Кәсіптік практикадан өтуі туралы
жүктеу/скачать 84.09 Kb.
|
1 2
syllabus 12230 1625770078813- Бұл бет үшін навигация:
- Кәсіптік практикадан өтуі туралы КҮНДЕЛІК - ЕСЕП
- Кәсіптік практиканың жұмыс жоспар-кестесі
- ІС-ТӘЖІРИБЕДЕ ОРЫНДАЛҒАН ЖҰМЫСТАР ТУРАЛЫ ЖАЗБА
мамандығы бойынша Білім алушының
(аты-жөні, тегі (ол бар болған кезде) __3_ курс
(оқу орнының атауы)
Қолы_________________________________________________________________ (оқу орнынан кәсіптік практиканың жетекшісі) 2021ж. «07» 06 ІС-ТӘЖІРИБЕДЕ ОРЫНДАЛҒАН ЖҰМЫСТАР ТУРАЛЫ ЖАЗБА
Мазмұны
Кіріспе Мен,Қаржы мамандығының 3 курс студенті, Өмірбек Асылжан Полатбекқызы Шымкент қаласында орналасқан коммерциялық банк – «Кaspi bank» АҚ-да 07.06.2021-25.06.2021 ж.ж. аралығында өндірістік іс-тәжірибеден өттім. Менің жеке жұмысымның тақырыбы: «Несиелік ұйымдастырудың банкроттығы: теориялық және тәжірибелік мәселелер» (Kaspi bank АҚ мысалында). Өндірістік практиканың мақсаты болашақ мамандық бойынша білім алушылардың білімі мен іскерлігін жинақтау және жетілдіру, нақты банк жағдайында болашақ маманның өз бетінше жұмыс істеу мүмкіндігін тексеру. Жоғарыда көрсетілген мақсатқа жету үшін өндірістік іс-тәжірибеде келесі міндеттерді шешу қажет: жеке жұмыс тақырыбы бойынша тәжірибелік материалдарды жинау, өңдеу және жалпылау; жеке зерттеу тақырыбы бойынша тәжірибелік материалдар мен статистикалық мәліметтерді талдау; жеке жұмыстың тақырыбы бойынша қорытындылар, заңдылықтар, ұсыныстар мен ұсынылымдарды қалыптастыру; тағайындалған талаптарға сәйкес жеке жұмысты рәсімдеу. Жеке жұмысымның тақырыбына сәйкес, өндірістік іс-тәжірибемді өту кезінде «Кaspi bank» АҚ –ның басқару құрылымы және оның бөлімшелерімен, негізгі бөлімдерінің атқаратын қызметтерімен, несиелік операцияларды жүргізу тәртібімен таныстым. Сонымен қатар, несиелеу бөлімінде және делдалық операциялар бөлімінде құжаттарды жинақтаумен айналыстым. Шаруашылық құрылымдардың дамуында кәсіпорындар, ұйымдар мен халықты несиелеуді ұйымдастыруда несие жүйесі маңызды рөл атқарады. Ақша-несие механизімінің үздіксіз және нәтижелі жұмыс істеуінен бірлі шаруашылық ұйымдары ғана емес, түгел елдің экономикалық дамуы да тәуелді. Сонымен қатар, несиелеу жүйесінің эволюциясы мемлекеттегі экономикалық жағдаймен, басқарушы формалары мен механизімімен анықталады. Әрбір халық шаруашылығының тарихи-экономикалық даму сатысына жекелеген экономика салаларының қаржы-несие қызмет көрсету қажеттіліктерін қанағаттандыратын өзінің несиелік ұйымдастыру,несиелеу жүйесінің құрылымы тән. Несиелеу операцияларының құқықтық-ұйымдастыру формаларының жүзеге асырылуынан, несиелеудің формалары мен әдістерінің және несиелеу қатынастарының, ұйымдастыру құрылымының өзгеруінен несиелеу жүйесінің жұмыс істеу механизмі әрқашан өзгеріп отырады. Несие жүйесінің құрылымын ұйымдастырғанда банк рөлінің жоғарылауы, олардың халық шаруашылығының дамуына оңтайлы әсері, несиенің әрекет ететін “экономикалық тұтқаға” айналуы алдын ала көзделген еді. Гүлдендірудің басты мақсаты банктерді шаруашылыққа жақындату болды. Қайта ұйымдастыру белгілі дәрежеде банктердің жұмысын жақсартты. Бірақ бұл жағдайды түбірімен өзгерте алмады, себебі ол шын мәнінде экономикалық қатынастардан тыс болды. Түп негізінде несиелік қатынастар өзгерген жоқ: жартылай автоматты түрде несиелеу жалғастырылды, несиелік ресурстарды әкімшілік әдістермен бөлу сақталды, банктік жүйенің монополистік құрылымы жойылған жоқ, тек ведомстволық принципке сәйкес маманданған банктердің әсер етуші салаларының бөлінуі байқалды. Бұл олардың арасындағы бәсекелестіктің болдырмауына жол берді. Банктік реформаның екінші сатысында тек банк құрылымы қайта ұйымдастырылып қана қоймай, несие қатынастар механизмі мен несиелеу қызметтерінің әдістерінде терең өзгерістер орын алды. Нәтижесінде Қазақстанда заңды түрде екі деңгейлі банк жүйесі қалыптасты: I-деңгейде – Қазақстанның Ұлттық Банкі; II-деңгейде – коммерциалық банктер және басқа да жекелеген банк операцияларын жүзеге асыратын несие-қаражат ұымдары.