Қазақстан Республикасының оқу және білім министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Агротехнология кафедрасы
Өсімдік шаруашылығы пәнінен
050801 Агрономия мамандығының (тарының) студенттеріне арналған
ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Павлодар
Мамандықтың мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының және типтік бағдарламасының негізінде әзіленген пәннің жұмыс оқу бағдарламасын бекіту парағы
|
|
ПМУ ҰС Н 7.18.3/31
|
БЕКІТЕМІН
ОІ жөніндегі проректор
__________Н. Пфейфер
«___»___________ 20__ ж.
Кұрастырушы: ________ профессор, а/ш.ғ.к, Б. Мустафаев
Агротехнология кафедрасы
Өсімдік шаруашылығы пәні бойынша 050801 Агрономия мамандығының (тарының) студенттеріне арналған
ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Жұмыс бағдарламасы мамандықтың Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының 050801- Агрономия және Өсімдік шаруашылығы ҚР МЖМБС № 779 23.12.2005ж. типтік бағдарламасының негізінде әзірленді.
Кафедра отырысында ұсынылған 20__ ж. «___ » _____№____ хаттама.
Кафедра меңгерушісі _________ У. Альмишев «___ »_____ 20__ ж.
Агротехнология факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған
20__ ж. «___ » _____№____ хаттама
ОӘҚ төрағасы _________ К. Сейтханова «___ »_____ 20__ ж.
КЕЛІСІЛДІ Факультет деканы ________Т. Бексеитов «___ »_____ 20__ ж.
МАҚҰЛДАНДЫ:
ОҮЖжӘҚБ бастығы ________ Е. Жуманкулова «___ »_____ 20__ ж.
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған
20__ ж. «___ » _____№____ хаттама
1 Пәнінің мақсаты мен міндеттері, оқу процесінде орны
Пәннің мақсаты:
Пәннің негізгі мақсаты - студенттерді ауылшаруашылық дақылдарын өсіруде ғылыми негізделген технологияларды қолдана отырып, бір бірлік аумақтан максималды өнім алудын технологиясын үйрету.
Пәннің міндеттері:
- егістік дақылдарының морфологиялық құрылысымен және биологиялық ерекшеліктерімен таныстыру;
- ауылшаруашылық дақылдарын жаңа технологиялар бойынша өңдіруді меңгеру;
- негізгі егістік дақылдарының аймақтық нақты топырақ-климаттық жағдайларына байланысты технологиялық картасын жасау;
Студент нені білу керек:
- ауылшаруашылығына байланысты мемлекеттің барлық сұрақтары;
- егістік дақылдарының морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері,мәні;
- дақылдарды өңдірудің жаңа технологияларын;
- ауылшаруашылық өнімдерінің сапасын көтерудің жолдары мен тәсілдерін,сапаны төмендетпеуді және еңбек шығының қысқарту мен өнімді өңдіруге жұмсалатын шығынды азайтуды білу керек.
Студент нені істей білуі керек:
- егін шаруашылығында өндірістік үрдістерді ұйымдастыру;
- ауылшаруашылық техникасын пайдалануды, химилық және агротехникалық өсімдікті қорғау заттарын пайдалануды;
- өңдірісте топырақтың құнарлылығын көбейтетің және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ететін ресурсүнемдеуші технологияларды қолдануды істей білу керек.
2 Пререквизиттері:
Өсімдік шаруашылығы пәнінің негізгі сұрақтарын жақсы игеру үшін студент келесі пәндерден білімі болуы қажет: ботаника, өсімдіктер физиологиясы, микробиология, агрометеорология және т.б.
3 Постреквизиттері: егіншілік, агрохимия,селекция және тұқым шаруашылығы, ауылшаруашылық өңдірісінің механизациясы, энтомология, фитопотология, агробизнес, ауылшаруашылық экономикасы.
