Кіріспе 1 тарау. Нарықтық экономикадағы маркетингтің мәні және негізгі концепциялары

II. ʼòåðìå

1. 
   “æ½ëäûç”
   
2. 
   “Ðàõàò”
   
3. 
   “Ðàõàò”
   
4. 
   “áåðåêå”
   

1. 
   Ðîñèÿ
   
2. 
   Âåëèêîáðè
   

Èçðàèëå

III. Áàñºàäàé

2.Óçáåêñòàí

“Рахат” Акционерлік Қоғам жарнама іс-әрекетінің құрлымы келесі бағыттарды енгізді: “Рахат” АҚ бейнесіне қалыптастыру, тауарлық жарнама,нарық ақпараттану деңгейін дамту;

“Рахат”АҚ бейнесін қалыптастыру баспа сөз басылымдары мен теледиларда жарнама шараларын енгізді. Баспа сөзде бейнелеу үшін төмендекыдей ақпараты қолданды.

“Рахат” АҚ үшін маңызды рәсімдер: жаңа технологияларды енгізу,жаңа өнімдерді шығару,көрмелерде марапатталу, экономикалық көрсеткіштерге жету;

• 
  Қайрымдылық әрекет ерге қатысу;
  

• 
  Қоғамдық, әлеуметтік – маңызды шараларға қатысу;
  

• 
  Алматы аудиториясына бағытталған басылымдар мен хабарларда
  

• 
  Республикалық аудиторияға бағытталған басылымдар және хабарларда жылына жариялям;
  

• 
  Обылыс орталықтары аудиториясына бағытталған басылымдар
  

Тауарлық жарнама келесі бағыттарда белсенділікті енгізеді:

1. “Рахат” Акционерлік Қоғам өнімі ассортименті, бағалары, сату шарттары жәйлы аудиториясы үшін ең көп мөлшердегі сұраным кезінде үш басылымда айына төрт рет жәрияланады. Жаз айларында өнім туралы кең түрдегі ақпарат айына бір рет шығады.Басылымдарда жыл бойы айына бір рет жариялау орынды.

2. Жалпы сипаттағы ақпарат модульдері түрінде тауарлық жарнама; Алматы қаласы үшін айына 4-5 рет; Республикалық газеттерде айына екі рет жариялым, Обылыс орталықтарының жергілікті басылымдар ында, айына бір жәриялымнан түрады;

3. Өнімнің жеке түрлерін жылжыту бойынша тауарлық жарнама;

Жаңа және сатыларды көбейту үшін қосымша күштерді талап ететін тағамдар егжей-текжейлері, жеке сипаттамалардың бейнелеуімен ерекше көрсетіліп, жоғары деңгейдегі жеке тауар немесе өнімдер тобы жайлы мазмұнмен толтырылады. Өнімдердің жеке түрлері бойынша нарыққа ақпараттық әсерді көтеру үшін сәйкес материялдар енгізеді;

Баспа сөзде арнайы модүлдік жарнама шығарылым, Сонымен қатар қосымша құралдар пайдаланады. Оларға визуалді жарнаманың стационарлық обьектілері, үнпарақтар, плакаттар, коммдналдық қызметтерге төлем квитанциялары жатады.

“Рахат” Акционерлік Қоғам туралы нарықтың ақпараттану мақсатында иландыру, еске түсіру сипаттағы жарнама орындалады. Оны жүргізу бейне және аудитороликтер арқылы кондитер тағамдарына ең көп мөлшердегі сұраным кезінде жоспарланып отыр. Теледидарда жеке хабарлармен бағдарламаларға қоспалар арқылы, мұндай жарнаманы жыл бойы негізіннен демеушлік іс-әрекет бойынша орындау керек. Осындай жарнаманың мақсаттарына жету үшін визуальді жарнаманың стационарлық обьектілерді тиімді.

