Лекция 10: «Спорттық массаж»
Лектор: Доктор PhD,
Сабырбек Жанна Бекболатқызы
Спорттық массаж. Массаждың бұл түрі спортшылар арасында кең қолданылады. Олардың сайысқа шығар алдында бұлшық еттерін қыздырып, созылғыштық қасиетін арттырып, жалпы жұмысқа қабілетін арттыру үшін қолданады. Сол сияқты сайыстан кейін әлсіреген бұлшық етті ширықтыруға, жарақаттанған жерді жазуға көп күш салады.
Спорттық массаж жаттығу кезінде көмек береді. Ол тіпті жаттығу кезеңдерінің бір бөлігі ретінде есептеледі. Ол жарыстың алдында және соңында ғана емес, жарыстың барысында да жасалады. Сондықтан спорттық массаж төмендегідей 3 түрге бөлінеді.
- Жаттығатын немесе машақтанатын массаж – спортшының жаттығу кезінде денесін шынықтыруға, шыңдауға бұлшық еттерін қатайтуға арналған.
- Алғашқы немесе алдын-алу массажы- бұл жарыстың алдында спортшының төзімділігін арттыруға арналған массаж.
- Қайта қалпына келтіру массажы – жарыстан кейін спортшының жалпы күш қуатын (энергиясын) алғырлығын, жүйке жүйесін қалпына келтіруге бағытталған массаждың түрі.
- Ескре кететін жайт, жаттығу не жарыс кезінде денеге зақым келсе (сіңір созылуы, буын шығып кету, сүйек сыну т.б.) қолданатын спорттық массаж емдік массажға жатады.
- Спорттық массажда көптеген әдістер қолданылады.
- Мысалы: Швед стиліндегі массаж, сығымдау (мыжғылау), жұмсарту (илеу), қысу, дірілдету, сырғыту, созылу, перкуссия және триггерлер әдісі.
- Бұл қозғалыстар мен әдістер спортшының денесіне жарақат алу немесе ауырсыну мүмкіндігін азайту және жылдам қалпына келтіру мүмкіндігімен максималды өнімділікке және физикалық жағдайға қол жеткізуге көмектесу үшін пайдаланылады.
Спорттық массаждың бірқатар артықшылықтары бар. Олар: Спорттық массаждың бірқатар артықшылықтары бар. Олар: - Қан ағынын арттыру
- Қозғалыс жиынтығын ұлғайту
- Икемділікті арттыру
- Жақсы болу сезімін жоғарылату
- Бұлшықеттің кернеуі төмендету
- Неврологиялық қозудың төмендеуі (нервтерді босаңсыту)
- Жарақат алу мүмкіндігі төмендетеді
- Жаттығулар арасындағы қалпына келтіру уақытын төмендету
- Бұлшық етті түйіліп қалудан сақтау
Қалпына келтіретін спорттық массаж - Классикалық қалпына келтіру массажы машықтану спорттық массажында жиірек қолданылады. Ол әдетте жаттығудан немесе жарыстан кейін бір сағат ішінде орындалады. Ол жұмыс қабілетін қалпына келтіруге көмектеседі, денедегі кернелу сезімін азайтады және жалпы бұлшық ет тонусын арттырады.
- Қалпына келтірілетін спорттық массаж спортшының денесін ауырлататын жарақаттар мен жарақаттардың алдын алуға, қан айналымын және ұлпалардың қоректенуін арттыруға көмектеседі және қалпына келуіне ықпал етеді.
Спорттық массаж жасауға қарсы көрсеткіштер деп – аталған массажды қолдану зиянды немесе қауіпті болуы мүмкін жарақаттар мен жағдайларды айтамыз.
Мысалы:
- Ашық жаралар – кез-келген кесулер, жыртылған немесе жарақаттанған жерлер.
- Бұлшық еттердің тырысып, кенеттен жиырылып қалуы, оқыс жыртылуы.
- Жабық жарақаттан пайда болған қан кету барысы.
- Сіңірдің үзілуі, яғни сіңірдің кез-келген жарақаттары.
Жалпы, қарсы көрсеткіштердің төмендегідей де түрлері бар, яғни спорттық массажды мүлде орындауға болмайтын жергілікті қарсы көрсетілімдер:
- Варикозды веналар.
- Диагностика жасалынбаған сүйелдер немесе бөртпелер.
- Жүктілік.
- Көгеру.
- Кесіп алу.
- Күйіп қалу.
- Анықталмаған ауырсыну.
- Спорттық массаж бұлшықет талшықтары мен дәнекер тіндерін қалпына келтіріп, денеге жағымды әсер етеді. Тұрақты массаж қабылдау буындардың қозғалғыштығы мен икемділігін арттырады және жаттығу кезінде жарақат алу қаупін азайтады.
Спорттық массажды қалай жасайды?
- Спорттық массажды жасайтын арнайы маманнан келесі ережелерді сақтау талап етіледі:
- сеанстың алдында спортшы массажға дайындалып, душ қабылдауы керек;
- спортшыға ең ыңғайлы, босаңсыған позаны қабылдау керек;
- лимфа түйіндеріне бағытталған массаж қозғалыстарын орындау керек (бірақ лимфа түйіндерін басып жаншуға болмайды, өйткені бұл инфекцияның таралуына әкелуі мүмкін).
- процедураны жеңіл, асқан дайындықпен, сипаумен бастап, процедура барысында олардың күші мен жылдамдығын біртіндеп арттырған дұрыс.
- спорттық массажды негізгі бұлшықет топтарынан бастау керек (арқа, мойын, қол, аяқ);
- массаж барысында жеткілікті күш сала отырып жасалынатын массаж әдістерін қолдануды қамтиды, бірақ кісіде ауырсынудың пайда болмауы керек.
- Спорттық массаждың жасау техникасын кез-келген кісі игере алады. Мысалы, хобби ретінде бодибилдингпен, күрестің түрлерімен айналысатын спортшылар көбінесе бұлшықеттің түйіліп қалуынан (спазм), сүт қышқылының жиналуынан жиі зардап шегеді. Олардың бір-біріне тап машықтану барысында спорттық массажды жасай білгендіктері аталған проблемалардан құтқара алады және жаттығу кезінде төзімділікті арттырады, физикалық күш салғаннан кейін қалпына келтіру процесін жеделдетеді.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!
Достарыңызбен бөлісу: |
