Тарихи география мен топонимиканың дамуының негізгі кезеңдері

Тарихи география мен топонимиканың дамуының негізгі кезеңдері

Ежелгі Қазақстан территориясын мекендеген салықтар мен тайпалардың этнотопонимиясы жайлы тарихи-этимологиялық зертгеулер.

Араб географтарының классикалық мектебінің Қазакстанның тарихи географиясы мен топонимикасына қосқан үлесі. Ибн Сордадбек, Максиди, ал-Идриси, Ибн Руст, Истасри, Ибн Фадлан еңбектері. Орта Азия мен Қазақстаннан шыққан оқымыстылар ал-Бируни, ал-Фараби, Джайсани еңбектерінің тариси географиялык және топонимикалық мәліметтері. Шығыстанушылар. В.В.Радлов, Н.Аристов, И.Ю.Крачковский, В.В.Бартольд еңбектерінің тариси географиядағы маңызы.

Моңғол дәуіріндегі Қазақстанның тарихи географиясы мен топонимикасынан хабар беретін зерттеулер мен еңбектер. Шет елдік елшілер мен саяхатшылар жазбалары. Плано Карпини, Гильмо де Рубрук, Марко Поло т.б.

XIY-XY ғғ. Ұлы даланың тарихи географиясы мен топонимикасынан дерек беретін зерттеулер З.М.Бабыр, Қадырғали би Қосымұлы, С.М.Асинжанов, Мурат Аджи еңбектері.

XY-XIX. Қазакстанның тарихи географиясы мен топонимикасы. А.И.Левщин, М.Б.Олкотг, Джон Кәстль зерттеулері, М.Мұқанов, О.Смағұловтар.

XX ғ. Қазақстанның тарихи географиясы мен топонимикасы жайлы зертгеулердің жүйеленіп, қалыптасуы. Қазақстан топонимикасының жеке зерттеле бастауы. ә.М.Мурзаев, Г.К.Конкашпаев, А.Әбдірасманов, Е.Қойшыбаевтар зерттеулері.

Ежелгі және орта ғасырдағы Қазакстан

Ежелгі Қазақстан территориясын мекендеген тайпалардың географиялық орны. "Халықтардың ұлы қоныс аударуы".

Ертедегі тұркілер, олардың этникалык және мемлекеттік территориялары. Шаруашылығы, сауда жоддары. Көне туркі еліндегі топонимдер. Араб тілінен енген атаулар.

IX-X ғғ. қимақ-қыпшақ тайпалары, орналасу ареалы, тарихи географиясы. XI ғ. қыпшак миграциясы, көршілері. Ұлы Жібек жолы.

XI-XII ғғ. татар-моңғол шапқыншылығы қарсаңындағы Қазакстан. Халқы, саяси географиясы. Моңғол шапқыншылығының шаруашылыққа, калалар мен сауда жолдарына тигізген әсері. XIY-XY ғғ. Дешті-Қыпшақтың саяси географиясы. Моңғол тілінен енген топонимдер.

20 – тақырып

Тариси антропонимика

Қарастырылатын мәселелер:

1. 
   Антропонимика пәні және міндеттері.
   
2. 
   Революцияға дейінгі орыс антропонимикасы.
   
3. 
   Тұрік және қазақ антропонимикасы.
   
4. 
   Қазіргі кездегі антропонимика.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Асинжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казахстана. Алматы, 1995.
   
3. 
   Көмеков Б.Е. Араб деректері бойынша ІС-СІ ғғ. кимақтар мемлекеті. Алматы, 1972.
   
4. 
   Эренжен Сара-Даван, Чингис-хан как полководец и его наследие. Алматы, 1992.
   
5. 
   Масмуд Қашқари. Тұбі бір тұркі тілі. Алматы, 1993.
   
6. 
   Қадырбаев А.Ш. XIII-XIY ғ. Шыңғыс хан мен оның ізбасарлары тұсындағы Моңғол империясындағы түріктер. Алматы, 1989.
   
7. 
   Байпаков К.М., Нұржанов А. Ұлы Жібек жолы және ортағасырлық Қазақстан. А., 1992.
   
8. 
   Мыңжанов Н. Казақтың қысқаша тарихы. А., 1994.
   
9. 
   Тумилев Л.Н. Сунну. М., 1993.
   
10. 
    Гумилев Л.Н. Көне тұріктер. Алматы, 1994.
    
11. 
    Гумилев Л.Н. Тысячилетие вокруг Каспия. М., 1994.
    
12. 
    Лебедов Д.М. Очерки по истории географии России СҰ- СҰІ вв. М., 1956.
    

Антропонимика пәні және міндеттері.

Революцияға дейінгі орыс анропонимикасы.

Түрік және қазақ антропонимикасы.

Қазіргі кездегі антропонимика.

Антропонимика - жекелей есімдер мен олардың жүйесін тарихи дамуында зерттейтін қосалқы тарихи пән. Антропонимиканың негізгі міндеті - бұрынғы адамдарды есімі арқылы қоғамның әлеуметтік құрылымын, халықтардың тұрмысы мен міндетін айкындап көрсету.

Студенттер "Антропологиялық жүйе және оның әртүрлілігі деген ұғымды анық білуі қажет. Антропонимика тарихи ономастиканың құрамды бөлігі болып келеді.

Әлемнің антропонимикалық жүйесі.

Қазақстан антропонимикасы.

Түрік және қазақ антропонимикасының ерекшелікгері.

