ҚАДАМ  2 ҚАДАМ  3 ҚАДАМ  4 ҚАДАМ  мәдениеттің мазмҧндық сипаттары мен  ерекшеліктерін білу

82 
Басқа мәдениеттерге, қҧндылықтар мен кӛзқарастарға ашықтық қана адам 
дамуындағы алдыңғы қадамдарының нәтижесі ретінде мәдениетаралық қарым-
қатынаста қимыл, ым-ишара қарым-қатынасын білу мен оны мәдениетаралық 
қарым-қатынаста жүзеге асыра білуді арттырады. Бҧл жетінші қадам болып 
табылады. 
Әрине, мәдениетаралық іс әрекетке араласу барысында қарым-қатынастың 
вербальды және вербальды емес қҧралдарын меңгеру маңызды екені анық, 
әсіресе кез-келген ҧлт ӛкілдерімен сӛйлесу кезінде қимыл-қоғалыс, ым-ишара, 
дене-тҧрысы, кӛзбен контакт жасау бәрі де бірге қатар жҥретіні белгілі, сол 
себепті оларды жетік меңгеру ҥлкен маңызға ие.
Ал енді сегізінші, яғни ақырғы қадам – мәдениетаралық коммуникативтік 
құзыреттілікті,көпмәдениетті әлемді игерумен байланысты болады. 
Бҧл қадам барысында тҧлға тҥрлі мәдениет ӛкілдерімен тығыз байланыс 
орната отырып, мәдениетаралық коммуникациялық іс-әрекетке еш қиындықсыз 
тҥсіп, қысқаша айтқанда кӛпмәдениетті әлемді меңгеруге дайын болады әрі 
мәдениетаралық коммуникативтік қҧзыреттілігі қалыптасқан тҧлға болып 
қалыптасуына мол мҥмкіндік туады. Осындай ӛзара әрекет тҥрлі мәдени топ 
ӛкілдерінің адекватты ӛзара тҥсінісуі мен рухани бір-бірін байытуын 
қамтамасыз етеді.
Жоғарыда сипатталған мәдениетаралық коммуникативтік қҧзыреттілікті 
қалыптастыру қадамдарының функционалдық мҥмкіндіктерін және оның ӛсу 
динамикасы суретте кӛрсетілген (сурет 12). 
Жоғарыдағы суретте кӛрсетілгендей студенттің мәдениетаралық 
коммуникативтік қҧзыреттілігін қалыптастыру қадамдары тҧлғаның ӛзіндік 
ҧлттық болмысынан бастау алған сапаларының біртіндеп мемлекеттік, ҧлттық, 
кейіннен әлемдік деңгейде кӛрініс табуына жетелейді.
Аталған 
қадамдардың 
жасалуы 
студенттердің 
мәдениетаралық 
коммуникативтік қҧзыреттілігін қалыптастыру ҥрдісінің жҥзеге асуы 
орындалады. Бҧдан, біз студенттердің мәдениетаралық коммуникативтік 
қҧзыреттіліктерін қалыптастыру ҥрдісі ҥлкен жҧмысты, еңбекқорлық пен 
жауапкершілікті қажет ететін ҥрдіс екеніне кӛз жеткізідік. 
Сонымен, сипатталған мәдениетаралық коммуникативтік қҧзыреттілікті 
қалыптастыру қадамдарын жҥйелеп, қорытындылайтын болсақ, ең алдымен 
болaшaқ мҧғaлiмнiң мотивaциясы болуы тиiс. Оның нeгiзiндe болaшaқ 
мҧғaлiмнiң мәдениетаралық ӛзара әрекеттесудің мaзмҧндық жҥйeсi 
қaлыптaсaды. Соңындa болашақ ағылшын тілі мҧғaлiмiнiң мәдениетаралық 
коммуникативтік қҧзыреттілігі қaлыптaспaқ.
Болашақ ағылшын тілі мҧғалімдерінің мәдениетаралық коммуникативтік 
қҧзыреттілігін қалыптастырудың қҧрылымдық-мамҧндық моделін қҧру 
педагогикалық шарттарды айқындаумен сипатталады. 
«Педагогикалық шарттар дегеніміз - қойылған міндетке жеткізуді 
қамтамасыз ететін оқыту мазмҧны және ҧйымдастыру тҥрлерінің обьективті 
мҥмкіндіктері мен оларды жҥзеге асырудың материалдық мҥкіндігінің 
жиынтығы» деген анықтама беріледі [191].