Плакаттық және басқа да полиграфиялық бұйымдар тұтынушыларды ақпараттандыру мен қатар функцияларды орындайды. Осы мақсатта үш өлшемді плакаттар, екі деңгейлі корпоративті папкалар, қалта кұнтізбелерін шығару жоспарланып отыр. Берілген бағыт шектерінде фирмалық кіиім немесе оның элементтерін жасау қажет. Тұтынушылармен тікелей жұмыс істейтін фирмалық дұкендегі жүргізушілері, өтгізу бөлімінің қызметкерлері үшін ,орамал, алжапқыштар , алматы қаласының тұтынушылары арасында кең тараған “Рахат”АҚ өнім жәйлі ақпараттың айтарлықтай көлемін алып жатқанын есепке ала отырып, республика аумағының барлығында тұтынушыларға бір уақытта әсер ету үшін жарнама шығындарын алғашқы кезде Республикалық арналарда шоғырландыру керек.

Кәсіпорындардың тауар таңбасын пайдалану өнімдерге сатып алушылады жұмылдыруға тікелей әсер етеді. Әйгілі кәсіпорындардың тауар таңбасы тағамдар сипатының кепілдігі болып, өнімдердің нақтылығын растайды. Бұл он жыл бойы қалыптасқан жолдары сапа салттары, сатып алушылар арасында жоғарғы бедел мен әйкілікпен ерекшеленеді. Сонымен , тауарды жылжыту жөндегі фабрика іс-әрекетін талдау нарықтағы белсендігін қамтамасыз ететін ынталандыру, нәсихаттау, жекесатулар, делдалдармн өзара әрекет және басқада құрамдастарын енгізетін маркетингтік кәсіпорындардың күрделі жұйесін басқарып отыр. Алматы кондитер фабрикасы шығарған өнімдерін нарыққа “тарату” және “итермелеу” қыистырылған стратегиясын таңдап, Оны Оңтүстік-шығыс қазақстан нарығы мен Республикасының басқа аймақтарында қолданады. төмендегі ( 7-үлгіден көре аласыздар). Мұнда жарнаманың іс-әрекет құрлымы кең көледе көрсетілген.

(
10-үлгі)

“Рахат”АҚ Ынталандыру Әдістері.

Жалпы бүгінгі таңда “Рахат”Ашық Акционерлік Қоғамы Қазақстандағы тамақ өнеркәсібінің алдыңғы қатарлы табысты кәсіпорыны болып саналады. Оған дәлел ретінде оның әлемдік стандартқа сай дәмді де сапалы және басқа қабылетті өның түрлерін өндірумен байлансты деуге болады. Ал ол кәсіпорынның қызметінің табыстылығы мен тиімділігін көрсетеді. Сонымен қатар, “Рахат” Ашық Акционерлік Қоғамының қызметінің жемісті болуына ондағы жүзеге асырып жатқан бірқатар маңызды іс-шаралармен тығыз байланысты. Атап айтсақ, бұл кәсіпорын ашық акционерлік қоғам ретінде өзгерістер енгізді. Және нарықтық қатынастар шеңбернде өз қызыметін нарық талаптарына сәйкес толықтырады. Яғни, -құрал- саймандары мен өндірістік құрал-жабдықтары жаңартылып, автоматизацияланды, жаңа өндірістік линиялар жүзеге асырылды.

-қазыргі заманның талаптарына сәйкес кондитерлер мен технологтардың білігтілігін жоғарлату мақсатында әртүрлі семинарлар, курстар, оқыту іс-шаралары ұйымдастырылды; -кондитерлік өнеркәсіп үшін қажетті шикізаттар мен құрал-жабдықтарды өндіретін әлемдік, әсересе европалық өндірушілермен серіктестік қарым-қатынастар нығайтылды. Шет елден көбінесе какао, кондитерлік майлар, ароматизаторлар (хош иістендіргіштер) және т.б. тасымалданады. Дегенмен,әр уақытта кәсіпорының қызыметін дамытуда оны жетілдіріп отыру қажет.Сондықтан “Рахат” Ашық Акционерлік Қоғамның табысты да пайдалы өнімдерін өндіруде кездесетін бір қатар мәселерді шешу жолдары туындайды.