21 – тақырып

Сфрагестика материалдар

Қарастырылатын мәселелер:

1. 
   Ежелгі орыс мемлекетіндегі мөрлер.
   
2. 
   Монғол басқыншылығына дейінгі шіркеу мөрлері.
   
3. 
   Ротибордың мөрлері.
   
4. 
   Князь таңбасы мен әулиелердің бейнесі, әміршілердің мөрі.
   
5. 
   XIX - XXII ғғ. орыс мемлекеттінің мөрлері.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
3. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
4. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
5. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
6. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІЬСІС вв. М., 1981.
   
7. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском археологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
8. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знаках и гербах. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черных. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
9. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
10. 
    Кұрбанғали Салид. Тауарих хамса. А., 1992.
    
11. 
    М.Аджи. Полынь гтоловецкого поля. М., 1994.
    
12. 
    Джон Кәстль. 1736 жыл Кіші жүз саны Әбілкайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    
13. 
    Шаймерденов Е. Казақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
14. 
    Государственные символы Республики Казахстан. А., 1997.
    

Сфрагистика пәні және оның міндеггері. Мөр құжаттардың шынтуайттылығын дәлелдейтін белгі. Мөрдің тарихи дерек және өнер ескерткіші ретіндегі маңызы.

Мөр тарихы. Алғашқы кауымдық кұрылыстан бастап рулардың жеке меншігін білдіретін белгі ретінде шыққан танбалар. Әр рудың өзінің табынатын хайуанның бейнесі -төтемі, оны басқа рудан ажырататын негізгі белгі. Таптық қоғамда ру белгісінің заттарға, еңбек құралдарына салына бастауы. Таңбалар тарихы туралы пікірлер.

Қазақстан территориясында мөрдің пайда болған уақыты. Жетісудағы қараша, Талғар молаларынан табылған ұйсін мөрлері.

Мөрлердің сенім грамотасы қызметін аткаруы. Құжаттарды куәлаңдырудағы мөрдің маңызы.

Моңғол дәуіріндегі мөр - "байса", қытайша "пайцзелер", олардың сенім грамотасы қызметін атқаруы. Байсалдардың тұрлері, жасалу жолы.

Қазақстан сандарының мөрлері. Жамбылдан табылған тас мөр, халцедоннан жасалған мөрлер.

22 – тақырып

1. 
   Мөрдің даму тарисы.
   
2. 
   Мөрлердің топтауы.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
3. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
4. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
5. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
6. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІ-СІС вв. М., 1981.
   
7. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском арсеологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
8. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знаках и гербах. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черныс. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
9. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
10. 
    Кұрбанғали Салид. Тауарих хамса. А., 1992.
    
11. 
    М.Аджи. .Полынь гтоловецкого поля. М., 1994.
    
12. 
    Джон Кәстль. 1736 жыл Кіші жүз саны Әбілкайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    

15. 
    Шаймерденов Е. Казақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
16. 
    Государственные символы Республики Казахстан. А., 1997.
    

Мөрлерді классификациялау. Матрица және отгиск. Мөрлерді қою әдістерін анықтау. Мөр жасайтын материалдар: металл, воск мастика, қыш, тас, каучук т.б. Мөр жасауға пайдаланатын бояулар. Мөрлердің сыртқы белгісін зерттеудің дерекнамалық аңализ ұшін маңызы.

Қазақстанның сфрагистикасы мен геральдикасы күні бүгінге дейін зерттелген жоқ. Жалпы тсориялық басшылықпен зерттеу әдістері шет елдік ғалымдар енбектерінен алынды.

Батысевропалық ғалым С.А.әрсардтың "сфрагистикалық зерттеу жұйесі". Ежелгі тұрік мөрлері жайлы сабар беретін араб зерттеушілерінің еңбектері. XIIIғ. моңғол дәуірі тұсындағы 'мөрлер Марко Поло еңбектерінде. Қазак сандарының мөрлері жайындағы тиіп-қашпа мәліметтер Құрбанғали "алид, Мурад Аджи, Н.Я.Бичурин, А.Н.Бернштам, Бартольд, А.Шренк т.б. еңбектерінде бар. Джон Кәстль мәлімсті. СҰШ ғ. Ресей мөрлері мен гербтері туралы зерттеулер, Н.Я.Максимович, В.Н.Татищев, Н.И.Новиков. Мөрлер мен гребтер туралы XIX ғ. зерттеулері, Н.М.Карамзин, Е.Волсовитинов, Я.И.Бередников, А.Б.Лакиев.

1. 
   Мемлекеттің, облыстың, қаланың елтаңбасы.
   
2. 
   XVIII – XIX ғғ. елтаңба.
   
3. 
   СССР елтаңбасы.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
3. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
4. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
5. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
6. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІЬСІС вв. М., 1981.
   
7. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском арсеологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
8. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знакас и гербас. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черныс. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
9. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
10. 
    Кұрбанғали Салид. Тауарис самса. А., 1992.
    
11. 
    М.Аджи. .Полынь гтоловецкого поля. М., 1994.
    
12. 
    Джон Кәстль. 1736 жыл Кіші жүз саны Әбілқайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    
13. 
    Шаймерденов Е. Казақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
14. 
    Государственные символы Республики Казасстан. А., 1997.
    

Геральдика пәні және оның міндеттері, Гербтердің тарихи деректік мәні. Сфрагистика мен геральдиканың тарихи қосалқы пән ретіндегі маңызы.