4 Пәннің мазмұны
4.1 Пәннің тақырыптық жоспары
№
|
Пәннің тақырыптарының аты
|
Сағат саңы
|
Дәріс.
|
Тәж
|
Зерт .
|
СӨЖ
|
1
|
Кіріспе. Мақсаты,міндеттері. Пәннің даму тарихы.
|
2
|
1
|
2
|
5
|
2
|
Тұқым шаруашылығы
|
3
|
1
|
2
|
12
|
3
|
Дәнді дақылдар. Дәнді дақылды нандарының жалпы сипаттамасы.
|
4
|
2
|
3
|
14
|
4
|
Дәнді-бұршақ дақылдары
|
3
|
2
|
3
|
14
|
5
|
Тамыржемістілер, түйнекжемістілер, бақша дақылдары
|
4
|
2
|
3
|
12
|
6
|
Майлы және эфирлі-майлы дақылдар
|
4
|
2
|
3
|
12
|
7
|
Талшықты дақылдар
|
4
|
2
|
3
|
12
|
8
|
Есірткі дақылдар
|
3
|
2
|
3
|
12
|
9
|
Азтаралған азықтық дақылдар
|
3
|
2
|
3
|
12
|
|
Барлығы
|
30
|
15
|
30
|
105
|
4.2 Пәннің тақырыптық мазмұны
№
|
Тақырыбы
|
Дәрістің мазмұны
|
1
|
Кіріспе. Мақсаты,міндеттері. Пәннің даму тарихы.
|
Өсімдік шаруашылығының ауылшаруашылығындағы мәні. Өсімдік шаруашылығының маңызды міндеттері. Өсімдік шаруашылығы- ғылыми пән ретінде. Өсімдік шаруашылығында зерттеу әдістері
|
2
|
Тұқым шаруашылығы
|
Өнімді көтеруде жоғары сапалы тұқым материалының рөлі. Тұқым шаруашылығы пәні және міндеттері. Дәнді,техникалық және азықтық тұқымды арнайы өңдірістік өңдірудің ғылыми негіздері.
|
3
|
Дәнді дақылдар. Дәнді дақылды нандарының жалпы сипаттамасы.
|
Дәнді дақылдардың жалпы сипаттамасы. Күздік және жаздық дақылдардың морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Дәннің құрылысы және химиялық құрамы. Өсімдіктің өсу және даму фазасы. Пісу фазасы мен дамуы. Дәннің толысуын және пісуін бұзатын факторлар және онымен күресу шаралары.
|
4
|
Дәнді-бұршақ дақылдары
|
Ақуыздық азықты және дәнді өңдіруді ұлғайтуда дәнді-бұршақты дақылдардың рөлі. Атмосфералық азотты фиксациялау және оның белсенділігін арттыру жағдайлары. Агротехникалық және шаруашылық-ұйымдастырудағы мәні. Дәнді,бұршақты дақылдардың жалпы сипаттамасы. Асбұршақтың жоғары өнімін қамтамасыздандыратын тұқымын дайындау және себу ерекшеліктері. Бұршақ тұқымдастарды өсіру технологиясы және өнімді жинау ерекшеліктері.
|
5
|
Тамыржемістілер, түйнекжемістілер, бақша дақылдары
|
Қант өңдіретің негізгі дақыл – қант қызылшасы. Қант қызылшасын өсіру технологиясы. Қанттың өңдірілуін және құрамын көтеру жолдары. Топырақты негізгі және себер алдында өңдеу жүйесі, тыңайтқыштарды пайдалану. Тұқымды себу тәсілі, себу нормасы,себу уақыты, себу тереңдігі.Өсімдікті күту тәсілдері және өсімдіктің ең қолайлы тұру қалыңдығын жүзеге асыру тәсілдері. Морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Халық шаруашылығындағы мәні және бақша дақылдарының азықтық бағалығы.
|
6
|
Майлы және эфирлі-майлы дақылдар
|
Майлы дақылдардың мәні, маңызы. Ботаникалық әртүрлілігі. Сұйық майдың ең маңызды сапалық айырмашылығы. Эфирлі майлы дақылдардың әртүрлілігі және оларды пайдалану.