Банктік несиенің дамуы экономикалық өсімді қаржыландырудың негізгі факторы боып қатысады. Қазіргі уақытта елімізде әлемдік тұрғыда өндірісті несиелеуге оңтайлы жағдайлар жасалуда, бірақ олар қолдануда өте шектеулі. Бұл банктік жүйе мен несиелеудің дамуына кедергі келтіретін факторлармен байланысты. Сол факторлар экономиадағы құрылымдық қайта құруды тежей отырып, банктік сектордан шығатын несиелік және валюталық тәуекелділікті күшейтеді. Осы тақырыпта банк несиесінің даму сатылары және оның айналыс дәрежесі, сонымен қатар олардың кеңею жолдарын қарастырады. Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Казақстан экономикасындағы жеке және заңды тұлғаларға банктер арқылы несиелер қандай түрде, қандай мерзімге және қалай берілетін жөнінде статистикалық мәліметтер арқылы талданып жазылған банктердің несие беруінің тәртібін кең көлемде ашып айту. Осы мақсатқа жету жолында өзімнің алдыма мынандай міндеттер қойдым: екінші деңгейлі банктердің экономиканың негізгі салаларын несилеудегі теориялық негіздерін анықтау; ЕДБ-дің экономиканың негізгі салаларын несиелеудегі қызметтерін талдау; экономиканың негізгі салаларын дамытудағы банктік несиелеудің ролін талдау. 1 «Кaspi bank» АҚ-ның дамуының тарихи кезеңдері «Kaspi bank» АҚ-әмбебап банк, оның негізгі мақсаты шағын және орта бизнесті дамытуға және Қазақстан мен ТМД елдерінің орта класын қалыптастыруға жәрдемдесу болып табылады.Банктің әрбір қызметкерінің басты міндеті-клиенттерге кәсіби, сапалы және жылдам қызмет көрсету. Банк басшылығы өз мамандарының біліміне, біліктілігіне және жеке қасиеттеріне жоғары талаптар қояды. Олардың кәсіби және шығармашылық өсуіне, жаңа банктік технологияларды игеруге, бастамашылық пен кәсіпқойлыққа ұмтылысы ерекше ынталандырылады. Банк бар дағдыларды жақсарту және жаңаларын алу мақсатында өз қызметкерлерін үнемі оқытады. Сапалы кадрлық резервті қалыптастыру мақсатында банкте жас мамандарды, жоғары оқу орындарының түлектерін тағылымдамадан өткізу бағдарламасы жұмыс істейді. Бас кеңсесі Алматы қ. орналасқан. Басқарма Төрағасы-Михаил Ломтадзе. 1991 жылғы 1 қаңтар - Алматыда "Әл-Барака"Қазақстандық халықаралық коммерциялық банкі ашылды. Кейін Каспий банкі оның мұрагері болды. 1993 жылғы 14 сәуірде - "Қазақстан Республикасындағы банктер туралы" жаңа заң күшіне енді. Осыған байланысты "Әл-Барака Қазақстан" Қазақстан-Сауд халықаралық коммерциялық банкі "Әл-Барака Қазақстан" Халықаралық Банкі "акционерлік банкі болып қайта құрылды. 1996-жылдың басында банк акцияларының 50% "Лукойл-Қазақстан" АҚ және MDMTGroup (Канада) берілді. 1997 жылғы қаңтар-Қазақстан Республикасының Заңында көрсетілген міндетті қайта тіркеуге сәйкес "әл-Барақ Қазақстан" атауы "Каспий банкі"жабық акционерлік қоғамына өзгертілді. Сәуір айында "Каспий банкі" ЖАҚ және "Қаздорбанк" жақ серіктестік және ынтымақтастық туралы келісімге қол қойды. Екі ұйымның қосылуы нәтижесінде CaspianBank ААҚ құрылды. 2000 жылы-ақпанда "Банк Каспиан" ААҚ "қазақстандық сақтандыру қызметтеріне кепілдік беру қоры"ЖАҚ мүшесі болды. 2003 жылғы тамыз - "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 13 мамырдағы Заңына сәйкес банк "Каспий банкі" ААҚ-ның "Каспий" банкі " АҚ-ның атауын өзгертуге сәйкес қайта тіркелді. Желтоқсан айында "Каспий банкі" АҚ халықтық акционерлік қоғам мәртебесін алды. 2006 ж. Мамыр-BaringVostokCapitalPartners 5 тікелей инвестициялар қорының директорлар кеңесінің мүшесі Михаил Ломтадзе. 2007 жылғы наурыз-Банк StandardBankPLC, UniCreditGroup және INGBank-тен 200 миллион АҚШ доллары мөлшерінде құрамдастырылған несие алды. Сәуір айында CASPIANGROUPB.V. компаниясы сатып алынды, оған "Каспий банкі"АҚ акцияларының 95% - дан астамы тиесілі болды. Банк холдингі директорлар кеңесін құру туралы жариялады. Оған Дэвид Хекстер, Дуглас Гарднер және Николай Зиновьев кірді. Шілде айында Михаил Ломтадзе Банк Басқармасының төрағасы болып тағайындалды. Қараша айында банк Еуропалық Қайта Құру және даму банкінен 59 миллион доллар сомаға бес жылдық несие алды. 2008 ж.сәуір - Банк халықаралық қаржы корпорациясынан 100 миллион доллар алды: шағын және орта бизнесті несиелендіру үшін жеті жылдық кезеңге 80 миллион доллар және саудалық қаржыландыруды дамыту үшін 20 миллион доллар. 