Гербтер тарисын. Араб зерттеушілерінің еңбектеріндегі орта ғасырдағы рулардың елтаңбалары мен елұрандары. Көне түріктік әліппенің әріп-символдары негізінде жасалған елтаңбалар.

Қазан революциясына дейінгі қала гербтері "Ақмола, Семей, Орал". Кеңес өкіметі тұсындағы гербтер мен мөрлер. Гербтер альбомы.

Гербтер құрамы, негізгі элементтері. Герб жасауға қажет бояу түрлері. Геральдикалық фигуралар. Олардың мазмұны мен мәні. Геральдикалық зерттеуде генеалогия деректерін де пайдалану. Геральдикалық зерттеудің қоғамдық құрылыс пен саяси тарихтағы мәні.

24 – тақырып

Қазақстанның геральдикасы.

Қарастырылатын мәселелер:

1. 
   Елтаңбалардың шығуы.
   
2. 
   Елтаңбаның құрылымы.
   
3. 
   Жалаудың шығуы мен маңызы.
   
4. 
   Ән ұранның шығуы мен маңызы.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
1. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
2. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
3. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
4. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
5. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІЬСІС вв. М., 1981.
   
6. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском арсеологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
7. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знакас и гербас. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черныс. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
8. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
9. 
   Кұрбанғали Салид. Тауарис самса. А., 1992.
   
10. 
    М.Аджи. .Полынь гтоловецкого поля. М., 1994.
    
11. 
    Джон Кәстль. 1736 жыл Кіші жүз саны Әбілқайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    
12. 
    Шаймерденов Е. Казақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
13. 
    Государственные символы Республики Казасстан. А., 1997.
    

Елтаңбаның шығу тарихы.

Геральдикалық, геральдикалық емес фигура.

Қазакстан Республикасының мемлекеттік символикасы.

Екінші сұрақ бойынша негізгі геральдикалық және геральдикалық емес фигураларды, олардың елтаңбадағы орналасу тәртібін атап шығу кажет. Әртурлі түстердің үйлесу мәнін накты мысалдармен көрсетуге болады. Үшінші сұрақта Егеменді Қазакстан елтаңбасы баска да мемлекеттік символикалардың толык суреттемесі көрсетіледі. Осыған қосымша ретінде Алматы қаласының елтанбасының мағыналық мәнін ашып көрсетуге болады.

1. 
   КСРО марапаттау жұйесінің кеңестік.
   
2. 
   Ұлы Отан Соғысы жылдарында құрылымы /1918 - 1930/ жұйесін жетілдіру.
   
3. 
   1945 – 1990 ж. марапаттау жұйесі.
   
4. 
   Қазіргі кездегі Қазақстанның марапаттау жұйесі.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
3. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
4. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
5. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
6. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІЬСІС вв. М., 1981.
   
7. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском арсеологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
8. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знакас и гербас. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черныс. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
9. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
10. 
    Кұрбанғали Салид. Тауарис самса. А., 1992.
    
11. 
    М.Аджи. .Полынь гтоловецкого поля. М., 1994.
    
12. 
    Джон Кәстль. 1736 жыны Кіші жұз саны Әбілкайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    
13. 
    Шаймерденов Е. Кдзақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
14. 
    Государственные символы Республики Казасстан. А., 1997.
    

Орден (нем орден лат ордо –қатар дәреже)ерекшелік белгісі ерекше еңбек сіңірген ұшін берілетін құрметті награда.Ерекшелік белгісі ретінде О.Бат.Европада 12ғ-да өмір сұрген русани-рыңарлық Ордендерге байланысты пайда болды.

XIV-XVIғ монархтар,дворяндарды көтермелеу үшін белгіленген сарайлық –ордендер кеңінен тараған.Наградтық ордендер Азияның кейбір елдерінде ,соның ішінде бұрын орден болмаған елдерде XVIII-XIXғ көптеп шығарыла бастаған.

Россияда алғашқы ордендерді Петр 1 белгіледі.Кеңес одағы кезінде СССР ордендері. Социалистік құрылыс пен ССР Одағының қорғау саласы ерекше еңбек сіңіргені үшін жоғарғы награда болып саналады.

Медальдар Франция,мedаlie, лат.-металлит –металл.көрнекті қайраткердің немесе даңқты оқиғаның құрметіне шығарылатын екі жақты бейнеленген металл. Медаль алғаш орта-ғасырда Италияда шықты. Металлды мемлекет және жеке адамдармен ұйымдар да шығарған.

Медаль жасау ұшін әрі берік, әрі майда өрнек салуға икемді метал дар мыс,кұміс,алтин т.б. қолданылады.

І-тақырып

1. 
   1.Қосалқы тариси пәннің тарис ғылымындағы.
   
2. 
   Қосалқы тариси пәннің тәжірибеде және тарисшы жұмысында қолданылуы.
   
3. 
   Пәннің сипаты.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М:, 1990.
   
2. 
   Ахинжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казахстана. Алматы, 1995.
   
3. 
   Көмеков Б.Е. Араб деректері бойынша ІХ-ХІ ғғ. қимақтар мемлекеті. Алматы, 1972.
   

1. 
   Жазба деректердің пайда болуы.
   
2. 
   Палеографияның міндеттері.
   
3. 
   Полеографияның тіл ғылымымен, өнер тарихымен байланысы.
   
4. 
   Қазақстан палеографиясын комплексті түрде зерттеудің қажеттігі.Археология және оның ¸äiñòåрi
   

1. 
   Тихомиров М.Н., Муравьев А.В. Русская палеография. М., 1966.
   