|
7
|
Талшықты дақылдар
|
Талшықты дақылдардың мәні, топтары мен оларды өсіру аудандары. Мақта талшығының технологиялық сапасы. Негізгі түрлері. Мақтаның жоғары өнімін қамтамасыздандыратын өсіру технологиясы. Мақтаның солдырманы (вилт) жұқтыру төмендету әдіс-тәсілдері. Күзгі,қысқы және вегетациялық суару. Тұқымды дайындау. Себу тәсілі,себу қалыңдығы және негізгі орналастыру сызбасы. Өсімдікті шырпу және оның мәні.
|
8
|
Есірткі дақылдар
|
Темекі мен қара темекінің мәні, өсіру аудандары. Темекіні өсіру тәсілдерінің ерекшеліктері. Көшеттерін дайындау. Сабақ сирету,бұтақ кесу. Өнімді жинау және шикізатты бірінші реттік өңдеу. Алдынғы қатарлы тәжірибелер және экономиялық эффект.
|
9
|
Азтаралған азықтық дақылдар
|
Азықтық өсімдіктердің интродукциясы және мал шаруашылығында азықтық базаны жақсартудағы мәні. Мәні, мағынасы, азықтық бағалығы, таралуы, өнімділігі, ботаника-морфологиялық мінездемесі, даму және өсу ерекшеліктері. Селекциялық жақсартудың мәселелері. Биологиялық ерекшеліктері, сорттары,агротехниканың ерекшеліктері.
|
4.3 Тәжірибелік сабақтардың мазмұны
№
|
Тақырыптың атауы
|
Мазмұны
|
1
|
Кіріспе. Мақсаты,міндеттері. Пәннің даму тарихы.
|
Ғылымның мақсаты қандай. Ғылымның даму тарихы. Ауыл шаруашылығында өсімдік шаруашылығының мәні мен мағынасы. Өсімдік шаруашылығының маңызды міндеттері. Өсімдік шаруашылығы- ғылыми пән ретінде. Өсімдік шаруашылығында зерттеу әдістері.
|
2
|
Тұқым шаруашылығы
|
Өнімді көтеруде жоғары сапалы тұқым материалының рөлін түсіндіріндер.Тұқым шаруашылығының пәні және міндеттері.Ауылшаруашылық дақылдарының жемістері мен тұқымдарының классификациясының сипаттандар.
|
3
|
Дәнді дақылдар. Дәнді дақылды нандарының жалпы сипаттамасы.
|
Дәнді дақылдарға жалпы мінездеме беріңіздер. Жзғы және күздік бидайдың морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Дәнді дақылдардың құрылысы. Бірінші топ пен екінші топтың морфолоиялық және биологиялық белгілерінің айырмашылығы қандай. Жүгері өсімдігінің құрылысының ерекшеліктері. Жүгері дәнінің құрылысы. Күріштің құрылысының ерекшеліктері. Тары. Құрылысының ерекшеліктері мен классификациясы.
|
4
|
Дәнді-бұршақ дақылдары
|
Ақуыздық азықты және дәнді өңдіруді ұлғайтуда дәнді-бұршақты дақылдардың рөлі. Атмосфералық азотты фиксациялау және оның белсенділігін арттыру жағдайлары. Агротехникалық және шаруашылық-ұйымдастырудағы мәні. Дәнді,бұршақты дақылдардың жалпы сипаттамасы. Асбұршақтың жоғары өнімін қамтамасыздандыратын тұқымын дайындау және себу ерекшеліктері. Бұршақ тұқымдастарды өсіру технологиясы және өнімді жинау ерекшеліктері.
|
5
|
Тамыржемістілер,түйнекжемістілер, бақша дақылдары
|
Қант өңдіретің негізгі дақыл – қант қызылшасы. Қант қызылшасын өсіру технологиясы. Қанттың өңдірілуін және құрамын көтеру жолдары. Топырақты негізгі және себер алдында өңдеу жүйесі, тыңайтқыштарды пайдалану. Тұқымды себу тәсілі, себу нормасы,себу уақыты, себу тереңдігі.Өсімдікті күту тәсілдері және өсімдіктің ең қолайлы тұру қалыңдығын жүзеге асыру тәсілдері. Морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Халық шаруашылығындағы мәні және бақша дақылдарының азықтық бағалығы. Қарбыз, қауын,асқабақ.Қауын,асқабақтың құрылысының ерекшеліктері.
