Жұмыстың және жұмысшы мамандардың бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

§ 95. ҚАРАЙТУШЫ

1-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Сырды бөлшектер мен бұйымдардың бетіне ысқылап жағу арқылы белгілерді, сандар мен торларды қарайту. Сырды қажетті температураға дейін қыздыру. Сырдың артық бөліктерін бөлшектер мен бұйымдардың бетінен бензинге малынған жұқа зімпара қағазбен алу.

Білуге тиіс: сырды бұйымдардың бетіне ысқылап жағу ережесі; сырдың құрамы, оны қыздыру және кептіру режимі.

Жұмыс үлгілері

Белгілер мен сандарды қарайту:

1. Дөңгелек пішінді бұйымдар: лимбалар, арнайы шәкілдер және т.б.

2. Өлшеу сызғыштары мен штангенциркульдердің штангалары.

§ 96. ЭЛЕКТРМЕН ЖЫЛТЫРАТУШЫ

1-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Бөлшектерді электрмен жылтыратуға дайындау. Бөлшектерді астауға салу. Біліктілігі анағұрлым жоғары электрмен жылтыратушының басшылығымен қара, қоспаланған және түсті металдардан жасалған қарапайым құралдар мен бөлшектерді электрмен жылтырату.

Білуге тиіс: электролиз астаулардың құрылысы; электрмен жылтырату процессі; бөлшектерді электрмен жылтыратуға дайындау тәсілдері; қышқылдармен, сілті және цианит тұздарды пайдалану ережесі.

§ 97. ЭЛЕКТРМЕН ЖЫЛТЫРАТУШЫ

2-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Қара, қоспаланған және түсті металдардан жасалған күрделілігі орташа құралдар мен бөлшектерді алдын ала дайындай отырып, электрмен жылтырату және кейіннен бейтараптандыру және жуу. Ерітінді жасау және түзету. Астау температурасын реттеу. Электрмен жылтырату процессінің аяқталу уақытын айқындау.

Білуге тиіс: қара, қоспаланған және түсті металдарды электрмен жылтырату процессі; ерітінділердің құрамы мен оны белгіленген рецепт бойынша жасау ережесі; ерітіндіні қыздыру температурасы және электрмен жылтырату процессі ұзақтығы; жылтыратылатын бөлшектерге қойылатын техникалық талаптар; бөлшектерді астауға салуға арналған құрылғылардың мақсаты мен қолданылу шарттары.

§ 98. ЭЛЕКТРМЕН ЖЫЛТЫРАТУШЫ

3-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Күрделі бөлшектер мен қара, қоспаланған және түсті металдардан жасалған құралдарды алдын ала дайындай отырып, электрмен жылтырату және кейіннен бейтараптандыру және жуу. Астауларды талап етілетін температураға дейін қыздыру. Болаттың арнайы маркаларынан жасалған құбырлардың сыртқы және ішкі бетін арнайы құрылғыларда электрмен жылтыратуға қатысу. Құрылғыға электролит құю. Құбырларды құрылғыға салу және құбырларды алу. Құрылғыны жөндеуге қатысу.

Білуге тиіс: құбырларды электрмен жылтыратуға арналған қызмет көрсетілетін құрылғының құрылысы; электрмен жылтыратуға арналған бұйымдарды бейтараптандыру және жуу тәсілдері; бөлшектерді астауға салуға арналған құрылғылардың құрылысы; электрмен жылтыратудың ақаулықтары және оларды жою тәсілдері.

§ 99. ЭЛЕКТРМЕН ЖЫЛТЫРАТУШЫ

4-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Болаттың арнайы маркаларынан жасалған құбырлардың сыртқы және ішкі бетін арнайы құрылғыларда біркелкі электрмен жылтырату процессін жүргізу. Электролиттің жай-күйін (температурасын, тығыздығын) тексеру. Жабдықтың жай-күйін бу өткізгіш және қышқыл магистральдермен бақылау. Құбырларды электрмен жылтыратуға арналған құрылғыны баптау.

Білуге тиіс: құбырларды электрмен жылтыратуға арналған арнайы құрылғының құрылысы мен жұмыс қағидаты; электрмен жылтыратудың технологиялық режимі; орындалатын жұмыс көлемінде электрмен жылтыратуда қолданылатын материалдардың физикалық және химиялық қасиеттер; электрмен жылтыратылатын құбырлардың сұрыптамасы.