2. 
   Янин В. Я посылал тебе бересту. Изд. 2-е. М., 1975. Черепнин Л.В. Новогородские берестяные грамоты как исторический источник. М., 1969.
   
3. 
   Малов С.Е, Памятники древнетюркской письменности. М-Л.,1951.
   
4. 
   5. Қоңыратбаев Ә., Қоңыратбаев Т. Көне мәдениет жазбалары. А., 1991.
   
5. 
   Қайдаров Ә., Оразов М. Тұркі тануға кіріспе. Алматы, 1992.
   
6. 
   Айдаров Ғ. Көне тұркі жазба ескерткіштерінің тілі. А., 1986.
   

ІІІ-тақырып

5. 
   Қазақстанда полеграфия ғылымының зерттелу дәрежесі.
   
6. 
   Тұрік жазуының тұп төркіні.
   
7. 
   Палеографияның зерттелу әдістері.
   
8. 
   Махмуд Ќашѓари ењбегініњ мањызы.
   

5. 
   Қазақ тілінің дамуының негізгі дәуірлері.
   

1. 
   Тихомиров М.Н., Муравьев А.В. Русская палеография. М., 1966.
   
2. 
   Янин В. Я посылал тебе бересту. Изд. 2-е. М., 1975. Черепнин Л.В.
   
3. 
   Новогородские берестяные грамоты как исторический источник. М., 1969.
   
4. 
   Малов С.Е, Памятники древнетюркской письменности. М-Л.,1951.
   
5. 
   5. Қоңыратбаев Ә., Қоңыратбаев Т. Көне мәдениет жазбалары. А., 1991.
   
6. 
   Қайдаров Ә., Оразов М. Тұркі тануға кіріспе. Алматы, 1992.
   
7. 
   Айдаров Ғ. Көне тұркі жазба ескерткіштерінің тілі. А., 1986.
   

ІV-тақырып

5. 
   Таңбалар тарисы туралы пікірлер.
   
6. 
   Пиктографиялық жазу.
   
7. 
   Есік жазуы.
   
8. 
   «Ырк-битиг» куин-кнега «тарисы.
   

6. 
   Ксилография әдісі. Республикалық кітап музейі:
   

1. 
   Нумизматика и әпиграфика. Изд. М.: Наука. 1970.
   
2. 
   Айдаров Ғ. Кұлтегін ескерткіші. Алматы, 1995.
   
3. 
   Плано Карпини де Рубрук. Путешествия в Восточные страны. Алматы, 1993.
   
4. 
   Мусатаева М., Шелясовская Л. Словообразовательный словарь тюркизмов. Алматы, 1995.
   
5. 
   Барманкулов М. Тюркская вселенная. Алматы, 1996.
   
6. 
   Қуанғанов Ш.Т. Ғұн немесе арғұн тарисы туралы. А., 1997.
   
7. 
   Мурад Аджи. Полынь половецкого поля. М., 1994.
   
8. 
   Аманжолов А. Тұркі филологиясы және жазу тарисы. Алматы, 1996.
   
9. 
   Медоев А.Г. Гравюры на скалас. А., 1979.
   

1. 
   Ежелгі славян жазуының пайда болуы.
   
2. 
   Жазу материалдары мен құралдары.
   
3. 
   Славян алыравиті.
   

1. 
   Тисомиров М.Н., Муравьев А.В. Русская палеография. М., 1966.
   
2. 
   Янин В. Я посылал тебе бересту. Изд. 2-е. М., 1975. Черепнин Л.В.
   
3. 
   Новогородские берестяные грамоты как исторический источник. М., 1969.
   
4. 
   Малов С.Е, Памятники древнетюркской письменности. М-Л.,1951.
   
5. 
   5. Қоңыратбаев Ә., Қоңыратбаев Т. Көне мәдениет жазбалары. А., 1991.
   
6. 
   Қайдаров Ә., Оразов М. Тұркі тануға кіріспе. Алматы, 1992.
   
7. 
   Айдаров Ғ. Көне тұркі жазба ескерткіштерінің тілі. А., 1986.
   

VI-тақырып

1. 
   Эпиграфияныњ палеографиямен, арсеологиямен байланысы.
   
2. 
   Эпиграфияныњ міндеттері.
   
3. 
   “пиграфиялы0 ескерткіштер тарисынан.
   
4. 
   Барельефтер мен ескерткіш таќталар.
   

1. 
   Нумизматика и әпиграфика. Изд. М.: Наука. 1970.
   
2. 
   Айдаров Ғ. Кұлтегін ескерткіші. Алматы, 1995.
   
3. 
   Плано Карпини де Рубрук. Путешествия в Восточные страны. Алматы, 1993.
   
4. 
   Мусатаева М., Шелясовская Л. Словообразовательный словарь тюркизмов. Алматы, 1995.
   
5. 
   Барманкулов М. Тюркская вселенная. Алматы, 1996.
   
6. 
   Қуанғанов Ш.Т. Ғұн немесе арғұн тарисы туралы. А., 1997.
   
7. 
   Мурад Аджи. Полынь половецкого поля. М., 1994.
   
8. 
   Аманжолов А. Тұркі филологиясы және жазу тарисы. Алматы, 1996.
   
9. 
   Медоев А.Г. Гравюры на скалас. А., 1979.
   

1. 
   Генеалогияныњ ѓылым ретінде ќалыптасуыныњ тарисы.
   
2. 
   Алғашқы қауымдық құрsлыстағы туыстық қатынастар.
   