|
6
|
Майлы және эфирлі-майлы дақылдар
|
Майлы дақылдардың мәні, маңызы. Ботаникалық әртүрлілігі. Сұйық майдың ең маңызды сапалық айырмашылығы. Эфирлі майлы дақылдардың әртүрлілігі және оларды пайдалану.Майлы дақылдарды тұқымына,жапырағына,жемісіне қарап анықтау,айыру. Күнбағыстың құрылысының ерекшеліктері және классификациясы. Мақсары,майкене(үпілмәлік). Мақсары, майкене(үпілмәлік) өсімдіктерінің құрылысынң ерекшеліктері. Мақсарының(сафлор) типін анықтау,майкененің түрлерін анықтау.Күнжұт. Күнжүттің құрылысының ерекшеліктері. Жержаңғақ. Жержаңғақтың құрылысының ерекшеліктері. Жержаңғақтың түршелерін, топтарын және әртүрлілігін анықтау.
|
7
|
Талшықты дақылдар
|
Талшықты дақылдардың мәні, топтары мен оларды өсіру аудандары. Мақта талшығының технологиялық сапасы. Негізгі түрлері. Мақтаның жоғары өнімін қамтамасыздандыратын өсіру технологиясы. Мақтаның солдырманы (вилт) жұқтыру төмендету әдіс-тәсілдері. Күзгі,қысқы және вегетациялық суару. Тұқымды дайындау. Себу тәсілі,себу қалыңдығы және негізгі орналастыру сызбасы. Өсімдікті шырпу және оның мәні.
|
8
|
Есірткі дақылдар
|
Темекі мен қара темекінің мәні, өсіру аудандары. Темекіні өсіру тәсілдерінің ерекшеліктері. Көшеттерін дайындау. Сабақ сирету,бұтақ кесу. Өнімді жинау және шикізатты бірінші реттік өңдеу. Алдынғы қатарлы тәжірибелер және экономиялық эффект.
|
9
|
Азтаралған азықтық дақылдар
|
Азықтық өсімдіктердің интродукциясы және мал шаруашылығында азықтық базаны жақсартудағы мәні. Мәні, мағынасы, азықтық бағалығы, таралуы, өнімділігі, ботаника-морфологиялық мінездемесі, даму және өсу ерекшеліктері. Селекциялық жақсартудың мәселелері. Биологиялық ерекшеліктері, сорттары,агротехниканың ерекшеліктері.
|
4.4 Зертханалық сабақтардың мазмұны
№
|
Тақырыптың атауы
|
Мазмұны
|
1
|
Кіріспе. Мақсаты,міндеттері. Пәннің даму тарихы.
|
Зертханалық жұмыстар жүргізгендегі техникалық қауіпсіздік ережелері.
|
2
|
Тұқым шаруашылығы
|
Ауылшаруашылық дақылдарының жемістері мен тұқымдары, олардың классификациясы.
|
3
|
Дәнді дақылдар. Дәнді дақылды нандарының жалпы сипаттамасы.
|
Дәнді дақылды өсімдіктердің құрылысы. Дәнді тұқымдастарды гүлшоғырына және дәніне қарап анықтау. Бірінші топ пен екінші топтың марфологиялық және биологиялық айырмашылығы. Бидайдың түрлерін айыру, жұмсақ және қатты бидайды масағы мен дәніне қарап анықтау. Егістік сұлының түрі мен түршелерін анықтау. Жүгерінің құрылысының ерекшеліктері. Жүгері дәнінің құрылысы. Күріштің құрылысының ерекшеліктері. Тары. Құрылысының ерекшеліктері мен классификациясы.