26 қыркүйекте банк акционерлері банктің атауын өзгертуді шешті. KaspiBank жаңа брендінің көпшілік тұсаукесері қараша айында өтті. 2009 жылғы мамыр - KaspiBank кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі голландтық Мемлекеттік корпорациядан (FMO) 45 миллион доллар көлемінде 5 жыл мерзімге несие алды. Банк сондай-ақ Самұрық-Қазына ипотекасын қайта қаржыландыру бағдарламасын толығымен енгізді. 3 миллиард теңге бөлінді. Шілде айында Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттігі бағалы қағаздар нарығында банктік және өзге операцияларды жүзеге асыруға өз лицензиясының жаңартылған нұсқасын шығарды. 2011 жылы банк MPP Consulting ұсынған Қазақстанның ең қымбат брендтерінің рейтингісінде 8-орынға ие болды. Қазан айында Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі Kaspi Bank акционерлерінің "Caspian Financial Group"АҚ қаржы холдингін құру туралы өтінішін қанағаттандырды. 2012 жылғы қыркүйек-банктің бас кеңсесі жаңа ғимаратқа көшті. 2013-қазан айында Kaspi Bank халықаралық капитал нарығында 200 миллион доллар тартты. 2014 ж. маусым-банк PCI DSS деректер қауіпсіздігінің салалық стандартының талаптарына сәйкес сертификат алды. 2015 жылғы қараша - "Каспи" АҚ банк холдингі мәртебесін алу туралы келісім алды. "Каспи" АҚ Kaspi Bank акцияларының жанама иесі болды. Холдингтің акционерлері мен инвесторлары Вячеслав Ким, Қайрат Сатыбалдиевич, Михаил Ломтадзе басқаратын қорлар және Bering Vostok Capital Partners жетекші халықаралық инвестициялық компаниясы болып табылады. 2017 жылғы маусым-банктің басқарушы персоналы алты адамға дейін өсті. Басқарма төрағасының екі жаңа орынбасары тағайындалды: Павел Миронов және теңіз Мосидзе. 2018 жылы Kaspi bank таза табысы 43,8% – ға артып, 99,5 млрд теңгеге жетті, салық салғанға дейінгі пайда – 120,83 млрд теңге (өсім 47,1%), таза пайыздық табыс-91,6 млрд теңге (өсім 1,5 есе). Kaspi Bank Қазақстанның ең табысты банктерінің үштігіне кіреді, ол ағымдағы жылдың алғашқы 9 айында 75,8 млрд теңге (бір жыл бұрын – 37,1 млрд теңге) табыс тапты. 01.09.19 жағдай бойынша Банктің меншікті капиталы 199,7 млрд теңгені, активтер – 1 трлн 599 млрд теңгені құрайды. 15 Тамызда S&P рейтингтік агенттігі болжамды "жағымсыз"-дан "тұрақты" - ға қайта қарап, банк рейтингін "ВВ - /В"деңгейінде растады. 2 «Kaspi Bank» АҚ-ның ағымдағы қаржылық көрсеткіштерін бағалау мен талдау Есепті кезеңде «Kaspi Bank» АҚ оң қаржылық көрсеткіштерді көрсетуді жалғастырды. Банктің комиссиялық және пайыздық кірістері тиісті шығыстардан озық қарқынмен өсті, ал несие портфелі міндеттемелердің жиынтық көлемі төмендеген кезде ұлғайды. Бұл ретте банктің ақша қаражаты іс жүзінде үштен екіге қысқарды және негізінен кредит беруге және қаржы активтерін сатып алуға бағытталған. Шоғырландырылған қаржылық есептілікке сәйкес "Kaspi Bank" АҚ-ның 2019 жылғы қаңтар-маусымдағы пайыздық кірістері 91,4 млрд теңгені құрап, өткен жылдың осындай кезеңіндегі көрсеткішпен салыстырғанда 18,1% - ға артты. Тиісті шығындар 16,1% - ға немесе 5,0 млрд теңгеге, 52,8 млрд теңгеге дейін ұлғайды. Осылайша, Банктің таза пайыздық кірісі 38,6 млрд теңгені құрады, бұл 30,6% өсіміне сәйкес келеді. Пайыздық кірістердің өсуі негізінен несие қоржынының өсуімен байланысты, ал пайыздық шығыстардың өсуі негізінен клиенттердің қаражатын/салымдарын тарту себебінен болды. Банктің рентабельділігі таза комиссиялық табыстың 51,3 млрд теңгеден 75,7 млрд теңгеге дейін артуы аясында да жақсарды. Атап айтқанда, Kaspi Bank клиенттердің карточкаларымен жасалатын операцияларда табыс табудан артық болды – плюс 41,0% - ы 68,3 млрд теңгеге дейін. Комиссиялық кірістердің елеулі өсуі банк шығарылған карталар мен карталар бойынша транзакциялар санының артуына байланысты. Сонымен қатар, банктің операциялық шығыстары өткен жылдың осы кезеңінде 27,2 млрд теңгеге қарсы 29,4 млрд теңгені құрады. 2019 жылдың бірінші жартыжылдығында құнсыздануға резервтерді қалыптастыруға 19,6 млрд теңге бағытталды, бір жылдан 22,8% - ға кем (01.07.2018 жылға 25,4 млрд теңге). Есеп беру кезеңінде банк 23,0 млрд. теңге сомасына несие алып, 14,9 млрд. теңге сомасына бұрын есептен шығарылған несиелерді қалпына келтіргеніне назар аударамыз. Жоғарыда көрсетілген өзгерістерге байланысты құнсыздануға арналған резервтер есепті кезеңде 104,5 млрд-тан 115,7 млрд теңгеге дейін ұлғайды. 