3. 
   Тектілік пен туысқандық байланыстар.
   
4. 
   Қазақ шежіресі.
   
5. 
   Сандар династиясы.
   

1. 
   1. Генеалогия. Источник. Проблема. М., 1989.
   
2. 
   Әбілғазы. Тұрік шежіресі. Алматы. "Ана тілі", 1992.
   
3. 
   Құдайберді ұлы Шәкәрім. Тұрік қырғыз-қазақ һәм хандар шежіресі. Алматы. "Қазақстан", "Сана", 1991.
   
4. 
   Құрбанғали Халид. Тауарис Хамса. Алматы. "Қазақстан", 1992.
   
5. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. Издательство МГУ. 1990.
   
6. 
   Тынышпаев М. История казахского народа. Учебное пособие. Алматы, "Қазақ университеті", 1993.
   
7. 
   Қазақтың көне тарихы. Алматы. "Жалын", 1993.
   
8. 
   8. Қадырбаев А.Ш. Қазакстан Шыңғыс хан мен оның мұрагерлері дәуірінде. ХІІ-ХІҮ ғ. Алматы, 1992.
   
9. 
   Эренжен Сара Даван. Чингис хан как полководец и его наследие. Алматы, 1992.
   
10. 
    Толыбеков С. Казақ шежіресі. Алматы. "Қазақстан". 1992.
    
11. 
    Әбдіраманұлы А. Салық данасы - Сары би және қоңырат руларының шежіресі. Алматы. "Раушан", "Демеу", 1992.
    

Хранология

1. 
   Пән және оның міндеттері.
   
2. 
   Хронологияның қалыптасып дамуы.
   
3. 
   Календарь тарихы
   
4. 
   Деректермен жұмыс барысында хранология мәліметтерін пайдалану.
   

1. 
   Завельский Ф.С. Время и его измерения. М., 1987.
   
2. 
   Каменцева Е.И. Хронология. М., 1967.
   
3. 
   Полак И.Ф. Время и календарь. М., 1949.
   
4. 
   Селешников С.И. История календаря и сронология. М., 1970.
   
5. 
   Ыскақов М.Халық календары. А., 1980.
   
6. 
   Әбішұлы X. Халық астрономиясы. А., 1959.
   
7. 
   Абишев С.А. Элементы астрономии и погода в устном народном творчестве казахов. А., 1949.
   
8. 
   Кары-Ниязов Т.Н. Астрономическая школа Улугбека. М-Л. 1950.
   
9. 
   Мариковский П.И. О древнис астрономическис сооруженияс
   на территории Казасстана. Вестник АН Казасской ССР, №5, 1977.
   
10. 
    Ю.Катанов Н.Ф. Восточная сронология. Казань, 1920. П.Городилов В.Н. Время и календарь. Барнаул, 1955. 12.3асир ад-дин Мусаммед Бабыр. Бабырнама. А., 1990.
    

X- тақырып

Қазақ календары.

СЕМИНАР САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ:

1. 
   Мұсылманға дейінгі Араб салқының календары.
   
2. 
   Мұсылман календары, екі календарлық циклы
   

1. 
   1. Завельский Ф.С. Время и его измерения. М., 1987.
   
2. 
   Каменцева Е.И. Сронологая. М., 1967.
   
3. 
   Полак И.Ф. Время и калевдарь. М., 1949.
   
4. 
   Селешников С.И. История календаря и сронология. М., 1970.
   
5. 
   Ыскақов М. Халық календары. А., 1980.
   
6. 
   Әбішұлы X. Халық астрономиясы. А., 1959.
   
7. 
   Абишев С.А. Элементы астрономии и погода в устном народном творчестве казахов. А., 1949.
   
8. 
   Кары-Ниязов Т.Н. Астрономическая школа Улугбека. М-Л. 1950.
   
9. 
   Мариковский П.И. О древнис астрономические сооружения
   на территории Казахстана. Вестник АН Казахской ССР, №5, 1977.
   
10. 
    Ю.Катанов Н.Ф. Восточная хронология. Казань, 1920. П.Городилов В.Н. Время и календарь. Барнаул, 1955. 12.3асир ад-дин Мухаммед Бабыр. Бабырнама. А., 1990.
    

XI-тақырып

1. 
   Мұсылманға дейінгі Араб салқының календары.
   
2. 
   Мұсылман календары, екі календарлық циклы
   

1. 
   Завельский Ф.С. Время и его измерения. М., 1987.
   
2. 
   Каменцева Е.И. Сронология. М., 1967.
   
3. 
   Полак И.Ф. Время и календарь. М., 1949.
   
4. 
   Селеяшиков С.И. История калевдаря и хронология. М., 1970.
   
5. 
   Ысқақов М. Халық календары. Алматы, 1980.
   
6. 
   Әбішұлы X. Халық астрономиясы. Алматы, 1959.
   
7. 
   Абишев С.А. Элементы астрономии и погода в устном народном творчество казахов. А., 1949.
   
8. 
   Кары-Ниязов Т.Н. Астрономическая школа Улугбека. М- Л., 1950.
   
9. 
   Мариковский П.И. 0 древнис астрономическис сооружения на территории Казахстана.
   

1. 
   Юлиан календары.
   
2. 
   Григориан календары.
   
3. 
   Юлиан мен Григориан календарының қарым қатынасы.
   

1. 
   Завельский Ф.С. Время и его измерения. М., 1987.
   
2. 
   Каменцева Е.И. Хронология. М., 1967.
   
3. 
   Полак И.Ф. Время и календарь. М., 1949.
   