Солардың бірі - жұмыскерлердің біліктілігін көрсету-кәсіпорынның ең басты мәселерінің бірі. Әсересе инженерлер, технологтар,маркетинг қызметкерлерінің біліктілігі мен білімін жетілдіру мақсатында әртүрлі курстар мен семинарлар ұйымдастыруы қажет. Бұл мамандар қазіргі заманның білім жүйелерін меңгеріп,жаңа өнім өндіру тиілділігін қамтамасыз етеді. Сол үшін кәсіпорын тарапынан жоғары сапалы жұмыскерлерінің санын көбейту оның өзекті мәселесі болуы тиіс. Бұл тұрғыда менің ойымша,маркетинг бөлімін жандандыру негізінде баға, сапа, өткізу,тарату сияқты бөлімшелерінің қызметін жетелеп бақылайтын жүйе құру керек. Яғни әр бөлімше өзінше жауапкершілікпен тиісті білікті мамандары арқылы өз мәселеріне шешім табуына мол мүмкіндігі болады. Сонымен қатар, шетелдік мамандардан білім алмастыру немесе мерзімдік стажировкалар ұйымдастыру арқылы мамандардың біліктілігін көтеруге болады. Әсересе кондитерлік өнеркәсіптің шебер-кондитерлері Швейцарияның білікті қызыметкерлерінен шоколад өндіріс технологиясын дамыту жөнінде семинарларды,қарым-қатынастарды нығайту қажет.

Бұл жағдайда жарнаманы пайдалану және және оны үнемді ұйымдастыру ол осы кәсіпорынның маңызды шараларының бірі ретінде қарастырылады. Жарнама негізінен тауарды немесе қызметті тұтынушыға, жабдықтаушыға, сатып алушыларға т.б. таныстыру мен жан-жақты таныстырудың бірден – бір тиімді құралы. Ол неғұрлым сапалы және тартымды болса, соғұрлым халыққа дұрыс танылады.

“Рахат” Ашық Акционерлік Қоғамның өнімдері біздің елде айтарлықтай танылған танылған деуге өнімдері біздің елде айтарлықтай танылған деуге болады, бірақ кәсіпорынның қызметінің табыстылығына, өнімның өтімділігіне жарнаманың алатын маңызы зор.

(1-үлгі)

• 
  “Кондинаф” ,Голландия (какао бұршақтары);
  
• 
  “Драгоко” , Австрия (жемс иістендіргіштер);
  
• 
  “Кроклан” , Нидерланды ( кондитерлік майлар);
  
• 
  “Нагема” , Германия (құрал-жабдықтар мен саймандары);
  
• 
  “Сакада” , Франция (мұздатқыш құралдары);
  
• 
  “Шнейдерэлектик” , Франция (электр құралдары);
  

“Рахат”АҚ тауарларының артықшылықтары мен кемшіліктері

1. 
   С.Н Нысанбаев., Г.А. Садыханова «Маркетинг негіздерің
   

2. 
   Котлер Ф.,Армстронг Г.,Сондерс Дж., Бонг В.«Основы маркетингаң.
   

3. 
   Котлер Ф. «Основы маркетингаң. - Пер. С анг. Прогресс, 1995ж .
   
4. 
   Ф.Котлер. «Маркетинг негіздерің.- Алматы: Жазушы, 2000ж,550 бет.
   
5. 
   Кожанаваров К. «Маркетинг негіздеріңң. - Л. 1997ж.
   
6. 
   Маркова В.Д.«Маркетинг услугң . - М.Изд-во БЕК. 1995ж
   

8.Сеитжан Сатыбалды ұлы. «Маркетинг нарықтануң.-Алматы:

“Білім”,1999ж,283 бет.

9. Хожаназаров Қойлыбай. «Маркетинг негіздерің. (оқулық) –Алматы.

“Экономика” , 1995ж.

10. Қаржы-қаражат. Ф.Сейдахметова. «Маркетингтің ерекшелігің.1997ж

-№ 9.-36-38 бет.

11. ҚазМУ хабаршысы. «Экономика сериясың, - И4(26). –2001ж.

М.: Есимжанова С.Р. «Становление маркетинга в экономике.

Қазахстанаң 123-127 бет.Менеджмент, 1996ж.

12. ҚазМУ хабаршысы. «Экономика сериясың, -И2( 24-25).-2001ж.