2019 жылдың бірінші жартыжылдығындағы банк міндеттемелерінің азаюы Банктер қаражатының 63,2 млрд теңгеден 6,6 млрд теңгеге дейін төмендеуі аясында болды. Оның ішінде ҚДБ 40,3 млрд теңге сомасына депозиті жабылды, ал РЕПО келісімдері бойынша берешек 23,0 млрд теңгеден 6,6 млрд теңгеге дейін төмендеді. Сондай-ақ, есепті кезеңде 15,8 млрд теңге сомаға Банктің бағалы қағаздарының айналыс мерзімі аяқталды. 2019 жылғы 30 маусымдағы жағдай бойынша шығарылған борыштық бағалы қағаздар бойынша берешек 99,4 млрд теңгені, ал реттелген борыш бойынша – 89,9 млрд теңгені құрайды. Банктің барлық міндеттемелерінің 81,8% келетін клиенттердің қаражаты 1 001,2 млрд теңгеден 1 037,9 млрд теңгеге дейін ұлғайды. Олардың құрылымында 93,3% немесе 968,6 млрд.теңге жеке тұлғалардың салымдарына, ал қалған 6,7% немесе 69,3 млрд. теңге – заңды тұлғалардың салымдарына тиесілі. Клиенттер қаражатының өсуі негізінен жеке тұлғалардың депозиттерін 89,1 млрд теңгеге ұлғайтумен қамтамасыз етілді, ал корпоративтік клиенттердің қаражаты 52,4 млрд теңгеге қысқарды. Есепті кезеңде банктің жиынтық активтері іс жүзінде өзгерген жоқ – 1 471,2 млрд.теңге. Банктің несие қоржыны 9,1% - ға немесе 81,2 млрд теңгеге, 972,5 млрд теңгеге (активтердің 66,1% - ы) дейін ұлғайды. Несие қоржынының құрылымында ең көп үлес жеке тұлғаларға берілген қарыздарға – 87,5% тиесілі. Сонымен қатар, банктің қаржы активтерінің қоржыны 44,3% - ға 306,74 млрд теңгеге дейін ұлғайды. Атап айтқанда, Kaspi Bank ҚРҰБ дисконттық ноталарына (+71,6 млрд теңге) қаржы инвестициялады және ҚР ҚМ облигацияларын (+16,0 млрд теңге) сатып алды. Банктің активтері мен міндеттемелеріндегі жоғарыда көрсетілген өзгерістер аясында ақша қаражаты 113,3 млрд теңгеге дейін төмендеп, 62,8% - ға қысқарды. ҚР ҰБ мәліметтері бойынша, 2019 жылдың шілде айының басындағы жағдай бойынша банктің несие қоржынының 13,23% - ы (137,7 млрд.теңге) төлемдер бойынша мерзімі өтіп кеткен (01.01.2018 ж. 12,67% немесе 119,1 млрд. теңге). Сонымен қатар жұмыс істемейтін несиелер үлесі (NPL) 7,96% - дан (74,8 млрд теңге) 7,48% - ға (77,9 млрд теңге) дейін қысқарды. Сонымен қатар, есепті кезеңнің табысы капиталдандырылды және бөлінбеген пайда резервінің құрамына енгізілді, ол 155,9 млрд.теңгеден 190,0 млрд. теңгеге дейін ұлғайды. Осылайша, Банктің меншікті капиталы 169,2 млрд теңгеден 203,0 млрд теңгеге дейін өсті (өзге резервтерді ескере отырып). Жыл басындағы сияқты жарғылық капитал 8,5 млрд т құрады. Кесте1. ҚР банк секторының 2007-2019 жылдардағы көрсеткіштері
Жалпы, Қазақстан Республикасының банк секторы 2019 жылдың соңына екінші деңгейдегі 27 банк (бұдан әрі - ЕДБ) ұсынылды. Банктің активтері 24539 млрд теңгені құрады (ЖІӨ-нің 42,1% - ы), оның ішінде несиелік портфель50%, 90 күн (NPL) мерзімі өткен жұмыс істемейтін несиелер - несие портфелінің 8,5%. Банк секторының кірістері 506 млрд.теңгені, ROA - 2,35 %, ROE — 19,01% құрады. 3«Kaspi bank» АҚ дамуының негізгі бағыттары «Kaspi bank» АҚ дамуының негізгі бағыттары төмендегідей жіктеледі: а) ресурстар есебінен клиенттік базаны ұлғайту: -несиелерге және жедел есеп айырысу-кассалық қызмет көрсетуге мұқтаж орта және шағын кәсіпорындар; - депозиттік базаны кеңейту және несие қоржынын әртараптандыру үшін үлкен әлеуетті мүмкіндіктерді ұсынатын халық. б) жоғары өтімділікті қолдау кезінде активтер мен меншікті капиталдың кірістілігін ұлғайту, тәуекелдердің барлық түрлерін басқарудың қазіргі заманғы әдістерін пайдалану және соның салдарынан теңгерімділік пен әртараптандыру. Технологияларды жаңғырту, қызмет саласын кеңейту және қызмет сапасын арттыру есебінен пайданың өсуіне қол жеткізу. в) жаңа акционерлерді тарту және бағалы қағаздар эмиссиясы есебінен меншікті капиталды өсіру, бұл сондай-ақ активтердің мөлшерін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Бірінші кезекте салымдар бөлшек сауда желілері, құрылыс, машина жасау, ауыл шаруашылығы, мұнай