4. 
   Селеяшиков С.И. История календаря и сронология. М., 1970.
   
5. 
   Ысқақов М. Халық календары. Алматы, 1980.
   
6. 
   Әбішұлы X. Халық астрономиясы. Алматы, 1959.
   
7. 
   Абишев С.А. Элементы астрономии и погода в устном народном творчество казахов. А., 1949.
   
8. 
   Кары-Ниязов Т.Н. Астрономическая школа Улугбека. М- Л., 1950.
   
9. 
   Мариковский П.И. 0 древнис астрономическис сооружения на территории Казахстана.
   

1. 
   С ғ басы мен СІІ ғасырдағы ежелгі орыс мемлекеттінің метрологиясы.
   
2. 
   СІІ – СV ғ. Феодальдық кездегі метрология
   
3. 
   XVIII –XX ғғ. орыс метрологиясы.
   

1. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская метрология. М., 1975.
   
2. 
   Очерки истории русской метрологии. СІ-нач. XX вв. М., 1990.
   
3. 
   Беклемишев А.В. Меры и единицы физическис величин. М., 1954.
   
4. 
   Леонов Б.М. Сто лет государственной службы мер и весов в ССР. М.Л., 1945.
   
5. 
   Каменцева Е.И., Шостьин Н.А. Метрология. "Советская историческая әнциклопедия", т.9, М., 1966.
   
6. 
   Тюрин Н.И. В поискас точности. М., 1960.
   
7. 
   Синд В. Мусульманские меры и веса с переводом в метрическую систему. М., 1970.
   
8. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   

1. 
   Тариси метрологияның ғылым ретінде дами бастауы.
   
2. 
   Ежелгі өлшем бірліктері.
   
3. 
   Өлшем бірліктерін жетілдіру шаралары.
   

1. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская метрология. М., 1975.
   
2. 
   Очерки истории русской метрологии. СІ-нач. XX вв. М., 1990.
   
3. 
   Беклемишев А.В. Меры и единицы физическис величин. М., 1954.
   
4. 
   Леонов Б.М. Сто лет государственной службы мер и весов в ССР. М.Л., 1945.
   
5. 
   Каменцева Е.И., Шостьин Н.А. Метрология. "Советская историческая әнциклопедия", т.9, М., 1966.
   
6. 
   Тюрин Н.И. В поискас точности. М., 1960.
   
7. 
   Синд В. Мусульманские меры и веса с переводом в метрическую систему. М., 1970.
   
8. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990
   

СЕМИНАР САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ:

1. 
   Нумизматиканың ғылым ретінде дамуы.
   
2. 
   2.Монеталар тарисы
   
3. 
   3.Ақша реформасы.
   
4. 
   Кеңес ұкіметі тұсындағы “1918” жылғы ақша реформалары.
   
5. 
   1922-1924 жж. ақша реформалары.
   
6. 
   1947 ж. ақша реформасы.
   
7. 
   Тәуелсіз Қазақстан ақшасы. Теңгелер тиындар.
   
8. 
   Қазіргі кездегі құнды қағаздар
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Казаманова Л.Н. Введение в античную нумизамтику. М., 1969.
   
3. 
   Кочнев Б.Д. Заметки по средневековой нумизматике Средней Азии. ч.З. М., 1971.
   
4. 
   Бурнашева Р.З. Клады медныс монет из Туркестана. В кн.
   "Культура древнис скотоводов и земледельцев Казасстана" А., 1969.
   
5. 
   Семар Г.М. Среди монет. М., 1990.
   
6. 
   Нумизматика и әпиграфика. М., 1970.
   
7. 
   Федоров-Давыдов Г.А. Монеты рассказывают. М., 1963.
   
8. 
   Давидович Е.А. Заметки по нумизматике Средней Азии. М., 1971.
   
9. 
   Спасский И.Г. Русская монетная система. Историко-нумизматический очерк. Л., 1970.
   
10. 
    Ю.Арсеологические памятники Казасстана. А., 1978.
    
11. 
    Федоров-Давыдов Г.А. Монеты свидетели прошлого. М., 1985.
    
12. 
    12.Френглер X., Гирроу Г., Унглер В. Словарь нумизмата, М., 1982.
    
13. 
    ІЗ.Рябцевич В.Н. О чем рассказывают монеты. Минск, 1977. 14.Смирнова О.Н. Очерки по истории Согда. М., 1970. 15.Бурнашева Г.З. Монетный материал с городище Отрар-тобе. В
    
14. 
    кн. "В глубь веков". А., 1974. іб.Бурнашева Р.З. Новые медные клады конца XVI вв. из
    
15. 
    Отрара. В кн. "Новое в современной нумизматике и
    
16. 
    нумизматическом музееведении". Л., 1987. 17.История материальной культуры Казасстана. А., 1980. Г8.Бурнашева Р.З. Отрарский оазис и Южный Казасстан.
    
17. 
    Нумизматические исследования по денежному делу южныс
    
18. 
    городов; ІІ-СУІІ вв. Алматы, 1989. 19.Давыдович Е.А. Золото в денежном созяйстве Средней Азии ІС-СУІИ вв. М., 1975.
    
19. 
    Барманкулов М. Тюркская вселенная. А., 1996. 21.Қарағұсова Г. Құнды кағаздар туралы не білесіз? Алматы, 1996.
    

СЕМИНАР САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ:

1. 
   Ономастиканың міндеттері.
   
2. 
   Ономастиканың салалары.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Асинжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казасстана. Алматы, 1995.
   