2002 ж. шығарылған БТБА-ның бұрын қолданыста болған бөлімдер бойынша атаулары көрсетілген, осы бөлімде көзделген жұмысшылар кәсіптері атауының тізбесі

Р/с №	Осы бөлімге орналастырылған жұмысшылар кәсіптерінің атауы	Раз-ряд-тар диа-пазо-ны	2002 жылы шығарылған БТБА-ның бұрын қолданыста болған шығарылым-дары мен бөлімдері бойынша атаулар	Раз-рядтар диа-пазо-ны	БТБА шы-ғары-лым-дары-ның №	Бөлімнің қысқар-тылған атауы
1.	Алюминдеуші	4-5	Алюминдеуші	4-5	2	Металл қаптама-лар
2.	Антикоррозилеуші	3-4	Антикоррозилеуші	3-4	2	-«-
3.	Электролиттік майсыздандыру аппаратшысы	3-5	Электролиттік майсыздандыру аппаратшысы	3-5	2	-«-
4.	Бакелитші (сіңдіруші)	2-3	Бакелитші (сіңдіруші)	2-3	2	-«-
5.	Қарайтушы	1-2	Қарайтушы	1-2	2	-«-
6.	Гальваншы	2-6	Гальваншы	2-6	2	-«-
7.	Металмен қаптау жұмыстарын бақылаушы	2-4	Металмен қаптау жұмыстарын бақылаушы	2-4	2	-«-
8.	Астауларды түзетуші	2-5	Астауларды түзетуші	2-4	2	-«-
9.	Қаңылтырлар мен құбырларды лактаушы	2-4	Қаңылтырлар мен құбырларды лактаушы	2-4	2	-«-
10	Ыстық тәсілмен қалайылаушы	1-5	Ыстық тәсілмен қалайылаушы	1-5	2	-«-
11.	Электролиттік әдіспен қалайылаушы (мырыштаушы)	3-6	Электролиттік әдіспен қалайылаушы (мырыштаушы)	3-6	2	-«-
12.	Сымды қалайылаушы	2-3	Сымды қалайылаушы	3-3	2	-«-
13.	Сырлаушы	1-6	Сырлаушы	1-6	2	-«-
14.	Металдаушы	2-6	Металдаушы	2-6	2	-«-
15.	Металды жуып кептіруші	2-6	Металды жуып кептіруші	2-6	2	-«-
16.	Металмен қаптау және сырлау жабдығын баптаушы	2-4	Металмен қаптау және сырлау жабдығын баптаушы	2-4	2	-«-
17.	Пластмассаны балқытушы	4-6	Пластмассаны балқытушы	4-6	2	-«-
18.	Автомат және жартылай автомат желілердегі гальваншы-оператор	2-4	Автомат және жартылай автомат желілердегі гальваншы-оператор	2-4	2	-«-
19.	Сырлап кептіру желісі мен агрегаттың операторы	3-5	Сырлап кептіру желісі мен агрегаттың операторы	3-5	2	-«-
20.	Үздіксіз дәрілеу, майсыздандыру, қалайылау, мырыштау, лактау және күйдіру агрегаттарын басқару постының операторы	2-6	Үздіксіз дәрілеу, майсыздандыру, қалайылау, мырыштау, лактау және күйдіру агрегаттарын басқару постының операторы	2-6	2	Металл қаптамалар
21.	Қабатты вакуумде жағу бойынша құрылғылардың операторы	3-6	Қабатты вакуумде жағу бойынша құрылғылардың операторы	3-5	2	-«-
22.	Қорғасындаушы	2-5	Қорғасындаушы	2-5	2	-«-
23.	Ыстық тәсілмен мырыштаушы	1-5	Ыстық тәсілмен мырыштаушы	1-5	2	-«-
24.	Диффузиялық тәсілмен мырыштаушы-хромдаушы	2-4	Диффузиялық тәсілмен мырыштаушы-хромдаушы	2-4	2	-«-
25.	Электролит пен флюсті әзірлеуші	2-4	Электролит пен флюсті әзірлеуші	2-4	2	-«-
26.	Сыр мен лакты жуып кетіруші	1-3	Сыр мен лакты жуып кетіруші	1-3	2	-«-
27.	Өңдеуші	2-5	Өңдеуші	2-5	2	-«-
28.	Фосфаттаушы	1-3	Фосфаттаушы	1-3	2	-«-
29.	Қарайтушы	1	Қарайтушы	1	2	-«-
30.	Электрмен жылтыратушы	1-4	Электрмен жылтыратушы	1-4	2	-«-