химиясы, көлік және байланыс және т. б. сияқты экономиканың серпінді дамып келе жатқан салаларына жүргізілетін болады. г) банк, оның ішінде бөлшек бизнестің халықаралық стандарттарына сәйкестігі, жаңа қаржы өнімдерін уақтылы енгізу. д) банк бөлімшелерінің желісін дамытуда экономикалық мақсаттылық ұстанымын сақтай отырып, жаңа филиалдарды ашу. Жаңа филиалдарды ашу банктен техникалық қару-жарақ, персоналды оқыту, барлық құрылымдық бөлімшелердің өзара іс-қимылының тиімді жүйесін құру бойынша қосымша күш-жігерді талап етеді. е) банктің орталық кеңсесі, оның барлық филиалдары мен есеп айырысу-кассалық орталықтары қызметкерлерінің кәсіби деңгейін арттыру. Бизнесті дамыту және нығайту міндеттерін шеше алатын командада жұмыс істеу дағдыларын жетілдіру. 4Жеке тақырып: Несиелік ұйымдастырудың банкроттығы: теориялық және тәжірибелік мәселелер Несиелік жүйе несие беру принциптеріне сәйкес несие процесін ұйымдастыруды және оны реттеуді айқындайтын элементтер жиынтығы ретінде түсіндіріледі. Қазіргі несиетік жүйенің құрылымдық элементтері қамтиды: несие қызметін реттеуге бағытталған заңдар мен нормативтік актілер; несие саясаты; несиелеу шарттары; несие механизмі; несиетік жабдықтар Қайта құрылымдауға дейінгі несие беру жүйесінің элементтері бұрынғыдай қалғанымен, осы элементтердің әрқайсысының мазмұны нарықтық экономикаға көшуіне байланысты түбегейлі өзгерді. Сонымен қатар несие жүйесінің негізгі буыны болып табылатын және оның барлық элементтерінің өзара байланысы мен тұтастығын қамтамасыз ететін несие беру қағидаттарының мазмұны өзгерді. Қазіргі несиелеу жүйесінде экономикалық ұйымдардың меншікті капиталы мен қарыз қаражаты арасындағы шекті ара қатынасты белгілеуге мемлекеттік тапсырыс жоқ. Коммерциялық ұйымдар қызметінің коммерциялық негізі қарыз қаражаты үшін толық материалдық жауапкершілікке өз қаражатын экономикалық жағынан салады. Қарыз қаражаты ретінде тек банк несиелер і ғана емес, сонымен қатар ақшалай және тауар түріндегі шаруашылықаралық несиелер да қарастырылады. Кәсіпорынның қаражатты кім және қандай мөлшерде алғанын, сондай-ақ Шартта көрсетілген оларды пайдалану шарттарын дербес анықтауға құқығы бар. Айналым капиталының мөлшері бүгінгі күні берілетін несие сомасына, сондай-ақ несие қабілеттілігін анықтау кезінде клиенттің класын сипаттайтын көрсеткіштерге әсер етеді. Қолданыстағы несие беру жүйесі Банк ресурстарына негізделген. Қазіргі жағдай бұрынғы жүйеден ерекшеленеді, ол кезде несиетік мекемелер өздеріне жоғарғы жағынан берілген несиетік ресурстармен ғана жұмыс істеді. Осындай несие беру шеңберінде клиенттерге қандай да бір саладағы несие беру. Сол кезде банк бөлімшелері қаражат тартуға мүдделі емес, ал олардың активтері міндеттемелерден тәуелсіз болды. Қолданыстағы несие беру жүйесі басқа негізде негізделген, яғни несие сомасы банктердің қарыз қаражатына толық байланысты. Бұл несиелер дің көлемін, сондай-ақ несиетік ұйым алған пайда сомасын көрсетеді. Қазіргі несиелеу тетігі коммерциялық сипатқа ие. Осыған байланысты сауда мотивтері, жинақ себептері өте маңызды. Бұл жағдайда несие беру кәсіпорынның қосымша қаражатқа деген қажеттілігін қанағаттандыру үшін ғана емес, сонымен қатар несиетік ұйымның кірістілігін арттыру үшін де маңызды. Мұнда "арзан сатып ал және қымбат сата"принципі іске қосылады. Бұл, әрине, клиенттердің несиелері мен депозиттеріне, сондай-ақ банкаралық несиелер ге қатысты. Қолданыстағы несиелеу жүйесінің басты ерекшелігі банктердің меншікті және тартылған ресурстары ғана емес, сондай-ақ клиенттерге несиелер беретін коммерциялық банктер үшін орталық банк белгілеген нормалар мен пруденциялық стандарттар болып табылады. Мысалы, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі орталық резервтерге міндетті төлемдер ставкасын белгілейді. Басқа да стандарттар, оның ішінде коммерциялық банкте құрылатын ең төменгі ақша резервтері нысанында, ірі несиелер мөлшері бойынша шектеулер, банк балансының өтімділік параметрлері сияқты өтімді резервтерге қатысты Банктің міндеттемелерін өлшеу жолымен белгіленген нысандағы стандарттар бар. Қолданыстағы Несиелеу жүйесінің тағы бір