3. 
   3. Көмеков Б.Е. Араб деректері бойынша ІХ-ХІ ғғ. қимақтар мемлекеті. Алматы, 1972.
   

СЕМИНАР САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ:

1.Тариси жағрапияның мазмұны мен міндеттері.

2.Қоғам мен тарихи ортаның жағрапиямен байланысы.

4. 
   Введение в специальные исторические дисцишшны. М., 1990.
   
5. 
   Асинжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казасстана. Алматы, 1995.
   
6. 
   3. Көмеков Б.Е. Араб деректері бойынша ІХ-ХІ ғғ. кимақтар мешіекеті. Алматы, 1972.
   
7. 
   Эренжен Сара-Даван, Чингис-хан как полководец и его наследие. Алматы, 1992.
   
8. 
   Махмуд Қашқари. Тұбі бір тұркі тілі. Алматы, 1993.
   
9. 
   6. Қадырбаев А.Ш. ХІП-ХІҮ ғ. Шыңғыс хан мен оның ізбасарлары тұсындағы Моңғол империясындағы тұріктер. Алматы, 1989.
   
10. 
    Байпаков К.М., Нұржанов А. Ұлы Жібек жолы және ортағасырлық Қазақстан. А., 1992.
    
11. 
    Мыңжанов Н. Казақтың қысқаша тарихы. А., 1994.
    
12. 
    Гумилев Л.Н. Хунну. М., 1993.
    
13. 
    Гумилев Л.Н. Көне тұріктер. Алматы, 1994.
    
14. 
    Гумилев Л.Н. Тысячилетие вокруг Каспия. М., 1994.
    
15. 
    Лебедов Д.М. Очерки по истории географии России СҰ- СҰІ вв. М., 1956.
    

СЕМИНАР САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ:

1. 
   Топонимика пәні негізгі міндеттері.
   
2. 
   Ежелгі Қазақстан территориясын мекендеген салықтар.
   
3. 
   Топонимика – жағрапиялық атаулардың , олардың шығу тарихы.
   

1. 
   Драбижев В.З., Ковальченко И.Д., Муравьев А.В. Историческая география ССР. Уц. пособие. М., 1973.
   
2. 
   Смағұлов О. . Қазақстанның этникалық генетикалык географиясы. Алматы, 1977.
   
3. 
   Мұқанов М.С. СҰШ ғасыр мен XX ғасырдың басындағы қазактардың әтникалық территориясы. А., 1991.
   
4. 
   Мұқанов М.С. Қазақ жерінін тарихы. А., 1994.
   
5. 
   Мұстафа Шоқай. Тұркістанның қилы тағдыры. А., 1992.
   
6. 
   Машимбаев С.М. Патшалык Ресейдің отарлық саясаты. А., 1994.
   
7. 
   Тәтімов М. Қазақ әлемі. А., 1993.
   
8. 
   Мырзахметов М. Қазақ қалай қазақ орыстандырылды.А., 1993.
   
9. 
   Левшии А.И. Описание киргиз-казачьих или киргиз-кайсацких орд степей. А., 1996.
   
10. 
    Сафаров Г. Колониальная революция. Опыт Туркестана. Государственная издательство. 1921.
    
11. 
    Тынышпаев М. История казахского народа. А., 1993.
    
12. 
    Асфендияров С. История Казахстана. А., 1993.
    
13. 
    Бабажанов М. Авторлары Маданов X, Мұсабаева А. 1995.
    
14. 
    Қойгеддиев М. Алаш қозғалысы. А., 1995. Өзбекұлы С. Барлыбек Сыртанов. А., 1996.
    
15. 
    Джонь Кәстль. 1736 жылы Кіші жүз саны Әбілқайырға барып қайтқан сапар туралы. А., 1996.
    
16. 
    Марта Брилл Олкотт. Казаси Стәнфорд. Калифорния.
    
17. 
    Қазақтың тәлімдік ой-пікір антологиясы. А., 1994.
    
18. 
    Магидович И.П., Магидович В.И. Очерки по истории географическис открытий. М., 1985.
    
19. 
    Әлисан Бөкейсанов. Шығармалар / Құрастырған М.Қойгелдиев. А.; 1994.
    

СЕМИНАР САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ:

1. 
   Антропонимика пәні және міндеттері.
   
2. 
   Революцияға дейінгі орыс антропонимикасы.
   
3. 
   Тұрік және қазақ антропонимикасы.
   
4. 
   Қазіргі кездегі антропонимика.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Асинжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казасстана. Алматы, 1995.
   
3. 
   Көмеков Б.Е. Араб деректері бойынша ІХ-ХІ ғғ. қимақтар мемлекеті. Алматы, 1972.
   
4. 
   Эренжен Сара-Даван, Чингис-хан как полководец и его наследие. Алматы, 1992.
   
5. 
   Махмуд Қашқари. Тұбі бір тұркі тілі. Алматы, 1993.
   
6. 
   Қадырбаев А.Ш. ХІП-ХІҮ ғ. Шыңғыс хан мен оның ізбасарлары тұсындағы Моңғол империясындағы тұріктер. Алматы, 1989.
   
7. 
   Байпаков К.М., Нұржанов А. Ұлы Жібек жолы және ортағасырлық Қазақстан. А., 1992.
   
8. 
   Мыңжанов Н. Казақтың қысқаша тарихы. А., 1994.
   
9. 
   Гумилев Л.Н. Хунну. М., 1993.
   