|
4
|
Дәнді-бұршақ дақылдары
|
Асбұршақтың құрылысының ерекшеліктері. Асбұршақтың класификациясы. Қытайбұршақ,ноқаттың құрылысының ерекшеліктері. Қытайбұрақтың түршелерін тұқымы бойынша анықтау. Сиыржоңышқаның құрылысының ерекшеліктері. Құрылысы және классификациясы. Үрмебұршақ,жасымық. Үрмебұршақ,жасымық өсімдіктерінің құрылысының ерекшеіктері. Түрлері мен түршелерін анықау. Бөрібұршақ. Бөрібұршақтың түрлері мен түршелерін анықтау.
|
5
|
Тамыржемістілер,түйнекжемістілер, бақша дақылдары
|
Тамыржемістілер. Тамыржемістілердің құрылысы. Картоп- морфологиялық құрылысы. Түйнектің пайда болу ерекшеліктері. Қарбыз. Қарбыздың құрылысының ерекшеліктері. Түр мен түршелерін жемістері мен тұқымына қарап анықтау. Қарбыз, қауын,асқабақ. Қауын,асқабақтың құрылысының ерекшеліктері.
|
6
|
Майлы және эфирлі-майлы дақылдар
|
Майлы дақылдарды тұқымына,жапырағына,жемісіне қарап анықтау,айыру. Күнбағыстың құрылысының ерекшеліктері және классификациясы. Мақсары,майкене(үпілмәлік). Мақсары, майкене(үпілмәлік) өсімдіктерінің құрылысынң ерекшеліктері. Мақсарының(сафлор) типін анықтау,майкененің түрлерін анықтау.Күнжұт. Күнжүттің құрылысының ерекшеліктері. Жержаңғақ. Жержаңғақтың құрылысының ерекшеліктері. Жержаңғақтың түршелерін, топтарын және әртүрлілігін анықтау.
|
7
|
Талшықты дақылдар
|
Талшықты дақылдарды морфологиялық белгілеріне қарап анықтау.
|
8
|
Есірткі дақылдар
|
Темекі және көк темекі. Темекінің түр,түршелерін және типтерін анықтау.
|
9
|
Азтаралған азықтық дақылдар
|
Дәстүрлі емес дақылдардың түрлік құрамы. Құрылысының ерекшеліктері.
|
4.5 Студенттің өздік жұмысының мазмұны
№
|
Тақырыбы
|
Мазмұны
|
Тапсыру түрі
|
1
|
Кіріспе. Мақсаты,міндеттері. Пәннің даму тарихы.
|
Өсімдік шаруашылығына анықтама беру, курстың міндетттері мен мақсаты.
|
Жазбаша СРС дәптерінде,семестірдің 2-ші жұмасында
|
2
|
Тұқым шаруашылығы
|
Тұқым партиясының жөнінде түсінік. Тұқымды себер алдында қыздыру. Тұқымды дәрілеу.
|
Жазбаша СРС дәптерінде,семестірдің 2-ші жұмасында
|
3
|
Дәнді дақылдар. Дәнді дақылды нандарының жалпы сипаттамасы.
|
Жаздық бидайды өсірудің технологиялық картасын құру.
Күздік бидайды өсірудің технологиялық картасын құру.
Арпаны өсірудің технологиялық картасын құру.
Сұлыны өсірудің технологиялық картасын құру.
Жүгеріні өсірудің технологиялық картасын құру.
|
Жазбаша СРС дәптерінде,семестірдің 2-ші жұмасында
|
4
|
Дәнді-бұршақ дақылдары
|
Асбұршақтың өсірудің технологиялық картасын құру.
|
Жазбаша СРС дәптерінде,семестірдің 2-ші жұмасында
|
5
|
Тамыржемістілер,түйнекжемістілер, бақша дақылдары
|
Қант қызылшасының өсірудің технологиялық картасын құру. картоп өсірудің технологиялық картасын құру. Қарбыз өсірудің технологиялық картасын құру.
|
Жазбаша СРС дәптерінде,семестірдің 2-ші жұмасында
|
6
|
Майлы және эфирлі-майлы дақылдар
|
Күнбағысты өсірудің технологиялық картасын құру.