маңызды ерекшелігі несие беруден субъектіні несиелендіруге көшу болып табылады. Қорлар мен өндірістік шығындардың болуы несиені өтеуге құқық берді, ал несиені өтеу процесін терең талдау болған жоқ, ал клиент үшін жоспарды орындау автоматты түрде несиені өтеуге кепілдік берді. Несиелендірудің жаңа жүйесі мерзімділік пен қауіпсіздік принциптерін, сондай-ақ несиетің қайтарымды сипатын қоса алғанда, дәстүрлі және бірегей қағидаттарға негізделген. Сонымен қатар, олардың кейбірінің мазмұны өзгерді. Бірнеше жыл бұрын жақсы және жаман компаниялардың санаттары болды және несиелендірудің сараланған режимі қолданылды. Кәсіпорынды бағалау қойылған міндеттерді орындау дәрежесіне негізделді. Қазіргі заманғы жүйе несиені кеш өтеу тәуекелін төмендетіп, клиенттің несие қабілеттілігін ескереді. Коммерциялық банк сондай-ақ қарыз алушыны төлемге қабілетсіз деп жариялай отырып, қайта ұйымдастыруды және таратуды талап етуге құқылы. Сондай-ақ несиені қамтамасыз ету қағидаттарында өзгерістер болды. Тәжірибе көрсетіп отырғандай, тауарлық-материалдық құндылықтар қалдықтарымен несие беру олардың уақтылы өтелуіне кепілдік бермейді. Сондықтан, қамтамасыз етілмеген несиелер өткен жылы қалыптастырылғанын түсіну, банк жіберілмеуі тиіс. Өтеу тұрғысынан, тек толық қамтамасыз етілмеген несиелер -бұл сенімді несиелер . Қазіргі несиелеу жүйесінің тағы бір ерекшелігі несиелер бойынша банктік кепілдіктердің неғұрлым жоғары нысандарына көшу болып табылады. Несиеті қайтаруды қамтамасыз ету тұрғысынан алғанда, әлемдік практикада ретінде қамтамасыз ету (оның ішінде ипотека, ипотека, бағалы қағаздар бойынша кепілдіктер), кепілдіктер мен кепілгерліктер, сондай-ақ тұтастай алғанда сақтандыру жүйесі неғұрлым сенімді нысандар болып табылады. Мұндай нысандарды қамтитын несие тетігі банкке өзінің тәуелсіздігін нығайтуға, сондай-ақ несие тәуекелін төмендетуге мүмкіндік береді. "ТМД-да ең үздік" деп аталатын Қазақстанның банк жүйесінің активтері. 2019 жылғы 1 наурыздағы жағдай бойынша банктердің жиынтық активтері 11 трлн.теңгені құрады.Ақпан айында 0,7% - ға ұлғайып, 745,2 млрд.теңгені құрады. Өсім 2,141 млн. $ немесе 40,5% - ға тең. Шетел валютасында номинацияланған активтердің үлесі жиынтық активтердің 43,6% - ын немесе 5 трлн.123,1 млрд.теңге. Есепті күнге банктердің жиынтық активтеріне жоғары өтімді активтердің үлесі 21,2% (ақпан айының басына - 19,5%) құрады. Қолайлы макроэкономикалық жағдайлар мен ресурстық базаның өсіп келе жатқан өсуі аясында банктер несие нарығында өз қызметін айтарлықтай жандандырды. 2019 жылдың 1 наурызына банктердің экономикаға берген несиелері жалпы сомасы 7 трлн.теңгені құрады.376,1 млрд.теңгеге ұлғайып, ақпан айында 28,4 млрд. теңгеге немесе 0,4% - ға өсті. 2019 жылдың 5 сәуірінде Moody ' s агенттігінің халықаралық рейтингі Қазақстанның егемен рейтингі бойынша болжамын "жағымсыз" деңгейден "тұрақтыға" дейін көтерді, деп хабарлайды. Агенттіктің баспасөз хабарламасына сәйкес, "іскерлік белсенділіктің құлдырауы күткендегіден кем болды, ал несие көрсеткіштері айтарлықтай банк дағдарысынан біршама зақымданбаған болады". Мемлекет рейтингі "Baa2"деңгейінде. Банктердің несиетік портфелінің құрылымында 2019 жылғы 1 наурыздағы жағдай бойынша стандартты несиетер үлесі 25,7% (2019 жылғы 1 ақпанға - 25,6%), күмәнді несиетер - 43,6% (тиісінше 44,7%), үмітсіз несиетер - 30,7% (29,7%) құрады. 5-санаттағы күмәнді және үмітсіз қарыздарға жататын банк несиетерінің сомасы есепті күнге 3 трлн.теңгені құрады.(2019 жылғы 1 ақпанға 37%) жиынтық несие қоржынының 36,3% - ын (2019 жылғы 1 ақпанға 37%) құрады. Несиетік қызметтер нарығында банктердің негізгі қарыз алушылары корпоративтік клиенттер - кәсіпорындар мен ұйымдар болып табылады. Бұл ретте корпоративтік клиенттерге берілген несиетердің үлес салмағы экономикадағы несиетердің жалпы көлемінде өткен жылы 94,7% - дан 93,7% - ға дейін төмендеді, ал жеке тұлғаларға берілген несиетер бойынша 5,3% - дан 6,3% - ға дейін ұлғайды. Жеке тұлғаларға берілген несиетер үлесінің артуы болмашы болғанымен, ол оң бағаланады, өйткені халыққа ұсынылатын банктердің несиетік қызметтерінің кеңеюін