83 
Педагогикалық шарттар ҧғымы оқыту мен тәрбиелеудің мақсат-
міндеттерін, мазҧнын, әдістері мен ҧйымдастыру тҥрлерін қарастырады. 
Сондықтан да «педагогикалық шарт» ҧғымын дидактикалық мақсатқа жеткізуге 
арналған мазмҧн мен әдіс-тәсілдердің элеметтерін мақсатты тҥрде таңдау, 
қҧрастыру және пайдалану деп тҥсіндірілген.
Тәрбиені ҧйымдастырудың педагогикалық шарттарына: мақсат, міндет, 
мазмҧн, әдіс-тәсілдер, амал-қҧралдар және нәтиже жатады. Сонымен қатар 
тәрбиеге ықпал етуші шарттары да (мотивациялық, кадрлық, материалдық-
техникалық, 
ғылыми-әдістемелік, 
қаржылық, 
ҧйымдастырушылық, 
нормативтік, қҧқықтық және ақпараттық) қарастырған.
Біз, ӛз зерттеуімізде ―педагогикалық шарттар‖ ҧғымын студенттердің 
мәдениетаралық коммуникативтік қҧзыреттілігін қалыптастыру мақсатында 
пайдаланамыз. 
Жоғарыда берілген жҧмыстарды қорытындылай келе, болашақ ағылшын 
тілі мҧғалімдерінің мәдениетаралық коммуникативтік қҧзыретттілігін іске 
асырудың педагогикалық шарттарын тӛмендегіше айқындалды, яғни: 
- педагогикалық-психологиялық шарттар (болашақ ағылшын тілі 
мҧғалімдерінің кәсіби сапалары, студенттердің мақсаттары мен мотивтері), 
оқыту мазмҧны («Болашақ маманның мәдениетаралық коммуникативтік 
қҧзыреттілігін 
қалыптастырудың 
негіздері» 
атты 
элективті 
курсы, 
«Communication club» ҥйірмесінің мазмҧны);
- ҧйымдастыру шарттары (білім беру ҥдерісінің материалдық техникалық 
жарақтандырылуы, студенттердің аудиториялық және аудиториядан тыс 
жҧмыстарының ҥйлесімділігі);
- дидактикалық шарттар (дидактикалық ҧстанымдарды сақтау; мақсатқа 
сәйкес оқыту формалары мен әдістерін таңдау) тҧрады. Осы пeдагогикалық 
шарттар 
болашақ 
мҧғалімдердің 
мәдениетаралық 
коммуникативтік 
қҧзыреттілігін қалыптастыру моделін тиімді іске асыруға сeптігін тигізeді. 
Жоғары аталған педагогикалық шарттар негізінде біз болашақ ағылшын 
тілі 
мҧғалімдерінің 
мәдениетаралық 
коммуникативтік 
қҧзыреттілігін 
қaлыптacтыpудың қҧрылымдық-мазмҧндық мoдeлiн қҧрдық.
Бoлaшaқ 
ағылшын 
тілі 
пәні 
мҧғалімдерінің 
мәдениетаралық 
коммуникативтік қҧзыреттілігін қaлыптacтыpудың қҧрылымдық-мазмҧндық 
мoдeлiндe 
мaқcaт, 
мәдениетаралық 
коммуникативтік 
қҧзыреттілікті 
қaлыптacтыpудың әдicнaмaлық тҧғырлары мен ҧcтaнымдapы, қҧpылымдық 
кoмпoнeнттep мен қaлыптacтыру фopмaлapы, әдicтepi, қҧралдары мен 
педагогикалық шapттapы кӛрініс тапқан. 
Ендігі жерде біз ӛзіміздің студенттердің, яғни болашақ ағылшын тілі 
мҧғалімдерінің 
мәдениетаралық 
коммуникативтік 
қҧзыреттілігін 
қaлыптaстырудың қҧрылымдық-мазмҧндық модeлiн 13-сурeттe бeйнeлeймiз.

84 
 
Сурет 13 – Болашақ ағылшын тілі мҧғалімдерінің мәдениетаралық 
коммуникативтік қҧзыреттілігін қалыптастырудың қҧрылымдық-мазмҧндық 
моделі 

жүктеу/скачать 2.94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: