенглер «Еуропаның құлдырауы».

[1- 22-45бб; 4- 35-48бб; 9 - 36-50бб ]

2 Гректердің мәдени кеңістігінің ой-өрісі. Антикалық адамның құндылық шкаласы.

[5- 70-79бб; 7- 36-42бб; 9-39-50бб ]

3. Антика мәдениетінің динамикасы.

[5- 35-49бб; 3- 32-49бб; 7- 36-49бб ]

4. Антика әлемінің мифологиясы

[3- 49-59бб; 22- 88-90бб; 24- 26-30бб ]

5. Антика әдебиеті.

[3- 79-98бб; 3- 23-35бб; 6- 26-28бб ]

6. Антикалық адамның өмірінің ритуалдылығы.

[1-13-25бб; 8- 24-29бб; 24-42-50бб ]

7. Антика әлемінде тағдыр және жазмыш тақырыбы.

[8- 26-38бб; 24- 30-55бб; 26- 40-46бб ]

8. "Өзіңді біл" – антиканың рационалды формуласы ретінде.

[6- 69-89бб; 9-78-90бб, 10-16-30бб]

9. Антикалық дене шынықтыру мәдениетіндегі сайыскершілік және агонистика.

[9- 19-29бб; 6- 88-90бб; 24- 26-30бб ]


ұсынылған әдебиеттер тізімі:

Негізгі:

1. 
   Алпатов М.В. Художественные проблемы искусства Древней Греции. М.,
   

2. 
   Античная литература. Греция. Антология. Часть первая. М., 1989.
   
3. 
   Боннар А. Греческая цивилизация. От Антигоны до Сократа. М., 1992.
   
4. 
   Вернан Ж.П. Происхождение древнегреческой мысли. М., 1988. М., 1991.
   
5. 
   Виппер Б.Р. Искусство Древней Греции. М., 1972.
   
6. 
   Винничук Л. Люди, кровы и обычаи Древней Греции и Рима. М., 1988.
   
7. 
   Время римской империи. Гнозис, серия Пирамида. М., 1996.
   
8. 
   Всеобщая история искусства. В 2-х томах. М., 1973.
   
9. 
   Геродот. История в девяти книгах. М., 1979.
   
10. 
    Гомен Г., Филонович С. Классики физической науки (с древнейших
    

11. 
    Гомер. Илиада. Одиссея. М., 1957.
    
12. 
    Дмитриева Н.А., Акимова Л.А. Античное искусство. Очерки. М., 1988.
    
13. 
    Жизнь мифа в античности. Сборник статей. М., 1988.
    

14 Изобразительное искусство и архитектура Древнего Рима. Сп-б., 1987.

15 Искусство Эгейского мира. Искусство и архитектура. М., 1978.

16 История зарубежного театра. Под ред. Г.Н. Бояджиева и др. М., 1981.

17 Куманецкий К. История культуры Древней Греции и Рима. М., 1990.

18 Кнабе Г.С. Материалы к лекциям по общей теории культуры и культуре античного Рима. М., 1994.

19 Мифы народов мира: Энциклопедия: в 2-х т., М., 1991-1992.

20 От глиняной таблички к университету: Образовательные системы Востока и Запада в эпоху Древности и Средневековья. М., 1998.

21 Лосев А. Античный космос и современная наука. М., 1993.

22 Лосев А. Бытие. Имя. Космос. М., 1993.

23 Лосев А. Философия. Мифология. Культура. М., 1991.

24 Мотрошилова Н. Рождение и развитие философских идей. М., 1991.

25 Ницше Ф. Рождение трагедии из духа и музыки. М., 1997.

26 Нуржанов Б. Культурология. Курс лекций. А., 1991.

27 Образ – смысл в античной культуре. Сборник статей. М., 1990.

28 Поэзия Эллады и Древнего Рима. Л., 1977.

29 Культура Древнего Рима. В 2-х томах, т. 1. М., 1985.

30 Легенды и мифы Древней Греции. М., 1992.

Мамандықтың (тардың) Нысан

жұмыс бабындағы оқу ПМУ ҰС Н 7.18.1/10

жоспарынан үзінді көшірме

050204 «Мәдениеттану» мамандықтың жұмыс бабындағы оқу жоспарынан үзінді көшірме
Пәннің атауы - «Антикалық мәдениеті»

Оқу формасы

Бақылау формасы

Білім алушылардың жұмыс көлемі, сағатпен

Курс және семестр (сағаттарды) бойынша сағаттарды бөлу

емт.

сын.

КЖ

КЖ

ЕКЖ

Бақыл. жұм.

барлығы

дәр

пр.

зер

СӨЖ

дәр

пр.

зер

СӨЖ

жал

ауд

СӨЖ

Күндізгі ЖОБ негізінде

3

135

45

90

3 семестр

4 семестр

30

15

-

90