көрсетеді. ҚР ЕДБ-ның несие саясаты тексерілген және сенімді қарыз алушылардың несиетік ресурстарға қажеттілігін қанағаттандыруға, кәсіпкерлікті дамытуға, жаңа, тиімді жұмыс істейтін нарықтық құрылымдарды қалыптастыруға жәрдемдесуге бағытталған. Қарыз алушымен жұмыс істеу кезінде банктер әдеттегі несиеордың дәстүрлі рөлінің шеңберінен шығып, несиетік ресурстарды тиімді пайдалану, қаржы ағынын ұтымды ұйымдастыру саласындағы кәсіпорындардың қаржы кеңесшісі болып табылады. Өткен 2019 жыл "Kaspi bank" АҚ үшін банктік қызметтердің қазақстандық нарығында көшбасшылық позицияларға қол жеткізуге бағытталған теңгерімді және топтастырылған өсу стратегиясын табысты іске асырудың кезекті кезеңі болды. Осы кезең шеңберінде Банк бірқатар маңызды қаржылық көрсеткіштерді айтарлықтай жақсартып, өсудің жоғары қарқынын сақтап қалды. "Kaspi bank" АҚ өз клиенттеріне жеке тұлғаларға несие беру бағдарламасы шеңберінде несиелер ұсынады және әрбір клиентке жеке тәсілге, жобалардың құпиялығына және басқа да қаржылық ақпаратқа, кепілді қамтамасыз етуге икемді тәсілге кепілдік береді. "Қолма-Қол Ақшамен Несие". Егер клиенттің тұрақты расталған табысы, тұрақты жұмыс орны болса, онда ол "Kaspi Bank" АҚ өнімдерінің бірін - "қолма-қол ақшамен несие" пайдалана алады. Банк клиенттерінің арасында мақсатсыз несиелер дің танымалдығы қаржылық және психологиялық факторлар - Клиентті Несиелеу мақсатын айқындауға міндеттемейтін өнімдер жеке тұлғалар үшін неғұрлым танымал және ыңғайлы болып табылады. Көбінесе клиенттер автомобиль сатып алу немесе ипотека бойынша бастапқы жарна енгізу үшін шұғыл қажеттіліктерге несие рәсімдейді. Банктің несие бағдарламаларында көзделген шарттар мұны жасауға әбден мүмкіндік береді. Бұл өнім бойынша несиелендірудің максималды сомасы 1,5 млн.теңгеге жетеді, несиелеу мерзімі үш жылға дейін. Әрине, автонесиелер мен ипотека бойынша пайыздық мөлшерлемелер, әдетте, кепілсіз қарыздар бойынша ұқсас займдарға қарағанда төмен. Алайда айырмашылық өте маңызды болып табылмайды, сонымен қатар кепілсіз несие беру рәсімі неғұрлым күрделі болып табылады және қосымша талаптармен сүйемелденеді: қарыз алушыдан, мысалы, міндетті түрде бағалауды ресімдеуді, бастапқы жарнаны және т. б. енгізуді талап етеді. Сондықтан құжаттардың санын азайту қажет, айтарлықтай сома, ұзақ мерзім - осының барлығы "Kaspi Bank" АҚ-ның жаңа өнімін "қолма-қол ақшамен несие" барынша тартымды және сұранысқа ие етеді. Қорытынды Мен өндірістік іс-тәжірибесін «Kaspi bank» ақ-да өттім. Іс-тәжірибе өту кезінде «Кaspi bank» АҚ –ның басқару құрылымы және оның бөлімшелерімен, негізгі бөлімдерінің атқаратын қызметтерімен, несиелік операцияларды жүргізу тәртібімен таныстым. Сонымен қатар, несиелеу бөлімінде және делдалық операциялар бөлімінде құжаттарды жинақтаумен айналыстым. Кейбір экономикалық әдебиеттерде парабанктік жүйенің ішіндегі несиелік мекемелерге ломбардтырды, несиелік серіктестіктерді, несиелік қоғамдарды және одақтарды жатқызады. Көп жағдайда қазіргі заманғы жағдайда банктер несиелік ресурстарды пайдалану әдісіне бағытталады. Бұл әдіс экономикалық факторларға сүйенді және, біріншіден, коммерциялық тұрғыдан банктердің, екіншіден, клиенттердің және тұтас халық шаруашылығының пайдасынан құралады. Болашақта банктердің коммерциялық несиелеу жүйесін ұйымдастырудың ерекшеліктері болып: 1. Ссуда беру кезінде техникалық емес, экономикалық критерийлерге бағыттау, ал нәтижесінде – мемлекеттің барлық банктік мекемелеріне ортақ критериі болатын, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуы қажеттіліктеріне бағыттау. Іс-жүзінде бұл кәсіпорынның қоғамның сапасы халықаралық стандарттарға жауап беретін өнім өндіріп, өткізуіне кететін шығындарға несиелеу жүргізіп жатқанын білдіреді. өнімді өткізу кезіндегі қиыншылықтар тауардың сапасының төмен болуынан емес, тұтынушыда қаржы-қаражаттың уақытша тапшылығынан болуы маңызды. Егер ұзақ мерзімді несиелеу туралы айтатын болсақ, онда үлкен дәрежеде қоғамдық прогреске жауап беретін қоғамның және жеке мүшелерінің қажеттілігін қанағаттандыру жағынан алып қарағанда, жақын болашақта өзінің зор үлесін тигізе алатын