Есимжанова С.Р. «Особенности развития маркетинга в переходной

экономике Қазахстанаң,117-121бет.

13. Моррис Р.«Маркетинг. ситуации и примерың. - М. 1996 ж.

14. Дихтль Е., хершген Х. Практический маркетинг.- М.: Высшая школа, 1996

15. Аникеев С.А. «Методика разработки плана маркетингаң. - М.1996ж.

16. Голубков Е.П. «Маркетинг: стратегия, Планы, струтурың.

17.Коволев А.И. «Маркетинг анализң. - М. 1997ж.

18. «Все о маркетингең. - М.: Азимут-центр, 1992ж.

19. Дурович А.П. «Маркетинг в предпринимательской деятельностиң.

Минск, 1997ж.

20. Карлоф Б. Деловая стратегия. М. Экономика, 1991ж.

21. Жан-Жак Лонбен «Стратегический маркетинг. Европейская

перспективаң. С-Пет. Наука. 1996ж.

22. Маркетинг. Под ред. Романова А.Н. - М.: “ЮНИТИ”, 1996ж.

23. Нысанбаев С.Н.,Садыханова Г.А. Маркетинг негіздері.-А.,2002 ж.

24. Пешкова Е.П. Маркетинговый анализ в деятельности фирмы.

М. 1997ж

26. 
    Маркетинг. Эванс Дж. Берман Б. – М.: Экономика, 1993ж.
    
27. 
    Дихтль Е., Хершген Х.Х. «Практический маркетингң. М. 1995ж.
    
28. 
    Маслова Т.Д., Божук С.Г., Ковалик Л.Н. «Маркетингң.
    

26. 
    Ноздрева Р.Б., Крылова Г.Д., Соколова М.И. «Маркетингң.
    

26. 
    Моррис Р. «Маркетинг : ситуации и примерың. - М. 1996ж.
    
27. 
    «Справочник по маркетингуң. -М. 1998ж.
    
28. 
    Тим Амблер «Практичекий маркетингң.Пер.с англ. С-пет. 1999 ж.
    
29. 
    «Исследования рынка: выбор главного направленияң.
    

26. 
    Социалистік нарық шаруашылығы жаңа формасын құру туралы Үрімші. – 1994ж.
    
27. 
    Реформа және даму. Пекин. – 1998ж.
    
28. 
    Шыңжаң жоғары ғылми журналы. Пекин. – 1996ж.
    
29. 
    Ильин А.И.« Планирование на предприятииң. Минск. 2000ж.
    
30. 
    Кретов И.И. «Маркетинг на предприятииң. - М. 1994ж.
    
31. 
    Стати М. «Методика планирования маркетинговой деятельности
    

26. 
    Воитоич С. Медиальная стратегия в маркетинговой комиуникации// маркетинг. – 1998.- № 2. – . 39-43 бет.
    
27. 
    Назарбәев Н.Ә.ғасырлар тоғысында. – Алматы, өнер, 1996-272 бет.
    
28. 
    Нұрсейіт А.Ш. нарық ілімінің игеру, қоғамдық тәжірбие бастауы//қаржы - қаражат. –1997ж. - №9.
    
29. 
    Сергеев И-В. Экономика предприятия: Учеб. Пособие.
    

26. 
    Экономика предприятия /под. Ред.в.Я.Хрипача.
    

45.Аяпова т.т. Арысов. Е.м. іскер адамның орысша-қазақша

экономикалық түсіндірме сөздігі. - Алматы, 1993ж.

46.Экономикалық предприятия: учебник. Под ред. Н.А. Сафронова.

М.:Юрист.2000.

47. Экономика предприятия / Под ред. Академика в.т. Семенова.

М.: 1998ж.

48. Экономика предприятия: учебник для вузов, Под ред.В.Я. Горфинкеля .М.: Юнити, 1998ж.

49. Маркетинг: Учебное пособие /Под ред .д.э.н. проф. Мамырова Н.К. –Алматы: экономика , 1999,- 304 бет.

50. « Пищевя промышленность ң. Журналь.-№ 2 .-№ 3, 2002ж.

(1-кесте)

(2-кесте)

(3-кесте)

(4-кесте)