|
Жазбаша СРС дәптерінде,семестірдің 2-ші жұмасында
|
7
|
Талшықты дақылдар
|
Мақтаны өсірудің технологиялық картасын құру.
|
Жазбаша СРС дәптерінде,семестірдің 2-ші жұмасында
|
8
|
Есірткі дақылдар
|
Темекіні өсірудің технологиялық картасын құру.
|
Жазбаша СРС дәптерінде,семестірдің 2-ші жұмасында
|
9
|
Азтаралған азықтық дақылдар
|
Жер алмұртын өсірудің технологиялық картасын құру. Амарантты өсірудің технологиялық картасын құру. Шығыс ешкібұршағын өсірудің технологиялық картасын құру.
|
Жазбаша СРС дәптерінде,семестірдің 2-ші жұмасында
|
4.5.1 СӨЖ түрлерінің тізімі
№
|
СӨЖ түрі
|
Есеп беру нысаны
|
Бақылау түрі
|
Сағатқа шаққандағы көлемі
|
1
|
Дәріс сабақтарына дайындалу
|
|
сабаққа қатысу
|
10
|
2
|
Коллоквиумға дайындық
|
есеп беру шаблоны
|
ЗЖ рұқсат алу, қатысу
|
20
|
3
|
СӨЖ мазмұнына кірмей қалған қосымша сұрақтарды оқу
|
конспект
|
Ауызша,жазбаша сұрау
|
10
|
4
|
Семинарлық сабақтарға дайындық
|
конспект
|
Ауызша сұрау
|
20
|
5
|
Зертханалық жұмыстарға дайындалу (сабақ тақырыбы бойынша материалды меңгеру, есеп беру шаблонын дайындау)
|
бақылау жұмыс коллоквиум
|
Жұмыс дәптері
|
20
|
6
|
Тексеру шараларына дайындық
|
Оқу жетістік журналы
|
|
10
|
7
|
Үйге берген сұрақтарға дайындалу
|
Жазбаша н/е ауызша жауап беру
|
Сұрау
|
15
|
Барлығы
|
105
|
5 Әдебиеттер тізімі
Негізгі:
1) Мустафаев Б.А.Какежанова Ш.Қ. Топырақтану. – Павлодар, 2009. –100 б.
2) Мұқашева Ж.Н.Жалпы жер тану. – Алматы, 2008. – 195 б.
3) Доспехов Б.А. Далалық тәжірибе әдістемесі. – Алматы, 2005. – 351 б.
4) Можаев Н.И. Өсімдік шаруашылығы. – Астана,2002-250б.
5) Жаңабаев Қ.Ш., Саудабаев Т.С.,Сейітов И.С. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы
Қосымша:
6) Ә.Ә.Әуезов, Т.А.Атақұлов, Н.Ш. Сүлейменова,Қ.Ш.Жаңабаев. Егіншілік. – Алматы,1996.-200б.
050801 Агрономия
мамандығының (тарының) оқу жұмыс жоспарынан көшірме
Өсімдік шаруашылығы
Оқу нысаны
|
Пәннің көп еңбекті қажет етуі
|
Семестр бойынша бақылау нысандары
|
Семестр
|
Семестр бойынша студенттердің жұмыс көлемі
|
кре-дит-тер
|
академиялық сағат
|
кре
дит
тер
|
Аудиториялық сабақ
(ак. сағат)
|
СӨЖ
(ак. САғат)
|
Бар-лығы
|
ауд
|
СӨЖ
|
емт
|
сын
|
КЖ-а
|
КЖ-с
|
бар-
лығы
|
дәр
|
пр.
|
зерт
|
бар
лығы
|
ОСӨЖ
|
Жалпы орта күн дізгі база сындағы іштей
|
4
|
180
|
75
|
105
|
7
|
-
|
-
|
-
|
7
|
4
|
75
|
30
|
15
|
30
|
105
|
30
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
____ база-сындағы сырттай
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кафедра меңгерушісі __________ У.Альмишев «___» ________20 ж.
Достарыңызбен бөлісу: |