10. 
    Гумилев Л.Н. Көне тұріктер. Алматы, 1994.
    
11. 
    Гумилев Л.Н. Тысячилетие вокруг Каспия. М., 1994.
    
12. 
    Лебедов Д.М. Очерки по истории географии России ХҮ- ХҮІ вв. М., 1956.
    

СЕМИНАР САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ:

1. 
   Ежелгі орыс мемлекетіндегі мөрлер.
   
2. 
   Монғол басқыншылығына дейінгі шіркеу мөрлері.
   
3. 
   Ротибордың мөрлері.
   
4. 
   Князь таңбасы мен әулиелердің бейнесі, әміршілердің мөрі.
   
5. 
   XIX - XXII ғғ. орыс мемлекетінің мөрлері.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
3. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
4. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
5. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
6. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІЬСІС вв. М., 1981.
   
7. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском арсеологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
8. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знакас и гербас. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черныс. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
9. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
10. 
    Кұрбанғали Салид. Тауарис самса. А., 1992.
    
11. 
    М.Аджи. .Полынь половецкого поля. М., 1994.
    
12. 
    Джон Кәстль. 1736 жыл Кіші жүз саны Әбілкайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    
13. 
    Шаймерденов Е. Казақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
14. 
    Государственные символы Республики Казахстан. А., 1997.
    

1. 
   Мөрдің даму тарисы.
   
2. 
   Мөрлердің топтауы.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
3. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
4. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
5. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
6. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІ-СІС вв. М., 1981.
   
7. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском арсеологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
8. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знаках и гербах. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черных. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
9. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
10. 
    Кұрбанғали Халид. Тауарих хамса. А., 1992.
    
11. 
    М.Аджи. .Полынь гтоловецкого поля. М., 1994.
    
12. 
    Джон Кәстль. 1736 жыл Кіші жүз саны Әбілкайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    
13. 
    Шаймерденов Е. Казақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
14. 
    Государственные символы Республики Казахстан. А., 1997.
    

1. 
   Мемлекеттің, облыстың, қаланың елтаңбасы.
   
2. 
   XVIII – XIX ғғ. елтаңба.
   
3. 
   СССР елтаңбасы.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
3. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
4. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
5. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
6. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІЬСІС вв. М., 1981.
   
7. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском арсеологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
8. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знаках и гербах. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черных. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
9. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
10. 
    Кұрбанғали Халид. Тауарих хамса. А., 1992.
    
11. 
    М.Аджи. .Полынь гтоловецкого поля. М., 1994.
    
12. 
    Джон Кәстль. 1736 жыл Кіші жүз саны Әбілкайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    
13. 
    Шаймерденов Е. Казақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
14. 
    Государственные символы Республики Казахстан. А., 1997.
    

1. 
   Елтаңбалардың шығуы.
   
2. 
   Елтаңбаның құрылымы.
   
3. 
   Жалаудың шығуы мен маңызы.
   
4. 
   Ән ұранның шығу мен маңызы.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
1. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
2. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
3. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
4. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
5. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІЬСІС вв. М., 1981.
   
6. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском арсеологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
7. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знаках и гербах. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черных. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
8. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
9. 
   Кұрбанғали Халид. Тауарих хамса. А., 1992.
   
10. 
    М.Аджи. .Полынь гтоловецкого поля. М., 1994.
    
11. 
    Джон Кәстль. 1736 жыл Кіші жүз саны Әбілкайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    
12. 
    Шаймерденов Е. Казақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
13. 
    Государственные символы Республики Казахстан. А., 1997.
    

КСРО мен Қазақстан ордендері мен медальдары.

СЕМИНАР САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ:

1. 
   КСРО марапаттау жұйесінің кеңестік.
   
2. 
   Ұлы Отан Соғысы жылдарында құрылымы /1918 - 1930/ жұйесін жетілдіру.
   
3. 
   1945 – 1990 ж. марапаттау жұйесі.
   
4. 
   Қазіргі кездегі Қазақстанның марапаттау жұйесі.
   

1. 
   Введение в специальные исторические дисциплины. М., 1990.
   
2. 
   Каменцева Е.И., Устюгов Н.В. Русская сфрагистика и геральдика. Изд. 2-ое. М., 1974.
   
3. 
   Янин Л.В. Актовые печати Древней Руси. Вып. 1-2. М., 1970.
   
4. 
   Гербы и флаги ССР. М., 1972.
   
5. 
   Геральдика - материалы и исследования. Л., 1988.
   
6. 
   Соболева Н.А. Российская геральдика. Городская и областная. СҰІІЬСІС вв. М., 1981.
   
7. 
   Арсеньев Ю. Геральдика. Лекция чит. в Московском арсеологическом институте 1907-1908 гг. М., 1908.
   
8. 
   Бартоло ди Сассоферрато. Трактат о знаках и гербах. "Пер. вступ. статья и ком. А.П.Черных. - Средние века. М., 1989. вып.№52.
   
9. 
   Вокруг света. Геральдический альбом", №2, 1990.
   
10. 
    Кұрбанғали Халид. Тауарих хамса. А., 1992.
    
11. 
    М.Аджи. .Полынь гтоловецкого поля. М., 1994.
    
12. 
    Джон Кәстль. 1736 жыл Кіші жүз саны Әбілкайырға барып қайтқан сапары туралы. Алматы, 1996.
    
13. 
    Шаймерденов Е. Казақ елінің рәміздері. Алматы, 1993.
    
14. 
    Государственные символы Республики Казахстан. А., 1997.