инвестициялық әрекеттері несиелеуді алады. Мұндай әсерлі бағыттың қолданыс мысалы болып (біріншіден қоғамның қажеттіліктерін қанағаттандыру) Жапония мен ФРГ-ның соғыстан кейінгі тәжірибесі болып табылады. Ол кезде банктер мен өнеркәсіп компаниялары басты мақсаты етіп коммерциялық сипаттамасын емес, қоғамдық қажеттіліктерді қояды, бірақта қоғамдық қажеттіліктермен бірге өзінің пайдасын да ұмытпады. өнім түрінің қажеттілігінде индикатор қызметін халық сұранысы ғана емес, кәсіпорындар мен ұйымдардың сұранысы атқарады. Сұраныс көлемі өнімнің белгілі түріне берілген тапсырыс және заңды тұлғалардың қызмет көрсетуінен, жасалған шаруашылық келісімдермен анықталады. Нарық жағдайында сұраныс көлемін өлшеудің бір түрі – баға динамикасы болып табылады: бағаның өсуі – сұраныстың өсуін, ал кемуі, керісінше, – төмендеуін білдіреді. Сондай-ақ қоғам қажеттіліктерінің индикаторы болып қоғамның тауарға және қызмет көрсетуге қажеттілігінің өзгеруіне жауап беретін және белгілі дәрежеде компанияның пайдасын көрсететін белгілі бір компанияның акция курсы болып табылады. Тек қана сұраныс пен соңғы тұтынушының қажетті игіліктерін сұранысқа ие өнімді өндірумен байланысты шаруашылық несиелеуге бағытталған несиелеу бөлек несие емес, қоғам игіліктеріне сәйкес келеді. Сол кезде ғана шаруашылық пен коммерциялық банктік жұмыс жағдайында өзінше тәуелсіз шаруашылық есептегі кәсіпорын ретіндегі банктердің мақсаттары бір-біріне сәйкес келеді. Бұл несиенің қайтарылымына кепіл болып, клиенттің болашақ төлеу қабілетін және банк пайдасының тұрақтылығын қамтамасыз етеді. 2. Ауданаралық бәсеке мен қайта реттеу нәтижесінде қаржылық қызмет көрсету мен тауарлар бүкіл мемлекетте біртипті болады. Осының салдарынан, банк және басқа да несиелік мекемелер мен банктер арасында бәсекелік үлкен дәрежеде өсті. Бәсекелестіктің күшеюі банктердің пайдасының қысқаруына әкеліп соқтырады. Дәстүрлі нарықта орнын бекітіп, жаңа нарықтарды жаулап алу үшін банктер өзінің несиелік саясатын ырықтандырып отыруға мәжбүр болады, бірақ бұл банктердің өзіне алатын тәуекелді көбейтеді. Біріккен несиелік тәуекелдің өсуі банк пайдасына кері әсер ету болып табылады. Сенімсіздікті жою мен тәуекелді азайту үшін банктер ұзақ, орта және қысқа мерзімді маркетингті стратегияларды жүзеге асырады, негізгі назарын банктік шығындар мен қосымша шығындарды қадағалауға, төлем ақының қысқарып, банктік мәмілелерді автоматизациялау үшін жаңа технологияларды енгізуді тездетеді. 3. Елде мемлекеттік емес мекемелердің пайда болуынан – пайдық серіктестік пен акционерлік қоғам ретінде ұйымдастырылған, коммерциялық принципте жұмыс істейтін, коммерциялық банктер несиелік іс ұйымдастырудың басқа моделінің негізі қаланды. Бұл модельдің ерекшелігі – несиелік істі банктармен тартылған депозит ресурстары негізінде ұйымдастыру. Соның негізінде тым көп несиелеу мүмкіндігі шектеулі болып тұр. Сондықтан коммерциялық негізде несиелік істі ұйымдастыру несиелеудің әдістері мен критерийлерін және дәстүрлі емес жолдарын іздеуге түрткі болды. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 31 тамыздағы N2444 Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы Заңы(01.01.2021 ж. жағдай бойынша өзгерістермен және толықтырулармен). Б.Мақыш. Коммерциялық банктер операциялары. // Алматы. 2019 Методика описания (структуризации) бизнес-процессов коммерческого Банка и ее практическое применение. — Журнал «Управление в кредитной организации», № 4/2018 Методика построения эффективной системы регламентации Банка и ее практическое применение. — Журнал «Регламентация банковских операций», № 3/2018 Банковское дело: Учебник. Искакова У.М. – Алматы, 2018 г. Банковское дело: настольная книга банкира. Учебное пособие под ред. Абишева А.А., Святова С.А. Алматы, Экономика, 2017г. Доллан Э. Дж., Кэмпбелл К. Д., Кэмпбелл Р. Дж. Деньги, банковское дело и денежно-кредитная политика,— М.; Л.: Про- фико, 2016. https://informburo.kz/tags/kaspi-bank.html https://tengrinews.kz/money/kayrat-satyibaldyiulyi-stal-aktsionerom-bankovskogo-holdinga-283837/
жүктеу/скачать 84.09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 2